m
68"" Jaargang-
Zaterdag 27 November 1915.
No, 14999
Berde Blad
Deze courant verschijnt dagelijk3, met uitzondering van Zon- en Feestdagen
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl, 1.25, franco
per post fl. 1-65.
Prijs per week: Voor Schiedam enVlaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent.
'Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Ad verte nti én voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Arbeidsbeiirs.
Io- verband met art. 11 der verordening
op de Arbeidsbeurs, hetwelk bepaalt, dat
de leden van de Commissie van Toezicht op
die Beurs door den Gemeenteraad worden
benoemd op aanbeveling van patroons- en
werkkedenorganisaties, wo:tlt hijrincds Lor
kennis gebracht van de organisaties die
van de bevoegdheid tot hol doen van aan
bevelingen gebruik will on maken, dat zij
tot den 15en December a.s. in de gole-
genbeid zijn voor de wegens pjriodi :kc al-
treding op 1 Februari 191G, ontslaande va
catures, aanbevelingen am ons in te zenden
voor de benoeming van:
2 leden patroons,
(vacatures B. G. Hoogendam en J. van
den Tempel);
2 leden werklieden,
(vacatures W, J. Dries en A. A. Mar.
revée.
Schiedam, 27 November 1915.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRETE,
V. SICKENGA.
Aan de openbare school F te Schiedam,
(Hoofd de heer B. van Bochove), wordt
gevraagd
een Onderwijzer
met akte J.
Aanvangsjaarwedde f575, pi. £25 met
twee 2-jaarlijksche verhoogingen van f75
en 5 verhoogingen van £50, hoofdakte
f 200, handteekenen f 50.
Inlichtingen te bekomen bij het Hoofd
der School.
Sollicitanten naar deze betrekking zullen
ook. aangemerkt worden als solliciteerende
naar een vacature aan School C en omge
keerd.
Sollicitatiën aan den Burgemeester vóór
5 December a.s., onder opgave der
scholen, waaraan de candidaten werkzaam
zijn of zijn geweest.
STADSNIEUWS."""
Genicenteraadsstntkcn.
M o b i 1 i s a t i e-t r a c te m e n t
regeling.
Toen indertijd hoeren Gedepu'eerde Sta
ten ons bericht deden toekomen van Je
goedkeuring van de verord ming regelende
de verhouding tusschen de Gemeente cn
haar in militairen dienst zijnd personeel,
hun Colelge toegezonden om dat deze rege
ling zich ook uitstrekte tot da onderwijzers,
wier bestaande regeling daardoor werd ge
wijzigd, vestigde het College er onze aan
dacht op, dat nog een nadere wijziging" van
art. 6 van de verordening op de ondor-
wijzers-traotementen hierdoor noodzakelijk
was geworden.
Naar aanleiding daarvan is door ons een
ontwerp opgemaakt, dat ihet College tor be
oordeeling werd toegezonden p.n waarmede
het zich, behoudens een aanvulling, waar
tegen bij ons geen bezwaar bestond, kon
vereenigen.
Het ontwerp dier wijziging der vcrorde-
®n8^"°P de onderwijzers jaarwedden gaat
Wij merken tot toelichting daarvan liet
vo.gende op.
Het le lid van. art. G spreekt voor zich
z&f, terwij! het 4e lid den zakelijken in
houd van het tegenwoordige 3e lid weer
geeft.
Wat het 2e en 3e lid aangaat, dood de
Pracl'jk de behoefte gevoelen aan het ma-
van oen onderscheid in dezen. f
Het gebeurde nd. dat ond or wijzers ver-
wwhten in do gelegenheid te worden ge
start een andere betrekking aan le nemen,
waartoe zij sleohts op proef konden worden
enoernd. Zoo iets komt bijv. voor bij benoe
ming bij het onderwijs voor zwakzinnigen.
aar dan niet vooraf zekerheid bestaat, dat
J#,-ifnoe.nK*e. 'n practijk daarvoor ge-
<tei a Blijken, 'kan het zoor goed zijn,
-jjjuistelling niet definitief wordt en
r^JWJkenvijze wenscht de (benoemde
f11- geval zekerheid, dat hij in de
«betrekking kan 'terugkomen. j
do v "®001^eeHng van ieder geval naar
'zondöre omstandigheden, hebben wij,
van w Gtl zoovaF wiJ Hit met de belangen
onderwijs vereenigbaar achtten,
^toe wel medegewerkt.
verlof' mea ^ovoelt dat dit geen. eigenlijk
-. ot ïs, zooals ter voorbereiding van een
examen of bij een te verwachten moeder
schap. i
Daarom is een onderscheid gemaakt, en
word: in de eerstgenoemde geval en gespro
ken van tijdelijke ontheffing van de waar
neming der betrekking en in de andere
van verlof.
Ook zal het een ieder- dui lelijk zijn,
dat, waar in het eerste geval de band wordt
verbroken en alleen de p! rats open gehou
den, de weide moet stiRUan.
Voor de andere gevallen wordt behou
den de bestaande regeling, dat wordt uit
gekeerd, he'gcen nv rider dan de belooning,
aan kosten van plaatsvervanging moeiwor
den uitgegeven.
Hteren Gedeputeerde Stalen hebben nog
op de wenschelijkheitl grwezen, dat in dit
geval, evenals d.t bij liet mobilisatie-trak
tement plaats heeft, de pens.oensbijdrage
voor een gedeelte, evenrcd.g aan het inge
houden gedeelte der wedde, voor rekening
der Gemeente wordt genomen, iels, waar
togen wij geen bezwaar hebben.
Dit moet dan gekten in alle gevallen,
waarin de kosten van plaatsvervanging wor
den gekort, Jus ook bij verlof wegens ziekte,
waarvan het le lii spreekt.
Daartoe is opgenomen het 5e lid.
De wijziging van art. 8 spreekt voor zich
zelf,
In verband met deze regeling moot art. 7,
laatste lid van V 'mobilisatie traotenv nt-
regelfng, dat liet le lid van art. 6 der bo
venbesproken orid orwij zers-tï a ei Jniontrcgo
ling eenvoudig vervallen verklaard:, wor
den geschrapt.
Wij maken van deze gelegenheid gebruik
een verduidelijking voor te stollen van art.
G dier mobilisatie-tractementregeling.
Da bedoeling van die bepa'ing is, dat de
Gemeente voor haar rekening neemt een
gedeelte der pensioenbijdragen, (evenredig
aan de vermindering der -bezoldiging vol
gens art. 3. Geenszins strekte zij om ook
ten laste van de Gemeente te brengen, een
gedeelte, evenredig aan (de kor ing, bcdoe'J
bij art. 4. Waar incn, zoover militair trade-
-ment wordt geneften, zelfs geen bezol
diging uitkeert, kan men nog veel minder
voor dat bedrag pensioensstarting over
nemen.
Vóór de laatste herziening der verorde
ning, was dit dan ook uitdrukkelijk voor
geschreven. doch daarna is het onduidelijk
geworden door de verandering die de be
trokken bepaling onderg'ng, om haar niet,
gelijk tot dusverre, alleen te doen gelden
voor de ambtenaren vallende onder de
Pensioenwet voor da Gemeente-ambtenaren,
maar ook voor de andere ambtenaren, als
de leeraren en onderwijzers.
Op grond van het bovenstaande hebben
wij de eer u derhalve voor te dragen een
wijziging van de verordening regelende de
verhouding tusschen de Gemeente en haar
in militairen dienst zijnd poisoned (Ge
meenteblad 1915 no. 22) en een wijziging
van de verordening tot regeling van de jaar
wedden en verdere bdooningen van de on
derwijzers aan de openbare lagere scholen
der Gemeente Schiedam (Gemeentebladen
no. 35 van 1908, no. 32 van 1912. >no. 3
van 1914 en no. 22 van 1915).
Ontwerpen gaan hierbij.
V o o r s c h o t-V o 1 k s b ui s v es 1 i n g.
De Vcreeniging Volkshuisvesting richt
zich tot Uw Raad met het verzoek haar
voor den aanbouw van 40 vrije arbeiders
woningen op het terrein begrensd door de
Geervlietsche-, Voornsche-, Brielsche- en
Heenvlielsche straten, een voorschot tever-
lccncn als bedoeld in art. 30 der Woning
wet, ten bedrage van 93% van de bouw
kosten met een maximum van fGGOOO.
en haar daartoe bedoeld terrein in erf
pacht te géven.
Waar de behoefte aan arbeiderswoningen
alhier dringend is, heeft deze aanvraag
onze instemming cn dit nog tc meer, waar
zij strekt voor den aanbouw van vrije wo
ningen, geschikt voor een flink gezin.
Het in het oog der Vcreeniging ge-
wenschte type van woning is dat van
model C-, hetwelk een tweede kamertje
bevat en waarvan er 8 zuilen worden ge
bouwd huurprijs f2 85 per week
doch om zoo goedkoop mogelijke wonin
gen te kunnen verschaffen, heeft zij typen
A en B toegevoegd, zonder zoodanig ka
mertje, dus niet kamer, keuken en zolder,
benevens open grond huurprijs f 2.45
en f2.55 per week waarvan er 28 zul
len worden gebouwd.
Een en ander heeft ens aanleiding ge
geven, in overeenstemming mei hel advies
der Commissie voor het Grondbedrijf, de
erfpachtssom laag te stollen f 0.35 per
jp, zoodat de opbrengst de boek
waarde nauwelijks te boven gaat.
Wat het voorschot aangaat, meenen wij,
dat er geen grond is, af te wijken van
de laatste gunstige beschikking van Uw
Raad, waarbij in dergelijk geval 93% o/o
van de bouwkosten werd, toegestaan.
Prijs der Ad ver ten tien: Van 1—6 regels fl. 0,92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per ïegel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeeiige voortvaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij a oor uitbetaling aan bet Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
Ec-n hypotheek komt ons in dit geval
niet noodig voor, waar de Statuten der
Vcreeniging in dezen voldoenden waar
borg bieden.
Wij meenen dat het verdei voor de hand
ligi, dat het voorschot wordt verlec-nd op
gelijke voorwaarden als waai op de Vcr
eeniging vroeger een voorschot veikrecg,
te meer, waar ook daarin vooischriften
omtrent het algemeen beheer der Vcreeni
ging werden aangenomen en derhalve bij
het thans aannemen van nieuwe regelen
een botsing zou kunnen ontstaan.
Alleen zijn in de artt. 8 en 10, met het
oog op de wettelijke voorschriften, nood
zakelijke aanvullingen aangebiaeht.
Overigens merken wij op, dat in d ie
voorwaarden Uwen Raad de bevoegdheid
wordt gegeven tot het benoemen van een
bestuurslid en een commissaris.
Tot heden werd daarvan geen gebruik ge
maakt. Wij stellen ons echter voor daar
toe binnenkort liet voorstel te doen.
Op grond van het bovenstaande, stellen
wij voor gunstig op de vei zoeken der
Vcreeniging te beschikken en daartoe te
nemen de besluiten, die in ontwerp bierbij
gaan.
Mede is hierbij gevoegd het advies van
de Commissie voor de Financiën en de
Belastingen.
Crisisfonds.
Ei'j punt JV der regeling van hel Crisis
tonds worden oen:.ga las'en genoemd, welke
rechtstreeks ten laste van dalFonte
komen en wordt verier bepaald, dat op
ons v-omstel door U, onder goedkeuring
\a.u hoeren Gedeputeerde Staten, and're
lasten nader a!s zoodanig kunnen worden
aaneevezan.
Wanneer nu iets hij het Crisisdonds 'huis
behoort, is het o i. wel de steun aan zluch
telingen, evenals de onderstand aan
Duitsche gezinnen, die door het op to.epen
var. den kostwinner in Duitscben krijgs
dienst, armlastig zijn geworden.
In dezen zulten wel geen nadoelige
saldo's, maar wel voorschotten voorkomen
en op dezo wijze kunnen deze op regel
matige wijzo worden geboekt.
Wij heiben daarom de ccr U voor te
stellen ton aanzien van deze lasten een
besluit le nemen als in genoemd punt IV
bedoeld.
Een ontwerp besluit gaat hierbij.
Daarin zijn meteen opgenomen de duurte-
toeslag en de beschikbaaistelling van cakes
tegen verminderden prijs.
Ingezonden Mededeelingen.
Herinnert gij u uw jeugd?
Gij weide nooit vermoeid, at goed en
sliept goed. Waarom nu niet
Herinnert g'j u welk een eetlust gij hadt
in uw jeugd, hoe gij den gcbeelen dag
bezig kondt zijn? Hoe gij 'savonds met
tegenzin naar bed gingt?
Is het doordat gij" ouder wordt, dat nu
een maaltijd geen genot meer voor n is;
dat gij u altijd vermoeid en zenuwachtig
gevoelt?
IVeen, want de krachtigste mcuschon zijn
volwassenen, die veel sterker zijn dan
jeugdige personen.
Het is, omdat gij van gewoonten veran
derd zijt. Want als kind üept gij den hoo
ien dag en waart gij voortdurend bezig.
Neemt nu meer lichaamsoefening, a's die
alleen in loop-en bestaat. Misschien over
werkt giji u, eet gij te veel vleaseh, slaapt
g'j te weinig.
Slechte gewoonten zijn oorzaak dat
urinezuur in het bloed achterblijft, ver
zwakken do nieren en veroorzaken mg
pijn, rbeumalische pijnen, water.-toornk,
sen en een dof, slaperig gevoel.
Wekt de nieren op door het g.-brnik van
Foster's Rugpijn Nieren Pillen, laat de
slechte gewoonten een tijd na en gij zult
ondervinden hoe gij vooruitgaat.
Personen op meer gevorderden leeftijd
dienen nauwkeurig te lellen op verschijn
selen van nier- en blaaszwakte, want dooi
het spoedig behandelen der eerste ver
schijnselen van nieraandoening worden
vele kwalen van den ouden dag voorko
men. Voor oudere menschen zullen Fos
ter's Rugpijn Nieren Pillen een waardevol
geneesmiddel blijken.
Te Schiedam verkrijgbaar bij Kappelhoff
Hovingh. Toezending geschiedt franco
na ontv. v. postwissel
A f 1.75 voor één, of
f 10.voor zes Joozen
Eischl de echte Fos
ter's Rugpijn Nieren
Pillen, weigert elke
doos, die niet voorzien
is van nevenstaand
handelsmerk.
Gemengd Nieuws.
Gearresteerd.
Te Delft is op last van de justitie door
de recherche gearresteerd en naar het Huis
van Bewaring te 's-Gravenhage overge
bracht de koopman L., die, gefailleerd
zijnde, weigerde aan den curator in het
faillissement inlichtingen te geven.
De strijd om den Col di Lana.
In den „Bcrl. Lokal-Anz." worden bij
zonder heden, voer den strijd om den Co!
di Lana in de laatste helft van October
medegedeeld, ontleend aan het verhaal van
een kapitein, die daar den 13en October
het hevel over de voorste stelling op zich
genomen had.
Hij liad slechts 120 man tor beschik
king en zijn positie was van het begin af
moeilijk. De draadversperringen waren toen
reeds stuk geschoten. Zijn «enige verbin
ding met de hoofdstelling was een vier
K.M1 lange loopgraaf, onder welke de Ita
lianen in het dal van Buchcnstein stonden.
Aan zijn linkerflank naar boven hadden de
Italianen "zich genesteld. Zij konden een
gioot gedeelte van den berg bestrijken met
hun vuur. Hun voorste linie lag slechts
zestig tot tachtig pas van de Oostenrijksche
stellingen. Eerst heerschte er betrekkelijke
kalmte. Pogingen van Italiaanscbe patrouil
les om te naderen waren telkens verijdeld.
Na een mislukten aanval op den 18en Oc
tober openden de Italianen den 19dcn een
vreeselijk artillerievuur dat twee uur duurde
en waarbij tol 55 schoten in de minuut
werden afgevuurd. Vervolgens gieep hun
infanterie in. Zij werd echter teruggewor
pen. Volgens het beginsel, eerst hevig ar
tillerievuur en dan bestorming, zetten de
Italianen bun pogingen nog acht dagen
voort. Dag en nacht ging dit door; het
bomLardement, dat soms trommelvuur
werd, wisselde af met infanterie-aaiivallen,
waarbij de Italianen alle mogelijke listen
le baat namen. Eerst trachtten zij, achter
hun schilden gravende, vooruit te schuiven,
maar werden met handgranaten verdreven.
De Oostenrijkers moesten niet alleen voort
durend deze aanvallen afweren, maar ook
zoo goed en zoo kwaad als liet ging de
hindernissen herstellen.
Hun wachtdienst duurde 72 uur. 's Nachts
om half twaalf kregen zij eerst warm eten.
Overdag moesten zij zich behelpen met spek
met brood, om zes uur 's morgen» koffie
en om zes uur 's avonds heete thee met
rum. Den 25en October gelukte het den
Ra!ja non door trommelvuur de rotswacht
op den linkervleugel van de voorste stelling
op een cadet en vier man na te vernietigen
en terrein te winnen. Hierdoor kwam de
voorste stelling in een moeilijke positie.
Do Oostenrijksche scherpschutters schoten
echter zoo nauwkeurig, dat de Ita'ianen
niet voldoende gebruik konden maken van
huil voordeel. De volgende dagen deden zij
zes aanvallen, die echter alle met groote
verliezen voor hen werden afgeslagen. Het
aantal hunner do oden -was zoo aanzien
lijk, dat do Oostenrijkers in hun stelling
last kregen van de lucht. Den nacht daar
op werden de verdedigers door andere troe
pen afgelost. Een dag later gelukte het
den Italianen door een vernietigend trom
melvuur en met een bijna tienvoudige over
macht de vóórstelling te nemen.
De aanvallen van de Italianen duurden
voort en den 7en November 's middags
slaagden zij er in zich ook van den (op
meester te maken.
Ze moesten dezen echter weer denzelf-
den avond na verbitterden strijd ontruimen
Met een hardnekkigheid, die volgens den
schrijver geenszins met de strategische be-
tcckcms van de Col di Lana in overeen
stemming is, blijven de Italianen voortgaan
inot hun pogingen om zich van den berg
meester te maken. Hun verliezen daarbij
worden tot nog toe reeds op tien duizend
man geschat, terwijl die der Oostenrijkers
daartegenover gering zijn.
Koloniën.
Inlandsclie vrouwenbeweging !n Djokja.
Men schrijft het volgende aan de ,,Prean-
ger Bode"
De inlandsclie vrouwenvereenigiug, die
men le Djokja wenscht op te richten is tot
dusverre nog niet tot stand gekomen. Dit is
echter niet het gevolg van afwezigheid van
de noodige energie bij de onderwijzersvrouw
R. Sri InJiali, die daartoe den stoot hoeft
gegeven. De oorzaak 'der vertraging ligt
in. de fout, dat de voorstandsters dervrou-
wenvereeniging steun hebben gezocht bij
oen groep mannen, die blijkens hun houding
daarvoor niet Lijster vec-1 voelen, n.l. den
Frinsenbond.
Op een dezer dagen gehouden bijeenkomst
van den Prinsenbond, waarop vele inland
sclie vrouwen, die de vrouwenvereenigiug
voorstaan, tegenwoordig waren, deed Sn
Indiah weder de vraag, hoe het stond met
den haar dooi' den Prinsenbond toegszeg
den steun om de gewenscble vrouwenver-
eeniging te helpen stichten. Tot antwoord
kreeg zij echter te hooren, dat ze wat ge
duld moest hebben, waar het hier te doen
is om iets nieuws voor Djokja's vrouwen
wereld in het leven te roepen. Men raadde
haar aan, om niet klakkeloos over le nemen
u at men op andere plaatsen op bet gebied
van vrouwenorganisatie heeft, waar te
Djokja de geestelijke ontwikkeling bij de in-
landsche vrouw nog zeer achterlijk is
wat ook niet geheel onwaar is. Docli ivo
zouden zoo denken, dat liet beter i» hel
ijzer te smeden, terwijl liet nog heet is dan
le wachten totdat het den mannen belieft,
om der zusteren de helpende hand toe te
steken. De ,.nog achterlijke geestelijke out
wikkeling" is toch gebleken niet uitsluitend
het monopolie van Djokja's inlandsclie vrou
iven te zijn.
Op herhaald aandringen van Sri Indiah
kreeg men gelukkig van den Prinsenbond
de belofte, binnenkort een bijeenkomst van
vrouwen uit te schrijven, om zoo spoedig
mogelijk tot de oprichting dei vrouwen
verceniging te kunnen geraken.
Borneo.
Men schrijft aan de „Preanger Bode" o. m.
uit Bandjermasin:
Het is een bekend feit. dat in Z. en
0. afdeding van Borneo de patrouilles nog
steeds met kwaadwillige Dajaks in botsing
komen.
Zoo weid in de maand Augustus j.l. de
sergeant Gunthes gewond pn kwam een
onderofficier van de gewapende politie
dienaren te vallen. In begin September was
de patrouille onder luitenant C. E. Nicuw-
land in het Pasirsche. In den vroegen mor
gen van 3 September werd de troep aange
vallen, waarbij de inlandsclie fusilier Mania
sneuvelde. Deze, op post staande, werd be
slopen en met een steekwapen afgemaakt.
Hij heeft nog getracht Joor roepen zijn
makkers io waarschuwen en is trien, zijn
karabijn meenemende, eenige pas «en geloo
p-en in de richting van de plaats waar de
dwangarbeiders lagen en zakte toen in el
kaar. De vijand lostte eenige schoten, waar
door luitenant Nieuwlaud werd gewekt, die,
in de meening vork eer ende dat de wacht
hebbende!! hadden geschoten, daarnaar een
onderzoek instelde, doch spoedig den too
stend begreep toen hij Maria, met louwen
over!aden, dood zag liggen
De patrouille het hij onmiddellijk in 'I
geweer komen en om zijn mannen tot-spoed
aan te zetten had de luitenant zich omge
draaid met het gezicht naar de patrouille,
na welke beweging de kwaadwilligen scho
ten losten, met het gevolg, dat de luitenant
en een dwangarbeider werden getroffen, de
luitenant eenige vingerbreedten van de mg-
gegraat boven de rechterheup.
De patrouille heefl teruggevuurd, doch
inel onbekend resultaat. Bij 'taan broken van
den dag werd terug gemarcheerd naar
Moeara Kwam en vandaar naai Tanah Gro-
got, waar luitenant Nicuwland zijn pa
trouille overgaf aan kapitein Frankamp.
De controleur van Paste berichtte nog
kort geleden, dat een aantel kwaadwilligen
uit boven-Fnsir zich hadden hegeven naar
.Zufifj-Pasir, teneinde daar de be won cm
van de kampongs Laboekan en Longin te
bewegen mede te doen aan 't verzet. Een
patrouille d;c daarop werd uitgezonden,
sliiilte op geen tegenstand. In T Apor-ge-
bied weid door tijdig patrouilleeren een
samenscholing verhinderd, terwijl bij huis
zoeking wapens en kruit werd gevonden.
Het aantal militairen, dat men te Band
jermasin ziet. is opvallend gering. En inch
is dit do plaats vanwaar aanvullingen moe
ten komen voor de posten Moeara, Toweh,
PotToek Tjahne. Long Ram en Kendangnn.
De kogel as thans reeds verwijderd en
de untenant blijft dienst doen.
Assistenten-moorden.
Uit Medan tld 18 October aan het ,P.at,
NIH."
De ,,SrumatrapoH" meldt, dal de gou
verneur voornemens is, 'binnenkort een con
lerentie te beleggen van kopstukken uit
de cultures met besturen der plantersver-
eenigingen, om maatregelen te beramen, in
verband met de talrijke a«sis tenten in oor len
in den kaatsten tijd.
V
Op de onderneming Ajer Poe lik is de
assistent Vborwijk door een gedrosten Ja
vaan met een parahg aangevallen en ern
stig gewond in het hospitaal opgenomen.
De Secretarie,