De oorlog. No, 14656 67"e Jaargang Donderdag 15 October 1914 Koning zi]ii5 BUITENLAND. De strijd in Frankrijk. De Duitschcrs in België. Van het Russische front. Ter zee. SCHIIEMIiSiSIKE COURANT. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prijs [per kwartaal: Voor Schiedam en V laardingen 1.25,-franco per post fl. 1.65. Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent Afzonderlijke nummers 2 cent Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middag vóór een uur aan het Bureau bezorgd zijn. Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.) -l. a-»_. Prijs der Advertentiën: Van 1—6 regels fl. "0.92; iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën hij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs van '40 cents per advertentie,- bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Intercommunale Telefoon No. 103. Schiedam, 15 October. l>e toestand. Do gistermiddag door het Duits olie groote hoofdkwartier verstrakte mede- deeling luidt: [Wij bobben Rijtssel l>ezet en hij die ge legonheid 4500 gevangenen gemaakt De stel olijke overheid had aan de Duit- Ischc troepen verklaard, dat do stad open was. Desniettegenstaande bracht de vijand, hij een omvatting -.-poging, troepen, daarheen met do opdracht zich te handhaven tot het omVattingskorps zou zijn aangekomen. Aangezien dit niet kwam!, Was hiervanj het natuurlijk gevolg, dat de doelloos ver dedigde stad bij de inneming door onze troppen werd, beschadigd. Voor hot overige goen nieuws van hot front, behalve dat men voor Reims twee Franscho batterijen heeft opgemerkt, als mede lichtsignalen uit eon van, de torens van de kathedraal. Vlet spreekt vanzelf dalt al dergelijke, maatregelen en strijdmiddelen van, den vijand, die onze troepen tot nadeel strekken zullen worden te keer gegaan, zon,der op het ontzien van do kathedraal te letten. De Franschen zijn er nu, evenals vroeger, de schuld van, als dit cerwaaidige bouwj- fwerjk voider hot ojffoir van den oorlog wordt 1 Het Franscho officieel© communique van gistermiddag 3 uur luidt; Op onzen linkervleugel tot aan, de Oisc worden de krijgsverrichtingen op normale wijze voortgezet Bevestigd wordt dat w|ij in het centrum in de streek van Berry au Bac vorderin gen maken. Van den rechtervleugel valt niets nieuws to melden. Officieel rap por to vcrRei mjs- Bij het eerste bericht nopens de beschie ting van Reims heelït de Franscho regeering een oojnimissie ingesteld, tot liet vaststellen van den omvang der schade. Deze com missie, voorgezeten door den onderminister van schoone kunsten, Dalimier, heeft thansi haar .rapport ui (gebracht Allo woningen, leest men daarin, in de omgeving (der kathedraal), zijn vernielden verbrand, en te midden van, die ruïnes is de kathodraal getroffen door een dorLig- doop CjOLETTB YVER. Geautoriseerde vertaling van W. E. P. 5) leder voegde zijn meening er bij. Clara zelf sidderde Wij do gedachte aan de ont zettende ongelijkheid, die één enkel ïnensch zoo hoog en het grootste deel van het zoo laag plaatste. Goetlilicd en Johannes Karl schatten het aantal gezinnen, dat men had kunnen onderhouden alleen met de [buitensporige sommen, die liet hof ver kwistte. Kosor uitte zijn medelijden met het lage volk uit de .groote steden, het eenige dat bij gekend had, in hartstoch telijke woorden: een apostolische ijver gaf jets verhevens min zijn nietige gestalte. Clara Voelde con e rustige n, kalm.cn, eer bied voor hem'. Toen do vier leiders de vergaderziail verlaten hadden, ihleof zij met Ivo-sor al leen loader de neerhangende roode vlag gen. „|Ga je alleen naar huis", zei hij' tot, haar, „zoo laat in den avond?" ^Natuurlijk' Ismaël, dat doe ik toch altijd?" „ls je huis vro olijk, het is zoo eenzaam," „Het is niet somber, Ismaël, het spreekt (van [werk, van denken, van hoop." „Pat weel je widï,, boste, de hoop cr, ito 'wonen met jou, wanneer onze zaak gezegevierd zal hebben, wanneer wij recht zullen hebben op geluk, omdat we zelil geluk hebben verschaft aan onze moder ïncnschen." Hij bleef zwijgen miet -een verslagen uit- tal projectielen, die door hun geweld en hun ontploffing, den. steen hebben ver brijzeld, de vensters verwoest en in brand gestoken :d wat branden ko-n. Deze projectielen, wier uitwerking h<-t gehéele totaal van het monument heeft aangetast, troffen voornamelijk het boven deel van den noordelijken toren, verbrij zelend don hoek van een, bijtorcn, door borend den torenmuur, en, een druk uit oefenend op de. tegen overliggende deden, zoodat ze bijna werden verplaatst Het rapport gaaf dan voort de reeds vaker aangegeven schade in details tc be schrijven en sluit aldus: Samenvattend, de kathedraal is verminkt in haar hoofdlijnen en in de details iiarer vordering; heeft haar machtige constructie ten deole den schok der projectielen ver mogen te weerstaan, men zal nimmer in stuit zijn haar heerlijke sculptures .te her stellen, en zij zal in eeuwigheid het merk dragen van een vandalisme dat de ver beelding overtreft Uit Antwerp e tl. Iemand, die gisteren te Antwerpen is geweest, vertelt, aldus de „N. li. CL", dat op den weg nog bijna, geen lerugkoerende vluchtelingen waar te nemen waren. Ook tc Antwerpen was het nog bijzonder stil. De toegang tot Antwerpen is zeer gemak kelijk, doch het vertrek wordt niet toe gestaan, tenzij men van een pas is voor zien, die zeer moeilijk verkrijgbaar is. Op de voornaamste punten van de stad heb ben de Duitschcrs mitrailleuses opgesteld en zand versperringen opgericht. In Antwerpen bevinden zich thans vrij veel troepen, meest oudere landweerlich- tingen en marinesoldaten. Hun gedrag is onberispelijk. I'rof. J. F. Niermcyer seint uit Bergen op Zoom Van betrouwbare zijde vernam ik, dat tc Antwerpen de deuren open moeten zijn en do lichten 's nachts brandend. Niemand mag 's avonds en 's nachts het huis uit. Dit staat echter niet in de proclamatie. Heden zijn prof. Meyers en de Belgische consul te Roosendaal met gezelschap naar Antwerpen. Met spanning wordt hun te rugkomst verheid. Naar de k us t. Uit Tcrneuzen word gisteren aan de ,.N. R. Ct." geseind Uit Gent heden langs een omweg over de grens gekomen vluchtelingen doelen mede, (lal aldaar een troepenmacht van meer dan honderdduizend Duitschcrs is gelegen. De soldaten logoeren in groote lokaliteiten, de drukking op zijn gezicht; na een. oogen- Llik zei hij met duffe stem: •„ik [wou dat ik een hond wasi, die je bewaken moest, of een knecht die je ge hoorzaamt, of het kleed waarover je loopt, het vuur dat je veifwarmt, liet bed waar jo oip rnsL" i Zij greep zijn hand stevig vast, als was hij een kind, dat zij tot bedaren bracht. ,,Je Jxint mijn broer, mijn friend, het licht van mijn geweten, jc .zult eenmaal de metgezel van al mijn levensdagen zijn „U Clara, ik heb' je lier!" riep hij met uitgestrekte handen. v „Stil!" zeitde zij, zich terugtrekkend, „luister In de aangrenzende kroeg be gonnen con paar dronkemansstemmen het „Kolenlied" te zingen, een gedicht, dat de jonge Conrad geschreven had niet het oog op de pas genomen besluiten, liet was een oneindig droeve klacht, met solnd- lende oproerkreten. Kosor en Clara bleven sprakeloos ^laan, al hun medelijden. met hut proletariaat, kwam weer boven. Eindelijk gingen Zij samen naar buiten en namen op de .Stoep afscheid. III. Onder de regeering van koning Wen ceslaus, Volframs vader, had de geniale oude dr. Kosor hel gchecle hind in op schudding gebracht met zijn revolutionaire theorieën. Voortdurend was hij in strijd met flen staat, 't. grootste gedeelte van den tijd zat hij in do gevangenis, hij over stroomde Litliaucn met communistische bro chures, pamfletten en schotschriften. Hij zette samenzweringen op touw en stookte oproeren aan. Nu eens nam hij de wijk naar Duüsc.ldand, .dan weer naar Frank rijk, 'maar overal ,cn altijd (had "hij, zijn hecle leven lang, zijn grof-eenvoudige the orie van algemeeno onteigening en verdee ling van goederen verkondigd en ;hij was als balling gestorven in lie kleine straf- officieren zijn bij de gegoeden ingekwar tierd. Het leven gaat zijn gewonen gang, de winkels zijn geojiend en (fabrieken wer ken. Opvorderingen worden met Lons be taald. SAS VAN GENT, 1-1 Oct. (Part. „N. R. Ct."). De Duiiscliers gaan voort uit Ant- werjsm groote troepenmassa's to veqdaat- sen in westelijke richting. De bondgenoo- teri zijn ten westen Van Gent teruggedreven. De vluchtelingen uit de Belgische grens dorpen zijn, nu blijkt, dat g,le Duitschcrs zich correct gedragen, voor een deel reeds teruggekeerdoveral manen de Duitechers de bewoners aan toch niet le vluch ten. Verlaten huizen worden door de troe- pen opengebroken om er een onderdak te vinden.ik zag te Sclzaete een door de be woners verlaten herberg, waar 14 Duit schcrs den nacht hadden doorgebracht. Ze hadden alles wat eet- of drinkbaar w;ts op gemaakt, maar niets vernield, zelfs de por tretten van het Belgisch koninklijk paar hadden .ze op hun plaats gelaten. Waar de bewoners gebleven waren, werd alles be huild, kleine bedragen met contant geld, groote bedragen met bons. AARDENBURG, 14 Oct. (Part. ,,N. R. Ct."). Volgens vluchtelingen uit Ostende is het Belgische leger ingescheept. Aan par ticulieren wordt de overtocht geweigerd. To Eer loo, door «je Duitschcrs Irozet, is alles rustig. 1 Een Engelsch oorlogscorrespondent heeft den uittocht der bevolking van Ostende. die voor de nadering der Duitse hers naar cms land is gevlucht (de passagiersdienst op Engeland was stopgezet) meegemaakt en meldt daarover het volgende: Ik hen vanavond om zes uur te Sluis op de Nedorlandsche grens aangekomen, als een van het groote leger vluchtelingen uit Ostemlo. Hot leek, of heel de bevol king van de tevoren zoo bedrijvige stad weldra in Nederland zou zijn. Een paniek hail de mensehen bevangen, toen 's mor gens om negen uur een Taube weer twee bommen had geworpen, een in de nabij heid van de loodsen van de vliegtuigen en een hij het hospitaal. Deze laatste veroor zaakte brand in een brouwerij, liet vlieg tuig werd hevig beschoten door de Belgische kanonnen, doch de afstand was le groot. Een groote Belgische troepenmacht was de stad binnengetrokken, doch begon te gen den middag weer af le trekken. In de verte was kanonvuur hoorbaar. In de straten bewoog zich een dichte menigte vluchtelingen uit naburige gemeenten en ook de mindere stand van de bevolking der stil zelve verdrong zich daar, voornamelijk voor de gebouwen, waar passen, om het land te verlaten, werden uitgereikt. Dui zenden mensclim stonden op den strand- boulevard naar zee te kijken, alsof vandaar hulp zou opdagen. kolonie, die LilhaUea bezat in jlen Stillen Oceaan. jIUj stamde af van een rijke dojkters- famjlio uit ükl-iburg en had afstand ge daan van al zijn bezittingen; alleen een wit buisje met een tuin er o|tnheeu, in, bet hooggelegen godcel te van de stad, liad lijj gehouden. Baar woonde hij, wanneer hij niet in hechtenis oX verbannen was. Een vrouw had bij nooit gehad. Haar hij had den kleinen Ismaël, het zoontje van zijn broer, grootgebracht en daar hij zelf ecu groot scheikundige was, had hij alles gedaan wat. hij kon ran hem die wetenschap, die alle oproerige nalurcn zoo (aantrekt., in te prenten. Toen hij lieu jaar oud was, deed het neefje met zijn pom proeven in hel kleine luboiatorium, dat uitkwam op den tuin. Eens op een dag sprak ©en van de dok toren, die dienst had in het Oldsburgsche hospitaal voor kraamvrouwen, met dr. Ko sor over ecu meisje, dat daar pas geboren was en waarvan de moeder, een keurig uit,ziende, onbekende vrouw, gestorven was kort, na «Je, geboorte. Zij had haar voor zorgen zóó genomen, dat men piet had kunnen vaststellen, wie zij was. De revoluUonuair Kosor liep toen naar de vijftig e.n zijn gevoeligheid werd met den dag growler tengevolge win zijn leven als een eelite apostel van zijn leer. Ifij kon den drang niet weerstaan. «leze wees tot zich Ie nemen. Zijn vrienden konden zich die daad niet begrijpen. Die was toch heel goed le verklaren, hij een wezen, «lal zoo'n aan hankelijke natuur had, maar nooit vrouwe lijke teoderheid had gekend en thans, nu hij over do middaghoogte van zijn leven heen was, de mogelijkheid van een geleend va derschap voor zich zag. De man op rijperen leeftijd droomde van eèn Antigone voor zijn ouden dag, en hij nam het toer© pasgeboren wichtje als zijn kind aan. Het kroeg den naam vail 1 leesberg, naar een Litiiansch dorpje dicht bij de Russische grens. De kleine Ismaël was toen juisl tien jaar. Om twee uur middags werd tot alge- meene ontsteltenis kennis gegeven, dat van daag geen Looien meer naar Engeland zou den vertrekken. Bij het station stond het vol mensehen, die luidruchtig doende wa ren orn middelen te zoeken, ten einde weg le komen. Bijna alle welgestelden hadden de stad reeds op de een of andere wijze verlaten. De slrandboulevard, gewoonlijk zoo druk en bedrijvig, zelfs in dezen tijd van het jaar, was inmiddels nagenoeg verlaten; al leen groepjes armelijk gckleede mem-dien stonden er met pak en zak bijeen. Zij schenen alle hoop, om het land uit te ko men, te hebben opgegeven. Sommigen schreiden, doch de meeslen bleven onver stoorbaar kalm. Het was een jammerlijk gezicht, de stroomen gewonde en verbonden soldaten door dc straten te zien strompelen, som migen op krukken, anderen elkaar voort helpend naar de booten van het Roode Kruis, die op hen lagen le wachten. Alle beschikbare booten waren blijkbaar bestemd om hen te vervoeren, en dat was de reden, waarom de passagiersdienslen waren geschorst. Alle winkels hadden de luiken voor do ramen gedaan en toen ik er 's middags om halftwee eindelijk in slaagde er een le vin den, waar burgerachocnen te koop waren voor gepasportcerde soldaten, kon de win kelierster bijna niet spreken door haar tra nen. De trieste toestand, waarin - de stad thans verkeerde, deed zich nog sterker ge voelen door de tegenstelling met het lucht hartige aanzien, dat Ostende in gewone tijden heeft en met do militaire bedrijvig heid van een paar dagen geleden, 't Was nu algemeen bekend, dal de regeering naar Havre was vertrokken. Een dozijn Engel- sche dagbladcorrespondenten en fotografen zijn gevangen gemaakt, doch gelukkig had ik een paar dagen geledon de voorzorg geno men, mij een fiets aan te schaffen, wat mij liet onpleizierige van een moeilijken aftocht over zee heeft bespaard. Den afgoloopen nacht heb ik met een klein gezelschap kooplieden uit Ostende op de kale banken van een lokaal in een kloosterschool te Sluis geslapen. Voor elk een deken was al, wat de goede mon niken ons konden geven, want wij behoor den tot de laatstaangokomenen. liet school lokaal was dien dag voor een Engelsehe los gebruikt, en op 't hord stond met krijt geschreven: „A friend in need is a friend indeed". De laatste anderhalf uur van onzen tocht waren we tot op den huid toe nat geworden door een dichte mist, en duizen den zijn in den ellendigsten toestand de Met den ernst van den mari, dien hij in alles navolgde, vereenigd© hij zich niet de handelwijze van zijn pleegvader. Er woud een voedster gehuurd om de baby op ie voeden; de kleine jongen hield haar met schuwen argwaan in 'toog, wieg de hel kindje zelf in slaap, was een en al zong voor haar en leerde haar loopen. In zijn oogen was zij een wonder-mooi fijn beeldje, «lat hij altijd bang Mas te breken. .Litliaucn bezat toen nog niet de vrijzin nige Wetgeving, die het bij <i«ut :uinvang van Wolfram's regoering zou krijgen. Er was geen volksvertegenwoordiging, do des potische regeering went overal gevreesd er was geen vrijheid van drukpers en po litieke misdaden werden op verschrikke lijke wijze gestraft. Wanneer dr, Kosor zich weer moest. onderwerpen aan wat hij dtoog- weg oen „afwezigheid" nounde, omdat hij een of ander schotschrift, had onderteekend, dan was do ouwelijk© Ismaël .alleen' thuis aan 't werk en paste hij op het meisje. Na een paar maanden verscheen dan dc dokter weer thuis. Zijn baard was lang ge worden in dien tijd en zijn haar werd grij zer, hij M'as als met. een stralenkrans om geven. door zijn martelaarschapde kinde ren, die hij aangenomen had, liepen hom tegemoet den tuin door; met. tranen ie de oogen liefkoosde hij hen. Ismaël nas wer kelijk zijn geesteskind, hij voedde hem als 'Lware met menscldievendc teederheid en met wetenschap. Clara was 'taardigste, hevaJligste en geestigste kind, dat men zich donken kan. Do bejaarde dokter werd heelcmaal vertre den!, w.'fjneer hij haar zag, en zij werd bij den dag aantrekkelijker. "Ij stelde zich voor, hoe zij wezen zou op haar Lwiutigste jaar, stralend, verstan dig ftn mooi. Ismaël zou dan dertig zijig hij 'zou zijn nerk overnemen en het lol een goed einde brengen. En do oude Kosor, die nu hij ondervinding do treurigheid kendo van hot loven van oen grijsaard, die heen gaat zonder nakomelingschap, koeslerdo den grens overgetrokken. Er waren tal van kleine kinderen, die op den arm werden gedragen en heel vrat aardige meisjes van Ostende en Blankenberge zag men door de modder sjouwen met haar kokette schoentjes en kousen. Wanneer «le krach ten haar begaven, werden ze veer aange spoord door het «gehoc-m van «Ie kanonnen uit 't Zuiden. In Sluis heb Ik men-mte-a ontmoet, be- hoorende tot de gc/wten Lingers van Os tende. liotel-ejgenaren, winkeliers. judegpe, dokters, advocaten, <-nz„ die nu liaa-t geen cent mi-er op zak hadden en irg blij w® ren, dat ze nog 15 cent voor een kop kof fie konden beluien en den op die manier veroverden stoel mochten behouden, om er den nacht op door te brengen. Aan de Oost- Rru i i sc h e grens. Het Duitecho groote hoofdkwartier deelde gistermiddag mede: Op het Oostelijk oorlogslerrein zijn de Russen hij Schim ind) torucges'agen. Zij hebben ."000 gevangenen, 25 kanonnen en 12 niaxriunegeweren verloren. Lyck is u-edcr in het bezit van de Duit schcrs. De Russen hebben Dia Ha weder onl- ruimd. In Polen. Het DuiLsehe groote hoofdkwartier deelt mede De Russische voorhoede is op Warschau teruggeworpen. De Didtschers maakten, hij die gedegenheid 8Ü00 gevangenen en ver overden 25 kanonnen. In Galicië. WE EX EX, 14 Oct De generale staf «teel de hedenmiddag mede Op do lijn Stary-Saiïibor-Medykn (een lijn, loopend© van Zuid naar Noord, 20 K..M. ten Oosten van Przemsyl) liggen ver sterkte vijandelijke stollingen, Onze troe pen vallen «leze stollingen aan. De gevech ten nomen in. omvang toe. In de Karpaten hebben wij na gevech ten van vtor dagen Vorenya genomen ten de Russen vervolgd in de ridding van Wyszkow (in Galicië). Er zijn kleine succesvolle gevechten ge leverd mot terugtrekkende vijandelijke af- deelingen, ook in hel, dal van de Visso (ten Noorden van dc Zuidoostelijk© Karpaten). 'Regens p r a a k. Een telegram nil Berlijn meldt: Het officieele Pelend)urgscho Telegraaf bureau verspreidt een beridil van de Rus sische admiraliteit, volgens ,luldk hijde vernieling van de „Pallada" tweed)uitecbe wensch, «lat. een nieuw geslacht zou voort komen uit deze mooie kinderen, die in het licht opgegroeid paren. In ^iju droomen zag hij hen getrouwd. Hij zou sterven in hun armen, en lief. edele beeld van hun jeugd, hun kracht- en hun liefde meenemen .in hei graf. klaar zoo mocht het einde van dezen patriarch van het oproer niet zijn. Clara was nog geen achttien jaar. Zij was een buitengewoon mooie, jon® vrouw met een mannelijk verstand; in alle weten schappen stelde zij vurig hehuig. Zij bereid de zich voor voor de academie van Olds- lmrg en had het middelbaar onderwijs in de scheikunde gekozen uit teswondering voor de twee mannen die haar leven rich ting gaven. Haar aantrekkelijkheid en zacht heid waren de trots van den ouden Kosor en Ismaël had haar innig lief mei at de onstuimigheid van zijn jeugd. In dien tijd vormde zich in Litliaucn een liberale partij, geheel huiten verhand mot de revolutionairen. Koning Wenceslaus was onbuigzaam tegenover dc eischen «les tipte, ufkeerig van alle conrcsrics en wekte daardoor ontevredenheid, zelfs hij debur- gerij. De oude Kosor achtte toen het oogeiir blik gunstig om het groote komplnt opto-uw te zetten, waarvan hij zijn heide leven lang gedroomd had. Hij trachtte zich te ver zekeren van den steun der -militairen; hij richtte afdeelingen op in alle plaatsen van het rijk, M-aar oen bezetting jlag. Ifij ver schafte zich geweren en vormde ,eon kleine temde van e-en duizendtal wevers, iwerke- ]o«(zen en recidivisten. Zc zouden zich mees ter maken van den persoon des konings, op ilea dag dat deze zich naar het kasteel Conrad, zijn zomerverblijf zou begeven, on geveer ©en kilometer van de voorstad ver wijderd. Ismaël stond aan R hoofd -van do beweging in de provincie. Wanneer revo- lutionnairen eenmaal den koning en het leger overmeesterd hadden, zouden zc ook de regeering in handen hebben. Wenceslaus zou als gijzelaar dienst doen. \JVordt Vervolgd);.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1914 | | pagina 1