60Jaargang. Zaterdag 21 Maart 1914 14482 jDerde Blad Burger Browning. OTTDE FEXJNJE. 3D© vreemd© lach. ALLER LEI7" De2e courant verschgnt dageljjks, met uitzondering van Zon- Ba Feestdapafc Prife per kwartaal'? Voor Schieda m én Xlaardingen fL 1.36, franco par post £1* 1.66,- Prijs per week: Sloor Schiedam en Silaardingen '10 oent, Afronderlpe nummers 3 oent; Abonnementen worden dagelijks aangenomsni Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vöör een uur aan het Bureau bezorgd zfja» .Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven). Ergs der Advertantiënl San 1—8 regels fl, 0.32J ieders regel mees 15 cents,- Reclames 90 cent pérregel, Groote letters naar de plaats die SüJ innemen.: Advertentiën bij aBonnement op voordeeligs voorwaarden, XarisEea hiervan zip gratis aan het Bureau ta befcomsn, In de nummers dia Dinsdag-,- Donderdag- en Zatardagavond verschijnen,- worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot dm pr§s van '40 cents per advertentie,- bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Intercommunale Telefoon No. 108, Niemand, die dit opschrift leest, denkt meer aan een oud stelletje good, dat nog ergens achteraan in een kleerkast ligt, ietier weet, dat daarmee bedoeld wordt, de oude overtuigingen op staatkundig gebied, die voor andere hebben plaats gemankt. Oude plunje in de politiek liet is er-n geducht wapen, waarmee men elders zoo wel als bij ons te lande de tegenwoordige machthebbers te lijf gaat en altijd weer met succes. In de geweldig-tragische zaak, die de/c week Parijs in beroering gebracht heeft, was het alweer die oude plunje, die een groote rol speelde. De hoofdredacteur van de „Figaro" had op eeu niet scherp ge noeg te qualifireeren wijze met die oude plunje tegen den minister Caillaux gea geerd, zoo, dal ten slotte mevrouw Cail laux een daad vin eigen richting heeft ge pleegd, die zeer zeker niet goedgepraat kan of mag worden maar toch volstrekt niet onbegrijpelijk of alleen-afkeurenswaard is. Een daad als die van mevrouw Cail laux is in Nederland nagenoeg onmogelijk. Wij hebben niet het temperament van de Franschen en gelukkig ook niet de jury, die in den regel met een sentimen teel hartdenkt Wij hebben bovendien veel scherper tegenstelling tusschen open baar cn particulier loven. Een redacteur van een „nette" courant als de „Figaro" zou hier alweer gelukkig niet kun nen doen wat de hoer Gaston Calmette heeft gedaan. Want voor en aleer hij zijn tegen stander onmogelijk had gemaakt kou hij zichzelf en zijn blad onmogelijk hebben gemaakt met op deze wijze te wroeten in het particulier leven van zijn tegenstander. Wij beschouwen dit als een geluk doch hel is niet heelemaal een onvermengd geluk. Want de scherpe scheiding, die ten onzent bestaat, maakt ook vrij wat schijn heiligheid en -vertoon van degelijkheid mo gelijk. Bij ons kan de man, die in zijn particuliere leven immoreel (in den ge bruikelijker! zin van dit moeielijke woord) leeft, in zijn politieke loven de Ixsstrij- ding van deze immoraliteit maken tot den hoeksteen van zijn politieke meening, ja de grondgedachte van zijn geheelc politiek*- actie. Dit sterk doorgevoerde dualisme in de maatschappij heeft dan ook zijn groote bezwaren men behoort dit te erkennen ook ai blijft men van meening, dat de practijk, die veelal elders gevolgd woidl, niet aanbevelenswaardig is. Doch op één punt kan men ten on zent precies hetzelfde beleven ais men nu in Frankrijk beleefd heeft dat men een politicus, met zijn oude plunje van zijn Op den dag dat Victor Leblanc, de snel heidskampioen der automobilisten, zijn nieuw contract toekende, liet mevrouw Le blanc haar handspiegel vallen, die tot scher ven versplinterde; bovendien gooide zij aan tafel het zoutvaatje om, dus: allemaal voor- teekonen van 't slechtste soort, zelfs voor een minst bijjgeloorig mensch. Mevrouw Leblanc was echter van nature duchtig bijgeloovig en zij was dien flag, buiten zich zelve van angst. "Zij bezwoer haai- man het noodlot niet te "tarten. Tictor zou stellig haar wens dien hebben ingewilligd, doch zijn woord bond hem en ook zijn n.ia mZijn beroemde naam van koen, gewikst, onvervaard automobilist bad hij te handhaven. Geen kleinigheid. Maar al deze beweringen overtuigden me vrouw Leblanc nièl. Onrust en angst Lie ven liaar plagen. En hoe steeg haar on rust, toen zij vernam, dat haar man het nummer 13 uitgereikt was geworden hij de eerstvolgende races! Zij barstte in tranen uit: „Je Zult niet meedoen 1 Je moogt liet niet! Het .zou zelfmoord zijn!" knikte zij. Victor kon zich niet verhelen, dat ook hem de slechte voorteekenen hoogst on aangenaam aangedaan hadden. Maar hij was en. bleef van de meening dat hij zijn eens gegeven woord gestand moest doen. „Ik verzeker je heilig, Marie, het zal ditmaal de laatste race zijn. En werkelijk, (jen tegen één win ik ook ditmaal weer plaats tracht af te dringen. En dat is hiei even bedenkelijk als ginds, omdat men' aan de prodneeering van oude plunje ten on rechte een beschuldiging van oneerlijkheid van den tegenstander verbindt. Dat nu is, indien men het geval van een hooger standpunt beschouwt, ten «enenmale onjuist, .fa. men zou bijna verder kun nen gaan en zeggen, dat op den man, van wien geen oude plunje ie vinden is. col der de verdenking van oneerlijkheid of al thans domheid zou kunnen-vallen dan op den oudeplunje-man. Immer,-, dat men ten aanzien van de groote vragen, vari den dag, die getieel.c lijk van philosophiochen, gedeeltelij!; van psychologist-lion aard zijn, van meening verander!, ligt evenzeer voor de hand ah dal men ten aanzien van de philosophic cn de psychologie van meening verandert. Ja in de psychologie is het zelfs on mogelijk niet van meening te veranderen Iemand van 25 jaar ziet nu eenmaal zijn rnedeinenschen heel anders dan iemand van 45 jaar. Die van 25 jaar laat zich opwin ■den, denkt nog in den regel te veel met het hart, ziet de mensehen niet zooals zjj zijn, doch zooals hij ze graag zien wil, meent nog, dat men de menschel ijke na tuur gemakkelijk veranderen kan en dat men door voorschriften en voorlichting veel leiding en opvoeding kan geven. Terwijl de man van 45 jaar den mensch geheel an ders ziel, weet hoe moeilijk het is ver andering te brengen, kent vooral de groote wijsheid van Shakespaeie, dat hot veelal beter is te blijven bij de kwade dingen, die men kent, dan te gaan naar andere, waarvan men niets weet en niets kan we ten. Uit den aard der zaak is dus hot psychologische inzicht van het jonge mensch geheel andere dan dat van hel oudere. En zoo moet ook het politieke in zicht, dat zich in zooveel opzichten op de psychologie baseert, veranderen, men moet met name in normale gevallen conserva liever, of wil men voorzichtiger vooruit strevend worden. En terwijl men deze ontwikkeling ten aanzien van de psychologie voor de norma le houdt, vindt men zc in de politiek afkeurenswaard cn gebruikt men de blij ken van die ontwikkeling als een middel om don tegenstander af te maken. Het groote voorbeeld uit de nieuwer.' politieke geschiedenis is hier de vroege ro Pruisische minister van financiën, von Miquel. Deze heeft heel veel last gehad van die oude plunje en zoo zijn er wie. Nu is het wel te begrijpen, dat men in de politiek zoo gevoelig Js voor die be schuldiging van meeningsVerandcring. Im mers de politiek is nu eenmaal niet het terrein van de meeningvasdieid. Er woidt daar zooveel gelaveerd en geschipperd en „met de practijk rekening gehouden" dat men met een beschuldiging van nieeningswijzf- ging daar altijd meer succes moet hebben dan in oen ander milliou. Doch ten slo'te is dat geen reden, waarom men een uit do natuur der dingen voortvloeiende vci- andering van meening direct moet. gaan beschouwen als een oneerlijkheid, terwijl met mijn kar. Doch dan is het uil, Marie, voor goedl" Zij kon ten slotte niet anders doen dan er zich hij neerleggen. Maar welke wan- hoopsuren doorworstelde zij niet, de arme Vast overtuigd was zij van zijn noodlot, werpen groote gebeurtenissen haai- scha du wen niet vooruit? Met groote gedruktheid volgde zij Vic tor's voorbereidselen. Zij zag hem er op aan ach, hoe jong was hij nog, welk een heerlijke, volle levenskracht bezat hij! Wat een benauwenis te denken, dat... mis. scliicn De laatste dagen, vóór den afgesproken datum, vertoefden beiden in hel hotel, dat aan den groeten weg lag. dien door de races gevolgd zon worden. Zij was steeds in tranen en ook hij bogen al meer en meer te twijfelen aa n zijn goed gesternte. Met beangstigd gemoed inspecteerde bij zijn automobiel als iemand, die zijn graf vóór zich gegraven ziet. Met den dood in '1 hart vertrok hij Marie aarzelde goruimen tijd of zij zich wel aan den weg zou opstellen, Waarlangs de auto's voorbij zouden snorren. Zou baar tegenwoordigheid haar man goed of kwaad brengen? Dwaasheid om daai-over nog te twijfelen; hot einde van alles kende zij immers al, voelde zij im mers! Integendeel, zij moest op den weg zijn, haar man zou haar bifstnnd noo- dig kunnen hebbenmisschien zou zij zijn bloed kunnen stelpen misschien zijn sterven verlichten... De race was meer dan 130 kilometer lang. Een voorgevoel zéi haar, zich op te stellen men die iiieeningsvcran(lering op gelijksoor tig terrein als van zelf sprekend en vol maakt eerlijk beschouwt. Het feit, dat men op dit gebied zoo eagdenkend is, heeft bovendien een l>e- denkeiijk soort conservatismc-in radicaliteit* tengevolge, dat voor wie scherp toekijkt in voel gevallen nog heel wat bedenke!ij kor is dan phmjevoTwis^eling. Immers, wie jong in de politiek geko men is en zich dadelijk veel geuit heeft in organisaties van gelijkgestemden, heeft bijna geen andere keus dan uit het openbare loven verdwijnen óf steeds vasthouden aan de opvattingen, waaraan hij als jongmensch zijn hart verpand had. Het is natuurlijk toch al moeilijk om dwalingen te belei- den, oude banden te verbreken. Doch wan neer men zeker is, dat men door tóch aldus te handelen den naam zal krijgen van politieken weerhaan en van onbetrouw- baar politicus, dan is liet begrijpelijk, dat velen voor de verleiding bezwijken orn de oude plunje maai- aan te houden, ook al wordt men zoodoende een acteur, die andere gevoelens hoeft dan hij der me nigte voorpraat. Het wil ons dan ook vooa-komen, dat die volkeren, die prijs stellen op een gezonde verdere democratische ontwikkeling, in de eerste plan's zich bewust behooron te wor den, dat verandering van politieke inzich ten veeleer iets normaals en gezonds is en de praesumplLe van eerlijkheid geeft dan hel tegenovergestelde. Als men zich zoo ten onzent eens wilde afwennen altijd te snuffelen in de oude kleerkasten naar oude plunje, zou ons openbare leven daar mee in hooge mate vooruitgaan in ontwik keling. Wij hebben herhaalde malen de Stelling verdedigd, dat hot noodzakelijk is op den wapenhandel wat scherper toe te zien en met name te zoajgen, dat een revolver niet zoo gemakkelijk te krijgen is voor den eersten den besten, die hem hebben wil. En wij hebben daarbij uiteengezet, waarom speciaal in Ne Ierland de wet op bet dra gen van wapenen een mislukking is, die niets vermag tegen dat gevaarlijkste van alle instrumenten, dat de Parijzen aars ,,bur ger Browning" noemen. In den laat-ten tijd is deze kwestie weer actueel, in Duifechland en in Frankrijk. !n beide landen zijn er veel voorstanders van oen beweging om dezen citofyon de boeien aan to leggen. En er blijven voor beelden Ie over van de afschuwelijke ver woesting. die citoyen Browning aanricht. Hel laatste, droeve voorbeeld is bel go- val van mevrouw Caillaux. Zij nam - slaat er den revolver, stak die in haar mof en gnig naar het gebouw van de „Figaro". I Doch wat doel mn-romv Caillaux anet een revol ver Hoori zoo'ii ding in de mo derne Paiïjsclio huishoudens tot de trous seau van mevrouw? Zoo gek is het in Nederland zeker nog nLei: De meeste dat mes, die hier haar man heleedigd weten, dicht hij hel einddoel, waar een, zeer sterke helling den weg gevaarlijk mankte door de gevaarlijke korte bocht vooraf. Darir wachtte zeker hei ongeluk Bij de eerste ronde gebeurde niets; haar man was reeds overwinnaar op vijf zijner concurrenten. Bij de tweede ronde had Victor weer oen groeien voorsprong behaald en twijfel bleef er niet meer over: hij werd de held, de kampioen Bij den dorden keer zag zij hem, of liever ried zij, dal bij bet was, want ile stof had hem in een dikke wolk gehuld. De scherpe helling en bocht werd in dui zelingwekkende vaart genomen. Hij moest haar al lang achter zich hebben, toen zij zic-h bewust werd, dat nu het gevaar dan ook voor hem geweken was. En toch, de seconden verstreken, einde loos langzaam, dertig, veertig, zestig Mario leefde niet. moer. Het scheen haar of haar hart had opgehouden ie slaan... Girardy, Grémain suisden haar voorbij. Dat zou wel Vermont zijn, die daar zoo dicht achter Leblanc aanreed. En nu raast Vermont voorbijEenige oogenblikken no.g, en „Leblanc, Leblanc 1" Om haar heen hoort zij plotseling ge roep. „Leblanc!" Pin werkelijk, aan hel einde van het be groeide dal wooxft plotseling oen wagen zichtbaar. Hij wordt al grooter, komt dich terbij Vijfhonderd meter scheiden hein nog van de bocht, die een 800 meter van het einddoel verwijderd ligt. Hij behaalt zeker de overwinning, tenminsteals kunnen zoo'n ding niet „nemen", omdat het er gewoonlijk niet is. En tegen het zelf halen zijn hier als daar natuurlijk hc-rT wat bezwaren, nu nog afgezien van de kalmeerende wei king van een onvmimide- lijk uitetel. En nu is dit voorbeeld nog nh-t het ergste. Men kan zich denken, dat iun.fnd in zenuwoverspanning zoo'n dine, dat np den schoorsteen of op de schrijf aftel ligt opneemt, in één run de straat opvliegi, het courantenbureaii binnenholt en -«hmt. Doch hier is ten minste nog de mogelijkheid, dal men onderweg afgeleid wordt of t t bezinning komt of op andere wijze van zijn doel wordt verwijderd gehouden. Maar hoe gevaarlijk is zoo'n schiet werktuig bij huiselijke scènes, hoe dubbel gevaarlijk voor bange menschen oi men-chon met zwakke zenuwen Zeker, er zijn in elk huis wel vcrkliiigen, waarmee men een ander hef loven kan benemen of zware wonden kan toebrengen. Doch zij missen de suggcreerende werking van dat kleine gevaarlijke dingetje, dat daai- voor ieder bereikbaar ligt en waai bij een zuchtje voldoende is om bij het slacht offer het levenslicht uit te blazen. Het karakter van gewelddaad, van krachtsinspanning, van buitengewoonheid in elk geval ontneemt de Browning ton «enenmale aan den doodslag. Wij hebben gezegd, dat de revolver to als een vergif, dat bij vergissing buiten do vergifkast is gebleven. Doch de vergelij king is te slap. Hot gebruik maken van vergif tot dooden verci.sc.ht sluwheid, list, een geheel van manipulaties bier is dus allo tijd om nog op zijn .schreden tenia te koeren, nadat men dezen verschrikkolijk- grooten afstand, die van de gedachte leidt tot oen begin van uitvoering, heeft afgelegd, Bij den revolver niets daarvan. II,et uit doven van het levenslicht gaat bijna zoo gemakkelijk als het uitdoen van het eloc- trisclio gloeilampje en zeker is hot in bcicie gevallen met een vingerbeweging ver richt. Een revolver is dus in den regel be slist gevaarlijker dan vergif. En een staat, die past op den sleutel van de vergifkast, doch toelaat dat revolvers rondslingeren in hef. bereik van kinderen en zenuwzwak ke of overspannen personen om van den misdadiger nu maar te zwijgen han delt zeer inconsequent. In Duitschland wij zeiden het reeds begint deze overtuiging nog sterker naar voren te komen, vooral na, de schilderijen van verdwaasde individuen, die '111 den laatstee tijd een paar maai zijn voorgeko men. Men heeft ginds togen een scherper toezicht op den .wapenhandel vooral aangc voerd, dat de wapenindustrie daardoor schade zou'kminen lijden. Doch zeer terecht heeft men daartegenover gesteld, dal het publieke welzijn de hoogste wet moot zijn, zelfs al zouden particxüieren van zekere maatregelen, in het openbaar belang gono men, nadoelen kruinen ondervinden. Terecht intusselien wijst men er ginds op, dat het 'niet gemakkelijk is afdoende maatregelen te nemen en dat hot onbil lijk zou zijn nu ineens plotseling den ver koop to verbieden zonder dat men iets bij de hellende, gevaarlijke bocht Marie voelde een rilling over haar rag.. Zij sloot de oogon. Zij hield de ooren dicht. Neen, zij wilde liet geraas niet hoe ren, den wagen niet zien, die al naderde, al naderde.... Zij hoorde hein tóch! Eeu luid gegil... sieminejitumult... Zij opende de oogen. Twintig meier vóór hnnr lag de auto versplinterd, als een dier in doodstrijd ueer- gesmnkt, md zijn boenen in de lucht, eu daarnaast twee menschen ook neer- gesmakt, onbewegelijk. Gek van schrik wil zij vooruil, maar zinkt machteloos neer onr plotseling met één' nik weer op te staan, vooruit te snellen. Een lioop menschen staan om den wa gen heen. Zij dringt <-r zich, met uitgestrekte ar men, schorre stem, doorheen. Een der heide'1 mannen, de mecanicien, wordt opgenomen dood de andere, die men ook weg wil dragen ook dood Zij werpt zich op hel lijk.' Vol gruwelijke ontzetting licht zij den doek op, die zijn gezicht bedekl. Het was haar man nietHef was La fenestra Vol aandacht hese bouwt zij het leven- looze gezicht, twee gapende wonden gid sen bleed uit. Een mateioeze, pijnigende vreugde door schokt haar... Zij lacht, lacht, een.schrille, sidderende lach Bestraffende blikken der omstanders strie men haar. Met verbaasde oogen ziet zij de menschen aan en zegt: „Het is immers niet mijn man, Ik dacht deed togen hen, die nu al burger Browning ui hun dienst hebben. Men stelt voor de ingezetenen voor te schrijven, dat zij de revolver.-, die zij in hun bezit hebben, moe ten inleveren, doch heeft bezwaar tegen be uling van de aldus aan den staat rngcle- virde- revolvers. Men wijst er verder op, dal, wie werkelijk kwaad in den zin heeft den revolver niet aangeeft en zich zoo doende een voorsprong verschaft op zijn iiii-le.bi.rgoi-, die door de afgifte wcer- kxizer zijn geworden. Doch men geeft ge deeltelijk weer toe, dat men met strenge -traf Ten legen zulke oude bezitters cn met een paar huiszoekingen men houdt ginds van drastische maatregelen lieel wat zou kunnen bereiken. Het zijn ongetwijfeld moeilijkheden. En zij, die bang zijn voer dkb nieuwe be moeienis van den staat en toeneming van den staatsdwang, betoogen, dat wij biejr opnieuw weer den burger onder een nieu- coniröle willen stellen. Vooral vo.jr dit laat-te argument gevoe len wij veel. Doch veranderen wij zooveel aan den beslaaiidmi toestand, indien wij naasl Je oude giften een nieuw gift ter opneming in de giflkast aanbevek-n. een gift. dat ais doodend middel veel gevaar lijker. onmiddellijker en suggestiever werkt dan de zwaar-te vergiften, die bekend zijn. En ruls men daartegen aanvoert, dat het al zoo lang zonder gegaan to. dat dit ver gif niet een nieuw vergif is, moeten wij daartegenover iwee opmerkingen stellen: In de eerste plaats, dat de revolver in zijn tegcnwoonUgen, gevaarlijken vorm wel degelijk een product is van den laat-ten lijd. En dan, dal h«t aantal zonuwzwak- ken zoor vermoedelijk iu den laafsten tijd zeer, zeer belangrijk L- toegenomen on dat zoo een zaak (revolver) die voor een vol komen geëquiiihreerd individu niet het min ste directe gevaar oplevert, voor steeds meerdeio van deze zwakkeren steeds ge vaarlijker wordt Wij blijven dan ook aandringen op een wettelijke regeling van deze materie, die na hei ons voorkomt zeer urgent is. 01 TlEUVKTSCHE ONTSPANNINGEN. Hadden in den ouden tijd ctó hecren bun „jeu do jmitne" waaraan zo meer geld en tijd besteedden, dan goed voor hen was, do (Linies van haar kant brachten dikwijls te veel tijd zoek mei meer of minder geestige rau-erieljes, gezellige leuterpraatjes en het eindelon» vervaardigen van smaakvolle of s i nakelooze li a nd werkje- Hel kringel je van geestige mannen en vrouwen, dat hij een madame de Sevignó of een madame de Maintonou bijeenkwam, was liet sein voor het ontkiemen van een aantal vergaderingen van mannen en vrou wen, die bij elkaar kwamen om slechts; valsch vernuft en vervelende geestigheden te verknopen. En ieder van de laatste categorie kringetjes was doorgaans bijzonder mei zichzelve ingenomen. Men stelde hooge dat bel Victor was, mijn Victor... maar, bij is het, nietde hemel zij geprezen En zij lacht, lacht als een waanzinnige. „Maar zwijg tocli! Hef is gruwelijk wat u doet," klinkt het rondom. Een dame mei grijs haar en verwrongen gezicht treedt op haar toe ..Wieest u toch stilDie daar is mijn zoon... mijn jongen..." Marie voelde medelijden met de onge lukkige moeder, maar Victor leefde immers 1 Heel zftcht fluisterde zij, wonderlijk-Wreed, on menschel ijk: „vergeef mij, ik kan niet anders, ik dacht dat het t mijn man was, ik hen zoo gelukkig Een windstoot zwiepte langs do men- bolionrij. Leblanc's wagen suist hun voorbij'. Ma rie's oogen volgen hein. Een minuut later komt haar man als kampioen uit den strijd. En zij klapt in de handen, een overmatige geluksemotie doorhuivert haar, (verdwaast baar. En opnieuw lacht zij' met sclirillen klank. Haar lach sloeg legen de baar aan, Waar op de doode lag en waamaastjde weekla gende moeder ging. Maar zij", zij hield niet oji. De omstanders keken haar aan en ver- -Utrelen. Het werd leeg om haar, instinct matig verwijderde men zich van haar. Tot dat iemand een hand op haar schouder legde, haar hand vatte en haar zaclvtkcns meevoerde, haar, de ongelukkige, jong© vrouw, wier zenuwen te groote emotie, had den gehad en die nu haar geest verduisterd zag door de d roerige wolk, die wij, men schen,- verstandsverbijstering noemen. EDAMSCH

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1914 | | pagina 9