De oorlog.
67 "tó Jaargang.
Koning zijn,
Zaterdag 17 October 1914
ho. 14658
Eerste Blad.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k ss met uitzondering van Eon- en Feestdagen^
Prijs per kwartaal: yoor Schiedam en .V.laardingen £L 1.25, franco
per post fL 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en ïlaardingen 10 centi
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen borden dagelijks aangenomen;
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags sóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau; Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
Ergs der Advertentiën: San 1—6 regels fL 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 20 cent per pegel. Giwte letters naar de plaats die zij
innemen;
Advertentiën bjj abonnement op voordeelige voorwaarden. [Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen,
In de nummers die Dinsdag-; Donderdag- en Zaterdagavond
Verschijnen; worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van &Q cents per advertenties bij Vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
Drankwet.
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam,
Gelet op artikel 12 der Drankwet;
Brengen ter openbare kennis, dat bij hen
is ingekomen:
le. een verzoek van JACOBA STEEN
BEEK, echtgenoote van DIRK HENRI MAR
TINI'S REESE, om vergunning voor den
verkoop van sterken drank in het klein
voor gebruik ter plaatse vatn verkoop, in
liet benedenlokaal van bet pand Lange
Haven no. 118;
2e. een verzoek van CORNELIS BOUDE-
WIJN LOUAA'E, oen vergunning voor den
verkoop van sterken drank in het klein
voor gebruik ter plaatse van verkoop, an
het benedenlokaal van het pand Lange
Haven no. 118;
3e. een verzoek van WILLEM BODE
WIJK KARSCH, om vergunning voor den
verkoop van sterken drank in het klein
voor gebruik Ier plaatse van verkoop in
het benedenlokaal van het pand Lange
Haven no. 118.
En herinneren dat binnen 2 weken na
deze bekendmaking tegen het vcrlcencn
van do vergunningen schriftelijk hij hun
College bezwaren kunnen worden inge
bracht
Schiedam, 17 October 1914.
Burgemeester en Weihouders voornoemd,
M. L'. H0NNEI1LAGE GRETE.
JDt Secretaris,
V. SICKENGA.
Jacht.
De Commissaris der Koningin in depio
vincio Zuid-Holland:
Gezien het besluit van Ged. Staten dier
provincie dd» 12 October 11., no. 4;
Gelet op art 11 dor Wet van 13 Juni
1857 (Staatsblad no. 87);
Brengt ter kennis van, belanghebbenden:
lo. dat Lij voormeld besluit voor het
gebied tusschen de Menvede te Gorinchem,
het Morwedekanad, de Lek lot E verdingen,
de Poldersteog', den Kortgcreohtscben weg,
den Schaikschen dijk, den Schoonrewoord-
schen weg en den rochtcr-Lingedijk Lot do
Merwede, bepaald is, dat worden open
gesteld:
a. de jacht op klein wild van
31 Octojbcr tot en niet 7 November, van
28 November tot en met 5 December en
van 22 iDecemiber tot en met 31 December
aanstaande
door COLETTE YVElt.
Geautoriseerd© vertaling van W. E.P.
7l
Rij deze bladzijde van zijn geschiedenis
beigetn Wolfram: 'y zijn protcctionnistisch
stolsel in uitvoering te brengen. En sinds
dat «ogenblik scheen het dat alle pogingen
van die zes jaar om zijn volk te winnen
verge©Isch waren geweest Het heele land
was verontwaardigd. Zelfs zij, die het meest
verzoeningsgezind waren, de inschikkelijk-
sten, voelden zich rijp voor de oppositie,
zoodra hun beurs getroffen werd door de
prijsverhooging van de levensmiddelen. De
heele ,pers kwam in opstandalleen de
„Nieuwe Oldsburger", een officieel nieuws
blad, verdedigde liet beginsel. Men rekende
terecht op de tegenkanting van de Kamer.
Deze bestond voor het grootste doel uit af
gevaardigden van de industrieel© democra
tie; zij zouden wel hun recht van veto
laten gelden en dat deden zij dan ook.
De nieuwe invoerrechten werden met een
verpletterends meerderheid verworpen.
liet Iloiogorhuis beraadslaagde-een dagen
een nacht. Het hield zitting in het paleis
zelf. Men vertelde, dat de groot-maarschalk
dien nacht voortdurend heen en weer had
gekropen tusscheu de vergaderzaal en het
kabinet van den vorst
Den volgenden dag werd in Lithauen he
Lend, dat krachtens de macht hom door de
grondwet gegeven, liet Iloogerhuis de Ka
mer van Afgevaardigden had ontbonden.
Het heele rijk door was het een geweldige
beroering. De krachtige vorstenband scheur
de het oonstitutioneele gordijn, waarach
ter 'zij zich sinds zes jaar had verborgen;
b. do jacht op waterwild gedu
rende dezelfde tijdvakken en bovendien van
'9 tot en in,et 16 Januari en van, 6 tot en
met 13 Februari a. s.
2o. dat in i?e geheel© provincie het
vangen van waterwild met slagnetten en
het vangen van eendvogels in eene een
denkooi of daarmede gelijks taanden toestel
voortdurend geoorloofd blijven tot den dag,
met ingang van volken, do jacht op water
wild zal Worden gesloten.
Deze kennisgeving zal, ip, plano gedrukt,
Worden 'afgekondigd en aangeplakt waar
zulks te doen gebruikelijk is, alsmede in.
het Pr ovj n c i aa 1 B1 ad en in de Ne-
derlandscho Staatscoiuran't wor
den geplaatst
's-Gravenhage, 15 Oct 1914.
De Commissaris der Koningin voornoemd,
SWEERTjS.
BUITENLAND.
Schiedam, 17 Oct. 1914.
De strijd In Frankrijk.
De toiestand.
Het D ui toch e groote hoofdkwartier deelde
gisteren mede, dat een hevige aanval der
Franschen ten noordoosten van Reims is af
geslagen. Verder worden ongegrond ge
noemd de modedeclingen van Fransche zij
de, meldende, dat de Fransche troepen op
verscniflende punten aan het front, Injv. bij
Berry au "Bac, noordwestelijk van Reims
merkbare voordeden hebben behaald.
Daarentegen meldt het Fransche officieel©
communiqué van gistermiddag drie uur:
Onze voj'deringen, genoemd in de mode-
deeling van gisteren, worden, bevestigd.
Op onzen linkervleugel strekt de actie
der hondgenooten zich uit van, die streek
bij logeren tot aan zee.
De Duitschers in België.
In kV e s t-B e 1 g i
In het Duilsche officiede communiqué
wordt thans Bevestigd, dat Brugge en Os-
lende door de Duitoclie troepen zijn bezet.
Over de bezetting van Gent wordt nog
aan "de „Tel." gemeld: Generaal Jung is
tot commandant te Gent benoemd. Hel gar
nizoen bestaat uit 4000 man, maar zal tot
2000 man verminderd worden. De soldaten
zijn niet bij de burgers ingekwartierd maar
m openbare gehouwen. Aan do Duitoclie
soldaten mag geen alcohol verkocht wor
den; zij moeten alles betalen, wat zij koo-
pen on men moet 's a\ onds om 8 uur bin
nen zijn. Deze maatregelen worden streng
nageleefd, nadat dronken soldaten relletjes
hadden veroorzaakt.
Gent heeft eenige gijzelaars moeten le
veren, die echter in hun woning mogen ver
blijven, maar zich zonder kennisgeving niet
zij toonde zich gespierd en onwrikbaar
en het volk, dat nog vol was van vrijheids
illusies, kwam in opstond. Er kwamen be-
jlpogmgen, republikeirisohe vergaderingen),
[krantenartikelen, unionistische brochures.
Toch werden plotseling, voordat nieuwe
verkiezingen voor de Kamer van afgavaar
digden hadden plaats gehad, de invoerrech
ten toegepast, die liet Iloogerhuis had aan
genomen.
Intusschcn vertoefde Ismaël Kosor
in de groot© Litausche havenstad Hansen;
gebogen oyer zijn batterijen wachtte hij
op het wonder van het ontslaan van T goud,
Clara Ilersberg in liaar witte schort behan
delde het thermium voor oen twintig-tal
leerlingen in haar scheikundig laboratorium.
Hoewel zij smartelijk getroffen was door
dien slag, die tegelijkertijd haar trots van
socialislc in haar medegevoel voor den
werkman kwetste, was zij toch altijd meer
in beslag genomen door haar wetenschap
dan door haai- maatschappelijk© studio.
Zonder do beide Kosors zou zij nooit soci
oloog geworden zijn; terwijl zij ondanks
alles, geleerde zou zijn geweest. En wan
neer Ismaël er niet was om haar revolutï-
onnair geloof aan te vuren, verflauwde dit
langzamerhand. Een enkel feit stond haar
duidelijker dan alle andere voor oogen;
het lage volk zou moeten lijden. Zij had
reeds alles beloofd, wat zij gespaard had;
zij zou hebben willen geven, steeds meer
geven
Het was in dien tijd, dat er in haar leven
dat tot nu toe zonder groote gebeurte
nissen was voorbijgegaan, plotseling iets
buitengewoons plaats had, iets, dat zij een
wonder in het bestaan zou hebben ge
noemd: een feit, dat haar op hot aller-
onverwachts overviel en dat zoo geheel
verschillend was van alle andere, die tot
nu toe in haar bestaan geweven waren.
Het was een Novembermorgendoor vier
groote ramen viel oen bleek licht in het
mogen verwijderen. Enkele kranten verschij
nen nog. Het personeel van liet postkan
toor is ontbonden. De Huitschers hebben op
liet postkantoor eenige honderden francs
aangeslagen, terwijl zij ook beslag gelegd,
hebben op 3e stadskas, ongeveer 18.000
francs bevattend. "De scholen zijn open;
men hoopt het verkeer op de lijn Brussel-
Gent te herstellen.
De toestand.
Een Amsterdammer, die in de laatste we
ken tweemaal in België is geweest, vertel
de aan het „Ilbl.", dat er geen sprake i&
van levensmiddelennood.
Er is misschien moet ik liever zeggen
er was gebrek aan zeep, aan kaarsen en
aan petroleum, zeide hij. Maar overi
gens heb ik niet kunnen bemerken, dat er
aan noodige dingen gebrek was. Ik weet
natuurlijk niet of de arme bevolking gemak
kelijk krijgt wat zij noodig hoeft. In Brus
sel hebben geregeld uitdeelingen van ge
meentewege plaats, want velen kunnen na
tuurlijk niet verdienen.
Maar waar ik geweekt ben, in Brussel, in
Luik, in Chaileroi, waren de winkels van
levensmiddelen geopend als gewoonlijk. Er
wordt bruinbrood gegeten, juist als bij ons.
In Luik heb ik op de markt groenten en
aardappelen hoog opgestapeld gezien. Ile-u
meeste kwam uit ons land, en men zeide mij
dat het piet duurder was dan anders.
Uit Nederland waren ook andere behoef
ten aangevoerd, zeep o. a. Daarom zeide ik
straks, dat daaraan behoefte was. Een
importeur toch, die blijkbaar heel wat zeep
uit ons land liad ingevoerd,, was cr mee op
gehouden, omdat er nu niet zooveel behoef
te meer aan was cu de prijs, die boog ge
weekt was, nu natuurlijk gedaald was, zoo
dat er niet veel meer aan te verdienen,
was. Met bier schijnt het ook zoo geweest
te zij'n.
Wij vroegen of onze stadgenoot uit eigen
crvarjng iets wist van de prijzen, die voor
dagelijksche levensbehoeften betaald wer
den. Dat was het geval niet, maar wel wist
hij dat men te Luik en te Brussel ongeveer
tegen gewone prijzen alleen nu in Mar
ken uitgedrukt en daardoor iets duurder
in de restaurants kan eten. Hij had er
voor 1 Mark 75 zoo goed gedineerd als men.
liier voor fl.05 niet te eten krijgt. Dus-
zouden de grondstoffen wel niet duurder
zijn dan hier.
In plaatsen als Leuven en Mechelen zijn
natuurlijk de toestanden vreeselijk. Blaar
in vele steden en de meeste dorpen zijn zij
bijna normaal. De Duitschers hebben be
volen, dat de oogst zou worden binnenge
haald en dat gebeurt ook, het land ziet cr
op de menston plaatsen uit als gewoonlijk.
En onze zegsman liad erbij gestaan, dal
een boer bij den koimnandant in Tiriemont
kwam vertellen, dat hij geen paarden had
om den oogst binnen ie brengen. Daarop
gaf (le kommandant dadelijk bevel dat
hem vier paarden in gebruike zouden wor
den gegeven.
De suldaten, die thans in België zijn,
maken een gemoedelijk.cn indruk, het zijn
meestal wat oudere mannen.
laboratorium, waar vijftien a twintig pioe-
yen tegelijk gedaan weiden door evenveel
jongelui. De tafels, waarop de proeven
gedaan weiden, waren langs de ramen gi
ft laatst, en do studenten waren zwijgend
bezig, toen een knecht binnenkwam, en
aan juffrouw Here berg ©op kaartje over
handigde van iemand, die baar spreken
wilde. Clara was juist bezig een zuur drup
pel vo-or druppel in ©en fijn proafglansje
1e gieten; me! één oogopslag Lis zij het
kaartje, dat hij op de tafel had neergelegd
AV. G raaf Thaven.
Chef van heL Civiele Huis van Z. M.
Zij was opgevoed in geringschatting voor
liet koningschap en minachting voor alles
wat bij het hof hoorde, en zij maakte zich
dan ook niet druk voor het bezoek van zulk
een hoogivaatdigheidsboklreder. Zij ant
woordde met de grooLste kalmte, zonder
me thaar bezigheid o-p te honden:
Verzoek mijnheer te wachten in mijn
bureau".
Als chef van dienst aan de academie- had
zij ©en spreekkamer, waar zij kon ontvangen
en waar zij meestal de administraliakwes-
ties, haar functies betreffende, behandelde.
Toen zij tien minuten later binnentrad, zag
zij een indruhwekkenden grijsaard voor zich
in een nauwgesloten overjas, met grijs bor
stelig haar, een grooteu ruig ui snor, die
al veel witte haren vertoonde, een dikken
hals en oogen waarin een harde uiUlrak-
king lag.
„.luffreu v Kersberg", zei bij, zond":- ver
dere inleiding; „ik bfen gezonden door Zijne-
Majesteit Zij stelt mvf kennis en uw manier
van ondcrwijsgeven op hoogen. prijs en
wil Hare Koninklijke Hoogheid, de aarts
hertogin van Oldsiburg, wier groote ver
standelijke vermogens door de eerste leer
meesters van het rijk zijn. ontwikkeld, daar
van doen profitoeren. Ikkom' u dus uit
Ziedaar wat wij vernamen, en wat voor
de vluchtelingen, wat den door sommigen
ge vreesden levensmiddelennood aangaat,
ons nog al geruststellend schijnt, zegt het
blad.
Van het Russische front.
Van Russische zijde.
De Russische legatie te 's-Gravenhage
ontving de volgende inlichtingen omtrent
de krijgsverrichtingen der Russische le
gem
Van het front in Oost-Pruisen, in Zuid-
Polen en in Galicië, zijn geen belangrijke
wijzigingen te melden en tot over eenige
dagen zijn er ook geen veranderingen te
wachten, daar de actie op den linkeroever
van de AVeichsel, ten zuiden van War
schau, zich pas begint te ontwikkelen.
In Galicië wordt de slag voortgezet ten
zuiden van. Przemysl. waar een Russische
coionne mitrailleuses op de Oostenrijkers
heeft veroverd en 7 hunner officieren en
500 soldaten gevangen heeft genomen.
Een medewerker van de „Nowoje
Wermja" geeft, naar aanleiding van de
laatste tijdingen van het Russische hoofd
kwartier over do richting, waarin de Duil
sche troepenbewegingen gaan, de volgen
de beschouwing
liet centrum van de Russische verdedi
ging is een linie van versteikte kampen
van Warschau naar Nowogeorgièvsk, aan
de vleugels gedekt door die vestingen en
van voren gedekt door de AVeichsel. Aan
den rechtervleugel strekken natuurlijke ver
dedigingslijnen zich noordoostwaaris uit
iangs dc Naref naar de versterkingswerken
van Lomza, waardoor de uiterste rechter
vleugel wordt beschermd. Aan den linker
vleugel strekt de natuurlijke verdedigings
linie zich zuidoostwaarts uit langs de AVeich
sel, links rustende op Iwangaod.
Binnen die linies ligt een reusachtig ge
wapend kamp. dat lijkt op een veelhoek,
waarvan de hoogtepunten zijn Lomza, No-
wogeorgiëvsk, AVarschau, Iwangorod en
Prest Litofsk. Een spoorwegnet stelt ons
in slaat een geweldige krijgsmacht samen
te trekken of langs liet geheele front heen
en weer te bewegen, naarmate en wanneer
het noodig is.
Tegenover dat gewapende kamp heeft de
vijand oen flankeerende en in het Noor-
don een lichtelijk omvattende positie. Mam
men moet bedenken, dat de Noordelijke
vleugel beschermd wordt door de linie van
de Robr, die geleidelijk overgaat in de moe
rassen van Augustow, en het bezwaar
om daar door te komen, is voor de üuit-
■scbers geen geheim. Een optreden van den
vijand zou bier ernstigen tegenstand ont
moeten in do verdedigingswerken van de
•streek om Grodno, en de Njemen is ook
aan de Duitschers bekend.
De bewegingen van de Oostenrijkers in
naam van Zijne Majesteit het volgende
voor-tel doen: U zou voortaan de weten-
■sehappelijko studiën van Hare Koninklijke
Hoogheid moeten leiden, een laboratorium
zou in het palcis voor u beschikbaar ge
steld en volgens uwe weusclien, ingericht
worden'; u zou cr Uw, eigen kanten»krijgen
en behandeld worden op denzelfden voet
als do hofdames, dat wil zeggen, u zou
kunnen beschikken over twee kameniers,
een kamerdienaar en bo-vendien over een
rijtuig'. Daar hef niet in Z.M.V bcrloelingj
ligt, dat het land ten zijnen, belioieve be
roofd wordt van een zooverdienstelijk
docente, zal het u vrijstaan uw werk aan
de academie van wetenschappen, uwt col
leges en de directie van de laboratoria
te blijven waarnemen. Zijne Majesteit slaiL
u een Iraclement voor van 10.000 mark."
„Maar", zei Clara, die half glimlachend
had toegeluisterd, alsof er sprake was van
een kolossale grap, „de koning
De hoveling liet haar niet toe hem in
de rede tc vallen.
„I)e grootste vrijheid zou u gelaten wor
den bij het inrichten van do studie. Mam-
aai gezien de zwakke gezondheid van uw
leerlinge veel zorg vereischt, zou het aan
tal der dagelijksche lesuren door do doc
toren van ïlare Hoogheid vastgesteld moe
ten worden. Nog één ding. Zijne Majes
teit is op de hoogte van uwe socialistische
gevoelens en den band, die u aan den
ouden vijand van den troon bond. Uw
karakter poe ze ml haar niettemin genoeg
achting ;n om u ondanks alles voor dien
pret van vertrouwen te begecrcn. Er wordt,
wel te verstaan, een beroep gedaan op uwe
rechtschapenheid, dat u alleen als geleer
de vrouw in het paleis komt en de poli
tieke vrouw buiten laat Do wetenschap
kent geen m©enigen. Ilare Hoogheid, vier
verstand merkwaardig scherp is, zal uw)
het Zuiden, met het doel om het Russische
front te omvatten langs de lijn Iwangorod
Sandomir, zou ben blootetellen aan een
rechlstreekschen aanval in flank en ach
terhoede van de Russen, die Galicië verde
digen.
De schrijver maakt uit dit alles op, dat
de Russen het initiatief behouden, terwijl
de Duitschers zich nnar de werisriien van
hun tegenstanders moeten gedragen.
A" a n Duilsche z ij d e.
liet Duitsche groote hoofdkwartier deelde
gisteren mede:
Dc Russen beproefden den 14en zich we
der in het bezit van Lyck te stellen. De
aanval werd afgewezen; 800 gevangenen, 1
kanon en 3 mitrailleurs vielen in Duitecho
handen.
Ter zee.
Britsche kruiser getor-
p i 11 e e r d.
AYederom is een Duitsche duikboot erin
geslaagd in de Noordzee ©en Eng.4se.li
oorlogsschip lot zinken te brengen. Dit
maal gold bel de kiuiser „Ilawke", vaar-
van slechte 48 pereoncn gered boeten te
zijn volgens een bericht uit Aberdeen aan
de „Evening Standard".
De rest der lm manning, een 350-tol man
schappen, is verdronken.
De torpedo-aanslag fieeft reeds Donder
dag plaats gehad, vijf minuten later was
bet schip reeds gezonken.
De kapitein van den trawler, die de ge
redden te Aberdeen aan land bracht meldt,
dat hij de overlevenden 'smtohto Juid over
genomen van een Nooreeh .stoomschip. Zij
waren ontkomen in een overvolle boot. doch
er kon niets worden uitgericht om" do men-
schen te redden die in 't water dreven in
zwemvesten of op vlotten.
De periscoop van de duikboot verdween
onmiddellijk na de ontploffing.
De „Ilawke" was een gepantserde krui
ser van 7450 ton mei 2 stukken van 23 en
10 van 15 c.Al. Verder eenige kleinere stuk
ken en twee torpedo-la neeerbuizen. De
„Ilawke" was in 1891 gebouwd en dus een
oud schip.
Premies.
De Engelscbe admiraliteit looft lOOOpst
uit aan visschers en anderen die inlich
tingen vore trekken, leidende tol de ver
meestering of vernietiging van vijandelijke
schepen, in de Noordzee. 200 psL wordt
uitgekeerd voor inlichtingen, welke tot een
vervolging van vijandelijke schepen kunnen
leiden.
fn <lo Zwarte Zee.
KONtSTANTINOPEL, 16 Oou De plaats
vervangende chef van den gcneralen stof
maakt bekend dat geruchten als zou een
Turkse!ie kruiser in den grond zijn ge
boord en troepen in Midia (op de N.-O.-
kust van Thracië) zijn geland, onjuist zijn.
Do Duitsche vloot.
Uit Kiel wordt aan do „KOlnisclio Zei-
leerlinge zijn op denzelfden, voet als ieder
jong meisje aan de universiteit voor vrou
wen."
„Ik ben Z. M. dankbaar," zei Clara,
blocker en blocker wordend, „maar
„Nog één ding", viel de grijsaard haar
ikoel lin do rede: „Zijne .Majesteit heeft
mij verboden vandaag reeds een antwoord
van u aan te nemen- Over acht dagen,
wanneer u bet Koninklijk voorstel over
wogen beeft, verzoek ik u mij te schrijven.
.Dat, is alles, wat ik u to zeggen bch. 11e
kaak is duidelijk. Juffrouw Her-berg, ik
heb -de eer u le groeien."
Hij ging heen in militaire bonding met
dat onpersoonlijke, dat eigen behoort te
zijn aan menschen, die ml naam vaneen
ander hebben ge-proken. Klaarblijkelijk
waren do woorden van den, ouden royalist
niet uit zijn eigen hart gekomen» Dc soda
lis te had hem niet dat eigenaardige ver
trouwen ingeboezemd, 'dat hot zijn meester
behaagd had haar te willen schenken.
Hij had zijn boodschap overgebracht met
stipte gehoorzaamheid van oud-hoveling,
aan liet welgevallen van den jeugdigen
vorst, doch Clara liad, terwijl zij naar hem
luisterde, zijn vijandschap gevoeld. Maar
haar zenuwachtigheid had andere oorza
ken, die zij niet kon verklaren. Ilaar ant
woord had zij gereedzij was niet ge
schikt voor hofdame, en hot zou een te
zeer in '1. oog loopende afvalligheid zijn,
wanneer zij, de vrije Clara Hersberg, haar
rol ging .spelen in die deftige comedie,
aan den overkant van de straat.... Zij aar
zelde geen minuut over wat haar beslis
sing moest zijn, overwegingen maken be
hoefde zij niet.... Maar waarom was zij
dan zoo overstuur?
(Wordt vervolgd)^
SCHIEDAMSCHE
