De oorlog.
67"' Jaargang
Dinsdag 24 November 1914
No 14690
K-oniitg zi]n5
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per k war laaiVoor Schiedam en Vlaardingen tl. 1.2 5, franco
per post 1.65.
Prijs per weck: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Adverfentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Ilaven No. 141 (hoek Korte Haven).
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0,92: iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnemen t op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, hij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
Bericht.
Zij, die zich met ingang van 1 Dec.
a.s. op de „Scliiedamsche Courant" abon-
neercn, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
Drankwet.
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam;
Gelet top artikel 12 der Drankwet;
Brengen 'ter openbare kennis, dat bij hen
is ingekomen
lo. een verzoek van .TOIIANNES PIETER
PL0,0S VAN AMSTEL, om vergunning voor
den verkoop van sterken drank in het
klein, 'voor gebruik tor plaatse van verkoop
in het benedenlokaal van het pand Lange
Nieuw straat 20;
2o. toen verzoek van CATHARINA MAR-
GARETHA HAMERSLAG, echtgenoote van
JOHANNES PJETER PLOOS VAN AM-
STEL, om vergunning voor den verkoop
van sterken drank in liet klein vooir gebruik
ter plaatse van verkootp in bet benedenlo
kaal van het pand Lange Nieuwstmaf 20;
3o. een verzoek van MATTHEUS HEE-
ZEN, tom vergunning voor den verkoop van
sterken drank in het klein vootr gebruik ter
plaatse Ivan verkoop in bet benedenlokaal
van het pand Lange Haven 118;
En herinneren, dat binnen 2 weken na
deze bekendmaking tegen het verteenen van
de vergunning schriftelijk, bij hun College
bezwaren kunnen worden ingebracht.
Schiedam, 24 November 1914.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRETE
De Secretaris
V. SICKENGA.
BUITENLAND.
Yan het Westelijke front
De toes tand.
Zondag hebben we zoo meldt do
„Tel/'-correspoedent tuit Sluis den gan-
schen Idag 't geschut gehooird, kanonrmdes
aan de Yser alweer en 't scheen ons too
of rt scheepsgeschut er ook zijn stem in
mengde. Dok op 't front YperenDixnnri-
door COLETTE YVER.
Geautoriseerde vertaling" van W. E. P.
39)
Zij antwoordde, dat de aartshertogin een
buitengewoon vlug begrip had, dat soms
de langzaam Vorderende proeven al ver
vooruit was.
„Hare Hoogheid bezit de meest verschil
lende goede eigenschappen,'" zei de hertog,
„en die sterke geest, die haar in staat stelt
tot inspannende studiën, doet in het minst
geen schade aan haar zachte vrouwelijk
heid. Er kan in Lithauen geen volmaakter
jpng meisje bestaan, ik bedoel, wat aangaat
oe eigenschappen van geest en hart.'"
De man, die altijd spotte, had"deze woor
den ernstig gezegd en zij schenen een inner-
hjke aandoening te verraden.
„Ik houd zielsveel van haar,'" zei Clara.
Zonder er verder op door te gaan, rolde
hertog Bertie een groen korreltje tho.rmium
•tusschen zijii vingers, alsof hij er de ge
heimzinnige warmte van wilde voelen.
Clara draaide een gasteestel uit, waarbo
ven liet water kookte en ziedde in een gla
zen kolf.
„Wanneer u nog eens over deze dingen
^enkij juffrouw Kersberg, komt u dan
eon*; hij1 mij. Ja, dat moet u doen, komt
u .eens 's morgens na de verslagen. Des
Maandags zijn de marinebesluiten. dikwijls
®et zoo talrijk, en heb ik minder te toe-
zenen, dan heb' ik soms een klein kwar
tiertje vrij. Komt u 's Maandags eens, bij
gelegenheid, dan zullen Wij 'interessante gc-
-TÏ ken kunnen liebben. TJ hoeft niet voor-
te audiëntie te vragen; ik zal kolonel Rodol-
Pne waarschuwen. Alleen óón ding, spreek
J^tuMieft niet met de Zofferns over...."
bedankte. De Iersche prins verklaarde
"pik ben heel blij het laboratorium van
den Werd op dezen helderen kouden Zon
dag gestreden. De indruk, dat de worste
ling heviger worden zal wordt versterkt,
nu Imen nog altijd de troepenbewegingen
ziet. Versche troepen trokken in grooten
getale naar Yfieren op. Men zag hierbij een
tot (nu toe onbekende uniform in grijs
fluweel. Vele regimenten, te Brugge gearri
veerd, moesten naar den Yser.
De overstrooming oostwaarts van Dix-
muiden strekt zich uit tot Ca!kerke, 3 K.M.
van 't stadje, waar do spoorlijnen Dixmai
denVeurne en DixmuidonNieuwpoorL
scheiden. |W<» meldden u de aankomst, van
pontoniers torn maatregelen te nemen tegen
den Vloed; ook inge-nieurs bevinden zich.
ter plaatse. Zal enen nu een strijd te water
aanschouwen? In elk geval zijn er in Vlaan
deren canots-mitraillcurs, snelvarende boot
jes (met machine-geweren, voor de Duit
sehers aangekomen.
Het Duitsche grooite hoofdkwartier
deelde gistermorgen mode:
De gevechten bij Nieuwpooirt en bij Yrpe-
ren duren voort.
Een klein Engelsch smaldeel, dat twee
maal de kust naderde, is door ons geschut
verdreven. Het vuur van do Engels che ,ma-
rinekanonnen bleef zonder resultaat.
In het Argonnerwoud winnen wij stap
voor stap terrein. De eene loopgraaf na de
andere, het eene steunpunt na het andere
wordt den Franschen ontnomen. Dagelijks
worden ook een aantal gevangenen gemaakt.
Een op krachtige wijze tegen onze stol
lingen ten oosten van de Moezel onderno
men verkenning is door een tegenaanval
verhinderd.
Het Frans che officieele .communiqué
van hedenmiddag drie uur luidt:
Gisteren heeft de vijand een hevig ka
nonvuur op Yperen, Soissons en Reims ge
richt.
Te Yperen zijn de klokketoren van de ka
thedraal en de marktgebouwen vernield.
Tal van huizen zijn in brand geraakt.
In Argonne hebben wij hevige aanvallen
afgeslagen.
Zeel/rug ge Jbe schoten.
Een correspondent van de „N. R. Cf."
meldde gisteravond uit Oostbrugge:
Vanmiddag werden do .bewoners va.n
Zeeuwsch-Vlaanderen opgeschrikt door lie
vig kanongebulder, dat alles op zijn grond
vesten id eed trillen. Tc Cadzand kon men
door den nevel ,de vuurstralen der kanon
schoten zien van oorlogsschepen, welke
bezig waren Zeebruggo .en de kust te be
schieten. Vooir zoover ,ik door het nevelach
tige weer kon zien, siond bezuiden de ha
ven een groot gebouw Jn brand. Ifiot kust-
geschut, dat nog .een poos liet geschut der
schepen beantwoordde, verstomde .alras. Of
het scheepsgeschut veer schade heeft aan
gericht, was wegens het invallen van de
duisternis niet te zien.
juffrouw Ilersberg eens bezocht te hebben
en thermium te hebben gezien. Het is zeer
belangwekkend.'"
,,11 ij is niet oprecht", dacht Clara, ,,dat
was niét het doel van zijn komst. Waarom
zou hij gekoanen zijn?'"
ALaar zij was te weinig vrouw om de be
doeling van deze politiek te kunnen door
gronden.
Na het vertrek van de beide vorstelijke
personen had zij geen lust meer om te wer
ken, zij doofde het vuur, deed haar witte
schort af en ging naar haar kamer. Een
brief werd haar gebracht. Die was van Ko-
sor en begon aldus:
„Verbannen door de gratie van dien
groothartigen schurk van een Wolfram..."
II.
Togen het eind van April kwam prins
Géo, die na het voltooien van Wanda's
borstbeeld naar flansen was gegaan, plot
seling in Oldsburg terug. Clara hoorde
het van haar kamenier, en dezè had het
weer van een van de kamermeisjes van
gravin Thaven. Buitendien zou zij liet toch
al gauw begrepen hebben door rle behuil
de oogen van haar leerlinge, bij wié de
komst van den prins altijd aanleiding gaf
tot een stortvloed van tranen. Dien morgen,
kwam Wanda snikkende binnen en wierp
zich in do armen van haar vriendin.
„Het is uit," riep zij, „alles is uit."
En toen Clara haar vroeg, wat er was
gebeurd, vertelde zij snikkend, dat de prins
ontboden was en dat hij belast was mot eon
zending naar don, AÜantischen Oceaan. Do
regcering stolde hem aan het hoofd van
een commissie van zeeofficieren, die aan
gewezen waren om de Lilliausche kolo
niën in Oceanië te inspccteeren en een
studiereis in Japan te maken. Ongetwij
feld was het doel een handelsverdrag tot
stand te brengen, misschien ook hespro-
kingen te houden voor een geregelde scheep
vaart tusschen Japan en de Lithausch©
eilanden;, maar vooral was het er- om te
Te LuiK.
In het „Journal" worden eenige modedee-
lingen gedaan omtrent .de verdedigingswer
ken door de Duitsehers met het oog op oen
evenlueelen terugtocht aangebracht.
Wat het meest in de stad en haar om
geving opvalt, is de wijze waarop de Duit
sehers de verdedigingslinie ,van de Maas
hebben versterkt. Op .den rechteroever van
de rivier ziet ,men zandhoopen en sternen,
beschermd door een Jaag cement. De huizen
ofi de kruiswegen zijn tot de eerste verdie
ping in kleine forten herscliapen.
Op den linkeroever van de Maas is alles,
wat tot bedekking zou kunnen dienen voor
tirailleurs, uit den .weg geruimd. De steenen
borstweringen langs de rivier zijn weg
gebroken. Het materiaal, ,dal zich op de
ladingsplaatsen cn in de havens bevond, is.
zorgvuldig naar den .rechteroever overge
bracht. In de straten en op -de boulevards,
met name op de kruispunten, zijn scliuil-
plaatsen ingericht en balcons in orde ge
maakt, om mitrailleurs to kunnen bevatten.
Maar dat zijn slechts onbeteekenende ver
dedigingswerken vergeleken met die rondom
de stad. De eerste verdedigingslinie, door
de Duitsehers aangelegd met het oog op den
mogelijken aanval op de stad door de bond-
genooten, strekt zich uit van de hoogten
van St. Walburge tot aan de .Maas, boven
Sclessin. Breede terreinstrooken, bedekt
met prikkeldraadversperringen en vóór wel
ke de grond met zorg is omgewoeld, vor
men een eerst© hindernis. De tweede be
staat uit loopgraven. Sterke barricaden, ge
maakt van karren, handwagens, meubelen,
beschermd door keien en bedekt met zand.
versperren de wogen, die door de soldaten
bewaakt worden.
Alle viaducten van de spoorlijnen zijn on
dermijnd en overal is voor geschikte plaat
sen gezorgd om mitrailleurs te zetten. Op
de hoogten van St. Gilles, St. Nicolas en St.
Maur zijn kanonnen in stelling gebracht.
De stations worden dag en nacht bewaakt
en hoewel het verkeer tussclwn Luik en
Brussel hersteld js, maken do Duitsehers
daar alleen gebruik van, want oin zich te
verplaatsen moet men zich aan talloozo for
maliteiten onderwerpen. Het is verboden
om de stad te verlaten over andere /we
gen dan die welke, langs de rivier looperi.
Aan het Frans che fro-nt.
De Fransche regeering heeft dezer dagen
acht vertegenwoordigers van groote hl al en
in neutrale landen uitgenoodigd tot een be
zoek aan het front. Een Amerikaansch
deelnemer heeft over zijn bevindingen
aan zijn blad een telegram gezonden, dat
ook in de „Daily Chronicle" is opgeno
men. Daarin zegt hij O', a.„Wat ik gezien
en gehoord heb heeft mij overtuigd, dat
Frankrijk zonder vrees een langdurigen
oorlog tegemoet ziet. Uil gesprekken met
officieren en minderen heb ik den beslisten
indruk opgedaan, dat de geallieerden pen
uitstekende positie innemen. Wat mij ech-
doen den laatsten band tusschen twee
harten, ilie zoo van elkander vervuld wa
ren, te breken.
,,'tls gedaan," herhaalde zij, „ik zal hem
niet weerzien.
„Integendeel, arme, lieve Hoogheid, u zal
hem wel terugzien," zei C'lara, „die kruis
tocht zal niet eeuwig duren."
„Neen, dat zal hij ook niet en Géo zal
terugkomen, maar dan zal ik niet meer hel
recht hebben hem weer te zien."
Clara begreep, dat een aartshertogin niet
vrij is, wat haar eigen persoon betreft en
dat dit superieure meisje, ondanks de oor
spronkelijkheid van haar geest, haar sterke
wilskracht en de hartstochtelijke tec.lerheid
van haar hart, als oen prijs van den staat
en zooals de belangen van hel rijk dat
meebrachten, aangeboden zou worden aan
den een of anderen prins, die haar on
verschillig was. Zij was niet meer dan een
gevangene. Zij werd ontrukt aan den man,
dien zij liefhad en elders gegeven, maar
aan wien
„Ach Clara," zuchtte zij, en het was
hartbrekend haar wanhoop te zien, „Géo
verliezen zou nog niets zijn, als ik tenmin
ste maar het recht had de herinnering aan
hem te behouden'.'
„Ik begrijp het," zei de unioniste veront
waardigd, „men zal uw liefde verhandelen
en de gave van uw persoon zal de band
zijn van een politieke verbintenis. Alen zal
u tegen uw wil uithuwelijken aan iemand,
dien u veracht. Daar leidt nu een persoon
lijke regeering toe."
„Ik veracht dengeno, voor wien men mij
bestemd heeft niet," zei Wanda, „maar ik
zal nooit een ander dan Géo kunnen lief
hebben
„Wanneer de man, die men voor u uitge
kozen heeft, eerlijk en rechtschapen is en
wanneer hij u zal kunnen begrijpen, Hoog
heid, zal hij zich niet tol dien handel tes
ter l;et meest heeft getroffen is het feit,
dat de regeering en de troepen er geheel en
a! op voorbereid zijn den oorlog voort te
zetten, tot het gawenschte resultaat is be
reikt.
De correspondenten waren in de gelegen
heid dichter bij de slaglinie te komen dan
tot dusverre aan wie dan ook was toege
staan en allen waren vol bewondering over
de uitstekende organisatie. Zij bezochten
o. a. de groote dépots van levensmidde
len, waar, naar het heet, proviand voor
3.000.000 man is opgeslagen. De kolossale
gebouwen waren van onderen tot boven vol
meel on wijn en buiten stonden nog wagens
met proviand, waarvoor in da magazijnen
ge©n plaats meer was."
In een gesprek met de journalisten bad
de Fransche opperbevelhebber Joffre ver
klaard overtuigd te zijn, dat Frankrijk het
langer zou kunnen volhouden dan Duitsch-
land, wijl het Duitsche leger reeds uitgeput
is en bovendien de .verliezen der Fran
schen veel geringer zijn dan die der Duit
sehers.
Dit België.
Te Dendermonde.
Een berichtgever van do „Tijd" meldt,
dat te Dendermonde ongeveer 2500 van do
10.000 bewoners zijn teruggekeerd. In het
g'rootendeels gespaarde .St. Vincentiusgc-
sticht wordt dagelijks voor duizend man
gekookt.
De in Dendermonde gelden schade wordt
oppervlakkig op 80 millioen frank geschat.
Ongeveer 2300 huizen werden vernield.
In de naburige gemeenten, zijn de meeste
inwoners terug1.
Ook deze correspondent meldt, dat de
hongersnood hier en daar l>egin.t te nijpen.
Te Moe helen.
Een correspondent van het „Vad." heeft
een onderhoud gehad mot dr. Lamborelle,
liberaal volks-vertegenwoordiger in België,
die een zeer mistroostig beeld ophing van
den toestand te Mee heten. Er is daar geen
graan meer en geen zout. Lamborelle z.ou
hierover in Brussel met 'tDuitsche bestuur
gaan sproken. Als de uitslag van mijn reis
niet gunstig is 1 .aside- dr. Lamboaxdle
dan moeten moigC.i twintigduizend men
sehen met leeg© handen en, leege magen
naar huis gaan. Van de 30.000 inwoners
die naar hun stad zijn teruggekomen.,
de bevolking bedroeg 00.000' zielen, zijner
20.000 geheel behoeftig. De ovcrbl ij vendon
eten hun laatste centjes! op, on, zullen ook
binnenkort door hel gemeentebestuur van
voedingsmiddelen moeten voorzien worden.
Daarbij is de gemeente in geldelijke ver
legenheid. Er is letterlijk geen cent in, kas.
In bet voorloop:** be-.tuur van Mochelen
hoeft ook dr. Lanihorellc zitting genomen.
nen, tenzij hij u liefheeft."
„Ik weet niet, of hij mij liefheft, ik weet
niet, of hij van iets anders houdt dan
van regeeren. Hij heeft een sfinxenziel, die
ik nooit heb kunnen peilen. Niemand kenl
hem. Maar toch acht ik hom hoog, al
voel ik niet de minste sympathie voor
hem."
„Wie is het?" vroeg Clara eindelijk.
fieschroomd den naam uit te spreken,
die haar herinnerde aan 1ioi gedwongen
offer van haar persoon, zei Wanda zacht:
„Hertog Bertie
Den volgenden Maandag verkortte Clara
haar werk en ging, nadaf het uur, dat
bestemd was voor de verslagen, voorhij
was, naar don koning. Zijn vertrouwde
adjudant, kolonel Rodolphe, glimlachte, toen
hij haar zag; zijn oogen, die hij zijn glad
geschoren gelaat deden denkon aan ver
welkte vergcet-mij-nietjes, gaven haar een
wenk van verstandhouding, en hij opende
de deur van het koninklijk kabinet. Wol
fram, in klein generaalstenuc, stond met
een sigaret in den mond en een doos lu
cifers in de hand en wilde juist opsteken.
Toen hij zijn bezoekster zag, wierp hij si
garet en doosje op zijn bureau en kwam
naar haar toe.
„Dat is goed, dat u de afspiaak niet
heeft vergeten, juffrouw Kersberg," zei hij.
„Sire, er zijn afspraken, die te vor-
ecrend zijn, dan dat men ze zou kunnen
vergeten," antwoordde de unioniste.
„0, o!" lachte de koning, „nu onder
werpt u zich geheel aan het ceremonieel."
En even hadden ze er plezier over. Niet
tegenstaande do ongedwongenheid van deze
ontvangst, had Clara toch altijd dat ge
voel van beklemdheid, dat haar bij de eer
ste audiëntie gehinderd had, loon Wolfram
voor haar nog de onbekende monazcliwas.
Haar stem was zelfs iet of wat onvast. Zij
Yan het Oostelijke front
Van Duitsche- z ij d e.
Een hooggeplaatst gezaghebbend persoon
heeft aan de „Berl. LakaJ-Anzeiger" het)
volgende medegedeeld over de vooruitzich
ten in het Oosten: Nadat von. Hindenburg
den nieuwen opmarsch van. de Russen naar
de grens van Oost-Pruisen heeft tot staan,
gebracht en lnj" begonnen, is hun rechter
vleugel „op te rollen", zoodat den Russi-
sclien aanvoerder niets anders overbleef dan
terug te trekken, heeft hij tezelfder tijd den
Russen op den linkervleugel zulke zware
nederlagen toegebracht, dat wellicht ook
daar de terugtocht der Russische strijd
krachten een kwestie van tijd is.
Het groote Duitsche hoofdkwartier maakte
gisteren bekend
In Oost-Pruisen is de toestand onveran
derd. f
In Polen wordt de l>eslissing vertraagd
ten gevolge van het optreden van nieuwe
Russische strijdkrachten uit de richting van
Warschau. f
Jn de streek ten Oosten van, Czensfochau,
en ten jS'.O. van Krakau is de aanval van
de troepen van de bondgenooten voortgezet.
Oostenrijk en Servië.
Van Servische z ij d e.
Uit Kragoejewats wordt d.d. 20 dezer aan
de „Times" geseind, dat de Oostenrijkers
den vorigen dag een hardnekkige poging
hadden gedaan om door de Servische linies
bij Lazarewals heen te breken. Zij werden
na een verwoed gevecht, waaraan zoowel
artillerie als infanterie deelnam, terugge
worpen.
Denzelfden dag trachtten de Oostenrijkers
door een opmarsch van Waljewo naar Kos-
jerits den Servischen linkervleugel om te
trekken. Ook dit werd verijdeld door de
warme ontvangst, den Oostenrijkers onder
weg bereid door een Servische kolonne.
Op het overige deel van het front is niets
van belang gebeurd. Het ongunstige wede
het sneeuwt voortdurend belemmert
de krijgsverrichtingen ten zeerste.
Turkije.
Inden Kaukasus.
Volgens te Lomden 'ontvangen telegram
men uit Petrograd hebben de Russische
strijdkrachten, welke naar Kenproi opruk
ten, zich alsdiun voornaamste doel gesteld,
zich te verzekeren wan de hoogten welke de
valleien liehee/rsehcn, waardoor de voor
naamste wegen "van 'Klein-Azië naar dan
Ka uk as us loepen.
De Turken hebben over Trebizonde te Er-
zeioein een aanzienlijke 'strijdmacht gecon
centreerd, terwijl zij nog van uit "Mesopor
tamië troepen laten 'aanvoeren. In het ge
heel hebben zij 'een troepenmacht van
300.000 man bijeen. Deze strijdmacht tracht
voelde een onverklaarbare zenuwachtigheid.
„Och, Sire," zei ze eindelijk, „ik ben toch
niet gekomen om een paar conventioneele
zinnetjes te zeggen; bovendien geloof ik
zeker, dat u een afschuw daarvan heeft, dat
u juist eenvoud en waarheid zoekt, en
dat al die ouderwelsche vormen en ge
bruiken, waaraan dc monarchie blijft vast
houden, u een last zal zijnondanks alle
geestelijk overwicht, dat ik in uw persoon
lijkheid voel, wanneer u met mij wilt spre
ken, Wil het woord „Majesteit" mij nauwe
lijks over de lippen."
Wolfram nam dit niet in het minst kwa
lijk en had er blijkbaar schik in, deze
rcvolutionnaire zich zoo vrijmoedig te hoo-
ron uitdrukken. Ilij dacht er niet aan, zich
er over te ergeren. Maar hij zei
„Juffrouw llersberg, ik acht uw geest
te hoog cn ik heb te veel vertrouwen in u,
om niet geheel oprecht tegenover u te zijn.
Ik zou liegen, wanneer ik voorgaf een
dwaze vercering 1e hebben voor uiterlijke
eerbiedsbetoon, die noodzakelijk zijn voor
het koninklijk gezag. Ik zou onwaar zijn,
wanneer ik mij een voorstander verklaarde
van do strenge otikette. Ik hen eenmensch,
en soms een diep-ongelukkig mensch vol
gebrekenik wil mijzelf geen aureool van
goddelijkheid geven. Maar al is de persoon
lijkheid van weinig belang, het ambt is
grootsch en verheven genoeg om zich alleen
omstraald door glorie te vertoonen. Geloof
maar gerust, dat ik niet verlang naar groot
heid en dat ik niets liever zou doen dan
het land regeeren vanuit een van die rus
tige, bescheiden huizen, die veel Öldsburg-
sche inlellcciuoelen bewonen, in hel oude
stadsgedeelte van het St. Mariaklooster,
Maar als een koning in den tegenwoor-
digen tijd op die manier ging leven, zou het
gauw gedaan zijn met het koningschap, weet
dat wel."
(Wordt vervolgd)%
SCHIEDAMSCHE COURANT
