De oorlog.
67~FJaargang
Woensdag 25 November 1914
No 14691
Koning zi]n5
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingenfl. 1.25, franco
per post fl. 1-05.
Prijs per week: Voor Schiedam en klaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiün voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (lioelc Korte Haven).
Prijs der Advertentiën: Van 1—6 regels 0.0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
Bericht.
Zij, die zicli met ingang van 1 Doe.
a.s. op de ..Scliiedamschc Courant" abuii-
neeren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
Herplaatsing wegens misstelling.
Drankwet.
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam;
Gelet op artikel 12 der Drankwet;
Brengen ter openbare kennis, dat hij hen
is ingekomen een verzoek van JOIIANNA
SNTTSELAAR, om vergunning voor den
Verkoop van sterken drank in het klom
voor gebruik ter plaatse van „verkoop in
Let benedenlokaal Van het pand Lange
Haven 118;
En herinueren, dat binnen 2 weken na
deze bekendmaking togen bet verkenen
van de vergunning schriftelijk bij hun Col
lege bezwaren kunnen ivordon ingebracht
Schiedam, 23 November 1914.
Burgemeester cn Wethouders voornoemd,
AL L'. HONNERLAGE GBP. CE
De Secretaris
V. SICKENGA.
Stads-Ziekenhuis.
AANBESTEDING.
al i i rin.-..- -
De Commissie van Administritie van het
Stads-Ziekenhuis, te Schiedam, zal op Vrij
dag 27 November a.s. aanbesteden de le
vering van:
35 HECTOLITER AARDAPPELEN,
ten dienste van dat gesticht.
De monsters moeten op den dag der aan
besteding vóór 's morgens 9 uur aan het
Ziekenhuis bezorgd zijn.
De voorwaarden van aanbesteding lig
gen inmiddels aldaar ter lezing op lederen
werkdag, des morgen van 9 tot 12 uur.
De Commissie voornoemd:
M. L. IIONNERLAGE GRETE,
Voorzitter.
Mr. M. M. 'VAN VELZEN,
I Secretaris.
door COLETTE YVER.
Geautoriseerde vertaling' van W. E. P.
r40)
Hij voelde, dat hij aangehoord werd met
die volgzame aandacht, die als het ware
uitnoodigt om verder te spreken. Hij ver
volgde in een volkomen zicli-geven:
„Onder ons durf ik gerust deze waar
heid verkondigen: hoe minder hot individu
waard is, hoe moer zijn ambt met pracht
en praal omgeven moet zijn. In de tijden,
dat keizers zich met roem overdekten aan
het hoofd van hun legers, zouden zij des
noods hebben kunnen regeeren in een van
bun boerderijen. Maar wij zijn nu bijna
enkel bureaumenschen. Wij zouden in de
oogen van onze onderdanen nauwelijks ge
teld worden, wanneer wij om ons heen
"niet de omgeving hadden van een prachtig
paleis, de weelde van een hofhouding, den
rijkdom van'kostuums, het vertoon van een
schitterende lijfwacht en zelfs een bijzon
dere taal, die maakt, dat, wie tegen ons
spreekt, zich richt tot iets, dat grootcr is
dan wij, dat ons omgeeft als met een schit
terend gewaad cn dat men met een ver
heven woord noemt: onze majesteit..."
Clara was getroffen door deze verklaring.
„Maar," zei ze, „is dat dan niet het
volk om den tuin leiden, als men om het
beter te regeeren, gebruik maakt van een
Systeem, dat toch maar inbeelding is?"
„Die inbeelding is maar schijn. Het ware
wezen van de koninklijke macht is een
geduchte kracht, die deze vereering vór-
uicnt. Do eerbewijzen gaan aan den per-
BÜITEN&ASB.
Schiedam, 25 Nov. 1914.
Van het Westelijke front
_De toestand.
Ook in Vlaanderen is dq vorst gedaan
en liet is er weer een slijkpoel, te meer,
daar het er tamelijk veel gesneeuwd heeft.
Den verkleumden soldaten wordt blijkbaar
oenige rust gegund en de kanonnen nemon
het werk zoolang voor hen over. De of-
ficieele mededeelmgcn over de gebeurtenis
sen van deze week spreken toch alleen
van meer of minder hevige kanonnades.
Aan het kanonnen-concert neemt ditmaal
ook weer de Engelsche vloot deel, blijk
baar om ondernemingen van de Dulls diers
langs de kust, of met de kust als uitgangs
punt onmogelijk te maken. De beschieting
omvat vrijwel de gehccle kust en kan blijk
baar nog verder landwaarts in schade doen.
De mededeeling, gistermorgen door het
Duitse he groote hoofdkwartier gegeven,
luidt:
Gisteren zijn opnieuw Engelsche oor
logsschepen bij" de kust van Vlaanderen. Yer-
is'chenen*m hebben. Lombacrtzfjde en Zee-
brugge beschoten. Onze troepen liebbon
slechts onbeduidend nadeel geleden, van
do Belgische inwoners zijn echter een aan
tal gedood en gewond.
Op het westelijk front zijn geen noemens-
waa rdige vera ndoringen.
IleL offieieelc F ran scire communiqué
van gistermiddag 3 uur zegt:
In het algemeen heeft de toestand op
den 23sten dezer geen wijziging ondergaan.
Op het grootste gedcelle van het front schiet
dc artillerie van den vijand van tijd tot
tijd, echter minder heng dan den vorigen
dag.
Hier en daar heeft ook de infanterie aan
vallen gedaan, zij werd echter overal terug
geslagen. Vooral in Argonne waren die
aanvallen zeer heftig. Wij hebben daar ter
rein gewonnen irr de buurt van Four-de-
Paris.
De beschieting der Belgische
kust.
Omtrent de beschieting van de Belgische
kust deelt de correspondent van de „Tijd"
uit Sluis nader mede:
Reeds Maandagmorgen waren meer zuid
waarts dc door de Duitschers versterkte
Belgische kustplaatsen en vooral de Duit-
sche artillerie in de duinen, herhaaldelijk
het doel van een Engelsch-Fransclie vloot.
soon van den koning voorbij, en klimmen
op tot de monarchie zelf."
Peinzend zei Clara:
„Ik vuulik dacht, dat hot meer in
overeenstemming was niet het beginsel van
het koningschap, dat het eerbetoon bestemd
was voor de waarde van den man. Ik be
doel den laats ten tijd dringen zich zoo
veel gedachten aan mij op, en met zooveel
kracht, dat ik nu misschien meer een vaag
gevoel dan een' meening uitdruk om
kort te gaan, ik zag in de elifcetle en het
ceremonieel een erkenning van de persoon
lijke waarde van Uwe Majesteit."
„Een ezel van een koning zou men de
zelfde eer bewezen hebben," zei Wolfram.
„Dat brengt me juist in opstand," besloot
de unioniste.
De koning glimlachte en liet zich drie
woorden ontvallen
„Mij ook, vroeger
Meer zei hij niet. Een tijdlang hoorschte
er stilzwijgen. Wat was toch dat verleden,
dacht Clara, waarover een sluier lag, die
niemand hier ooit oplichtte, die leemte in
de herinneringen van mevrouw de Bénou-
ville? Zij, dio altijd zoo wijdloopig was
met haar verhalen, zuchtte alleen maar,
wanneer zij aan dezen lijd van zijn leven
toe kwam. De periode tusschon Wolframs
twintigste en vijf en twintigste jaar bleef
geheimzinnig. Waren politieke discussies
met den ouden koning Wenceslaus alleen
een reden voor zooveel terughouding en ge
heimzinnigheid? En Clara Keek onderzoe
kend dezen fijngevoelige!!,, vurigon man aan,
wiens geest soms zoo eigenaardig met de
hare overeenstemde. Zij stelde zich hem
voor op zijn twintigste jaar Nu nog
schenen zijn heldere, peinzende oogen die
jeugd te bezitten
„Een enkelen keer," hernam hij, „betrap
ik er mij wel eens op, dat ik vergeet die
vormen stipt in acht te nemen, maar ik
Nauwelijks was de dag aan de lucht, of
Engelsche vliegers verkenden de kuslstroo-
ken, waar de Duitsche kanonnen buiten
gewoon behendig zijn verborgen en deels
in de hellingen der duinen met den mond
naar den zeekant zijn ingegraven. 'Nadat
zij waren teruggekeerd naar de linies der
geallieerden, ondernamen dezen aanvallen
op de Duitsche intanterie hij Nieuwpoort,
in samenwerking met een Fransch-Engelsch
smaldeel, dat voortdurend vurend de kust
naderde en klaarblijkelijk partij trok van
mededeelingen van den wal, welke per
draadlooze telegrafie werden verstrekt. Do
Duitschers onderhielden een onafgebroken
kanonvuur op de aanrukkende troepen der
geallieerden en het smaldeel, dat uit drie
kleine kruisers en talrijke torpedobooten en
torpedojagers bestond. Reeds vroeg in den
voormiddag verscheen een tweede kleine
vloot, die de streek tusschen Ostendo en
Wenduyne onder vuur nam. Noch hier, noch
hij Nieuwpoort slaagde een dor partijen er
in, beslissende voordeden te behalen. Twee
batterijen der Duitschers bij Westende wer
den tot zwijgen gebracht, maar het daar
opereerende Fransch-Engelsche smaldeel
moest afdeinzen, wegens het niet zelden
juiste en steeds verwoede mikken der Duit
schers, waardoor een torpedojager ernstig
werd beschadigd.
Het tweede smaldeel richtte zich daarop
naar Zeebruggc, mot het kennelijk doel al
daar de haven voor onderzeeërs te vernie
len, sedert kort door de Duitschers inge
richt. Nog vóór de avond viel, werden hier
de cokesloodsen en clectriciteitsworken in
brand geschoten, benevens het Palace-
hotel. Door het vreeselijke bombarde
ment is ook de kerktoren te ïleyst ern
stig beschadigd, en volgens geruehicn zou
hetzelfde geschied zijn met de sluizen van
Zeebrugge. De aanlegplaatsen aldaar heb
ben schrikkelijk van het vuur geleden en
talrijke havenwerken zijn vernield. Het
Duitsche kustgeschut moest verstommen,
toen onderzeeërs een uitvai waagden tegen
het daar opereerende Engelsche smaldeel,
'dat met de Duitsche duikbooten nog een
weinig schermutselde, maar zich langzaam
terugtrok, begunstigd door den nevel en
de duisternis. Eenige gedeelfen van Zee-
brugge staan in brand. Dc bevolking vlucht
naar alle richtingen. Burgerhuizen en vil
la's zijn verwoest.
Yaii liet Oostelijke front
Nog geen beslissing.
In Polen schijnt het Russische leger er
weder in geslaagd te zijn de Duitschers
terug te dringen. Merkwaardig genoeg is
het front, waarop dit geschiedt, juist daar
gelogen, waar Von Hindenburg tegenover
heb een wakenden ccrberus in den per
soon van den ouden Zoffcrn; hij roept mij
weer tot de orde. Lacht u daarom? Hij
heeft toch gelijk."
„Maar de menschclijke waardigheid.
„Juffrouw Kersberg," zei Wolfram, „ik
smeek u, ter wille van de waarheid, ter wille
in de eer van uw vrohwelijk verstand, dat
zjO goed het evenwicht weet te bewaren,
om die holle zinnen, waar do unionisten mee
schermen, achterwege to laten. Die zijn
heusch verderfelijk. Koningen maken indruk
op dc volksverbeelding door do pracht van
hun ktoedij, de galons van uniformen, door
borduursels cn diamanten van hofdames,
en al die pracht en praal, waarmee zij hij
sommige gelegenheden verschijnen. Gij van
uw kant overbluft hot volk door woorden
praal, door schallende klanken, die loego
gedachten ten grondslag hebben, door \>&-
dricgtelijkc formules. Gij bedwelmt er uzelf
mee. Dat is erger. Hoe kunt u, een vrouw
der wetenschap, met uw helder, logisch
verstand, meedoen aan dergelijke holle redo-
noevingen?"
Claxa antwoordde niet. Haar neergeslagen
oogen dwaalden doelloos van het een, naar
het ander: een Perzisch tapijt onder een.
divan, een oud gebeeldhouwd stoeltje, een
druppel rood lak, die als een druppel bloed
op een berenvel gevallen was bij het bureau
van den koning.
Wolfram vervolgde:
„Want wanneer u op het laboratorium
bezig bent met een proef, gehoorzaamt u
aan wetten, die de ondervinding langzamer
hand heeft vastgesteld; u neemt een sub
stantie en behandelt die met de reagenten
die daarvoor in aanmlerking komen.; u werkt
in de waarheid, in de zekerheid, die oen
langdurige beoefening van uw wetenschap
aan de scheikundigen gegeven, heeft. Daar
is geen sprake van onvruchtbare theorieën,,
die tot niets leiden en alleen in verbeelding
hen staat. De lijn -StrykowSgersjScha-
dek—Sdunska Woija, waarop de Duitschers
volgens het Russische hoofdkwartier zijn
teruggedrongen, ligt tusschen de Weichsel
en de Warta. Zij strekt zich van Strykow
naar het Z.W. uit, eenige kilometers ten
Westen Van Lodz. Echter meldt de Russi
sche generale staf levens, dat nieuwe Duit
sche strijdkrachten zijn opgerukt van den
kant van Wieloen, om den linkervleugel
van het Russische leger, dat tusschen de
Warta en de Weichsel staat, om te trekken.
Ook in de richting van Krakau schijnen
de Russen voordeden te behalen.
Het is echter raadzaam op nadere be
richten te wachten, alvorens uit het mage
re feitenmateriaal gevolgtrekkingen te me-
ken aangaande de beleekenis dezer krijgs
verrichtingen.
Het Duitsche groote hoofdkwartier
meldde gistermorgen:
Op het oostelijk oorlogsterrein is nog
geen beslissing gevallen.
In Oost-Pruisen handhaven onze troepen
hun stellingen bij en ten noordoosten van
de Masurische moren.
In het noordelijk deel van Polen hebben
de hevige gevechten, die daar gaande zijn,
nog niet tot een beslissing geleid. Ook in
het zuiden van Polen, in de streek van
Czentochau, is de strijd nog onbeslist.
Op den zuidelijken vleugel, ten noorden
van Krakau, maakt onze aanval vorderin
gen.
De Oostenrijkscho groote generale
staf deelde gisteren mede:
De veldslag in Russisch Polen wordt bij
strenge koude van beide zijden met kracht
voortgezet. Onze troepen hebben verschei
den steunpunten veroverd en hebben met
name in de streek van Wolbrom nan beide
kanten van het stadje Pilica terrein ge
wonnen. Wij hebben weer tal van gevan
genen gemaakt.
Overigens is de toestand onveranderd.
De Russische legate te 's-G raven ha ge
heeft gisteren bericht ontvangen, dat
na een achtdaagschcn hardnekkigen strijd
tusschen do Weichsel en de Warta, de Duit
sche strijdkrachten genoodzaakt zijn gewor
den, een terugtrekkende beweging te be
ginnen.
Van he! s t r ij d t o t> n e e 1.
Volgens een telegram aan dc te Kopen
hagen verschijnende „Berlingske Tidende"
hebben de gevechten in Polen in tegenstel
ling tot die in België en Frankrijk, waar
de vijanden elkander feitelijk belegeren,
meer het karavter van een open veldslag.
Hot is er nog steeds koud en de drassige
bodem is reeds met een vrij dikke ijslaag
bedekt, waardoor de aanleg van loopgraven
en verschansingen natuurlijk ten zeerste be
lommerd word!.
In de Karp athen.
Aan liet „Berk Tageblatt" wordt door
bestaan. Maar wanneer gij de volksmassa
zult hebben doen opzwellen met den, gist
van groote woorden, hebt gij haar dan ver
anderd? Wat wilt gij er van maken? Recldj-
vaardigheid, Waardigheid. Gelijkheid, Vrij
heid, dat zijn mooie abstracte begrippen,
waarvan liet Kenmerk duidelijk', maar be
scheiden gedrukt moet zijn op al de daden
van degenen, die andere mensehen leiden.
Maar wanneer er sprake is van een, kudde
van mensehen te leiden, een edele, su
perieure kudde, dat geef ik u toe, maar
toch een kuddedan verliezen die abi-
str,acties hun beteekenis dan zijn het
opschriften op wimpels, meer niet. Een
eifkelc theorie dringt zich op onverbiddelijk
de hand to houden aan hetvervullen, van alle
plichten. Daarin ligt alles opgesloten. Wanj-
neer elk burger zijn plicht doet, zijn do
rechten van den staat veilig1. Er is maar
één woord, dat niet bedriegt, dat de hoofden
niet op hol brengt, dat werkelijk mac-ht
heeft, dat is Plicht. Liet dat woord is een
regeering sterk."
Clara hoorde hem aan met gloeiende wan
gen. Het scheen haar toe, dat deze woorden,
die zoo nieuw voor haar waren, haar be
vielen. Maar toch riep zij uit in een plotse
linge opwelling van haar unionistisch ge
loof, op den toon van de oude sociologen.:
„Maar het geluk dan, het geluk,, dat wij!
voor do menschheid wenschon, waar wij
aan werken, waarvoor wij bereid zijn te
sterven?"
„Juffrouw Ilcrsbesrg;" zei de k'oning, „er
is een wonderlijke wet, die wil, dat het ge
luk juist de vrucht is van den verrukten
Plicht. Dat js oen woord, dat de hoofden
niet op hol zou brengen en dat gij aan het
volk moest verkondigen, gij, die hot geluk
kig wilt maken. Gij hebt beweerd, dat gij
hot tot gieluk wilt brengen langs een, anderen
weg, dijen van zijn rechten.,ik! geloof,
dat 'dat een lange weg is
een correspondent uit Ungvar geseind, dal
de toestand in de streek waar hij zich be-
-vindt, in vele opzichten herinnert aan die,
welke hij er in September aantrof. Al
leen schijnen de gebeurtenissen zich op
uitgebreider schaal te zullen ontwikkelen.
Gistermiddag hoorde men te Ungvar dui
delijk het kanongebulder uit de Karpa-
then; naar het schijnt maken de Russen
minder van de bergpassen en de gemak
kelijk begaanbare wegen gebruik dan van
de met bosch begroeide hellingen, waar
zij meenen ongemerkt overheen te kunnen
komen. Vermoedelijk hebben zij gidsen met
goede plaatselijke kennis bij zich. Voor
het geval zij in Hongarije mochten door
dringen, hebben zrf'zich op een warme
ontvangst voor te bereiden; alle maatrege
len zijn daarom reeds op groote schaal
genomen. Dc gezondheidstoestand van do
Oostenrijksch-Hjongaarsche troepen is on
danks het winterweer voortreffelijk.
Oostenrijk en Servië.
Uit Petrograd wordt aan de „Daily Mail"
geseind, dat men in Rusland vermoedt,
dat Oostenrijk Servië wil verpletteren, om
een tusschenkomst van Bulgarije uit te
lokken en zoo een nieuwen bondgenoot te
gen dc Entente aan zijn zijde te krijgen.
Ifct heet waarschijnlijk, dat de zetel van
de Servische regeering van NLsj naar Nc-
golin, aan de grens van Roemenië, over
gebracht zal worden.
Turkije
Aan de Perzische Golf.
Een Reutertelegram uit Londen meldt,
dat de Engelsche troepen te Bassora He
Britsche vlag met groote plechtigheid heb
ben gehesclien. De plaatselijke notabelen
wargn er bij tegenwoordig. De proclamatie,
die den Volke daarna werd voorgelezen,
werd met luide toejuichingen begroot.
Naar schatting bedraagt het aantal Turk-
sche gewonden, na het gevocht van den
JL7den naar Bassora overgebracht, 2000.
De „Times" hecht groote waarde aan
de inneming van Bassora door troepen van
het Engelsch-Indische leger, die, 1500 mij
len van huis, nog geen veertien dagen heb
ben noodig gehad om deze belangrijke
Turksche haven aan de Perzische Golf
te vermeesteren. Het blad wijst er op, dat
Bassora het eindpunt zou worden van den
Bagdadspoorweg; een deel van het graaf
werk tusschen Bagdad en Bassora was
al verricht. Bassora is als haven vim Me-
sopotamië van veel beteekenis. De laat
ste jaren hadden de Duitschers er han
delsbetrekkingen aangeknoopt en de Ham
burgAmerikalijn onderhield een stoom
vaartdienst op die haven. Sedert 1608 is
Bassora in pet b'ezit van de Turken ge
weest. i
Aan het Suez-kanaal.
In een Reutertelogram uit Cairo wordt
thans erkend, dat een aPdcoling van hel
Indische kameelrijderskorps nabij hot
„De Plicht is soms alleen maar smarte
lijk," bracht Clara hir-rtegenin.
„Luistert u eens," hernam Wolfram, „ik
zal u een legende vertellen, bijna oen evan
gelie: Er was eens een aartshertogin, dio
zoo schoon was als de morgenstond
Hij deed zijn best te glindachen, maar do
tranon kwamien hem in, de oogen en weer
spraken do blijmoedigheid, die hij had willen
behouden. Hij vervolgde:
„Zij werd bemind door een jongen, prins,
dio begjaafd was met alle aantrekkelijke
eigenschappen van hoofd en. hart en zij
hield 'misschien nog meer van hem dan, hij
zelf van haar. Hun liefde had de toederheid,
den heldenmoed en de reinheid, die do
meest poëtische geliefde uit liet verleden
onsterfelijk heeft gemaakt. Zij leefden door
cn voor elkaar. Maar de aartshertogin ver
tegenwoordigde voor oen groot deel de toe
komst van liaar land. liet was niet goed,
dat zij met haar prins veaeenig'd werd.
Redenen van het hoogste belangt beletten,
dat
„01 Welke redenen?" riep Clara, uit, dio
ang'is tig begon te worden on, weigerde, al
zou jzij ook het hcolo royalistische systeeml
begrepen hebben, dit punt, de politieke!
huwelijken, goed te keuren, en de vader,
vervolgde met een trillende stem, die haast
niet mieer was dan een gefluister, zooi
pijnlijk was het hom, dit te vertellen:
„Hier wordt de legende geheimzinnig, en,
alleen zij, die door rang, geboorte of ge
woon door verdienste de natuurlijke ver
trouwden van de vorsten waren, kennen
die. Do aartshertogin waU de dochter van
een koning, aan wien Waarzeggers voor
speld hadden, dat hij vroegtijdig zou ster
ven; zij zelve genoot van liet leven, als van
een broos goed; zij was nog maar een jong
meisje en men twijfelde zelfs, of zij den
volwassen leeftijd wel bereiken zouv
(Wordt vervolgd)*
