68"*" Jaargang.
Zaterdag 12 Februari 1916.
No. 15063
TweedeBlad.
Uit de Tweede Kamer.
n
ft
*4$*" ?v «TV^?^*,5W»*' *i*i"£c,rts ""5"- ïp^t.r*J*'*',r,wi,?'5|t"'
K'-si
A
'tl
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Ergs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fL 1.25, franco
per post fL 1.65.
Ergs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 oent
Afzonderlijke nummers 2 cent
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën vota- het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
aar aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Bange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Ergs der Advertentiën: Van 16 regels £L 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
"Intercommunale Telefoon No. 103.
fo*
Nu de crisis is opgelost, zullen wij ook
dit overzicht niet kunnen beginnen, zon
der over die oplossing nog een enkel woord
to zeggen. Dat een buitengewoon bekwaam
financier als mr. Van Gijn zich in 's lands
belang bereid heeft verklaard de erfenis
van Treub te aanvaarden, is te meer ver
blijdend, waar deze geheel op de hoogte
is van de ingediende belastingontwerpen;
als thesaurier-generaal was hij, om zoo te
zeggen, de rechterhand van den minister
van Financiën., Ook verheugt het ons dat
de Arbeidsverzekering nu naar Waterstaat
overgaat: Lely zal zeker de Ouderdoms
wet op uitmuntende wijze verdedigen en
allicht met meer succes dan zijn voor
ganger zou hebben gedaan, waar1 hij er
nooit op uit is den tegenstander meer dan
noodig is te treffen. Maar waf van de
gplossing van de crisis de groote licht
zijde is, is wel, dat daardoor het bewijs is
geleverd, dat de Regeering dien eerbied
voor de uitspraken der Kamer heeft, die
door onze constitutioneele anstellingen
wordt vereischt. Daarom mag men haar
dank weten, dat de oplossing van de crisis
zoo spoedig gekomen is als men maar kon
en mocht verwachten.
Dat is het antwoord op het adres van
de heeren Van Aalst c. s. aan de Tweede
Kamer om te bevorderen, dat de heer Treub
niettegenstaande de aanneming van de
motie-Schaper, als minister zou behouden
blijven. Dit adres zou in alle opzichten
den naam verdienen van een onbenullig
adres, wanneer het inderdaad bedoelde aan
de Tweede Kamer dat te vragen, waarom
gevraagd wordt. Want de Tweede Kamer
kon in deze niets doen, art. 77 van de
Grondwet bepaalt toch uitdrukkelijk, dat
de Kroon de ministers naar welgevallen
benoemt en ontslaat. Maar dit adres be-
teekent iets 'anders; het wil de Tweede
Kamer van de plaats dringen, waarop zo
recht heeft te staan, hot tracht de meening
ingang te doen^vinden, dat die volksverte
genwoordiging niet anders is dan een sta-
in-den-weg, die niét spoedig genoeg kan
worden opgeruimd. En daartegen kan niet
genoeg opgekomen worden door al wat vrij
zinnig denkt; de Regeenng heeft haar ver
antwoordelijkheid, maar de Tweede Kamer
heeft ze ook, en een harer verantwoorde-
lrjkheid bewuste volksvertegenwoordiging is
zeker de allereerste waarborg voor onze
volksvrijheden; de kiezers*blijven tenslotte
degenen, die over de gedragingen van de
door hen gekozenen oordeel hebben te vel
len. En, de heer De Savomin Lohman
zeide het zoo terecht: De Tweede Kamer
zou aan haar waardigheid te kort doen
door op een eens uitgebracht belangrijk
votum terug te komen. Wij begrijpen, dat
er vooral in deze tijden menschen Worden
aangetroffen, vooral menschen van zaken,
die gewend zijn snel te handelen, omdat
t debeslissing altijd in één hand, d. i. hun
eigen hand, ligt, die meenep, dat men de
zaai nu gerust aan Cort van der Linden
c. s. zou kunnen overlaten, en die maar
liever wilden, dat er geen Tweede Kamer
was." Wij voor ons hebben ook het grootste
vertrouwen in het thans zittend Kabinet
in het algemeen en in het inzicht en de
rechtschapenheid van den Premier in het
bgzonder, maar laten zij, die meenen, dat
die volksvertegenwoordiging eigenlijk niet
veel meer is dan een sta-in-den-weg, toch
bedenken waartoe een. onmachtig Parle
ment leidt, zooals in Rusland met zijn
Doema, die niet veel meer is dan een,
parodie pp een volksvertegenwoordiging, en
'zij zullen zich bekeerèn van de dwalingen
huns weegs. De wijze, waarop Cort van
der Linden de crisis in nog geen 14 dagen
tjjd heeft opgelost, kan daartoe ook mede
werken, ze heeft van Aalst c. s. geleerd,
dat voor dezen algemeen geachten minis-
■-tér niets hoogers bestaat dan het behoud
van de zuiverheid van onze constitutio
neele'instellingen. En daarvoor moet ieder,
die prijs stelt op het ongerept handhaven
van Thorhecke's schoone werk, hem har
telijk dank weten.
1
De Kamer kWpta-in de afgetoopen week
'if* het eerst te staain voor een motie, die
Si' wensdhite uit te spiekten, dat het "niet op
'Indien (wieg,"ligt der Regeenjjog ,omi de uitgave,
der „Soldatencftbrant" tesubsidièeren,
uift, V*
welkte motie tot ons genoegen met 33 tegen
21 Stemmen - verworpen werd. Die „Sol-
datencourant" is een aardig, beslist neutraal
blad, dat door onze gemobiliseerde troepen
op gnooten prijs wordt gesteld, omdat het
ben juist al die nieuwtjes geeft, die bij be
hoeft jen zeker ook niet het minst daarom
omdat de soldaten daar zelf in schrijven, en
lieden die de pers niet kennen weten niet,
hoe aardig het is zichzelven voor het eerst
giedrukt te zien. Op ons heeft het den in
druk! gemaakt, dat aan sociaal-democrati
sche zijde ook het motief werkte, dat dit
blad concurrentie aandoet aan „Het Volk",
en bij anderen gold dat zeker ook. Zoo b.v.
bij' den heer Juten, redacteur van een blad
in Bjergen op-Zoom, die er over klaagde; dat
sinds de ui (gave van de „Soidatencourant"
aan de particuliere couranten-nijverheid de
exploitatie van de couranten onder de man
schappen werd belet. De stemming ging bui
ten de politiek' oan, de 21 vóórstemmers wa
ren: 7 sociaaldemocraten, 3 vrijzinnig-de
mocraten, 2 Unieliberajen, 4 Katholieken, 4
anti-Revolutionairen en 1 Christelijk-Histo-
rische. ©|0nter rij is haast niet denkbaar.
Toen kwamj in behandeling het wetsont
werp: „Bjeschikbaarstell ing van melk tegen
verminderde prijzen", n.l. voor zieken en
zuigelingen, len duidelijker kon toen nietuit-
komen, hoe of de motie-Saimes over de
„melkVoorziening", waarbij Minister Post
huma' zoo* kies in verzuim werd gesteld,
feitelijk niet anders is geweest dan socialis
tische propaganda zonder meer. In de eerste
plaats heeft het ons getroffen,' dat, juist
als na de wittebroods-motie, er na de melk-
rnobe geen sprake geweest is. van eenigo
actie jn de partij om de bevolking warm
te jmaken v)oor een zaak, die men in de
Kamer niet had kunnen bereiken. In de
•tweede plaats moet men wel tot de dver-
tuiging komen, dat de melkvoorziening
thans heel weinig te wenschen overlaat, als
men verneemt, dat bet aanbod van den
Minister aan de gemeenten om ze door
Rijkssteim in staat te stellen aan zieken
en zuigelingen tot Vennjnderden prijs melk
te leveren tot resultaat heeft gehad, dat4
alleen Leiden en Amersfoort daarvan ge
bruik maken, terwijl van Rotterdam en
Amsterdam zelfs geen aanvrage kwam.
Vooral van Amsterdam, welks Gemeente
bestuur den Minister zoo kras beschuldigd
heeft van verzuim in zake melkvoorzie
ning, is dat heel sterk. Wij vereenigen ons
dan ook geheel met den lof, dien de heer
Teenstra den Minister gaf voor zijn op
treden in deze quaestie. Het wetsontwerp
werd zander hoofdelijke stemming aange
nomen.
Meer zou het echter spannen bij het ont-
wierp: „Kosten van de maatregelen ter be
strijding van mond- en klauwzeer", dat ook
door Minister Posthuma moest worden ver
dedigd.'
Men herinnert {zich de zaak. Bij" de be
groeting vaat (landbouw, Handel en Nij-
verheid, werd, (zij het dan ook in een© zeer
'onvoltallige Kamer <en met een© meerder
heid van ptechts ©en paar stemmen, eene
j motioTeenstra-de Wijkersloot de Weerde-
stóijn aangenomen, pm ter bestrijding van
'het mond!- en Idauwizieer hot afmaak-sjra-i
teem, dat ons in 1915 op tien tiiillioen was
koonen te staan, stop te zetten, en het dus
met het jsoleepsysteein! te probeeren.
De Minister heeft di© motie eerlijk
.willen uitvoeren en daarom aan zijd
'collega van Oorlog gevraagd,' of hij
op de (noodig© militairen kon rekenen, zon
der wélke de zoo hoog noodig© contról© op
de handhaving van het systeem onmogelijk
ris, en {voelde zich toen hij ontkennend ant-
antwoord kreeg (niet verantwoord. Hij vroeg
daarom twee jmillioen aan om met het
'afmaak-systeem door (te gaan, waar iso-
leering ondoenlijk' (bleek. Dat was ©en zeer
'eerlijke en loyale manier van doen, want
feitelijk geeft jhet desbetreffende Koninklijke
•Besluit hem (het recht overal af te-laten
maken, waar (andere middelen tot bestri
ding .van jhet euvel' hem ontbreken, en dan
'had hij (lifter, ais dat gebeurd was met eene
'suppletoir© begrooting (bij do Kamer kunnen
'komen om (zich de gelden te verschaffen.
Maar, als (do Minister misschien gerekend
'had door (dozO handelwijze den dank der
J Kamer te {verwerven, heeft hij zich geheel
'vergist f
Men trad (thans niet, of althans riief veel
iterug in (het debat van December Ï.I., maar
het ging hoofdzaak om de vraag, of de
Minister door (de indiening van dit wets
ontwerp wel genoeg eerbied had betoond
ivoor de jmotie, aangenomen in zake mond-
sen klauwzeer.
Do hoer (do Savomin Lohman ging daarbij
in eene ielfs voor hem buitengewone hef
maar, na jwat wij hierboven schreven is het
duidelijk, dat .wij van meening rijn, dat die
eer in geen enkel opzicht te na word ge
komen. D© afgevaardigde voor Goes be
toogde, dat (do motio-Teenstra beslist had
„nu niet ganger afmaken". En de Minister
had met (die motie mede te gaan, andera
stelde hij jzich buiten en boven de wet.
Verder verweet (hij dezen bewindsman, dat
hij door (tendentieus© strikvragen aan de
desbetreffende autoriteiten, antwoorden had
verkregen, die hom als bewijs moesten
dienen, dat goede uitvoering van het iso-
leegsysteeim onmogelijk is. B.v. hij had
aan een .burgemeester, dae gevraagd had,
of m {een bepaald geval volkomen isolatie
niet kon (treden in de plaats van het a£-
maak-systeem, de {Wedervraag gesteld:kunt
gij gedurende A weken de hoeve met vol
doend betrouwbaar personeel zoodanig af
sluiten, dat gneüsch nocli dier muis ©n
rat inbegrepen de hoeve verlaat? Wij
voor ons gouden zeggen, dat die vraag nog
al gerechtigd {was, naardemaal het juist de
ratten en ,0111,1 zen zijn, die de besmetting
het meest {overbrengen. En bet bleek, dat
de beer (Posthuma nog aan eènige ander©
vergrijpen van denzelfden bodenkelijken
aard schuldig ^jond. Conclusiehet doel
van het fin twerp1 is niets anders dan het
trachten om terug t© komlen op de aan
neming der tmotie-Teenstra.
Erkend moet worden, dat de Minister
niet verstandig had gehandeld, en de er
varen parlementariër, de Savomin Lobman,
'buitte dat natuurlijk uit, toen hij zich voor
de indieningvan zijn wetsontwerp in de
Memorie van Toelichting beriep op het feit,
dat de motid-Teenstra indertijd in een zeer
onvoltallige Kamer en met slechts zeer
kleine meerderheid was aangenomen. Want
1een besluit der Kamer heeft dezelfde
(kracht of alle 100 leden er aan hebben
medegewerkt of slechts 51, het minimum,
dat, de Grondwet vooi schrijft, maar Mi
nister Posthuma- heeft nu eenmaal geen
ziertje parlementaire ervaring.
De heer de Savornin Lohman eindigde
'met den raadkaan den Mhiister de zaak
nog eens te overwegen, maar de Kamer
niet te forceeren op haar besluit terug te
komen.
De heer Duymaer van Twist, ook in deze
specialiteit, trad wél in het debat van De
cember terug, en herhaalde de toen reeds
door hem te berde gebrachte argumenten
tegen het afmaaksysteem, en stelde de vraag
of de boeren bij het isolatie-systeem verze
kerd zouden zijn van den steun der Regee
ring.
De heer de Wijkerslooth de Weerdesteijn
zette zich op heel wat hooger standpunt
en bekeek juist als de heer de Savornin
Lohman het ingediende ontwerp van de
zuiver constitutioneele zijde. Hrj wees er
op, dat in dezen tijd de Regeering een
veel grootere macht naar zich toegetrok
ken heeft dan in normale tijden het ge
val is. En dat de Tweede Kamer, die on
voldoende ingelicht wordt en die de Regee
ring niet in een moeilijk parket wil plaat
sen, zich meer dan anders van critiek ont
houdt, door welke onthouding het zwaarte
punt van' de macht meer en meer verplaatst
werd naar de uitvoerende macht en de
Kamer quantité négligeahle is geworden.
Als de Regeering, zoo ging hij voort, niet
voelt, dat er een oogenblik komt, waarop
zij rekenschap zal moeten afleggen; als
:zij meent dat zij almacht, of althans zeer
groote macht heeft, dan is dat een eerste
stap tot willekeur en autoritaire beslissin
gen. Spreker onderschrijft dan ook volkomen
de conclusie van Dr. Bos in het econo
misch debat van 2 December, toen deze
opkwam voor de erkenning van het Par
lement in dezen tijd als een reëele macht.
Want 'door de houding der Regeering is
het prestige der Tryeede Kamer gedaald,
zooals bewezen wordt door het adres van
de heeren van Aalst c.s., waarin deze de
Kamer verzoeken terug te komen op haar
beslissing in zake Minister Treub. Die hee
ren denken, dat ze de Kamer eens duidelijk
moeten maken; dat ze een verkeerd besluit
heeft genomen, en dat ze dat weer Sn
orde moet maken, maar op welke manier
zeggen die heeren er, jammer genoeg, niet
bij. En in dit ontwerp meende spreker al
weer minachting te zien voor een besluit
der Kamer.
"Wij zouden deze beschouwingen zeer juist
vinden, en wij willen ook niet zeggen, dat
het niet goed zou zijn, dat zulke dingen
eens gezegd worden, want de macht der
v Kamer is inderdaad door de buitengewone
1 omstandigheden, waarin wij, .verkeeren,
meer geknakt dan goéd is, maar nogmaals
déze'beschouwingen leken ons op dit wets-
;tige réde jvoórop, en wij zoudeé. zeker het l.aeze nescnouwmgen lezen c
^geheel' met (hem eens geweest zSjln, als hg I ontwerp met toepasselijk
voor de jeer der Kamer war© opgekomen, 1 Waar het ontwerp z.ï. dug bedoelde .voort
te gaan met bet afmaaksysteem, kan hij
daaraan zijn stem niet geven.
Ook de heer Teenstra had met leedwezen
de indiening) van het wetsontwerp gezien;
hrj achtte na do aanneming zijner motie bel
afmaaksysteem afgeioopen. De heer V. d.
Velde meende Minister Taima, die m©t het
afmaaksysteem is begonnen te moeten ver
dedigen met de op niets gegrond© ver
onderstelling, dat deze er wel met mee
zou zijn doorgegaan, totdat daaraan 10 mil-
lioen zou zijn gespandeerd, maar het scheen
wel, of de duiten thans niet opkunnen".
De heer jBpdssevain wilde van het afmaak
systeem niet meer weten, als de boeren,
dat zijn de belanghebbenden zei ven, het niet
betalen. Dit is natuurlijk,1 een gansch fou
tieve redeneering:, omdat de gezondheid van
onzen veestapel, al is het dan ook mede
een boerenbelang; in de eerste plaats
een staatsbelang is; in dien gedachtengang
zou de afgevaardigde voor Amsterdam VII
even goed hebben kunnen beweren, dat de
Rotterdamsche Waterweg moet betaald Wor
den door de Rotterdammers en dè Rijks
wegen, door hen, die er gebruik van maken.
De heer Van Nispen tot Sevenaer bleef aan
het afmaaksysteem vasthouden, en ried de
Kamfer zieti te honden aan den raad van
den ouden Heemskerk, om met te veel met
moties te Werken, en de landbouwer Beckers
bleef zich beslist voorstander van het af
maaksysteem noemen. De heer Van Foreest
steunde opnieuw den Minister, en de heer
Schreurer onthield hem zijn stem, beiden
zonder iets .nieuws in bet midden brengen,
en de heer Van Doom schaarde zich aan
de zijde van hen, die het ontwerp een terug
komen noemden op de motie-Teenstra
Zelfs de tegenstanders van den Munster
zullen moeten erkennen, dat hij zijn zaak
kranig verdedigd heeft. De vlugge imuenmg
Van dit wetsontwerp: _Wias xuet anders ge-
scmed dan uft eemed vooi de Kamer. Den
dag toch na de aanneming der ïnotie-
'ieenstra, zette hg zich reeds aan het ,werk
om deze pit te voeren, maar reeds spoedig
bleek hem de onmogelijkheid daarvan. Hij
k,on de nojodige hulp van de muiLairen met
krijgen yjoor het isoleer-systeem, In artikel
10 ,van het Koninklijk Besluit van 1896 is
.omschreven welke maatregelen kunnen wpr--
den genomen tegen veeziekten, bepaaldelijk
het mond- en klauwzeer. Die maatregelen
hebben betrekking' op afzondering en ver
voer yan zulke dieren. Verder is bepaald,
dat in bijzondere gevallen, ter beoordeeling
van den districts-veearts, afmaking1 van ziek
of verdacht vee kan worden bevolen, waar
bij de beslissing blijft bij den Minister. En
nu wil dat wetsontwerp feitelijk niets anders
dan overleg (vjan den Minister met de Kamer,
wat onder die bijzondere gevallen zal zijn
te verstaan. Het is hier dus gieen vraag van
bevoegdheid maar van toepassing van be
voegdheid. Tóen de militairen hem ont
vielen om het isoleer-systeem goed toe te
passen, heeft hij aan de Landbouwmaat-
schappijen gevraagd of die er voor konden
zorgen en deze hebben ontkennend ge
antwoord, en dezen stand van zaken moest
de Kamer kennen. Hrj zal alleen afmaken
waai' noodig is, en mocht de 2 millioen
daaraan opgaan met een nieuwe aanvraag
bij de Kamer komen.
Toen het op stemmen aanging, dacht men
dat de Minister het pleit had gewonnen,
maar de stemmen staakten; het stond 32
tegen 32. De Voorzitter stemde tegen, en
het zou de moeite waard zijn zijne motie
ven te vernemen, daar het anders adat
is, dat de president zooveel mogelijk met
de Regeering stemt. Den volgenden dag
werd er dus overgestemd, en heel wat
meer leden, waren toen op hun post. En
toen werd het ontwerp met 45 tegen 32
stemmen aangenomen. Voor den Minister
van Landbouw, Handel en Nijverheid was
dit een welverdiende overwinning, en wij
begrijpen niet best, hoe de Kamer, tegen
zoo goed als alle landbouwspecialitedten
in, de verantwoording zou hebben durven
dragen een zoo groote'ramp als een mond
en klauwzeer-epidemie te willen weren
met een alleszins onvoldoend- isoleer
systeem.
En toen, ten twéedemale het ,Eedsont-
werp,- thans zoo 'gewijzigd, dat het ont
werp ©en beslist tgd el ijk karakter draagt,
en dat "het toetsingsrecht van den rechter
omtrent de oprechtheid van de verklaring
van het bestaari van gemoedsbezwaren, is
vervallen. -Gehandhaafd is echter het be
ginsel, .dat d© gemoedsbezwaren, van8.hen
Jï*
lef*
die niet en van hen die wel tot een kerk
genootschap behooren, gelijkelijk worden
geëerbiedigd.
Het debat werd geopend door den heer
De Savomin Lohman, en een woord van
hulde mag zeker niet ontbreken aan dezen
78-jarige voor den ijver, dien hij nog altijd
betoont en de helderheid van geest, waar
door hij uitblinxt. Als wij zeggen, dat hij
het debat opende, bedoelen wg met daar
mee, dat hij eerste spreker was, die eer
was aan den heer Brummelkamp gegund,
die echter niets nieuws te berde bracht.
In ©en zacht gemurmel, dat de pers met
wanhoop pleegt te vervullen, werd hier
de bekende Kuyperiaansche litanie afge
draaid; zelfs de „eedshelpers", dat zijn de
menschen, die van hem," die weigert den
eed af te leggen, moeten getuigen, dat hij
een vertrouwbaar man is, kwamen zoowaar
weer op de proppen. Het wetsontwerp was
natuurlijk onaannemelijk voor den anti revo
lutionair, want door dat ontwerp zal d©
geneigdheid om den eed af te leggen, d. i.
dus de godsdienstzin, verminderen, en de
ondergrond van dit alles is en was, dat
de meeste anti-revolutionairen niet de vrij
heid willen erkennen om ook niet te ge-
looven, een vrijheid, die ons allen nu een
maal bij de Grondwet is gewaarborgd. Maar
daar willen mannen als Brummelkamp niet
van weten en de heer Van Wijnbergen,
nog minder; de -atheïst, moet zich dan
maar als zoodanig bekend maken en al den
smaad dragen van zijn belijdenis van on
geloof. Zouden de heeren zeiven niet in
zien, dat ze dopr dezen ,eisch de ergste
van alle zonden, vde geloofsveinzerij in "de
hand werken?
Het was tegen dit gedoe der "onvrijheid,
dat de heer de Savornin Lohman met kracht
opkwam. Hij vergeleek hen, die dezen eiseh
stelden met de Farizeeërs, door hen niet
als huichelaars betiteld, maar als menschen,
die meer aan den vorm dan aan het wezen'
hechtten. Lohman is te lang rechter geweest-
om niet te begrijpen, dat het instituut van
den eed alsnog niet gemist kan worden;'
maar hrj gaat van den gezonden stelregel s
uit- Leg den eed niet noodeloos op, en'
dwing hem niet af, waar die aan de con
sciëntie geweld aandoet. DaiGods woord den
eed zou vereischen, zooals Dr. Kuyper ge
lieft te beweren, werd ten sterkste door
hem bestreden; men kan hoogstens zeggen
dat dit Woord den eed niet verbiedt, die
van heidenschen oorsprong is. Hij brand
merkte de onwaarheid, door Dr. Kuyper
verspreid, dat Links, als zijnde atheïst den
eed wil afschaffen; een legende, die zeker'
nooit minder had mogen zijn geformeerd
dan thans, nu van Links het goed recht
van de godsdienstige opvoeding wordt er
kend. En hij nam ten slofte een loopje met
Dr. Kuyper, die Gladstone eens gedoopt
heeft als „Calvanist in merg ©n been",
terwijl deze zijn heele leven voor de gewe
tensvrijheid, ook in zake den eed, is opge
komen. Hij zon zijn stem aan het ontwerp
geven.
Het is de moeite waard bg zoo'n redevoe
ring van den heep de Savomin Lohman,
wiens Christelijke levensbeschouwing onver
dacht is, het gezicht te zien van de wasch-
echte Kuyperianen. Zij begrijpen er niets
van, zij kunnen hun ooren niet gelooven;
maar dat komt omdat zij nooit zeiven over
deze zaken hebben nagedacht, maar steeds
onvoorwaardelgk aanvaarden wat 'de Lei
der leeraart, al zou dit dan ook zgn, dat -
2 X 2 vijf is.
De heer Gerhard SDrak in een zeer eoede.^
rede zijn verbazing er over uit, dat;V
dit tweede ontwerp bij de Brummel-^
kamps en van Wijnbergens nog meer ver- -
zet vond dan "het eerste, nu aan twee dschen
is voldaan, bet geven van ©en beslist tijde-. 4
lijk. karakter daaraan (het ontwerp zal
slechts gelden tot 1 Januari 1919), wat de
Rechterzijde kans geeft zelf de definitieve
oplossing van het vraagstuk ter hand te
nemen, en het vervallen van het toetsing-
recht des rechters. Maar hij vergat hier,
dat de heer van Wijnbergen gezegd ïiad
aan dien datum geen waarde te hechten
(zooals de waard is vertrouwt hrj zgn gas-;
ten) endat men van Rechts er aller-;
minst op gebrand is zelf het vraagstuk ter,
hand te nemen, omdat men over de oplos->(
sing daarvan onderling hopeloos verdeeld-is;'p
Waar verder iedereen had verklaard, (datj
hij van eedsdwang afkeerig was, ,vro©g>
'de afgevaardigde voor1 Amsterdam
recht waarom men dan niet de bakéng-VBrf||
zette naar veranderde inzichten,'; ïhgj
waarschuwde tegen gevaarlijk© uitingéqyal^
die van den heer van "TWnnb^ën;*dMpieKi
atheïsme een gevaar is lvoörfdé or
MM'
•f
ij
"-v"-'
- jtr
Js
vCi1
4«
'SS
I
#1
'Xfc
x
.-
SCHillEDAMSCHE COURAIIT.
f 1
tf j ys
f 4