Gemeenteraad.
De watersnood in ^oord-
IMlaïid.
Vergadering v:an den Raad aer gemeente
Schiedam, op Dinsdag 18 Januari 1916, des
namiddags 2 uur.
Voorzitter de burgemeester, de heer 51. L.
Honnerlage Gnete.
Tegenwoordig zijn 19 leden.
Afwezig door ongesteldheid de heeren
yt- A. Beukers en 0. Houtman, voorts de
heer D. Ris.
Er bestaat één vacature,
Alvorens tot do gewone werkzaamheid
over te gaan, spreekt de voorzitter de vol
gende rede uit:
Mijne Heeren
Ais naar gewoonte wensch ik deze eerste
Raadsvergadering in het nieuw ingetreden
jaar te openen met een beknopt overzicht
van hetgeen het vervlogen jaar ons gal
En den rijst weer allereerst voor onzen
geest het beeld van den vreeselijken oorlog
die nu reeds meer dan zeventien maanden
over ons werelddeel woedt. Helaas, do zoo
vurig verlangde vrede is nog niet gekomen,
integendeel valt op toeneming en steeds
verdere uitbreiding van den oorlogsbrand
te wijze. Nieulw© oorlogsverklaringen ver
meerderden den angst en de ontzetting,
Vooral bij ons en de andere volken die tot
nu toe gespaard bleven voor dien gruwel.
Hoe dreunt en buldert nog -altijd het kanon,
en hoe ontzettend veel jeugdige menschen-
levtens Izijh reeds weggemaaid! Hoeveel mil-
lioenen aan kapitaal zijn vernietigd, niet het
noodlottig gevolgd dat de volkeren van
Europa nog jareu achtereen de schrome
lijkte financieel© gevolgen zuilen te dragen
hebben. Hoeveel diepe ellende en onbe
schiijfelijko smarten zijn geleden, en toch
het klinkt in sommiger ©oren zelfs als een
bespotting om van vrede te sprekenIs het
niet afschuwelijk, M. H. en vragen wij ons
niet dagelijks ajf hoe lang dit bedioevend
schouwspel nog duren moet?
Goddank mocht ons Vadeilanü nog buiten
den oorlog blijven al dreigde soms van na
bij1 het gevaar. Dankbaar gedenken wij hoe
Vorstin en Regeering vóórgingen om me'
viaste hand het schip van Staat door de
branding been te sturen, terwijl honderd
duizenden onzer jonge mannen nog steeds
met de grootst© zelfopoffering huneersten
burgerplicht trouw vervullen. Ja, de toe
stand blijft voor ons land nog steeds ernstig
En toch kan Voor velen het woord geldei
dat Goethe eens neerschreef„Het is won
„derlijkevenals de mensch zich aan rustige
„toestanden gewent en er zich inleven k'an,
„zoo blijkt er ook een zich wennen te zijn
„aan het onrustig© en een zich inleven in
„het meest verschrikkelijke".
Is in het algemeen de economische toe
stand in Nederland op dit oogenblik gun
stiger dan bij het begin van den oorlog,
wat onze Gemeente betreft moeten Wij dank
baar erkennen dat o„ok hier een aanmerke
jijke verbetering in den toestand is inge
treden, en al zullen er zeker zijn die nog
steeds den nood der tijden gevoelen, toch
zijn verschillende takken van. handel en
industrie weer ongeleefd, is de werkloos
beid gelukkig zoo goed als geweken en
wordt geen honger of gebrek geleden, dank
ook Voor een deel aan de vele bemoeiingen
van Regeering en Gemeentebestuur om dc
duurte der eerste levensbehoeften tegen te
gaan door beschikbaarstelling tegen normale
prijzen van brood, groenten, brandstoffen,
enz. In deze Gemeente werd een levens
middelenbureau opgericht, dat in deze rich
ting uitstekende diensten verricht.
Ook de Woningbouw, die geruimen tijd
stil lag, werd van lieverlede weer terhand
genomien, en betGemeentelijkGrond-
bedriff mocht in 1915 een overdracht boe
ken vlan 25.234 M2, grond ten bedrage van
f235.610.50, alsmede een uitgifte in erf
pacht aan 'de Vereeniging „Volkshuisves
ting" Van 2758 M2. tegen een jaarlijkschen
canon van 35 cent. Het voorzien in den
hier bes taanden woningnood gaat aldus lang
zaam vooruit. Het mag hierbij evenwel niet
blijVen. Er moet meer worden gebouwd,
Want als Wij, zooals het onze plicht is,
vooruit zien, dan moeten wij erkennen dat
nog niet genoegzaa'rn in de behoefte aan
woningen is voorzien en dat nog velen
die in jdeste gemeente hun Werkkring hebben
of nog zullen krijgen, dringend uitzien naar
een geschikte woning omi zich hier te kun
nen vestigen. Daarbij komt dat het aantal
inwoners gestadig toeneemt. Op 31 Decern
ber 1914 Was dit 35.166, in den loop van
1915 vermeerderde dit aantal door geboorte
met 983, door vestiging in de gemeente met
2339, totaal dus met 3322 inwoners, terwijl
door overlijden hot aantal verminderde met
393, en door vertrek uit de gemeente met
2117, te z/amen 2510 inwoners, zoodat de
totale Vermeerdering; bestond uit 812 en
het totaal der bevolMng op 31 December
1915 uit 35.978 inwoners. Buitendien ver-
keeren in onze gemeente nog 86 uit-Be'gië
geweken personen, waarvan evenwel slechts
een 15-'wti voor rekening der Regeering
komt.
Onder de verbeterde omstanctighedenlaat
het zich verklaren dal de uitkeeringen van
het Gemeentelijk Werkioozenfonds, vooral in
het laatste gedeelte Van het jaar, sterk ver-
ïmiridend zijn. Toch bedroeg de bijslag der
gemeente over 4416s dagen f 3233.50. waar.
Van f1695.31 aan het Rijk werd gedecla
reerd, terwijl ook het plaatselijk Steuncomité
in de laatste week des jaars nog slechts
aan 58 personen een uitkeering van totaal
f 172.65 behoefde te doen. Daarom werd
zelfs overwogen of het Steuncomité zich
niet gehieel zou kunnen terugtrekken. Be
sloten weid evenwel het Comité voorloopig
diligent te doen blijven met het oog op de
onzekerheid der tijden en de mogelijkheid
dat er een kentering zou kunnen plaats
vinden in den tegemvoordigen toestand,
meerdere cijfers, die een beeld geven -van
de werking van het Steuncomité inogen
hier hun plaats vinden.
Tot 31 December j.l. weid uitgegeven aan
ondersteuning in geld, levensmiddelen^
huurbons, enz., een .som van f 102.705 967j.
bestrijding dezer kosten weid bijgedragen
door het Komnklijk (Nat. Steuncomité
f42.289 91, door particulieren, jvereemgiri-
gen, vennootschappen, enz1., if 36.116.05^2
en door de .Gemeente f24.300.
Puitendien werd in deze Gemeente door
bemidddeling van den .Burgemeester, van
af begin Augustus 14 aan echfgenoolen en
ouders van onder 4© wapenen zijnde mi
litie-, landweer- en Jondslormplichtigen Oen
Rijksuitkeering van ruim f240 000 gegeven.
Omtrent de Sch©epvaartbewe«-
g i n g kan vermeld pvonden dat de Stoom-
zeevaart en de huitenlandsche riviervaart
verminderden, en dat ,ook de opbrengst aan
huur van hot .Ooslorhavenhoofd, tengevolge
van den oorlogstoestand, /veel minder was.
Een en ander werd evenwel voor oen groot
deel gecompenseerd door /de herleving van
de binnenvaart," zoodat /do totaalopbrengst
van volg. 13 der begrooting f58 251 1lr/2
bedroeg, zijnde slechts f826 36 minder dan
de opbrengst over ,1914, doch niettemin
f 4748 8S1 '2 beneden de [raming.
Onze GemeentebedrijvenGasfabriek,
Waterleiding en E1 eetrci tei td-„
bedrijf gingen vooruit, wat de omzet be
treft. Zoo toont de totale gasverkoop van
3.778.000 II3. een toename bij 1914 van on
geveer 5t/j pCh, veroorzaakt door de toe
name van kook- en mo'orgas en ook munt-
gas. Het lichtgas daarentegen wijst een
kleine vermindering aan. /Op te merken valt
dat in hot (laatste kwartaal liet totale gas
verbruik verbazend toenam, zoo zelfs, dat
1572 pCt. meer /werd afgeleverd dan in de
zelfde periode van .1914. Bestond er in bet
begin van den winter nog eenige kans, dat
het productievermogen van /Je gasfabriek
ook nog voor (1916 groot genoeg zou zijn,
de enorme toename ,van liet gasverbruik in
de wintermaanden heeft geleerd dat Je ca
paciteit van de gasfabriek beslist te-klein
is om in den winter van 1916 genoeg gas te
kunnen produoeeren, en /werd reeds over
wogen op welke';wijze in de eerstkomende
jaren aan de /vraag naar gas zal kunnen
worden voldaan, een vraag die door de
tijdsomstandigheden zeker niet gemakkelijk
is op te /lossen, maar waaromtrent binnen
enkele weken aan Uwen Raad voorstellen
zullen worden gedaan. Bij de groote zorg
die deze toestand ,haait, is het gelukkig dat
het gasverbruik zoo (belangrijk toeneemt,
zoodat mug worden .vertrouwd dat de renten
van geilden die .voor uitbreiding ïiMc'.'n
noodig zijn, ruimschoots «ioor bet bedujf
zullen kunnen gedekt pvonden.
De waterverkoop nam toe me! c.a 17a
pCt. en bedroeg fotaal 1.161.475 517
De electriciteitsverkoop bedroeg .3.614.299
K.W.U., zijnde ©en /vermeerdering van c a
42 pCt. Deze tok van dienst is ui eenisro
jaren gegroeid tot jeen hoogst belangrijk
bedrijf, en de .afname heeft zeker de stoutste
verwachtingen ver overtroffen.
Vergunt mij, M. Rdat ik verder in het
kort aanstip eenige (der belangrijkste beslui
ten door Uwen Raad in liet afgeloopen jaar
genomen, als daar /zijn
De Ongevallen-Verzekering voor (het per
soneel der brandweer
de invoering van /oen Kadegekl
de (pprichttingj een«#| .nieuwe M.U.L.O.
school
do nieuwe parkaanleg jn West-Franken
land;
oen rioolbemaling in het Frankenland;
het makten van jeen nieuwe voetbrug over
de Nieuwe Ilaven;
het inrichten van een nieuwen politie
post aan de (Buitenhaven
het toekennen van jeen duurte toeslag aan
gemeente-werklieden en beambten;
het verleonen van jbouwciedieten door
iusschenkomst van de Prov. Credict- en
Spaarbank1;
liet deelnemen aan de organisatie voor
kleine middenstands crudieteni
het deelnemen am de van Itegefrmgs-
wege in het leven geroepen organisatie der
intercommunale en nationale .arbeidsbemid-
loling, waarbij de Sclnedamstbe Arbeids
beurs optreedt als /distnetsbeurs v«n het
listrict, omvattende de gemeenten: Schie-
Lam, Vlaapdingen, Vlaaidinger-Ambacht,
Maassluis, Maasland, Kethcl .en Overschie,
welke gemeenten allen .zijn toegetreden.
Haat dezte opsomming voldoende zijn om
U te doen zien dat, ondanks de abnormale
unstandigedhen waaronder wij leven, toch
voel goeds en .nuttigs is verricht geworden.
De plannen en .teekkeningen van het
tieuwe Ziekenhuis zijn U eenige dagen ge
boden getoond en .uitgelegd; het is U dus
tefoend, dat in de eerstvolgende vergah>
■ing nadere voorstellen ,U zullen bereiken.
De geheele omwerking der vroegere plannen
le groote verbeteringen jdoor kundige hand
omgebracht, zullen ons troosten over de
teleurstelling die dit oponthoud begrijpef-
ijikerwijze hoeft veroorzaakt
51. II. Ik /mag dit overzicht niet eindigen
onder mijn innige voldoening ui'gesproken
e hebben over het zoo tijdig gereedkomen
van onze sóhoone (Wrlhelminahaven, niet
illoen wa beitreft het gedeelte dat voor de
Sc,hee]isbouw-51aatschappjj „De Nieuwe ,Wa-
erweg" begin December /moest gereed zijn,
■naaf ook het (.Oostelijk gedeelte, dus het
geheele werk, «tot /met bewanderenswaarcti-
gen spoed en. /Zonder de minste stoornis is
en «simde gebracht Jk wensch Schiedam
•jtvluk met dezie /prachtige haven en spreuk
le hoop en ,liet vertrouwen uit. dat Zij
Ier Gemeente ten Zegen moge strekken en
-lat de handelskaden /en terreinen daarom
heen spoedig in gebruik mogen komen door
te vestiging van jijemve hande'sinrichtingen
n. industnën. i
Ten slotte, 51. H„ houd ik mij overtuigd,
dat het cok U'.v wensch is met het college
van. B. en W. voort te gaan met het behar-
igen der belangen «iie ons zijn toever-
'rouwd en die ongetwijfeld nog zooveel in
liet pas ingetreden jaar van ons zuhejp..vra
gen. 5fet beleid, maar ook mét,^gepaste
voorzichtigheid zullen wij moeten voort
gaan die maatregelen en besluiten te ne
men, die wij, omtonks de minder gunstige
economische toestanden, zullen moeten ne
men. Toch, laat mij er U op wijzen, dat
wij allicht nog niet dadelijk alles zullen
kunnen bereiken wat wij soms vuirig zou
den wensohen, maar dat wij in sommige
zaken ons zullen moeten troosten met de
gedachte, dat na deze tijden weer betere
zullen komen, tijden, waarop, door het rui
mer toevloeien der middelen, het ook mo
gelijk zal zijn, in ruimer mate «totgene te
kunnen doen wat wij' misschien in «Ie n/aaste
toekomst nog zouden moeten uitstellen.
Immers, al moge de financieeie positie
voor onze Gemeente door den toe te juichen
maatregel van de instelling van een crisis-
fonds, niet bepaald zorgelijk zijn, toch zal
het oogenblik komen waarop de tosten van
dit fonds, zij het «ton ook geleidelijk, in onze
Gemeentebegrcoting zulten moeten worden
opgenomen. Voorzichtigheid blijft dus ge
beden.
Alvorens te eindigen, 51. Hi, betuig ik
nrg mijn hartéhjken dank aan U en alle
ingezetenen die mij bij de jaarsvenvisseling
bijken van vriendschap en belangstelling
gr ven, met den wederkeerigen wensch, dat
het U allen en Uwe gezinnen goed moge
gaan in dezen nieuwen jaarkring en dat
Gcds onmisbare zegen Mjf voortduring moge
rusten op. ons streven en werken om de
Gemeente Schiedam tot verderen Moei en
uitbreiding te brengen. Dankbaar voor «Ie
medewerking die ik, in did jaar Van veel
arbeid, zoo" ruimschoots mocht ondervin
den van de leden van het college van B. en
5V den Secretaris, de ambtenaren, de leden
van het Steun-Comité, van het Vluöhtelin
gen-Comité en zooveel andere personen met
we ik in aanraking kwam en mocht arbei
den. doe ik wreder „een beroep op Uwe
voortdurende krachtige hulp in het bestuur
onzer zich steeds uitbreidende Gemeente.
Ik voor mij1 "ben. er vast van overtuigd,
dat een groote toekomst ons wacht, maar
daarbij wacht ons óók «ren groote gemeen
schappelijke arbeid. Laat ons dus eendrach
tig de handen ineenslaan, en moge onze
arbeid lichter gemaakt word en door de zege
ning/en van den vrede, die spoedig over
Europa moge komen en die, in ons vader
land en ook in onze stad, bronnen van
welvaart, bloei en nieuw leyen met zich
zal brengen.
De heer A. C. A. Nol et zegt een woord
van dank aan den Voorzitter, waarmede de
Raad instemt.
(De vergadering duurt voort.
Door Burgemeester en AVeÖiouders zijn
ah tijdelijk belast .met het geven van onder
wijs aan de lagere school C, mej. A. Bijloo,
aan school D! mej. A. 51. Rijnte en Dl Jvrabi
hendam, en aan school E mej. 0. A. van
'en Hoek.
Op het terrein van de Roomsch Katho
üieke kerk aan den Singel is gistermorgen
ontweemd een top lood van 140 bij 40
c 51 De politie stelt «ren. onderzeek in.
Iiedemno -gen zijn op den politiepost aan
de Hoofdstraat voorloopig verbonden de
vi ouw van 5Ioonen, wlonende in de Heleaa-
stiaat, die is liet rechterbeen was gebeten
door een hond en de vrouw van Houtman,
w ouende Hoofdstraat 99, die bij het hakken
van hout zich een diepe wond in de hand
had toegebracht
AGENDA.
Vrijdag tot Dinsdag Flora-Bioscoop, 8 uur.
Voorstelling. Hoofdnummer: „Va
der en Zoon". Variété-nummer:
mej. Floronzita, zang, buikspreken
en prestidigitatie.
Heden en volgende dagen. Casino, 8 uur.
Halt! Hier bljjren! Revue van
Henri Ter Hall.
lieden en volgende dagen. Circus Schouw
burg, S u. Circus Hermann Althoff.
18 en 21 Jan. Groote Schouwburg, 8 u.
Rotterd. Toon Gez. Hedi's eerste
man.
18 Jan. Tivoli-Schomvburg, 8 uur. Die
Haghespelers. Totok en Indo.
19 Jan. Groote Schouwburg, 8 uur. Het
Toneel Royaaods. De duivel jn de
Vrouw.
20 Jan. Kerkgebouw AVestvest, 8 uur. Ne-
deriandsche Protestantenbond. Afd.
Schiedam. Lezing door dr. G. E.
Hooykaas. Onderwerp: Zendings
werk voor iedereen.
De Zeevang-polder.
Gistermiddag werd ui.'Edam gemeld:
Daar het buiten laag water was, is het
binnenwater 3/4 meter gevallen. Zoolang
de gaten in de dijken niet gestopt zijn,
bicngl elke verandering in waterstand bui
ten cok verandering in waterstand binnen.
Het gevaar voor den polder Zeevang (groot
ongeveer 3200 ILA., waarde ongeveer
600.000 gulden) is de eerste dagen niet
roorbjj. Met kracht wordt „gewerkt aan het
verzwaren der binnemlrj'kèn90k aan .de
buitendijken is men druk bezig. De trei
nenloop is nog gestoord. Naar Volendam
wordt niemand zornïer sohrifteljjke verkla
ring van den burgemeester doorgelaten.
I ndoPurmer.
Uit"Purmerend Maandagmiddag 4Va uur:
In Purmerend blijft het water nog voort
durend stijgen. Voortdurend komen tal Van
vluchtelingen uit den PurmertonderpoMer
on vóoral van de Nekkerstraat, «iie vtan
Purmerend naar Nekioopt de stad binnen.
De Luthersche kerk en diet Luthersche
weeshuis zijn voor de «tokloozen beschik
baar gesteld.
Zondag heeft de kapitein van de genie,
den dijk van de Purmer geïnspecteerd met
id en dijkgraaf. Bij alle zwakke plekken zijn
iposten gezet om in geval van nood terstond
alarm te maken.
De dijk van de Wonrtw ja ook cftsiak.
Vooral op het punt „de Wildernis" ge
naamd, zijn sedert Zondagavond dan <x>k
300 man infanterie bezig aan de verster
king van den dijk, -waarmede nog wordt
doorgegaan, daar het water in den aan-
grenzenden, gisteren overs tr oomenden pol
der Oostzaan. nog steeds wast Aan de
Oostzijd© van dezen dijk ziet het er al
evenzoo uit, als ia de andere overstroom
de gebieden, die wij dezer diagen bezoch
ten.
Uit Purmerend 's avonds:
De gemeenteraad hield hedenavond een
spocdeischend© vergadering, waarin wérd
besloten, aan het dagelijksdi bestuur een
crcdièt van tienduizend gulden te verlee
nen, met het oog op reeds plaats gehad
hebbende of nog komende 'gebeurtenissen
in deze benarde tijdsomstandigheden. Voorts
werd op voorstel van wethouder Jurgens
besloten om aan het dagelrjksch bes' uur een
permanente raadscommissie van drie leden
toe te voegen, om dit college in zij'n moei
lijke taak brj te staan.
Daarna deeMe de heer Jurgens mede,
«tot het dagelijksch bestuur twintig groote
Rijn-aken had gerequireerd om bij onver-
wachten overval van het Water de inge
zetenen daarop te kunnen bergen. Ten
slotte bracht de voorzatter groote hulde
aan den heer I. Binnendijk, directeur der
Nederlandsche Rijnvaa.rt-51aatscbar>pij', die
needs eenige groote stoomschepen gratis
beschikbaar heeft gesteld voor het vervoe
ren van Vee uit de reeds overstroomde pol
ders naar veiliger plaatsen.
De AVormer-polder.
Deze polder houdt het nog steeds uit,
dank zij de aangebrachte versterking en de
afwezigheid van wind. De toestand blijft
echter critiek. Militairen (werken voortdu
rend aan de .versterking der dijken.
Gisteravond seinde men
In de Wormerpolder /luidt de noodklok.
Het huisraad wordt (weggebracht, vooral
uit den Beeansfer. /Ook menschen uit den
Purmer en Beemster (nemen de vlucht. Sol
daten Verzwaren de (dijken.
Uit Zaandam.
De gemeente Zaandam ©n de W-estzianer
polder zijn overgegaan (tot versterking en
vethoogjng van den ringdijk van den thans!
onder water staanden .Oostzianerpolder,-die
tevens de oever (van de Zaan is.
Gisteravond was het water sinds 6 uur
's morgens van denzelfden /dag niet meer
dan 5 c.M. gestegen, ©en verhooging, die
den vorigen dag (m één uur bereikt werd.
Aangezien het water /ip den Oostzaner
polder nu nog /minstens een tialvcn meter
beneden het laagst© (punt in de Oostzijde
staat, bestaat er (voor den Westzaner polder
ook nu nog geen «direct gevaar. De wind
behoeft echter maar ©ven weer op te ste
ken of in «noordelijke richting te gaan, en
het gevaar is ©r.
Het aantal slachtoffers «van den water
smxd. neemt nog $teeds toe. Den geheden
dag vervoeren de /hoofden van de ongeluk
kige uit hun [huis Verdreven gezlinnen op
(handkarren beddegoed en huisgerij. Tot
nog toe is jhet, dank rij de zorg van het
gemeentebestuur en het ^Steuncomité, gd
lukt allen onder (dak te brengen.
Door het plaatselijk ^Steuncomité is een
oproep tot de ingezetenen gedaan om finanv
ciëele hulp om dn de eerste nooden te voor
zien.
Door het gemeentebestuur (werd telegra
fisch aan de Regeering om hulp gevraagd.
De Anna Raul-owna-polder.
In den Anna (Paulownapolder is de toe
stand onveranderd 't Water ,Was gistermid
dag wassende. 5fot Kracht Wordt gewferkt aan
le versterking van den spoordijk, die den
WiestpoMer Sn twee /doelen snijdt. Blijft deze
behouden, «ton loopt ihgt Westelijke deel
van dien polder geen gevaar.
Het eila"hd Wieringen.
Alen schrijft d.d. gisteren van Wieringen
aan het „Hbl.":
Evenals alle andere poldeidijken, heeft
ook de dijk van den Waard-Nieuwlandpol-
der zeer geleden. Een bres is zelfs 80 M.
lang. Toch bleef door tijdig optreden de
polder gespaard, hoewel men den geheelen
nacht het ergste vrc-esde.
Bij de groote uitwateringssluizen van het
Oude land zijn alle wierdijken weggeslagen.
De daarachter gelegen aarden dijk heeft hel
echter gehouden. Een wierdam van dè Rijks
haven te den Oevei; sloeg stuk en werd bij
groote stukken over den dijk geslagen. Alle
straten van het dorp waren door hetzee
gras versperd. Het zeewater, dat *bij stroo
men over den dijk kwam, liep de woningen
binnen. Een vischschuit .in de haven sloeg
vol en zonk. De groote steenen dam en
de paalschermen zijn stukgeslagen. Verder
in alle dijken bres bij bres. De schade loopt
in de duizenden. 1
Langs de dijken van Wieringen drijft hel
vol wrakhout, verdronken runderen, scha
pen, varkens en pluimvee, en allerlei voor
werpen. Deze dreven bij eb uit den Ann j-
Paulownapolder naar de Zuiderz«re. Het
vee wordt opgevischt en bij de slagers op
gehangen.
Gezinnen uit den polder kwamen op 5Vie-
ringen een onderdak zoeken. De menschen
waren ziek van koude en ontbering.
Hefbezoek van H. M. de Koningin.
Van het bezoekvan H. AI. de Koning
aan Broek-in-Waterlaird", en Monnikendam
gebracht, hebben we reeds melding ge
maakt. Over het verdere verloop van den
tocht van H. AI. door het verdronken land
lezen we nog
Over zee voer de motorbootflottielje nu
naar Volendam en zoo kon de Koningin
van uit de verte, den doorgebroken dijk bij
Uitdam zien. Als rotsen staken de overge
bleven stukken dijk nu tusschen de drie
gapingen uit en daar achter was weer het
water tot in het verre verschiet.
Toen in den middag de kleine haven van
Volendam werd binnengevaren, kwam er
dadelgk beweging in bet dorp. Vlug klep
perden de klompen over het houten plan»
kier langs de haven, vol met botters. Uit
de schepen, thans drijvende woningen voor
zoovele gezinnen, kropen de Volendammers
en de vrouwen vlug te voorschijn,om de
Koningin te zien, «Iie met een dikke auto
muts op en een .zwaren mantel aan, wel
dra temidden der Volendamsche bevolking
zich bewoog.
Dat heel Volendam weldra achter de
Koningin aanliep, was te begrijpende
vrouwen lieten de in de zon drogenüe de
kens, rokken en ondergoed in den steek en
schaarden zich langs den weg of drongen
achter de veldwachters aan.
„Ik kom hier eens kijken, hoe jullie het
hebben," zeide de Koningin tot een der
vrouwen.
En ook aan wethouder Eeltink, aan ka
pelaan Van Baaien, den dokter, den heer
Spaander en aan mej. Calkoen, de doch
ter van den burgemeester van Edam, die
deze gemeente niet kon verlaten, ^stelde
H. M. verschillende vragen.
Van uit een huis, dat aan de achterzijde
geheel in het water stond, kon de vorstin
den overstroomden polder bezien.
Over een wankelend plankje, geholpen
door den adj u-clan t jhr. Hooft Graafland en
door den bekenden Volendammer denheei
Spaander, Kwam de Koningin in den botter,
waar de visscheis juist aan het eten Waren.
Zij nam. «rek! een kijkje in het vooronder
en was -een tijdj© onzichtbaar in het «liepe
gedeelte van het schip. Half kruipende op
de Knieen moest de hoog© bezoekster op de
voorplecht van den botter kjomen, om daar-
op Krerder op in het dorp te gaan tusschen
de twee rijen huisjes door.
De Koningin ging toen binnen in het
hotel „Diepen" en bij Spaander, waar res-
pecti©\ el ijk 100 en 70 Volendam mers, wier
huizen overstroomd zijn» 2100 dded en zoo
kwaad het kon, ondergebracht-W/aren.
De "wethouder en de kapelaan vertelden
H. 5L Van de vreeselijkte dagen, welkte Vo
lendam beleefd had en, hoewel er thans
ondergoed, schoenen en zelfs speelgoed voor
de kinderen gezonden is, heerscht er nog
een noodtoestand.
In de botters huizen vele gezinnen te
zamen, in de bedsteden liggen 10 h 12
menschen, zo© vertelde een Volendam
mer. Een stervende man ligt in een huis
Vol met volwassenen en kinderen, deelde
de kapelaan miede. Dergelijke korte medc-
deelingen typeer- n voldoende de ramp,
welkte Volendam/ getroffen heeft-.
Om twee uur ongeveer pufte de flottielje
motorbooten weer tusschen de botters d<x>r
naar-de zee.
De tocht ging nu geheel over zee, in
de Verte lag het eiland Markten, dat ver
moedelijk later door de Koningin bezocht
zal Worden, Wjant H. M. blijft in verband
met den watersnood eenigen tijd te Amster-
dam, om de overstroomde strekten te jaan-
schouwten.
(Blezoek Van den Prims a^an
AI ark en.
Op verzoek' van den burgemeester van
Alarklen zijn gistermorgen op Marken gear-
riveerd de commissaris van Noord-Holland,
jhr. mr. «Ir. A. Roëll, vergezeld van den
g/riffier ml-. Vening Aleinesz, en de leden
van Gted. Staten Bjoneel van Hoogenlande
en Ketelaar.
De burgemeester d«relde "bij aankomst
van den commissaris aan de bevolking
mede, de ontvangst van een telegram van
tien minister van oorlog, dat volgens een
legerorder alle 5Iarker dienstplichtigen van
dienst werden vrijgesteld. Het gezelschap
bezichte daarop het geheel geteisterde
dorp en vertrok 'kort na de aankomst van
den Prins.
De Prins arriveerde te ruim elf uur per
torpedoboot, vergezeld van zijn adjudant,
jhr. Bakker. Z. X. H. betuigde burgemees
ter De Groot namens de Koningin leedwe
zen en zeide persoonlijk de ramp te komen
overzien.
Overal onderhield de Prins zich met de
door de ramp getroffenen, bezocht het
raadhuis, de kerk, de school, de overblijf
selen van de bakkerijen, de stallen, waarin
de cadavers van verdronken vee geborgen
waren. Geen plekje .werd door den Prins
onbezocht gelaten en voor ieder had hij
een hartelijk deelnemend woord.
Inmiddels was door predikant Klomp
oen telegram van de Oranjesluizen yan de
Johanniter Orde ontvangen, dat «ren schuit
me-t 45.000 liter duinwater voor Alarken
en dezelfde hoeveelheid voor Volendam
onderweg was en voorts dat kleedings luk
ken, de gevraagde bedden, rijlst, erwten,
boonen. zout, en aardappelen voorraad Voor
100 personen gedurende één week onder
weg was. Voorts gist, voor twee dagen.
Zcodra de schuit met duinwater in Afar
ken was aangekomen, kwam het heele
eiland riiet emmers-en kannen om! water
te halen.
De Prins gebruikte de lunch bij den bur
gemeester.
In den namiddag werd Moeneswterf be-
zocht, alwaar de ramp het vreesel pst heeft
gewoed. Voorts werd daar een huis be- t
zichtigd hetwelk 300 meter ver was weg-
geslingerd. 4
Vandaag bezoekt de Prins Bunschoten.
Koninklijke gift. 9)
Hare Alajesteit de Koningin heeft gis- .J
teravond den heer S. P. van Eeglien ten. -j;
paleize te Amsterdam ontvangen, in zijn
kwaliteit van voorzitter van Administrate-u
ren der Algemeene Vereenigde Commissie
tot leniging van rampen door Watersnood.
ten einde van den heer Van Eeghen eenige
inlichtingen te verkrijgen omtrent de werk-
wijze der commissie.'
Het heeft H. M. de Koningin behaagd
den heer Van Eeghen mede te deelen, dat
Zij bereid is met een gift van tien dui
zend gulden de lijst te openen, met dien
"L-
