't Zeegevecht bij Helgoland.
Duitscliers en Russen.
Oostenrijk en Rusland.
Oostenrijk en Servië.
De Duitsche koloniën.
Ter zee.
De houding; van Turkije.
Diverse berich'en.
BINNENLAND,
zich hier n daar een verwoed iternatire-
vecht. k-dcre Ik'Woiht, die gewapend ge
vonden werd of verdacht word to hobhoii
geschoten, werd onmiddellijk neergelegd. Dat
hierbij ook \eel onschuldig Moed werd ver
goten, spreekt vati/.eif, doch do tijd oni-
lvrak om alles nauwgezet en nauwkeurig
to onderzoeken. Do bewoners, wier on
schuld bleek, ouden. /iekt*n en kinderen,
ten dooie ook de vrouwen, moesten liün
woningen verlaten. Inmiddels w terp de ar
tiilene voortdurend grartnatkartet*-i*n in de
•stad, die spoedig op ierscbillende plaat
sen binmi i eroorz.inkten. Aiulere hui/en
wenlen met benzine gedrenkt en aangeslr.
ken. i
De nacht iel in en ïtkelig verlichtte de
bratideluie gloed den omtrek.
Versterkte posten worden uitgezet. Tal
loos waien de patrouilh*s, dit* de -ia.l
doorkruisten Terwijl ik niet een offtuet
stond te praten, knalden er schoten in oi«o
nahijheid. Men gearresteerd inwoner weid
in mijn nabijheid gefusilleerd.
Van shipen was geen sprake.
Losgerukte paarden, loeiende koeien, vet
schrikt door het knetterend neervallen van
balken en het donderend geraas van iiislnr
lende gevels en huizen, danrtusschen hei
vallen van schoten, liet bijwonen van zoo
veel ellende en kommer maakte ieder ru-i
nemen onmogelijk.
Koud en kil was de nacht, dien ik in be
trekkelijke veiligheid doorbracht
Tegen liet aanbreken van den dag trok
ken de soldaten er op uit om machtig Ie
worden, wat nog nh.'t door brand was ver
woest."
Een feil is het zoo meldt oen corres
pondent van hel „Hbl." dat militairen
de hand moeten hebben gehal in den aan
val der Leuvensdie burgerij, - twee Bel
gische machinegeweren zijn door de Duit-
sdiers to Leuven in beshig genomen.
Het bombardement van
AI echel en.
Een correspondent van de 11. Ut."
seinde gisteren uit Baarle Nassau
Vluchtelingen uit Antwerpen melden van
de verwoestingen door het bombardement
van Alechelen. De St. Romboutstoren moet
b;df afgeschoten zijn.
Ik veronderstel, dat het bombardement,
tut Zaterdagavond 8 uur heeft geduurd. Ma
dat uur lieh ik geen kau&ngehulflei meer
gehoord, behalve om het kwartier zware
schoten tot kwart voor 9.
Heel Antwerpen moet vol zitten mei mon-
schen uit Alechelen. dat totaal verlaten is.
Velen trekken naar Engeland.
De toestand.
In Antwerpen werd gisteren het volgende
nfficïeele bulletin bekend gemaakt:
De toestand i.s gelijk gebleven. Het grond
gebied ten noorden van de rivier de Denier
is geheel van vijanden vrij, Diest is ontruimd,
in de geheele Kempen is bet rustig. In de
streken van Gheel, Moll. Thurnhout, Mereh-
tem, Londerzee! is geen Duitscher meer te
bekennen.
De middens tad van Leuven is geheel
door brand verwoest; de St. Pieterskerk, de
Pdbliotheek en de ITiiverSiteit zijn in de
asch gelegd.
Seaman, de gedelegeerde van liet Aineri-
knansche Roode Kruis, heeft in overleg niet
de Belgische regeering een lang rapport over
de wreedheden door de Duitscliers in België
bedreven, naar Amerika geseind.
Uit Berlijn kwam Zaterdag laat do vol
gende lezing van liet gevecht;
Gistermorgen zijn bij gedeeltelijk mistig
weer een aantal moderne Engelsehe kleine
kruipers en twee flottieljes Engelsehe torpedo-
vernielers van ongeveer 40 bodems opge
treden. In de Duitse he Noordzeebocht, noord-
westelp van Helgoland, kwam het tot
hardnekkige gevechten tusschen hen met
onze lichte bodems.
De kleine Duitsche kruisers verplaatsten
zich krachtig in westelijke richting. Ten ge
volge van het beperkte uitzicht kwamen zij
daarbij in gevecht met verscheidene zware
pantserkruisers. Na een eervollen strijd is
Z. M,s Ariadne" gezonken, toen zij door
twee slagschepen van het Lion-tvpe met
zware artillerie was beschoten.
Verreweg het grootste deel der bemanning,
waarschijnlijk wel 250 man, kon gered wor
den. Ook de torpedoboot V 187, die door
een kleinen kruiser en tien Torpedojagers
werd gekanonneerd, is vurend tot het laatst,
te gronde gegaan.
Le aanvoerder der flottielje en de kom-
niandant zijn omgekomen, een groot deel
der bemanning werd gered.
De kleine kruist rs »Köln" en sMainz wor
den vermist. Volgens een nadir Reuterbe-
richt uit Londen zijn zij eveneens, na ge
vechten tegen veel sterkere tegenstanders,
gezonken. Een deel der bemanningen f9
officieren en 81 man) schijnt door Engelsehe
schepen te zijn gered. Volgens dezelfde En
gelsehe bron hebben Engelsehe schepen geen
schade geleden.
Daarmee heeft Duitschland in de laat
ste dagen een viertal snelle kruisers ver
loren, die, hoewel van kleine afmetingen,
als verkenningsschepen goede diensten had
den kunnen bewijzen. Let zijn de ...Magden-
bura" (ia de golf van Finland opgeblazen;
en de „Küln", ,,AIainz" en Ariadne" (in
den slag hij Helgoland gezonken). Jlun vva-
terverplaatsing liet) van 2G00 ton (de
„Ariadnc") tot 4550 ton (de „Alagden-
burg").
.Ook zonk, volgens de berichten in het
gevecht dc Duitsche torpedojager „V 187",
dio 650 ton groot is en 35 knoop loopt.
Het blijkt uit berichten in de Engelsehe
Maden, dat van Engelsehe zijde aan het
gevecht bij Helgoland hebben deelgenomen
'het slagkruiser-eskader en het kleine krui
ser-eskader, Het slagkruiser-eskader bestond
uit de mucliliüe slagkruisers ..Lion" (26.."50
Ion'. ..Queen A'ary" 127.0(H) Ion), „ITin
co-s Bnya!" ,2tï 350 ton\ on ,,Now-Ze,i
land" *18.000 Ion'. Do drie eer.-to schepen
hrbbon elk acht kanonnen van 83 e.M..
zij zijn mot hun 28 knoop de snel-te sche
pen van dit type. die op de wereld bo-
-tann. De „New Zealand" heeft een snel
heid van 25 knoop en acht kanonnen van
80 e.AL Zooals te toegrijpen valt. konden de
Duitsche kruisers tegen een dergelijke over
een ht niet op.
liet le kleine krui.-er-eskader dat ook
aan hot gevecht deelnam, bestond uit vier
snelle krui-ers van de „town-klasse". Zij
hebben allen een waterverplantsmg van
Ö-100 ten en loopen 25.5 knoop. De bewape
ning liestaat uit negen kanonnen van
H c.AI.
Sterke Engelsehe flottielje- toipedo-jngens
waren, zooals bericht werd. ook hij Helgo
land. Een ervan, de Laertes", werd ernstig
he-chadigd. Deze sterke torpedo-jager heeft
een w aterverplaatsing van 915 Ion de
mee-te van dit type zijn "(NI --400 ton
groot) en drie kanonnen van 10 c.AI.
De ..Amethyst", die eveneens zwaar be
schadigd werd, is een kleine kruiser 'van
3000 tem, bewapend met twaalf 10 c.AL ka
nonnen.
De Engelsehe vloot werd in den slag bij
Helgoland gecommandeerd door de schou
ten-bij-nacht Beatty, hloore en ('hristiaan.
H n s s i s v h e n e '1 e r 1 a a g.
Omtrent de groote nederlaag die, vol
gens de Duitsche berichten, den iïu-sen ten
zuidoo-ten van Alleiistein zou zijn toege
bracht. deelt lie Duit.-che generale staf d.d,
gisteien het volgende mede:
In groote gevechten, waarin het Russische
leger in Oost-Pruisen bij Tannenberg. Ho-
henstein en Ortelsburg is teruggeslagen, zijn
naar een voorloopige schatting meel- dan
30,000 Russen met veel hoofdo* fieïeren ge
vangen genomen.
De oorlogscoirespondent van bet «Berliner
Tageblatt" bericht dat in de groote gevech
ten bij Ortelsburg volgens een voorloopige
schatting m eer dan 3 0.0 0 0 R tl s s e n
met vele hooge gfticieren gevangen werden
genomen. De Russen werden door de Duitsche
troepen van drie kanten aangevallen en in
de moerassen en Masurische meren geworpen.
Over dei; aanvang vnn dezen strijd werd
aan de ..Vossische Zeilung" uit Thorn ge-
Hield De he-lissende strijd mul de Oos
telijke grens i- begonnen, liet begun mei
de bezetting van de grensstad Ncidenlmrg
door sterke Ru-sisehe troepenmachten. De
Bus-en plunderden de stad en bomIlardeer
den haar vervolgens van de naburige hoog
ten. De meeste burgers van Xeidenburg.
dat ongeveer 6000 inwoners had. slaagden
er in Hohenstein en Allensfein te berei
ken. liet 20e Duitsche legerkorps weerde
zich krachtig tegen den Bussischen tegen
stander. die veel sterker in getal was. Den
Bussen mocht het dan ook tiiel gelukken
de Duitsche stellingen te nemen. De strijd
ontwikkelde zich ten slotte tol een reils-
aclitigen slag op de linie Gilgenbura— Nei-
denburg— Ortelsburg, over een front van
ongeveer 50 K.AI. Aan de „Marien burger
Ztg." werd over den uitslag gemeld, dat
twee Russische legerkorpsen zijn wegge
veegd.
E e n It li s s i s e h e ui ede d eel i n g.
Officieel werd gisteren uit Petersburg me
degedeeld: In Oost-Piuiscn duren de gevech
ten voort. Jjaarann nemen deel de garni
zoenen van de vestingen Thorn en Grau-
denz met veel geschut. De Russische of
fensieve beweging wordt over hel geheele
front voortgezet.
Een Z e p p e 1 i n n e e r g e s c h o t e n,
PETERSBURG, 29 Augustus. (Heuler.)
Een Zeppelin heeft het station Mlawa be-
•schoten. Het luchtschip werd gevolgd, op
acht weist van het station beschoten en
kwam te.vallen. In de schuit waren 8 sol
daten, twee mitiailleuses en ontplofbare
stollen.
(De stad Mlawa ligt noordelijk van War
schau in Russisch Polen, niet ver van de
Oost-Pruisische giens).
De O o s I e n r ij kers in Polen.
Te Weenen werd gistermiddag liet vol
gende officieole bericht bekend gemaakt:
De gevechten op het Russische oorlogs-
tooneel duren voort me! onvermoeide hevig
heid. In 't Dosten rukt ons leger onweer
staanbaar naar Lublin op, trots de veelvul
dige versterkte stellingen van den vijand.
Generaal Dankl heeft op 26 Augustus een
aanval gedaan op een sterk Russisch leger,
dat uit de streek van C'linlm ons tegemoet
rukte. Hij maakte daarbij gebruik van onze
troepen, die tusschen de Boeg en de AVieprz
hierbij nieuwe overwinningen aan die van
stonden. Onze voortvarende troepen hebben
Krasnik toegevoegd, en wel bij Papse en
Nörlich, ten O. van Tomaszow.
'(De Wieprz i-; een rechterzijrivier van
de AVeichsel.)
Bij Belz 'in 't Noorden van Galicië) heb
ben onze troepen op 28 Augustus eveneens
met succes den Bussischen grond betre
den. In deze gevechten hebben zij, evenals
in den slag bij Krasnik, duizenden gevan
genen gemaakt. In Oost-Galieiö strijden onze
troepen met buitengewone dapperheid en
taaiheid tegen -en zeer sterken, overmach-
ligen vijand.
Op het Zuidelijk oorlogstooneel hebben
den laatsten tijd geen noemenswaardige ge
vechten plaats gehad.
Plaatsvervangend chef van den
generalen staf,
Non H f e r, generaal-majoor.
De correspondent van het ...Nones Wie
ner Tageblatt" bericht over 'hetzelfde ge-
vecht
Een gioote ve'dslag is lieden sinds 4 dagen
aan den gang en 't staat er goed voor ons voor.
De troepenafdeeling op den linkervlem el rukt
langzaam maar zeker voorwaarts tegen Lu
blin «n Zamoes; zij stooteu echter voortdu
rend op verschanste tegenstanders. Hierdoor
zijn tij*Looiende omtrekkende bewegingen
noodig.
Dr'e colonnes van liet infaiiterie-regirnenl
No. 72 hadden succes met een snellen front-
aanval. waarbij 2 Russische hoofdofficieren.
6 subalterne officieren en 470 manschappen
gevangen werden genomen.
E n krachtige afdeeliug tusschen de Boeg
en de Wieprz greep van drie kanten tege
lijk een Russische divisie aan, die slechts
onder bescherming van den nacht ontkomen
i om
Een officier van den genenden staf, Ro««.
mams, is met een vliegmachine gevallen en
werd gedood. De legercouiunt bevatte juist
lieden het beticht van Rossmanu'- eervolle
vermelding wegens zijn dappere houding
voor het front der troepen.
De R a s - i s e he 1 e z i n g.
Hef Vtersburgsrlie TeJegrnafngent.-chnp
meldde gisteren officieel
De slag op het Oo-toiirijksclie front wordt
over de geheele lijn met verwoedheid voort
gezet. De Oostenrijksche troepen, sainen-
SgMrekkoit in hel gom ornement Kietee, trek
ken over naar den rechteroever van de
AVeichsel om deel te nemen aan liet ge
vecht.
Ten Oosten van Lamberg namen wij 3000
tnau gevangen. Bij Podgnyzav verloor de
vijand 3000 man. wij namen vier kanonnen
en vele ammunitiewagens. Ook werden no
gen kanonnen genomen, die door den vijand
hij het overtrekken van dew Zololava-Lipa
waren achtergelaten. In de streek ten noor
den van Tomttchew mankten wij duizend
gevangenen.
lie S a n d j a k ontruimd.
Een telegram uit Krajoegeuwatsj in Ser
vië aan de ..Times" meldt, dat de Oosten
rijksch-Ilongaai'sche troepen den Sandjnk
Xovibazar hebben ontruimd.
Het bo in 1) a r d e m ent v a n
Belg r a d o.
Uil Nisj werd Vrijdag geseind: De O os
tenrijkem zijn gisteren opnieuw begonnen
Belgrado te bombarden ren en hebben daar
belangrijke schade aangericht.
Het Duitsche departement van koloniën
bevestigt de vernieling van liet slation vooi
draadlooze telegrafie te l)ar-es-Sa!am
jDuitoch Oost-Afrika). Maar in het bin
nenland, hebben, volgens berichten uit En
gelsehe bron, de Duitsche politie-troepen
ecu aanval begonnen en het belangrijke
verkeerspunl Taveta ten Z. O. van de Kili-
imandzjaro bezet. Verder bevestigt het de
partement de gevechten met Fransehen en
Engelschon die lot de liezotting van Togo
leidden. Uit Kameroen, dal eenige dagen
geleden nog nicl was aangevallen, zijn geen
nadere berichten ontiangen. De politie-troe
pen zullen echter tegen een aanval van
den vijand tegenstond bieden. Daar de to
ren voor draadlooze lelegrafie le Kamina
in Togo vernield is, zijn vooreerst geen
berichten uit Togo en Kameroen te vei
wachten. In Üuitseh Zuidwest-Afrika is tot
dusver alles rustig geweest. Daar zijn nu
echter de Duitsche politie-t roepen tegen
Fpinglon in de Kaapkolonie opgerukt, wal
uit berichten van Engelsehe zijde al be
kend was.
Fit de kolonies in de Zuidzee zijn geen
berichten ontvangen.
I! e t e o tu m a nd o i n d e Al i d d e I-
1 a n d s r ho Ze e.
Het officieole Loirdensche persbureau
meldt:
De admiralissiimis van de Fransehe vloot.
Botté de Enpeyrèro, nam het hevel op zich
van de gezamenlijke Engelsehe en Fransehe
vloot in de Aliddellandsche Zee. Admiraal
si r Berkeley Alilne is dientengevolge naar
Engeland teruggekeerd. Hel gedrag en de
maatregelen van sir Alilne. met Iretrekking
lot de Duitsche oorlogsschepen ,,Goeben"
en ..Breslau", zijn het onderwerpgeweest
van een nauwkeurig onderzoek door den
axiimraliteilsraad. niet hel gevolg, dat de
door Alilne getroffen maatregelen in alle
opzichten goedgekeurd zijn.
De „Kaisor W i 1 h e 1 m der
Grosse".
Vrijdagmorgen is te Las Pa lm as het Duit
sche stoomschip „Arucas" uit zee aange
komen met de kapiteins en de bemanningen
van de ..Kaipara" en de „Nyanga" en een
Engelsehe vissehersboot, die tol zinken ge
bracht waren door het gewapende Duitsche
koopvaardijschip Kaiser Wilhelm derGros-
pe". Zij waren overgebracht van laatst
genoemd schip naar de ..Anicas".
Te Ilio de Oro (Spaanseh Afrika) was
de „Kniser" mm het bunkeren uit de Ani
ens,", de „Magdeburg" en twee andere Duit
sche kolenschepen, toen een Britsche krui
ser, vermoedelijk de „High FJyer" op 26
dezer ie 2 uur n.m. in het gezicht kwam.
Bovenvermelde krijgsgevangenen werden
jbnmiddellijk overgebracht naar de „Aru-
cas". De Kaiser" vluchtte en werd ver
volgd door den Britschen kruiser, met welke
zij schoten wisselde. De „Arucas" ontsnapte
onmiddellijk. De kapitein van de „Nyanga"
verklaart, dat hij van den afloop van het
gevecht, niets weef. Hij denkt echter dat
de „Kaiser" gezonken zal zijn.
De „Alagdebutg" werd onbruikbaar ge
maakt door een schot van tien kruiser.
De „Kaipara" werd genomen en tot zin
ken gebracht op 25 gr. 10' N B. en 17 gr.
18' W.L.
Alle manschappen werden van de stoom
schepen afgebracht, voordat men deze deed
zinken. Do gevangenen zijn nog aan boord
van de „Arucas". De Britsche consul doet
moeite voor hen verlof te krijgen om aan
wal te gaan.
Een via A lad rid uit Las Pal mas te Londen
ontvangen telegram bericht, dat het Spaan
se he schip „Esntera" daar de bemanning
van de „Kaiser Wilhelm" aan wal heeft
gezet. De mannen werden bij aankomst ont
vangen door het Spaan«clie garnizoen van
van Rio- Oro, ten einde te voorkomen, dat
zij door de inboorlingen zouden worden
aangevallen. Vijf Duitscliers zijn ernstig ge
wond.
De Spnanscbe kruiser „Calaluna" wordt
gereed gemaakt om naar Rio Oro te ver
trekken, men weel niet met welk doel.
De bekende .long-Turk llakki bev heef!
voor de „Correspondenz Norden" een ar
tikel geschreven over Turkije 011 den we
reldoorlog, waarin hij o. a. betoogt:
„Het verloop der wereldgeheuiteuisSPii
dwingt ons stelling te kiezen. Wij welen,
dat wij nog nooit zoo sterk waren, als
wij nu kunnen zijn. Populaire manm n
van heteekenis en goede vaderlanders, ais
Talaat bey en Knver pasja, zullen in dezou
groeten tijd ook met hese,heiden middelen
groote dingen kunnen volbrengen. De g
heeie Duitsche militaire missie en nog een
e.n ander meer slaan Turkije ten dienst,
evenals waren ze zelf Turken, en zij Vul
len goed en bloeil voor de Por te veil heb
hen.
„Alaarschalk Liman van Sanders pasja
is opperbevelhebber van Uo strijdkiachteii
in Europa en aan den Bosporus en ongeveer
75 Duitsche officieren dienen op de hoog
Vto posten van het Turksehe leger. II.*
Turksdie viool is tui. door Duitschlaud's
tegemoetkoming. sterker dan iie Russi-rh
Zwarle Zeeviool en geeft aan Koustmniim
pel de waarde van een o|H>ratiebasis ine
heteekenis. Als wij neulra.il hieven en nicl
hielpen Rusland zoo klein en zwak mu
ge'i,k 1c maken, dan moeten wij nel net-n
dat we reeds dom* onze houding van nu
ons Rinland's vijandschap op den hals heli-
hen gehaald.
„Zooals de dingen thans in Turkije slaan,
is liet evenwel onmogelijk, dat met een
openbare meening, die wil dat men .stelling
zal kiezen voor thiilsehlaiuL geen rekening
ivnrdl gehouden."
Hel K a n a a 1.
Indien wij, tegen onze verwaehling en
ons geloof in zoo schrijf! de militaire
medewerker van de „Times" -- niet in staat
zijn de aanvallende beweging herval
len en den aanval der Duitsehcrs in het
Xumden 'van Frankrijk' af te slaan, zn!
een ran de gevolgen zijn." dat de Duitscliers
.aan de overzijde van het Kanaal steun
punten voor luchtvaartuigen en zoodoende
betere inlichtingen voor Imn marine zul
len krijgen en ons voortdurend zullen kun
nen waarnemen, zoo niet aanvallen. Een
van de clingen, die wij moeten doen. is
daarom, dat wij hier een tegenaanval tegen
over moeten stellen in hetzelfde element
(de lucht) en snel tal van zoeklichten en
kanonnen legen luchtvaartuigen bij de band
moeten hebben. Onze sportsmannen moe
ten groepen vormen voor liet bevoelden
van luchtvaartuigen, en, voor een seizoen,
liet schieten enkel op wilde eenden en
snippen eraan geven. De Duitschors zullen
ook de zwaarste en veistdfagendo kanon
nen opstellen in elke haven, die zij be
zetten. en dan zal er weer eon legermacht,
al is het dan ook geen grande nnnéo, op
de hoogte om Boulogne legeren.
Laten wij voor één ding dankbaar zijn.
Aan de internationale financiers, leerslel-
ligen en dwazen, die ons een tunnel door
het Kanaal hadden willen verschaffen, is
voorgoed het stilzwijgen opgelegd.
Hofberichten.
II. AL de Koningin-Aioeder heeft Zaler*
lerdagna,middag de volgende hoofden van
buitenlandsche missiën jkm gehoorc ont
vangen: Tang (I'sai, Fou, gezant van de Chl-
iioesche Republiek; (Kegirra Shidehara, ge
zant van Japan; den heer Henry A11 izé,
gezant van Frankrijk, tijdelijk belast mei
de leiding jder Fransehe legatie.
De Koninklijke Familie hoopt van naiistnanaen
Woensdagvoormiddag af, en gedurende de maand
September liet Paleis in liet Bosch le betrokken.
Audiënties.
De gewone audiëntie van den minisler
van landbouw, pijverheid en handel zal
AVoensdag, van den. minister van oorlog,
en vaneen minister van financiën Vrijdag
a.s. niet .plaats hebben
Consulaire dienst.
Bij K,on. besluit is dc lieer J. Sleketec,
vice-consul der Nederlanden te Grand Ra
pids, bevorderd tol consul aldaar, buiten
bezwaar van As lands schatkist.
Aan den (lieer Sleketec kan in de NeJer-
landscbe taal geschreven worden.
Het consulaat beeft de staten Alichignn
en Alinnesota tiot ressort.
Adjanct-tolk.
Bij Kon. besluit van 25 dezer is do
heer J. J. L'. Duyvendak, leerling-tolk aan
llr. Ms. gezantschap b* Peking, im*l ingang
van 1 September bevonleid lot aljiinrt-
tolk bij dat. gezantsschap.
Bezoek der Koningin
_/uIndag ten «nslreeks 3D i uur beefjj
11. M. de Koningin per auto een bezoek!
aan Botterdam gebracht. Op den Scliieveg,
r"A11 <'e grens der gemeente, door den
ibui*genicCL»tor venvelkomd, reed ILin* Alnjes-
1eit naar het, .stadhuis, waar Zij een onder-,
houd had met de heeron mr, A. de Jong
en H. Stulemeijer. wethouders voor puldieka
werken en vuor a ruien zorg, met den heer
G. 11. Hjjif/en, voorzitter van het plaatse
lijk steuncomité, met inej. E. Baelde. presï-
denic van het vnmivencornité, dat totleni
ging van nood werkzaam is, mei den boofj.
commissaris van politie en met den liavcn-
mee-lcr.
Alet dc gro'dste hetangscllitig. en tot
hl citdi rdeelen. (leed Hare Maji*sf'*iI zich
inlidilen mul rent den invloed van den oor
log op den toestand op ccuimmisch gebied
ca in het ha ven bedrijf, nnitrent den om|-
v;uig der \verkelorjstieid en omtrent het
geen ook van gemeenteivege. tot vermindo
ring daarvan zou kunnen worden gedaan,
mi omtrent alle maatregelen, getroffen tot
leniging van nood. Daar de Koningin een
persoonlijken indruk ivensohte te verkrij
gen van den toestand in de havens, welke
Zij zoo vaak in vollen ld oei en levendigheid
zag, werd na afloop van het bezoek ten.
btadhuize. dat volstrekt geen officieel ka
rakter droeg en waarvoor geen enkele voor
bereiding was getroffen, gereden langs de
rivier en langs Rijn-, ASaas-, en Waalhaven.
Bo burgemeester maakte dezen ril in den
Koninklijken auto mede.
Dc Koningin, in wier gevolg zich bevon
den de Grootmeester, de Kamerheer en
Particulier-Secretaris, een hofdame en een
adjudant, koerde vervolgens weer naar de
residentie terug.
31 Augustus.
Dc vei jaardag van II AL dc Koningin is l.aden
in dc residentie op cenioiidigc is ijz.c herdacht.
\"nn overheidswege geen enkele feestitering. Er
werd zelfs van overheidswege niet gevlagd.
hiliissclien hadden wel een aantal particu
lieren de ilag i an limine woningen uitgestoken
en menigeen bewoog zich op de straten, ge-
looiiT met oranje.
Om tien uur des oornuddag.s had in de Groote
Kerk eeue godsdienstoefening jihutls, welke on
geveer een uur (tuurde en wurhij dr betiuih'r
eeue rede uitsprak, waarvan d<* hoofdinhoud
nas de bede: ,,De II re re zegeiie ons en lie-
hoede oils
Gezongen werden I'-altu 103 1, Psalm 97
7 i*u lid tie vers van Gezang 2Ö9.
Bij hol eindigen der godsdienstoefening zong
de talrijke opgekomen gemeente, op uilimodi.
ging van den soorganger, staande liet couplet
van liet Volkslied, aanvangende met de wamden:
„Besclierm o God bewaak den grond.
In de Kerk van den tl. Jaeolm- in de Park-
slraal, werd Zondag ter («ere san Koiifngiii's ver*
jaardag een Te Ileum gezongen, lerivij! na
afloop van dc lilis het Wien Neerland?
Bloed werd aangeheven.
Dc Koningin gaf lieden voormiddag de Minis-
lers, Depailemcntshoofdeu. voorzitters der Hoo
ge ïstaaUlietiaineu, Barer Majesteit* Commissa
ris in Zui 1 Holland, den burgemeester der resi.
tien lie, den Directeur van jlr. Als. Katiinet, den
Opperbevelhebber van zee- en landmacht, don
Gouverneur der residenlie en de dames en hee
ron der hofhouding, gelegenheid li. I). persoon
lijk geluk te wenschen.'
Eleotrlscha kracht.
Verschenen is het Verslag der Siaalscom-
missïe, ingesteld bij Kon. besluit vnn 14
Juli 1911, om van advies te dienen om-
trend de vraag, welke maatregelen geno
men kunnen •worden om te bevorderen, dat
in de behoefte aan electrise tie kracht, wel
ke in verschil! on (le streken des lands en
met name ten jdattelande bestaat, op zoo
doeltreffend en zoo economisch mogelijke
wijze worden voorzien.
In dit verslag zet de commissie, na do
tegenwoordige, eteclririteil«voorziening to
hebben besproken, en tiet te w.v.htcn elec.-
trieiteitsverbruik te hebben nagegaan, uit
een, op welke wijzen naar baar meaning aan
de zich Verder uitbreidende behoefte pan
eleetriciteif, in de eerste plaats door ge
bruikmaking van de bestaande centrales,
zal 'kunnen worden voldaan. Tevens heeft
de commissie getracht, de plaats aan te ge
ven, ivelke 'het publiek gezag Dij de electri-
oiteitsvoorziening zal kunnen innemen en
een ontiverp-concessievoonvaarden voor
elccirisclio inrichtingen en werken samen
gesteld. Herhaaldelijk heeft- de commissie
gelegenheid gevonden bij .haar txisdiouivin-
gen gebruik te maken van dc in liet. bui
tenland omtrent doze aangelegenheid op
gedane ervaringen.'
Fonds tot yerdedlglng van vaderland ou
koloniën.
Tot hare groote voldoening mag de regeering
conslatceren, dat hel in de „Staatscourant" van
23/21 dezer door ecu vaderlandlievend burger
ontwikkelde plan in ruimer kring bijval vindt.
Zij acht daarom thans liet oogenblik gekomen
oil) eenigszins nader aan te duiden, ivelke be.
Hemming aan de ten behoeve van het fonds jot
verdediging van tiet vaderland en de koloniën
te storten gelden eventueel zal zijn te geven.
De ontzettend zivare lasten, welke de tegen
woordige toestand op de schatkist legt, kunnen
Hechts zonder blijvende schade voor 'slands
economische welvaart en zijn weerbaarheid ge
dragen worden, indien alle vermogende ingeze
tenen de handen ineenslaan en op hel voorbeeld
van dengoile. die den sloot in vleze gaf. een min
cd meer belangrijk deel van hun vermogen af
slaan. Er zal dan een fonds gesticht, kunnen!
worden, waardoor de oorlogslasten worden ver
beid en zoo mogelijk ook de toekomstige ver
dediging van moederland en koloniën zal wor
den gesteund. De regeering stelt, zich voor, zwi-
der eolder de vrijheid iter schenkers om bepaal
de voorwaarden ie bedingen in lie! ininsl te be-
perken, bij de vorming van dit fonds de volgende
fegelen in acht te nemen:
lo. He! maximum bedrag van zoodanig fonds
wordt op 100 mjJIioe.n, tiet minimum op 50 ma
li oen bepaald.
*2o. Mocht liet maximum worden overschreden,
