mm (?f! iwnranri r«
BINNENLAND.
AotlUnU»».
De gewone audiëntie ran den minister
yan oorlog zal op Donderdag 23 dezer met
plaats hebben.
Rcchteriyke macht.
Bij Kon. besluit van 18 dezer is benoemd
tot grif Her bij het kantongerecht te Zeven
bergen, mr. F. G G Boerrigter, advocaat
en procureur te Snoek, waarnemend grif
fier bij het kantongerecht aldaar.
Depart. Tan binnenl. zaken.
Bij Kon. besluit ran 15 dezer is aan
J. A. Roijer, op zjjn verzoek, met ^ngnng
van 1 Juni, eervol ontslag verleend ah
administrateur bij het departement van bin-
nenlandsche zaken, met dankbetuiging voor
de yele en gewichtige diensten door hem
aan 'den lande bewezen.
Nederland en de oorlog.
De „Dalem ba ug" ge torpedeerd.
Reuter seint uit Londen:
Volgens een Lloyd's bericht is hetNe-
derlandsoho stoomschip „Palembang" op
weg naar Jara in de Noordzee getorpe
deerd. De bemanning is gered.
(De „Palembang", een schip van den
Rotterdamschen Lloyd, was in 1911 op de
werf van iBjoun en Mees, gebouwd, en was
bruto 6674 en netto 4295 reg, ton groot
Het schip was Vrijdagnacht uitgevaren,
en was Zaterdagochtend Noordhinder ge
passeerd.
Reuter seint nader uit Londen over het
zinken van de „Palembang":
Volgens bericht uit Harwich, is de „Pa
lembang"- in zeven minuten tijds gezon
ken. Negen man van de equipage zijn door
de ontploffing gewond. Er heerschte aan
'boord volmaakte tucht
Een tweede telegram van Reuter's bijzon-
deren dienst, bevat over de toedracht van
het ongeluk, de volgende bijzonderheden:
„Lloyd's News" verneemt uit Harwich
dat, toen de ontploffingen plaats hadden, de
bemanning onmiddellijk op post kwam. De
booten werden snel neergelaten en allen ge
red. De gewonden werden voorzichtig in dc
booten geplaatst en naar het ziekenhuis
gebracht. Verscheidene leden van de be
manning verklaarden, toen zij aan land kwa
men, dat de duikboot drie torpedo's af
vuurde. De eerste trof het schip van achte
ren, de tweede van voren, de derrie mid
scheeps.
De kapitein en de passagiers zijn onge
deerd. De bemanning is naar Londen ge
gaan.
„Lloyd's News" zegt verder, dat twintig
matrozen gisterenavond in het Zeemanshui^
in het East End aankwamen. Zij deelen
mede, dat het schip zoo snel zonk, dat zij
geen tijd hadden om hun boeltje te redden.
De bemanning had van bewoners van Har
wich bloeien gekregen.
John Iversen, uit Rotterdam, zeide in oei'
gesprek met een vertegenwoordiger van
„Lloyd's 'News": Niemand kan niet zeker
heid zeggen, of de „Palembang" getorpe
deerd of op een mijn geloopen is. Niemand
heeft een duikboot of zelfs ook maar een
periscoop gezien. De „Palembang" liep ta
melijk snel, het weer was prachtig, het zichl
zeer heider. Plotseling had een lichte ont
ploffing plaats, die snel gevolgd werd dooi
twee andere, die ernstiger waren, en hef
schip midscheeps vernielden.
De „Palembang" kreeg onmiddellijk slag
zijde en raid ween in ongeveer zes minuten
in de golven, het voorschip het eerst. Do
hond van den kapitein is verdronken. Hi]
was het eenige schepsel, dat zijn leven vei
joor. Eenige officieren en matrozen moesten
te water springen, waaruit zij opgevischt
werden.
„Lloyd's News" vraagt in een beschou
•wing over de ramp, of Duitschiand zich
soms Nederland tot vijand tracht te ma
ken, in de hoop van Rotterdam een steun:
punt voor krijgsverrichtingen legen Enge
land te maken.
i i 'i I !"i >1 'i i
Men meldt uit Den Haag
Gisteren was hij het 'derpartement van
marine geen bericht ingekomen omtrent he'
vergaan van de „Palembang".
De „Batavier II" is Zaterdagmiddag, on
geveer half twee, den Galloper gepasseerd.
Van de „Palembang", die omstreeks dien
tijd op dezelfde hoogte ten onder is gegaan,
was niets te zien. Wel' is de „Batavier" de
„Sommelsdijk" en de „Zaandijk" tegen ge
komen, nabij de Galloper, die achter elkaar
voeren; ook passeerden zij een raderboot
van de Mij. Zeeland. Er dreef ook weinig
wrakhout, maar waarvan dit afkomstig was,
kon niet worden nagegaan.
De Londensche correspondent van de „N.
R. Gfc." seinde gisteren:
Ik heb eenige mannen van de „E'alemj
hang" gesproken, bootslieden, den telegra
fist enz. Den kapitein ben ik misgeloopan.
Over het verslag waren allen het in hoofd
zaak eens. t
Toen de eerste ontploffing gebeurde, liep
de „Palembang" zeer langzaam. In het ge
heel waren er drie ontploffingen, de tweed"
was de zwaarste. Tusschen de eerste en de
laatste verliepen er ettelijke minuten. Bij
de laatste ontploffing lag het schip geheel
stil. Het zonk in zeven minuien.
De bemanning had grooteu lof voor de
•wijze waarop de kapitein do ontruiming
van het schip had geleid. Het geschiedde
in uitstekende orde. Hot schip zonk zoo
snel, dat de laatste mannen in het water
moesten springen. Was het geen daglicht
geweest, dan zouden er stellig mensclien
zijn omgekomen. Verscheiden mannen wer
den gewond, maar niemand gevaarlijk.
Over de vraag of het schip getorpedeerd
was dan wel op mijnen geloopen, hadden
de mannen geen vaste meening, of zij uitten
haar niet Ze vertelden mij echter, dat eeni-
gem hunner, die ik' niet heb gesproken, o.a.
een stuurman, ©en bellenbaan hadden go
zien.
De directie ran de Rotfcerdanische Lloyd
deelde ons mede dat zij van het onge
luk met de „Palembang" tot heden (Maan
dag) morgen slechts één telegram uit Lon
den had ontvangen, waarin haar bericht
werd, dat de kapitein en de bemanning
(loLia! 4S poisonen) gere i waren. Et he-
iiOnden zich volgens de Directie geen pas
sagiers aan boord.
Hedenochtend (elf uur) was bij de ma
rine-autorifuten te 's-Gnn enhage nog geen
enkel officieel bericht ingekomen omtrent
het gebeurde met de „Palembang".
Naar het ,X. v. d. D." verneemt heeft de
Xedoilandsche reg-eerins Zaterdag ja. een
zeer scheipe nota terzake de ..Tubantia tot
le regemng van het Duitsche rijk gericht.
IJ e vaart op Inde.
Naar het „IILIJ verneemt, overwegen
lo Stoomvaart Maatschappijen Nederlanden
de Rotteidamsche Lloyd ernstig om. m af
wachting van nadere berithten omtrent de
bedoelingen der Duitsche regeeiing. geen
harer booten (noch passagiersnoch nacht-
booteni te laten vertrekken
Aan de s s. „Prins der Nederlanden" en
„Tamhora", die van Java thans verwacht
worden, is bericht gezonden, om Falmouth
aan te doen en daar op nadere orders te
wachten.
De „Koningin der Nederlanden", van dc
Stoomvaart Mij. Nederland, d:e Zaterdag
a. s. zou uitvaren, zal in verband inet bo
venstaande niet vertrekken.
Yerloren post.
Onder de brievenmalen, welke met het
s.s. „Mecklenburg", van de maatschappij
„Zeeland", zijn verloren gegaan, bevonden
zich ook ongeveer 60 zakken voor Ne
derland, welke 2 Februari per „Rotter
dam" en 7 Februari per a, Noord am" uit
New-York waren verzonden, doch in Enge
land tijdelijk werden achtergehouden.
Een scheepvaart-conferentie.
In de groote audiëntiezaal van het de
partement van binncnlandsche zaken is he
denmiddag te 12 uur een conferentie aan
gevangen tusschen een aantal vertegenwoor
digers van scheepvaai tma al schappijen
waarbij ook tegenwooidig zijn (le miiiistcs
van binnenl. zaken, buitenlanJsche za
ken, landbouw, nijverheid en handel en
marine.
Nadet seint men ons nog uit Den Haag
Omtrent de heden aan het departement
van binncnlandsche zaken gehouden con
ferentie vernomen wij nader, dat zij onge
veer anderhalf uur heeft geduurd en gehou
den is tusschen reeders uit Rotterdam en
Amsterdam en de reeds gemelde leden on
zer regeering. Het doel der conferentie met
de regeenng is besprekingen te houden
en bij haar enkele inlichtingen in te win
nen in verband met het toenemende gevaar
voor de scheepvaart. Besluiten zijn, naar
wij meenen te weten, op deze conferentie
niet genomen.
VL AARDING EN. 20 Maart. De 25-jarige
C. Wijnolies, wonende te Leiden, hier ge
detacheerd voor de bewaking bij het mond
en klauwzeer, is in den nacht van Zaterdag
op Zondag, toen hij op zijn motorfiets de
posten had gecontroleerd, op den Maas-
sluisschedijk tegen-, een lantaarnpaal aan
gereden, met het gevolg dat hij van zijn
motorfiets werd geslingerd en tégen een
boom terecht kwam, waardoor zijn iechter-
hand werd verbrijzeld.
Naar het ziekenhuis gebracht, is de hand
daar geamputeerd.
STADSNIEUWS.
De Burgemeester van Schiedam brengt hij
deze ter kennis van de ingezetenen, dat het
kohier van de Personeel© Belasting no. 12
dozer gemeente, over het belastingjaar 1915,
door den heer directeur der directe be
lastingen te Rotterdam op den 17«n Maart
1916 executoir verklaard, op heden aan
den ontvanger der directe belastingen al
hier, ter invordering is overgemaakt.
Voorts 'wondt bij deze herinnerd, «lat
een ieder verplicht is, zijnen aanslag op
•den bij de wet bepaalden voet te voldoen,
alsmede dat heden de termijn van zes we
ken ingaat, binnen welke- bezwaarschriften
tegen eenen aanslag, op genoemd kohier
voorkomende, behooren te worden inge
diend.
Bij de te Rotterdam gehouden examens
nuttige handwerken zijn o. m. geslaagd
de dames C. Verhagen, van hier, E. v. d.
Ridder, te Vlaardingen, en M. C. Lindeijer,
te Kethel, allen leerlingen der Rijksnor
maallessen, alhier.
De heer J. H. van Dijk, alhier, komt
voor op 3 voordrachten ter benoeming van
een onderwijzeres) in de gymnastiek oan
openbare lagere scholen te Rotterdam en
wel onderscheidenlijk als no. 1", als no. 2
en als no. 3.
Ctemeenteraadastnkken.
Uitbreiding Gasfabriek.
Wij hebben de eer U hierbij te zonden een
brief van de Commissie voor de Gasfabriek.
<!e Drinkwaterleiding en het Electriciteits
edrijf, betreffende uitbreiding van do Gas
f ibriek, met het desbetreffend rapport van
den Directeur.
Wij stellen ons voor deze zaak aan de
orde te stellen in een speciaal daarvoor op
Vrijdag 24 dezer, des namiddags 2 uur, te
i.eleggen vergadering.
Alsdan zal de Directeur vooraf in Co
mité-generaa! de noodige inlichtingen ver
strekken.
Wij onlyingeh van onzen Directeur oen
voorstel" tot uitbreiding der Gasfabriek,
welk voorstel na het antwoord van Burge
meester en Wethouders ran Rotterdam op
hel verzoek om' van die Gemeente gas te
betrekken, zeer urgent is geworden.
Het doet ons leed, dat wij opnieuw op
zoo korten termijn oen belangrijk crediet
•moeten vragen, t
De uitbreiding die ons gasbedrijf heelt
gekregen spot met iedere raming.
Al getuigt die uitbreiding er van dat
Schiedam zich ontwikkelt, wij hadden
gaarne met deze belangrijke uitbreiding tot
rustiger tijden gewacht AVjj vinden ons
echt-er met uitstel niet verantwoord, zij 'het
noode, verzoeken nog in de a. s. Raadsver
gadering een crediet van f 122.000 te vragen.
Het rapport van den Directeur wordt in
voldoend aantal exemplaren hierbij gevoegd,
zoodat ieder der Raadsleden er voor de
veigadermg van -kan tkeamis nemen.
De Commissie voor de -Gasfabriek,
de Drinkwaterleiding en het Elec
tric iteitsbedxijf.
Toen ik kort na de aanvaarding van de
Directie over de onder mij gestelde bodrij
ven Uwe Commissie een oveizicht gaf van
den toestand van Je Gasfabriek deed ik
reeds uitkomen, dat het productievermogen
der fabriek voor den aanstaanden winter
waarschijnlijk niet meer voldoende zou zijn.
Waar nu de toename van het gasvei-
bruik over het laatste tijdvak buitenge
woon groot gebleken is, moet de vraag
welke voorzieningen te dezer zake m den
aanstaanden zomer getroffen moeten woi
den, als zeer uigent beschouwd worden
Dat de oplossing van deze vraag om
verschillende redenen niet eenvoudig is,
zal u blijken uit de beschouwingen, die ik
te Uwer orienteering thans aan mijn voor
stellen zal laten voorafgaan
Dé" gasfabriek beschikt over 10 hori
zontale retortovens en 3 verticale retori-
ovens; de resultaten in 1914 met de vei-
ticale retortovens bereikt, waren, zooals
U bekend is, zeer onvoldoende, echter
mocht het, na in October en November vel
schillende veranderingen te hebben aange
bracht en na eenige weken van groote
zorg en inspanning, gelukken deze ovens
normaal te doen werken.
Dat de resultaten met deze ovens bereikt
in den ofgeloopen winter alleszins bevre
digend waren en dat dit van groot finan
heel belang is, moge U blijken uit een ver
gelijkend overzicht van de resultaten in
den winter 19141915 en den winter
1915—1916.
1914—1915: 1
Gebruikte kolen in Dec. 1902, in Jan
1S39, in Febr. 1493 ton, totaal 5234 Ion.
Gemaakt gas in Dec. 467585, in Jan.
484490, in Febr. 393485 MA, totaal
1345560 AL3.
Rendement in Dec. 24.6, in Jan. 26.4,
in Febr. 26.4 per 100 K.G, totaal 25 7
per 100 K.G.
1915—1916:
Gebruikte kolen in Dec. 1720, in Jan
1577, in Febr. 1407 ton, totaal 4704 ton.
Gemaakt gas in Dec. 494662, in Jan.
479915, in Febr. 425935 MA, totaal
1400512 MA.
Rendement in Dec. 28.8, in Jan. 30.4,
in Febr. 30.3 per 100 K.G., totaal 29 8
per 100 K.G.
191516 minder verwerkte kolen 530
ton. I
1915—1916 meer gemaakt gas 54952 MA
530 ton kolen 5 f 14 f7420.
54952 MA gas a 6 ct. f3297.12.^
Besparing arbeidsloon 13 w. 5 f105
f 1365.
Totaal f 12082.12, af minder cokesop
biengst, enz., pl.m. f5000, totaal f7082.12
Meerdere winst in 3 mad. i f7000.
Tot dit resultaat heeft echter ook bijge
dragen de betere verzorging van het hor
ovenbedrijf. 1
Het is dan ook aan de bereikte goede
resultaten van deze verticale ovens te dan
kon, dat in den afgeloopen winter nog aap
de toenemende vraag voor gas kon worden
voldaan; het bedrijf heeft echter practised)
op zijn maximale capaciteit moeten wer
ken, want behalve d%3 verticale ovens
waren ei 9 van de 10 horizontale ovens
in bedrijf.
Dat het in reserve hebben van slechts 1
oven eigenlijk onvoldoende is, bleek over
tuigend, toen juist in de zwaarste weken
van December van een der ovens de ge-
nerator plotseling defect geraakte, waardoor
deze oven onmiddellijk buiten gebruik ge
steld moest worden.
ZooaJs U i bekend, zijn de horizontal
ovens alle oud en hebben ze elk een pro
duelievermogen van ten hoogste 1500 AL3,
de 3 verticale ovens zijn in 1914 gebouwd
en hebben elk een productievermogen van
2300 MA. Totaal is het theoretisch produc
tievermogen van alle ovens hoogstens op
22.000 MA te stellen; op dit quantum mag
men in de praktijk echter volstrekt niet re
kenen, daar er te veel kwade kansen zijn,
waarmede men voldoende rekening moet
houden.
ZooaJs reeds gezegd, zijn de horizon
tale ovens oud, waardoor de bedrijfszekcr
heid gedaald is, maar ook verschillende
steeds terugkcerende bewerkingen, als gra-
phiteeren, doorbranden van kfimpijpen en
kleine -herstellingen zijn oorzaak, dat dit
maximale productievermogen in werkelijk
heid niet bereikt- kan worden; maar be
halve deze oorzaken .zijd er nog .andere,
die weliswaar niet in do stokerij] gezocht
moeten worden, maar die toch direkt een
nadeeligen invloed op het productievermo
gen uitoefenen, n.l. de wisselende kolen-
soort, de wisselende vochtigheidstoestand
van de kolen, het verschillend aschgehalte
yan de 'cokes, waardoor de vuren achter
uitgaan, hef min of meer verstoppen van
ouisleidingen en .toestellen door dik teer
of naphtalino, stagnatie in het exhaustor-
bcdrijf e. d.
Wil men de meest voorkomende kwade
kansen voldoende verdisconteeren, dan
mag men het productievermogen niet hon
ger dan 19.000 MA stellen, en met dit
quantum is reeds de max. capaciteit yan
do exhausters, van de -blusleidingen en
van de teerafscheiders overschreden, ter
wijl de stationsmeter slechts een capaci
teit heeft van pl.m. 17.000 MA._
De grootste etmaalaflevering in den af
geloopen winter was 18750 MA; in den
komenden winter zal deze naar alle waar
schijnlijkheid 20.600 MA of meer zijn, dus
moeten in ieder geval maatregelen geno
men worden om dit quantum te fronnen
produoeeren.
'Alvorens de verschillende mogelijkheden
te overwegen, heb ik mijzelf afgevraagd
hoeveel het gasverbruik in de komende
jaren naar schatting zal bedragen en heb
ik gemeend voor de eerstkomende jaren
het gasveibruik als volgt te moeten aan
nemen.
In 1916/17 10 pCt. 20.600; in 1917/18
9 pCt. 22.700; in 1918/19 9 pCt 24.700;
in 1919/20 8 pCt. 27.000; in 1920/21 8
8 pCt 29.200; in 1921/22 7 pCt. 31.500;
in 1922/23 7 pCt 33.700; in J.923 36,100.
Ga ik nu na hoe vergrooting der capa
citeit voor den aanstaanden winter te ver
krijgen zou zijn, dan is te onderscheiden:
lo. het bouwen van ovens in de be
staande stokerij'.
2o. het vervangen van een ovenblok in
de stokerij door ©en met grooter capaciteit
3o het bijbouwen van nieuwe ovens
buiten het beslaande stokerij-gebouw.
4o. het bijbouwen van een residugas of
geeai buiverJ eokeagas Ltbriek.
Alvorens een en ander nader -te bespre
ken moet ik er echter de aandacht op
vestigen, dat, al wat thans ondernomen
woidt sleclits noodmaatregelen kunnen
zijn. Er kan op deze wijze niet voort
gebouwd worden volgem een bepaald sys
teem of plan; hiernaar is blijkbaar ook
voorheen niet gewerkt; bijrui alle onder
deelen der fabriek hebben thans de maxi
mum grens hunner capaciteit bereikt, som
uiige hebben de grens reeds overschre
den; de bestaande gebouwen verkeeren
bijna alle door ouderdom in min of moei
slechten toestand vertonnen vele uitzak
kingen en scheuren, terwijl de toestand
der ovens zoodanig is, dat met veel zorg
de levensduur toch niet langer dan nog
gemiddeld 5 5 6 jaar gerekt zal kunnen
worden.
Worden dus nu de noodige maatregelen
genomen om de ovencapaciteit voor dc
eerstkomende jaren voldoende te vergroo-
ten, waarbij dan verscheidene andere on
derdeden ook vergrooting eischen en enkele
machines en toestellen door grootere ver
vangen moeten worden, dan kan op deze
wijze de capaciteit toch slechts voorhoog,
stens 5 jaar voldoende gemaakt worden en
zal voor den winter van het jaar 1920
een bijna geheel nieuwe gasfabiiek in be
drijf moeten komen; de oude fabriek kan
dan zoowel wat toestellen nis gebouwen
betreft, grootendeels als afgeweikt be
schouwd worden.
Dit voor oogen, moet thans nagegaan
worden op welke minst kostbare wijze deze
gasfabriek nog pl.m. 5 jaren aan de steeds
toenemende vraag naar gas zal kunnen
voldoen.
Het onder sub 1 genoemde middel ter
vergrooting der oven-capaciteit is uitgeste
ten, daar in het stokerijgebouw geen ruimte
'meer beschikbaar is.
Het onder sub"2 genoemde is ook niet
mogelijk, en wel omdat: lo. het tijdbestek
waarin de oude ovens zouden moeten wor
den afgebroken en opgebouwd, te kort is;
n.l. einde April zou het oudste blok ovens
pas buiten dienst gesteld kunnen worden;
voor afbreken nieuw fundeeren, opbouwen
en minstons 4 weken droogstoken zou
slechts 5 maanden beschikbaar zijn,' hetgeen
aanmerkelijk te kort is. Bovendien zou door
het bouwen van nieuwe ovens op die plaats
do capaciteit slechts weinig vergroot
kunnen worden, daar de ruimte zoowel
als de geringe vloerhoogte in de stokerij
alleen den bouw toelaat van ovens van
ongeveer dezelfde grootte. Op deze wijze
handelend zou het volgead jaar opnieuw
het uitbreidingsvraagstuk ter sprake ge
bracht moeten worden.
De onder sub 3 en 4 genoemde midde
len zijn wel mogelijk en moeten deze nader
uiteengezet worden. Om de uitgaven die
hiermede gepaaid zouden gaan nn reeds
bij benadering te kunnen vaststellen en
vergelijken, heb ik mij tot verschil lende
firma's gewend om opgaven, en ontving ik
van de Holl.Residugas Mij. opgaven ba-
treffende een Tesidugasinstallatie en van
Humphreys en Glasgow te Londen bene
vens van dc Bamag te Berlijn opgaven
betreffende een fabriek voor gecarbureeid
cokesgasbovendien werden aan de Bamag
en aan de firma August Klcinne te Doiv
mund opgaven gevraagd voor den bouw
van 2 verticale retort-ovens, resp. van "2
verticale kamerovens. De capaciteit van do
gasfabriek zou hierdoor met 10.000 MA
per etmaal vergroot, dus op 29.000 MA
gebracht kunnen worden, waardoor. zooaL-
reeds werd opgemerkt, ten hoogste tot 1920
met deze fabriek voortgewerkl zou kunnen
worden.
Meende ik eerst dat het bijplaatsen van
een fabriek voor gecarbureerd cokesgas-
of residugasbereiding het meest aanbeveling
verdiende, omdat zulk ©en fabriek als een
afzonderlijk geheel ook na den ombouw
der Gasfabriek in 1919—1920 nog tal van
jaren zijn waarde zou behouden, thans moot
ik echter door oorlogsomstandigheden ont
raden tot den bouw van zulk een inrich
ting over te gaan.
Gedurende den oorlog is n.l'. de olieprijs
steeds gestegen en thans is de prijs onge
veer de dubbele van voor den oorlog (t. w.
pl.m. f 100 per 1000 K.G.) bovendien wordt
do olie-aanvoer steeds meer bemoeilijkt,
waardoor deze den laatsten tijd onvoldoen
de is voor de bestaande cokesgasfabrieken
en het cokesgasbedrijf dan ook ernstig be
dreigd wordt. Bovendien, al zou er vol
doende olie met zekerheid te krijgen zijn,
dan zouden tde fabricatiekosten van deze
gassoorten zeer hoog zijn (minstens 5Vs
ets.) en de oprichtingskosten nooger dan
voor het bijbouwen van ovens.
Blijft dus over het onder sub 3 genoem
de (middel, n.l. het bijbouwen van ovens
buiten de bestaande gebouwen. Het meest
verdient aanbeveling het bijplaatsen van
verticale retort-ovens of van verticale ka
merovens; de plaatsruimte, daarvoor noo-
dig, is "het geringst, het bedrijf het meest
oeconomisch door het hooge rendement en
de gemakkelijke bediening. De bouwkosten
van twee verticale kamerovens ad 5000 MA
otmaajproductie bedragen f55.000; die van
twee verticale retort-ovens met iets kleiner
capaciteit f56.000; de rendementen diej
deze ovens geven alsook de kosten voor
kolentransport en cokestransport zijn onre-
veer gelijk.
Zou om de lagere bouwkosten reeds de
voorkeur gegeven moeten worden aan de
verticale kamerovens, ook om een andéie
reden meen ik dat thans de verticale ka
merovens gekozen moeten worden. Op da
fabriek beschikken wij thans over hori
zontale retort-ovens en over ver
ticale retort-ovens; (enkele jaren be
drijfservaring inet de ve rticale kam er-
ovens «al ons de keuze gemakkelijker
maken welk der systemen voor den lateren
ombouw der fabriek genomen moet worden.
De gunstigste plaats voor deze ovens is
m het verlengde der tegenwoordige verti
cale retortenstokerij; de -kolen-elevator,
waarmede thans de kolen van den loods
naar de hoogbunkers gevoerd woTden, kan
dan ook dienen voor de nieuw te bouwen
ovens; alleen is een extra bunker en een
horizontaal transport bij te maken. De af
te voeren cokes is zeer dicht bij de plaats
waar de cokes, verwerkt moet worden wat
de meest gunstige ligging ie noemen is.
Voorts zal van denzelfden schoorsteen ge
bruik gemaakt kunnen worden. De ver
lenging van het bestaande verticale stoke-
njgelouw brengt, mee dat de uitgang van
de hlusschorij der oude stokerij vervalt;-
de cokes kan echter evengoed de andere
uitgang uitgereden worden.
Ook moet de ingang van het machinege-
bouw in dien gevel dichtgemaakt worden;
een nieuwe ingang kan dan aan de Zuid
zijde gemaakt worden, terwijl meer licht
in de machinekamer, kan worden verkre
gen -door een klein deel der bekapping
van glas te voorzien.
In verband met deze verlenging van het
stokerijgebouw zou het cokesfaanktoolentje
verplaatst moeten worden. Dit moet ech
ter niet als een extra uitgave beschouwd
worden, daar de zeer ondoelmatige cokes
verwerking dringend om verbetering vraagt
Een niet onbelangrijk voordeel zal verkre
gen worden door een doelmatiger cokesver
werking, waarbij zoowel besparing aan ai-
boidsloonen als mindere vergruizing van
de cokes verkregen wordt
Thans moeten de meeste cokes van Ide
stortplaats in een kruiwagen geschept .en
naar liet kraakmolentje gereden worden,
waar ze -dan naast gestort worden; dan
worden ze door andere werklieden (2 of
3) weer opgeschept en in den trechtei van
het biekertje geworpen; na gebroken te
zijn, worden de cokes door een zeer primi
tief ingericht zeefje slecht gezeefd, en
valt een doel van het ziflsel naar beneden
in een put, waar een man het weervoort-
diu-end uit moet scheppen; do geklopte
cokes met do rest van het ziftsel worden
door een elevator opgeschept (waardoor
wederom eenige vergruizing plaats heeft)
en naar boven gevoerd in oen bunker.
Door deze bewerking is er bij de geklopte
cokes zooveel ziftsel en gruis, dat ze be
zwaarlijk als geklopte cokes verkocht kun
nen worden, en moet de gansche bunker
soms leeggelaten worden omdat er door de
afnemers tegen het gruis gereclameerd
wordt.
Da cokesbewerking zat aanmerkelijk
betere resultaten geven als ze als volgt
wordt omgebouwd:
Naast den elevator een bunker te maken,
de cokes die uit de stokerij komen, worden
grootendeels direct in den bunker gestort;
door middel van een schuif worden dc
cokes naar den elevator afgetapt; boven
komen de cokes in den breker, vervolgens
op een schu-dzeef. De schudzeef heesft gaat
jes voor resp. ziftsel, parclcokes en geklopte
cokesonder deze afdeelingen bevinden zich
bunkertjes, waaruit deze cokessoorten on
middellijk met de daaronder bevestigde ma
ten kunnen worden afgemeten en afgele
verd. Op deze wijze kunnen bijna alle
verticale ovencokes (en een deel' van de
horizontale ovencokes onmiddellijk zonder
ccnigcn handenarbeid naar boven gevoerd,
gekraakt, gezeefd en verdeeld worden.
Sjlechts één man voor bediening en toezicht
is 'noodig.
Terugkomende op den voorgestelden oven-
bouw, breng ik nog onder Uwe aandacht
dat nog de mogelijkheid overwogen is de
beide voorgestelde ovens op een zoodanige
plaats op 'het fabrieksterrein te zetten, dat
bij ombouw der fabriek over eenige jaren,
die ovens op de juiste plaats staan, en
deze ovens dus als voorloopers van de dan
nieuwe ovenbatterijen zijn ito beschouwen.
Door den griiligen vorm die echter nu
het fabrieksterrein heeft en de onzeker
heid welke uitbreiding daar binnen enkele
jaren aan te geven zal zijn, was het niet
mogelijk thans op liet beschikbare terrein
een behoorlijk project te maken. Dit levert
echter geenerlei nadeel en zou zelfs een
zoodanige uitvoering van het nu voorge
stelde uitbreidingswerk aanmerkelijk meer
kosten, daar dan een nieuwe kolenopvoer-
inrichting gemaakt zou moeten worden, en
het cokestransport voel kostbaarder zou
worden.
Bovendien zullen ook na bovenbedoelden
ombouw der fabriek deze thans te bouwen
ovens evenals de in 1914 gebouwde verti
cale retortenovens hun tijd uit kunnen die
nen, zoodat deze in verband met dieni om
houw n i et afgebroken behoeven te worden;
ze kunnen geheel afgescheiden rad de dan
nieuw te houwen oranbatteitffen in,1-bedrijf
blijven.
De ovenbouw hiermede te hebben toege
licht, rest nog de bespreking van eenige
evenzoo hoog'noodige veranderingen.
lo. de 2 groote exhaustors hebben elk
een onvoldoende capaciteit; dezien winter
moest in der haast een grootere riemschijf
op een der gasmotoren gezet worden oan de
"\hanslor grootere snelheid te geven ten
einde de gasproductie zoodoende te kunnen
verwerken, dit gelukte nog juist, echter
moest Ide exhauster niet minder dan
95 toeren loopen, hetgeen bSj een
exhauster yan deze grootte eigenlijk
onverantwoordelijk is. De exhauster capa
citeit moet dus vergroot worden en kan dit
geschieden door het plaatsen van een groo
tere exhaustor op de plaats waar nu, de
kleinste staat. Om de nieuwe exhauster op
de,oude fundeering te kunnen zetten komt
het mij het best voor een sneHooptend©
exhauster aan te schaffen met stoomh^.
TocnAïn^ f
