11S Oe oorlog. Koning zi]n5 67itc Jaargang Dinsdag 17 November 1914 No 14684 buitenland. or- Tan liet Westelijke front. Van liet Oostelijke front. Een Russische- nederlaag. Oostenrijk en Servië Turkije. Diverse berichten. ■',-üs een een 3 ver- der 10 2me OU. Deze courant verschijnt dage] ij k s, met uitzondering van Zon- en Feesldaren Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingenfl. 1.25, franco pei post fl. 1.C3. Prijs per week: foor Schiedam en Alaardingen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het Bureau bezorgd zijn. BureauLange Haven No'. 141 (hoek Korte Haven). Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven biervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Intercommunale Telefoon No. 103. Schiedam, 17 November 1911. De toestand. Storm, regen en sneeuwjacht maken de krijgsbedrijven aan de Yscr zeer moeilijk. De offieiëele mededeclingen der laatste dagen deden al uitkomen, dat de vorderin gen der Duilscliers na de verovering van Dixmuiden niet dien voortgang maakten als zij wel hoopten. Integendeel zijn zij weer san den linkeroever der Yser, waar zij zich hier en daar weer gevestigd hadden, terug drongen. De bondgenooten hebben kans gezien om in den driehoek iusschen de kanalen de inundaties uit te breiden en zoo wel met hulp van deze als door hun krach tig offensief optreden, hebben zij de Duit- sellers gedwongen den linkeroever van den l'sor te ontruimen. De inundaties die tot dusver liepen win Nieuwpoort tot Per- vyse, strekken zich thans uit tot het ooste lijk daarvan gelegen Alerekem. Ongeveer een uur gaans ten Z. van Merckem ligt het in een der berichten ge noemde Bixschoote. Ilier is een tweede winst door de bondgenooten verworven; ook deze is klein, zeer klein; maar in hel totaal der krijgsverrichtingen in deze omge ving kan zij van gewicht zijn. De omgeving van Bixschoote is n. 1. het punt waartegen de Duitschers na Dixmuiden Heroverd te hebben, hun tweede doorbraakpoging luid den gericht. In deze streek winnen de bondgenooten nu terrein. Ifet is niet veel, een bosch van een paar honderd hectaren, gelegen teil Z. van Bixschoote, is door hen op den vijand heroverd. Bixschoote, dat blijkbaar nog in handen der Duitschers is, ligt dus nu tussehen dal door de bondge nooten bezette bosch en het geïnundeerde land, een positie die naar mensehelijke be rekening met voel kans heeft, lang gehand haafd te kunnen worden. Woidt Bixschoote inderdaad door de Duitschers verlaten, dan is het verloren terrein grootendeels herwon nen, te meer daar het veldwinnen der bond genooten bij dat dorjk de stollingen der Duitschers hij Dixmuiden onder het hereik brengt van hun geschut. Hot Fransche officieele communiqué van gistermiddag 3 uur zegt: Nieuwe inundaties hebben het oud ergo loopcn terrein uitgebreid tot vijf K..M. be noorden (Bjixschoote. De pogingen <ler Duitschers om lusschen Dixmuiden en Bfixschoote over het Yser- kanaal te komen, zijn verijdeld. Daarbij is oen Duitsch regiment geheel vernietigd. Het Duitse lie groote hoofdkwartier deelde gisteren mede: Op het westelijke oorlogsterrein is giste- door COLETTE YVER. Geautoriseerde vertaling van \V. E. P. 33) Zwijgend ging de aartshertogin een van do aangrenzende kamers binnen, de studeer kamer van haar vriendin. Haar oog viel op eon stapel kranten, die nog niet aangeraakt lagen en die zelfs nog onder kruisband) waren. Zij nam ze mee naar het labora torium, xvaar Clara nog' steeds door het venster stond te staren. Juffrouw' Kersberg; zei tegen haar: «$ïu begrijp ik het, ik begrijp nu alles r4 breijgt hen naar den koning in hun ellende." „Lieveling," zei Wanda, ,,Wat er ookl geW, ik blijf bij je." Clara bedankte, haar afgetrokken en sloeg 'oen het blad van de Unie op. Het hoofd artikel was geteekend doov den jongen Coor rad. De dichter verheerlijkte in hartstochte- ujfce taal do daad van dien dag. Het volk Vergat zijn veeten en de onrechtvaardigheid v ar' zijn lot, en kwam) in zijn geheel vol vertrouwen, smachtend naar vrede, machtig els een cataclysms. en zacht als een lente dag1, naar het hoofd van de natie. Hot vroeg geen oorlog, maar het eischto brood, brand stof, een deel van het wettig' bezit van zijn jas. liet was geen smeekbede, maar een mo) gebiedende eisch. Zijn eisch was de uitrekking van do moordende besluiten, het upheffen van do invoerrechten. „Dertig dui- '■end mensclien," zoo riep do jonge>dichter H „zal men zwijgend, ongewapend, in. vol- maakte orde onder de ramen van het paleis riea defileeren. De merischlieid neemt haar nen ingevolge den storm', die met sneeuw jacht gepaard ging, de activiteit van beide partijen slechts gering geweest. In Vlaanderen is ons aanvallend optreden langzaam gevorderd, in hel Argonnerwoud Hebben wij enkele belangrijke successen behaald. Van E n g e 1 s c h e z ij d e. De ooggetuige" in hel Engeteche hoofd kwartier beschrijft de krijgsverrichtingen tol den 10.km November. Hij vertelde o. a. dat de Duitechors zware verliezen hebben ge leden hij herhaalde nachtelijke aanvallen. erwheidene honderden zijn met de bajonet gedool. Pen 8-trn November hebben do Duitichcr-s op een klein gedeelte van het front zelfs 1200 man verlenen. Dagboeken op Duit-die soldaten gi onden, bewijzen dat de troepen ten volle inzien dat zulko slachtingen tot niets dienen,. Yooite is gebleken dat een del dorDuit- selie lro»pen is samengesteld uit rekruten (be maar acht weken prarli.-wh geoefend zijn en in liet gpbeel geen onderricht hebben gdiad in het gebruik van vuutwapenen of hot aanleggen van loopgraven. De ooggetuige gewaagt met voel lof van bet schieten der Engslsche houwitsers en der Franwhe 7.5 rólkanonnen, waarvan men de uitwerking moet hebben gezien om ze op de juiste waarde te kunnen schatten, Tic DuiL-chers hebben een roekeloozen moei getoond tegenover ons vuur en zegt de ..ooggetuige" men moet toegeven dat ondanks het gebrek aan officieren en i>emi-' aan oefening jongens van 17 jaar ons kanonvuur het hoofd hebben geboden on op de loepen van onze geweren zijn in- gerend om onversaagd bij kudden te woF.len do o lae.-clioten. Dat is het gevolg van de strenge tucht in het Pruisisch ooriogsmeelia- H isme. i De Belgische troepen. Naar de ,,Berl. Lokal Anzeiger" verneemt, heeft het Belgische leger de laatste acht dagen 18,000 man verloren, onder wie on geveer G00 officieren. Het aantal door de Duitschers gevangen genomen Belgen wordt op 4000 geschat. Er zouden van het Bel gische leger nog slechts 25.000 man over zijn. De overgebleven strijders hebben zich bij Zomereke vereenigd, terwijl de Fran sche en En gel sc he troepen de linie Lom- ba rdlzijde Ypcren verdedigen. Aan de Zeeuwse he grens. Uit Aardenburg wordt aan de ,,N. R. Ct." gemeld Te Stroobrugge, een gehucht behooren- de tot Alaldeghem en gelegen een "kwar tier over onzp grens, zijn in den afgoloopen nacht revolverschoten gelost op Duitsche schildwachten, die evenwel ongedeerd ble ven. De dader is een gewezen Belgische toevlucht tot één man. Die man L> "Wolf ram V. De menschlieid waoht op zijn uit spraak." „Niets!" mompelde G'lara met dolle stem, „ik wist van niets 1" Zij stond weer op, ging weer naar het venster (joe. De optocht ging mot berekende- langzaamheid vp on vaar te, zonder dat er een kreet geuit werd; de voetstappen alleen van zooveel 'mensclien, die in gelijken pas liepen, maakten een ontzaglijk gedruisch. Op hot oogcnblik dat Kosor het voorplein betrad, was do voorstad, zoover liet oog reikte, nog vol van de aaneengesloten, menigte. Jsmaël liep blootshoofds. Hij hief den blik op naar bet p;deis en kwam naar voren, zenuwachtig', met diepe groeven in bet, ge laat, en de zwarte lokken verward over bot bleeke voorhoofd. Clara stond kaarsrecht, onbewogen voor het raam en keek naar hem. Toen kwamen de wevers in al hun armoe de. Zij droegen hun versloten werkpakken, vol gaten. Ilun gezichten waren uitgeteerd, vaalbleek en dreigend. Bjij al hun, armoede toonden zij een aanmatigende houding, die zij alleen durfden aannemen,, omdat zo zoo groot in aantal waren, een trots van, de groote massa, die zich onoverwinlijk weet Zij hadden een diepe verachting voor het prachtige paleis; zij wierpen er spottende blikken op. De vrouwen hadden maar één gedachte: de koning op één van de balkons Ie zien verschijnen. 11 Nooit had Clara oen schouwspel van de ellende van een volk gezien als dit. Het volk, de vergeten afgod, kwam liaar weer tot zich trekken. Al kaar liefde voor do maat schappij kwam weer boven. De lijdenden, zij die door niemand gekend, in hun, krotten leefden, allen waren daar hijeen als een angstwekkende massa, allen vroegen om soldaat, die in den oorlog krankzinnig is geworden. De man is voortvluchtig. Hen %-ermoedt dat hij over de Nederlandsche grens is ge gaan. In verband met dezen aandag is het verkeer over de grens door de Duitschers in heide richtingen weder stop gezet. Volgens de mededeelingen van het Duit sche houfdkwaitier zijn de Russische troe pen, (lie in het noorden Oost-Pi uisen wa ren binnengerukt (in westelijke richting op Koningsbergen aan) als die, welke meer wes telijk in de richting zuid-noord tussehen Sol- dau en Heidenburg de Pruisische grens waren overschreden, teruggeworpen wer den; de eerste hij Stalluponen. de laatste een eind in Polen tot Plozk. .Maar do grootste klap kreeg de troepen macht, die, zuidwestelijk van laatstge noemd leger, aan (le andere (don linker oever) van den Weichsel, tussehen die rivier en de Warla (oen zijrivier van de Oder) nog in Polen stond, en de (Duitsche grensves ting Thorn bedreigde. De Russen verloren hier meer dan 23.000 inan aan gevangenen en werden meer dan 50 kilometer terugge slagen. Uit het Russische legerbericht van Zon dag was al te lezen, dat het den Russen hier niet goed ging. Daarin word zonder 'moer verteld, dat zich over "Plozk (.aan de Weichsel) naar het zuiden tot de Warta con slag ontwikkelde. Haar de Russen had den reeds gestaan in het 40 K.M. westelij- lijker gelegen Wloklawek, ja, hun cavale- riepatrouilles waren over de nog eens 40 K.AI. westelijker liggende grens op Duitsch grondgebied, doorgedrongen geweest. Hier uit bleek dus, dat de Russen een aanmer kelijk eind in Polen teruggeweken waren, liet Duitsche communiqué van gistermor gen komt dat dus nu feitelijk bevestigen. Het luidt: Gisteren hebben onze troepen in Oost- Pruisen den vijand uit de streek ten zui den van Stallupimen teruggeworpen. De in West-Pruisen opercerende troepen hebben bij Soldau een opmarsch dor Russische strijdkrachten gestuit en do, op den rechteroever van de Weichsel' op rukkende sterke» Russische troepen in een gevecht hij Lip no zegevierend op Plozk (op Hen rechteroever van de Weichsel 40 K.M. ten Oosten van Wloklawek)forugge- siagen. In deze gevechten waren aan onze zijde tot gisteren 50 0 0 gevangenen ge maakt en 10 machinegeweren vemieesterd. In de sedert cenige dagen gevoerde ge vechten is, in aansluiting aan de hij Wlok lawek (op den linkeroever van de Weich sel, .50 K.M. ten Z.O. van Thorn) behaalde voordcelen, de beslissing gevallen. recht, gelijkheid, geluk. En oen gevoel van groote liefde en medelijden vervulde Clara's ziel. Zij had alles willen geven, tol zichzelf toe, oml hot hevige verlangen van hel volk te stillen. Zij was weer geheel in de macht van liet volk. De tranen sprongen', haar in de oogioii. ,De eerste rijen wevers stonden nu voor de hekken van liet paleis. In plaats van een wending te maken, waardoor de menigte de Torensbnat zou zijn ingeslagen, zoodat de hoele stoet in zijn volle lengte langs het palcis )ron trekken, bleef Kosor staan voor liet hek. RedhU van de middelste toren vormde de lijfwacht een aaneengesloten haag, geen witte uniform kwam te voor schijn. De troepen, die op hel plein opge steld waren, stonden onbewegelijk. Een, en kele ïvunal Monk in de stilte het hinniken van oen paard. Steeds groeide de menigte wevers aan, zooals een regelmatige toevoer van water een meer vergroot. Weldra stonden ze dicht opeen, maar daar de stakers heel langzaam liepen, verbreedde de massa zich haast onmerkbaar. Heel langzaam, vredig breidde zij zich uil, als het water van een rivier, die buiten haar oevers treedt; zij nam den vorm van liet plein aan. Maar Kosor wilde de eerste menschengolf niet leiden naar de eerste sluis waardoor zij weg kon stroomen; do Torenstraat. Zij bleven daar staan, verdron gen elkaar, hadden het benauwd. En eensklaps werd Ismaël Kosor aange grepen door een trotschen aanval van drift voor dat paleis, dat halsstarrig stom bleef, dat een gesloten gezicht toonde aan deze reusachtige menschcnmenigte. Dertig dui zend zielen gehoorzaamden hem, bewogen zich op een enkelemvenk van hem, hij was hun vertegenwoordiger; de tengere, arm zalige man was de verpersoonlijking van de krachten van een geheele stad; een ge weldig leger voegde zich bij hem, en men Verscheidene Russisihe legercorpsen, die hier tegen onze troepen streden, zijn tot achter Kutno (50 K.M. ten Z Z.O. van Wlok lawek) Ru uggeworpen. Zij hebben, naar tot du-werre geconstateerd is, "2 3.0 00 man aan gevangenen verloren en ten minste zeven tig machinegeweren en ee-n nog nietvast- ge-tehl aantal kanonnen in onze handen gelaten. Ter herinnering wijzen we er nog op, dat de Russische generale staf Zondag ook melding maakte van den strijd in Z.-W. Po len, waarheen voornamelijk het Duitsche leger, dat Warschau belegerde, is afgetrok ken. Hier. op de lijn KaüsjWilun werd door de Russen terrein gewonnen, terwijl do Duitschers ook in den omtrek van het nog zuidelijker (tussehen Wilun en Kra- kau) g legen Czentochau moesten wijken. In het Duitsche communiqué wordt van dezen strijd niet gesproken. De Oostenrijksehe oprnarseh naar Ser vies binnenland gaat ongestoord verder. Het Oostenrijksche hoofdkwartier maakte daaromtrent gisteren het volgende heleend: Onze zegexierende troepen hebben den Serviërs geen tijd gelaten zich iu de van te voren gereedgemaakte versterkte stellingen bij Waljewo tot nieuwen ernstigen tegen stand te groopeeren. Mitsdien is het ook gisteren voor Waljewo slechts tot gevech ten tin et do vijandelijke achterhoede geko men, die na korten tegenstand is terugge worpen en veie krijgsgevangenen in onze lianden (heeft gelaten. Onze troepen hebben de Koluhara bereikt en Waljewo en O b r e n o w a t s (aan de samenvloei ing van de Koluhara met de Save) bezet. Volgens de ,(tjosssische Zeitung" is in de eerstvolgende dagen de bezetting "van Belgrado d,oor de Oostenrijkers te vernachten. Het geschut der Oosten rijkers beheerscht alle toevoerwegen naar de stad. De heilige oorlog. De Sjeik-uMslam heeft in onderhoud ontvangen den correspondent te Koustanti- nopel van liet „Berliner Tageblatt". Hij ver klaarde, in antwoord op een vraag naar de geestelijke organisatie van den Islam en naar de beteekenis van den Heiligen Oor log voor de Mohammedaansche wereld, het volgende „Nog nooit is, sedert hel Kalifaat in zijn huidige» vorm liestaat, de vaan van den heiligen oorlog opgeheven. Zelfs de heilige oorlogen, die de Islam in de dagen der Kruistochten heeft gevoerd, zijn niet te vergelijken met de grootte van de heilige taak, die thans te volbrengen is. Sinds die antwoordde hein met een verachtelijk stil zwijgen En plotseling schreeuwde hij met hoR", maar luidklinkende stem: „De koning, wij willen de koning zien! Wij willen tot. den koning spreken." En uit de geweldige massa steeg oen ont zaglijk gebrom op, een geroep van tallooze stemmen tegen elkaar in; hel plantte zich voort, (iet zwol aan, weldra riep de geheele menigte, het lange zwijgen moe: „De koning! De koning!" Plotseling girig Clara weg van het foren- venster; zenuwachtig greep haar trillende 'n.nnd naar de knoopen van haar schort, ruk te ze los, trok een-mouw uit. De aartshertogin was heel kalm, maar nog blocker dan gewoonlijk, en vroeg naar wat zij ging doen. Clara antwoordde: ,„lk ga naar beneden." „Neen, beste, ga niet naar beneden." „Ik wil naar beneden", zei de unioniste hijgend. Het zwakke meisje greep haar stevig hij de polsen vast. „Uw plicht is hier bij mij te blijven." „Mijn plicht is daar beneden," zei Clara, „hij den man aan wicn ik door mijn belofte toebehoor, meer nog dan uwe Hoogheid aan den prins van HansenMijn plicht is hij het volk, waaraan ik gehecht hen sinds mijn kinderjaren; ik ben aan het volk gewijd, ik heb geloefd met de gedachte het naar het geluk te leiden en vandaag nu liet volk ontwaakt is, waar bon ik nu?" Zij rilde en ging gejaagd verder om haai schort af te doen. Wanda met haar heldere kalmte bedwong haar en zei koud: „Je speurt nu het oproer en je ievote tb onnaire honger wordt nu weer opgewekt; je denkt den grooten dag gekomen en be treurt het, dat je niet onder het volk bent; je wilt je ook in de gelederen scharen en wanneer straks het paleis bestormd wordt, wanneer do slachting zal beginnen, dan zal jij de opstandolingen in onze kamers, die je goed kent, den weg wijzen...." oorlogen zijn eeuwen voorbijgegaan, maar naam en leer x'an den heiligen oorlog zijn blijven voortleven in de harten der Mo hammed an en. Wanneer heden de Fetwa no pens den Heiligen Oorlog wor.ïf afgekon digd, weet ieder geloovige Mohainmedaai en, zoo noodig, ook iedere Turksche vrouw, wat de plicht gebiedt. De vijanden van don Islam die het Khalifaat bedreigen, dwin gen ons tot den heiiigen oorlog. Zij doen pogingen om de moderne verkeer .-middelen voor ons af te snijden, maar reeds weten honderdduizenden pelgrims, die van Mekka naar Medina naar de Heilige Heuvel en trek ken, van de uitvaardiging van de Fetwa. Als mikroben zullen zij iu de lichamen van de vijandelijke rijken - vooral van Engeland en zijn koloniën binnendringen. Onop houdelijk zullen zij aan het merg in de been deren van die lichamen wroeten. Overal zoowei in Perzië ate in de Afrikaanschc koloniën zal het bevel tot den Heiligen Oorlog de levensvezelen van onze vijan den en van allen die hen steunen r— ver nielen ook van hen. die zich later nog aan hun zij mochten scharen. De zonen van Mohammed, den Profeet, zullen niet onder gaan. Wij hebben liet geluk dezen oorlog te kunnen voeren met den steun van de legers va'n Oost en rijk-Hongarije en van den Duitechen keizer, wiens woorden: „Ik hen de x-riend van de driehonderd millioen Mo hammedanen", alle belijders van den Islam kennen." O o r 1 o g s in a n i f o s t. Het oorlogs-manifest wan den sulfan luidt: „Stort u, onstuimig als leeuwen, op den vijandxvant ex-ongoed als ons rijk han gen ook het leven en de toekomst van drie honderd milliocnen Mohammedanen, die ik door een heilige Fetwa tot den Heiligen Oorlog oproep, af van uw overxvinning. De wenschen en gebeden van driehonderd mil- lioenen onschuldige en x'erdrukte geloovi- gen, die in de moskeeën en rncsdjids, èx-on- als in de Kaaba, zich met. innigheid tot don Heer der Werelden wonden, vergezel len u." De Paus en de Oorlog. De Paus heeft een encycliek gericht aan de bisschoppen van de katholieke xx-ereld. I)e Paus verklaard daarin, dat hij, toen hij de Troon van St. Pi eter besteeg;, een gevcxT van smart had over den treurige» toestand, waarin de maatschappij thans verkeert en een gevoel van vreugde ox-er den toestand, waarin zijn voorganger hem de Kerk had nagelaten. In den hreede xvorden de redenen, voor dio gevoelens uiteen gezet en daarbij maakt,de Paus een toespeling op den huidigen oorlog Clara's gelaat vertrok, haar schort vief o]i den grond, zij bleef onbeweeglijk staan, onzeker, tragisch. „Je moet partij kiezen, mijn lieve Clara," zei de aartshertogin met een vreemden klank in haar stem, „je moet partij kiezen.. Aan welken kant schuur je je? Aan dezen kant staat liet volk. het verafgoodde volk, aan den anderen de verfoeide smmweinen." ■Op dal oogcnblik weerklonken schelle, gillende kretende scheikundige en do aartshertogin vlogen naar het raam. Zij za gen een troep fabrieksarbeidsters, die nog heftiger en onstuimiger waren dan de man nen, door de massa heendringen en tegen het hek aanstormen onder waanzinnig ge roep om den koning. De koning antwoordde niet, maar op het voorplein xverd de deur van de lijfwacht geopend en er trad een heer naar huiten in een overjas met bonten kraag. Dat was do hoofdcommissaris van politie. IJ ij sprak do menigte kort toe. Zijne Majesteit had de betooging geduld op voorwaarde, dat zij kalm en rustig zou zijn, en de orde en het openhaar gezag zou eerbiedigen. Zijne Ma jesteit xx-as in 'f geheel niet van plan te on derhandelen op den eisch van de menigte. Na voorafgedane aanvrage zou hij audiëntie verleunen aan deze of gene commissie x-an afgevaardigden der wevers, die do eischcn van het x'olk xvildon blootleggen. Dat xvas alles. .Maar het was le laat. De drang om don meester tc bevelen xvas opgexvekt hij de mensehelijke dierenzij bleven op hun stuk staan, Kosor zelfs zou niet bij machte gexveest zijn orn dien stroom in te dijken. Allen stormden vooruit naar het hek. Alen wilde den koning zien. Men xx-ilde dat hij zich daar zou vertoonen op het halcon van de torenkamer, waar de koningin had ge staan den avond na haar huxi-clijk. Alen eischte, dat Wolfram getuige zou zijn van dit stomme schouwspel. En het prachtige ijzeren hek met het verxveerde verguldsel begon tc xvankelen onder het hevige geduxv. (Wordt vervolgit

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1914 | | pagina 1