Kunst en Wetenschap.
Ingezonden Mede&eelmgen.
Dank uw nieren.
Gemengd Nieuws.
Ingezonden.
V
rmaiarm mmrr innn
'gedruktheid cn moedel oosheidEditor,
Schiedam zou weer een anderen tijd be
leven. Ondernemende mannen trachtten liiet
nieuwe industrieën te vestigen. Aan den
oever ran de Maat. verrezen kolossale fa
brieksgebouwen, de gemeente breidde zich
uit. Geheel nieuwe wijken ontstonden in
betrekkelijk korten tijd. Het aantal inwoner-
nam beduidend 'toe. Schiedam kreeg jeugdig
bloed en .thans opent zich voor de stad pen
schoon© toekomst.
En „Orpheus"? Het kreeg zijn aandeel
in da algemeen© opleving en, staat thans
frisscher en krachtiger dan ooit.
Maar, dat in weinige jaren voor het koor
veel ten goede is veranderd, kan uit het
volgende blijken:
In het jaar 190S schreef de toenmalige
Sccavtnris in zijn verslag
Dezen zomer bestond het .Mannen
koor 42 jaar. maar wie heeft thans
moed. om ons hot gouden lustrum te
voorspollen Ik zie onze vrienden in
pontificaal al staan met de zwarte
teleurstelling op het gelaat, als zij zijn
herwaarls gekomen om Orpheus" mei
zijn gouden feest te tela iteeren, en z/
hooien: „Dood, heeren, allang dood!
Gestorven aan ven-al van levenskrach
ten!" i
Do man. die deze sombere voorspelling
neerschreef, leeft nog.
En zëer waarschijnlijk' zal hij in pontifi
caal aanwezig zijn bij de viering van „Or
pheus" gouden jubileum. Niet aan een graf
zal hij behoeven te jammeren. Integendeel,
hij zal hulde kunnen brengen aan de man
nen. die, ondanks tegenspoed en zorge'n,
„Orpheus" bobben behouden. Hij zal hen
kunnen "danken, die, in weerwil van alle
misère, den naam van Schiedam als kunst
lievende stad 'hebben gehandhaafd.
Hij zal 'het .Mannenkoor kunnen geluk
wenscbon mot de onderscheiding, nog on.
langs verworven, en kunnen roeejuichei
over zijn 'tegenwoordigen bloei en geluk,
kige herleving.
Toonkunst-Concert
Dames-koor en solisten. (Znal Mus'
Programma. -
1. Stabat Mater, Pergolese. 2. Sonate op
57 (Appasionata), L. van Beethoven, a. Alle
gro Assai; b. Andante con moto: c. Alle
gro ma non troppo-Presto (mej. Coba Rij
neke). 3. a. Angelus; b. Lente. Cath. van
Rennes. 4. Salve Regina, F. Gernsheim
5. a. Nocturne No. 3 uit „Liebestraume,
F. Liszt; b. Etude h. forme de Valse, op. 52
No. 6. C. Saint-Saëns (mej. Coba Rijnekei
6. Melaenis, G. Mann. 7. Ilosannah. Ph.
Flou.
Moest onze Toonkust-afdeeling de laat
ste jaren zich zonder kooruitvoeringen
tevreden stellen, thans is er in deze leemte
in zooverre voorzien, dat, dank zij de
ambitie van vele jonge dames en enkele
oud-leden der zangvereeniging. althans een
vrouwenkoor is tot stand gekomen, dat
zich ton dienst!' van de afdeeling wil stel
len. Een oplossing van een ongewensrhten
toestand. Hierdoor is tevens in onze stad
elk gebied der zangkunst vertegenwoordigd
gemengd koor, mannenkoor en nu ook
vrouwenkoor.
De jonge verecniging heeft gisteravond
onder leiding van mevrouw T. Riesz
Klik co (Den Haag) haar eerste uitvoering
gegeven, waarbij de dames Van den Borg
"(Den Haag), alt, A. Vermeulen (Delft), so
praan, en onze stadgenoote Coba Rijneke.
pianiste, haar medewerking verleenden.
We verkeerden dus geheel onder vrouwen-
régime, welke de zangkunst wel ter harte
nam.-
Voor hoofdnummer was in studie geno
men „Stabat Mater", van Pergolese (1710
1736), welk werk te componeeren hem was
opgedragen door de broederschap van San
Luigi del Palazzo. Nauwelijks had hij de
laatste hand aan dit werk gelegd, toen
do dood hem wegrukte. Voor vrouwenkoor
zal dit werk dus oorspronkelijk niet ge
schreven zijn. Kort na het verschijnen lokte
het heel wat geschrijf uit van voor- en
tegenstanders: wat do laaistcn betreft,kun
nen we dit begrijpen, want hoe belang
wekkend ten opzichte van kerkmuziek-
geschiedcnis dit werk ook moge zijn, i«
het evenwel niet te ontkennen, dat het
een gerekt en over 't algemeen een wei
nig boeiend karakter heeft. De koorstuk
ken zijn nog de aantrekkelijkste gedeelten
en in enkele solo's hoort men wel de
eigenaardige schoonheid der oud-Italiagji-
sche kunst, doch lang niet alles is aan
genaam voor de solisten. Mejuffrouw Ver
meulen, blijkbaar nog in do studie van
haar zangkunst, ontbreekt het niet aan
kracht in het aanvankelijk geschoolde so
praangeluid, dat bij meerder cultivecren ook
in bekoring wel zal toenemen; haar taai-
was nu juist geen dankare, evenmin als
die van mej. v. d. Berg, wier aangename
altstem ekcr welgevallig zal geweest zijn;
beide dames hebben in de duetten enkele
zeer gelukkig geslaagde samenzangen doen
booren.
Het koor, een dertigtal dames ongeveer,
heeft, in aanmerking genomen den betrek
kelijk korten tijd van bestaan, cn dus geen
al te grootc eischen stellende, het hier
en daar moeilijk© werk reeds met veel
verdiensten ten gehoore gebracht; er zijn
frissche sopranen, cn hij do alten, soms
door de zusters van de overzijde over
stemd, kon men toch vele goede midden
stemmen onderscheiden, en wanneer door
meerdere nuanceering en dynamische schn-
keering het koorgezang meer geoefend zal
blijken, hebben wij de beste verwachting
van dit prijzenswaardig streven, en me
vrouw RieszKlikec zal wel de dirigent©
zijn, die in die behoeften zal weten tc
voorzien; voorloopig kan ze tevreden zijn
met de resultaten; haar leiding is rustig
en duidelijk.
Van de overige koorwerken kunnen wij
gewagen van Gernsteim's „Salve Regina"
waar mej. Vermeulen's sopraan-solo een
dankbaar succes verwierf; de uitspraak van
enkele latijnscho woorden klonk ons onge
woon, wellicht tegenwoordig juist. Voorts
twee aantrekkelijke koortjes van Cath.
Rennes, terwijl de heide meest interessante
nummers (van Gotfr. Mann, en Ph.- Flou)
voor het laatst bewaard bleven. Vooral het
koortje van Mann spande van al. het ge
hooide de kroon, jammer dat de slotmaten
van „Hosannah" door onzuiverheid out-
su'id werden.
Onze bekende talentvolle pianiste, mej
Coba Rijneke, hoeft opnieuw bewondering
gewekt door haar voortreffelijk spel. Dn
zoo in alle opzichten vcel-eischende Sonate
(Appasionata), een der moeilijkste welke
Beethoven heeft geschieven. werd metgioo
te meesterschap ten gehoore gebrachthaai
krachtig spel leent zich voor deze gignn
teske-nuizick bijzonder, en waar, zooals in
iet heerlijke Andante, met de gevarieerde
doorwerking, in 't bijzonder, de muzikale
bezieling moet blijken, bleek zij de daar
voor jui-te voordrachtskunst te bezitten
E, n mooie praesfaliel In de beide overige
stukken van Liszt en Sainl-Saens. briliante
en technisch zware klaviermuziek, kon men
hom en hoe haar kunst in deze richting lot
hooge ontwikkeling is gekomen; mej. Rij
neke maakte zich daarenboven verdienste
lijk voor een goede klavierbegeleiding bij
de koorzang ie zorgen.
Birigente en solisten zijn mildelijk met
bioennmtooi gehuldigd. De belangstelling
nas van dien aard, dat hel aangename
zaaltje van Musis gezellig vol was: een
herinnering aan de gulden dagen van
„Euterpe".
Omtrent de Boothoven-Sonate nog het
volgende
„Men noemt deze Sonate de Appnssio-
„nata". Heeft Beethoven al zelf geen aan-
„deel aan die benanhng. de aanleiding er
„toe heeft hij wel gegeven door haar on-
„stuimigen zeer bewogen inhoud. Schiudler
er-zocht Beethoven eens hem te verkla
„ion, wat hij met deze zoo bijzondere en
„karakteristieke Sonate bectechi had. en
„kreeg ten antwoord„Lcsen Sic Shikes-
„peare's Sturm".
„Is de hoorder ontvankelijk v>0' wat die
„klanken hem zeggen mot lei ui laai hij
„zijn fantasie den vrijen lo ip. dan z'l zijn
„kunstgenot des te grootc zij i." -
Flora-Bioscoop
Het programma van deze w-Mc g eit heel
wat koddigs te aanschouwen eu herhaalde
lijk weerklinkt dan ook een bijna onbe
daarlijk gelach, o. m. bij „Een keukenmeid
van heb ik jou daar", als deze de ntlile-
tiek beoefenende keukenprinses eenigé proe
ven van haar kracht tén beste geeft. Ver
der zijn daar nog „Dorpsschandaal", „One-
ime ge zult tocli trouwen", „Een opzich
tige das" en „Grosslard heeft goede lon
gen". allen nummers om de vroolijke stem
ming er in te houden. Een mooie gekleurde
oriderwij-Jilm is „Alligators", waarbij men
deze aanminnige diertjes van bun prilste
jeugd tot hun hoogslen ouderdom (een
prachtexemplaar van 500 jaren) te aan
schouwen krijgt. Een heel aardige comedie
Is v100 francs voor 2 stuivers", waarbij
men iemand, naar aanleiding van een wou
den schap, hopelooze pogingen ziet aan
wenden om een biljet van 100 francs
voor 2 stuivers te verkoopen, totdat een
klein bloemenvelkoopstertje, gedreven "door
haar goede hartje, zich over dien „armen
koopman" ontfermt, waardoor deze loeh
nog zijn weddenschap vërliest.
Als hoofdnummer wordt ditmaal gegeven
„Verloochend, of De oude vioolspeler", een
schitterend gespeeld drama ïn 3 actcn en
een vooispcl, waarbij mei, o. a. een prach
tig gezicht heeft op een geweldigen brand,
uilcebiokcn in petroleumbronnen in Rus
land.
Dit programma geeft werkelijk veel tc
genieten en is dus een bezoek overwaard.
Protest tegen een verkiezing-.
Over de verkiezing van den lieer Krijgt
man tot Jid van den Gemeenteraad va,u-
Delft, gingen geruchten, dat er onregelma
tigheden hadden plaats gehad, welke op
den uitslag der verkiezing van invloed kun
nen zijn geweest, schrijft de Cl."
De heer J. van der Sluys Jr. en (11 an
deren hebben zich met ©an aires tot den
Gemeenteraad gericht, met het verzoek, de
geloofsbrieven van "den heer Krijgsman niet
goed te keuren, vóór een' onderzoek is in
gesteld naar do volgend» feiten, die vMgens
gens de control©, welke diverse kies ver
een! gingen ook hij deze stemming hebben
uitgeoefend, zouden zijn gebleken:
1. Er is waarschijnlijk' oen, slem minder
uitgebracht aan het bureau. Verver-dijk,
dan de üffieiiöele uitslag aanwees.
2. Er is aan dat bureau gestemd met
behulp van twee wilte cproquiigskaarten.
zoodat de mogelijkheid niet uitgesloten is,
Jat twee kiezers tweemaal' gestemd hebben.
3. Er is aan het stembureau Bagijinhof
gestemd op de oprocpingskaart Van oen kie
zer. die reeds op1 9 Juli 1915 gestorven was.
4. Door hel stembureau Verversdijk is oen
stembiljet ongeldig verklaard, ofschoon oen
l'id Van dit bureau bet geldig oordeelde.,
Afscheidllcnri Fooiman.
Ilenri Poolman, die het Rotlerdamsch
Tooneelgezelschap verlaat, had gisteren in
den Rotterdamschen Schouwburg zijn eere'-
ivond. Een stampvolle zaal en de togen-
woordigheid van den burgemeester, getuig
den hoezeer hij bij de Rotterdammers get
eerd is.
Na de opvoering van „Minnespel", ran
Arthur Schnitzler, had de eigenlijke hul
diging plaats. Terw">' een groot deel dei'
artistcn op liet too roei kwam, werd een
aanzienlijk aantal kransen en bloemstuk;'
ken aangedragen. Mevro'uw* Else Mauhs
sprak Poolman ep hartelijke wijze toe,
waarbij zij wees op do voorname plaats,
die hij in de harten van Rotterdam's pu
bliek» inneemt en hem dankte voor wat
fuj voor haar als leermeester en als
vriend geweest was. Een kunstenaar als
h zeide zij behoeft voor de to^
komst niet bevreesd te zijn.
Poolman, zichtbaar getroffen, bedankte
den burgemeester voor zijn tegenwoordig
heid en voorts het publiek voor de vele
blijken van belangstelling, ook zijn colli}
gn's \oo-r do vriendschap en sa trien wei kina
van zoo velen ondervonden, alsmede Veif-
knie. die hem gelegenheid gaf dezen eere
avond 1c houden. .Hij verlaat wel het
Boueidamsch Tooneelgezelschap, maar niet
het toon eel, zoodat hij het publiek d,an
ook niet een vaarwel, maar lot weerziens
toeriep. 1
Na de pauze werd een stukje uit de
oude 'loos opgevoerd „De Koffieveiling'",
uit de gedichten van den Schoolmeester,
waarin de beneficianl op uitstekende wijze
mijnheer Dadelpracht vertolkte. Na afloop
andermaal levendig applaus. Aan mevrouw'
Poolman—Huysers werden bouqctlen aan
geboden.
Dank uw nieren voor uw goede gezond
heid. Zij zijn de veiligheidskleppen, die
het bloed filtreeren en de vergiften eruit
verwijderen. Opwekkende dranken als
bier, alcohol, thee en koffie verzwaren bet
regelmatig filtreerende werk der nieren.
Evenzoo te veel eten, voornamelijk van
vleesch. En ook overspanning, zorgen en
gebrek aan lichaamsoefening. Als de nie
ren verzwakken, kom haar dan onmiddel
lijk te hulp.
Rugpijn, Waterstoornissen, duizeligheid,
zenuwachtigheid of verlies aan gewicht
toonen, dat urinaire vergiften zich ophoo
pen en dat gijl rust moet nemen en de
nieren verzorgen, anders loopt gij gevaar
rheumatiek, niersteen, waterzucht of mis
seinen chronische nierontsteking te
krijgen.
Verminder zoo mogelijk uw werk. Neem
dagelijks eenvoudige lichaamsoefening
(wandeling), gebruik minder zwaar voed
sel of geestrijke dranken, rust en slaap
meer, en versterk de nieren mat Foster's
Rugpijn Nieren Pillen.
Urinaire en nierstoornissen zijn een
bepaalde ziekte en behandeling dient be
paaldelijk op deze organen gericht te zijn.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen dienen al
leen voor de nieren en urinewegen, en voor
niets anders. Wanneer met dit geneesmid
del wordt begonnen voor de nieren ernstig
aangetast zijn, zullen goede resultaten vol
gen, maar het is niet verstandig om uw
nieren lang te vervVaarloozen.
To Schiedam verkrijgbaar bij Kappelhoff
Hovingh. Toezending geschiedt franco
na or tvl v. postwissel
h fl.75 voor één, of
f 10>.vooi zles doozen.
Eischt de echte Fos
ter's Rugpijn Nieren
Pillen, weigert elke
doos, die niet voorzien
is van nevenstaand
handelsmerk.
Onverbeterlijk.
Door de politie te Middelburg is aan-
gëhoor gegeven, en van de vergadering geeft
de „Nieuwe Langedijker "Cf." een ironisch
gesteld verhaal.
Drie heeren bleken de onderneming op
touw te hebben gezet, en het „eerste be
drijf" van de besprekingen wordt Aldus
beschreven
Een van de 3 hoogwijze heeren geeft
een slag met den hamer op de dwars-
tafel, heet de afgevaardigden wel
kom, en introduceert bij het geachte pu
bliek:
zijn rechterbuurman als Mijnheer van
Bennekom, zaakkundig leider der groep
Van Bennekom (een kombinaüe van a He
mogelijke kopstukken op hel gebied van
die uitvoerhandel(ingen), waarop in deze
choove tijden in het bijzonder do zegen
van oorlogswinst schijnt te rusten);
zijn .linkerbuurman, als „mijn broer,
Birgemeester Yijn" van Twisk
bij velen van u wellicht bekend be
langbebbende van bovengenoemde gr iep;
en
zichzelf, Mr. Jan Yijn, rechtskundig
adviseur van meergenoemde groep Yan
Bennekom.
Mr. Jan Vijn vertelt \lan, dat zijn kombi-
nalie met de Duitsohe Inkoopvcroeniging
heeft gepraat 'dat is al wat do „Ein-
kauf-Zentrale" met de zaak te maken heeft,
en dat zij alle vroege aardappelen, die
Holland te missen heeft, voor Duitsoh-
land wil opkoopen, opl de volgende ma
nier
Wij bepalen elke week een zekeren
prijs en u levert ons dan zoo recht
streeks voor die centen uwe aardappelen
De kooplieden die tot nu toe van julli
centen de branie uithingen, mogen d n
nog slechts behulpzaam '-feijn bij het 1 -
den, het overstorten en hel merken v in
de zakken, voor, laten wij zeggen,
voor een dubbeltje per uur en oen p iljr
bier als het avond is.
De bouwers gaan op het minzaam aan
(bod niet in, en het slotbedrijf wordt Ms
volgt beschreven
Een der afgevaardigden brengt hel
Driemanschap den genadeslag toe dooi
ter kennis van de kandidaat-vrcego-nnrd-
appelen-koningen te brengen.-
Ie. dat zij groep van Bennekom. niet
anders zijn dan heel gewone kooplieden,
dat ze dus zooveel mogelijk eigen voor
deel zoeken;
2e. dat geen enkel koopman bet recht
heeft, de bouwers op een goeden keer
maar eens een liëelen dag uit hun werk
te halen, en,
3e. dat de")xmwers feestelijk bedanken
voor de eer, pm nog langer als toeschou
wers van' dit marionettenspel te fun-
geeren.
'Als één man rij'zen alle afgevaardig
den op, laten de 3 gezaghebbende man
nen op de puinhoopen van hun roem
achter.
en zweren allen een duren eed. „dat
is eens, maar nooit meer."
Aan „Het Volk" wordt nog uit Noord-
Holland geschreven, dat deze ooriogswinst-
spekulanten ook reeds bij de Holl. Mijl
van Landbouw met liun" jalan waren ge
weest, en ook daar bot hadden gevangen.
Van andere zijde 'vcrneelmt het blad, dat
de Tuinbouwraad zich' met de aardappelen-
kwestie bemoeit.
Met opneming ffordt geen instemming der Re
daclie bedoeld. Copy wordt nimmer teruggegeven.
Geachte J.cda'ctie,
Er is al heel wat geschreven en gq.
sproken over de 9.uur-sluiting te Schie
dam, er z'jn geschriften pro- en conlra-
verscheneivertrouwelijke circulaires zijn
verzonden en" nog steeds wachten we op
't indienen der lijsten, zoodat onwilleke'u,
rig de vraag naar voren begint te ka
«ju-ui .I., i-vuui: ie aiiuuciuuig >x.ui- ng ue vraag naar voren ticginc re
ehouden de 28-jarige Vrouw" M. J., zon- I men, of dit wachten misschien duren
der bekende woon- en verblijfplaats, die
Zondag na, een gevangenisstraf van vier
maanden wegens diefstal met braak, was
ontslagen 'uit de gevangenis en door zie
keren iv. L. In h'uis wan genomen, nadat
tzij {beterschap had beloofd. Toen zij Dins
dagmorgen een ©ogenblik alleen in huis
was, maakte zij een kast met een yal-
schen sleutel open en haalde uit een
houten kistje vier rijksdaalders, terwijl zij
ha/u- schoenen voor een paar betere yain
v. L. ruilde. Voor het geld kocht zij
nieuwe klecren en keerde niet meer te
rug. Thans heken de zij den diefstal en
werd aan de justitie voorgeleid en naar
het Huis van Bjc-waring overgebracht.
moe
Ongelukken.
Gistermiddag 3 'uur passeerde de stoom
tram HaarlemAlkmaar langs den rijks
straatweg te Heemskerk een. zijweg, waai
"uist een 78-jarige man op -een honden
kar kwam Uitrijden. Een buurvrouw waar
schuwde den man en deze deed zijn best
om uit de kar te kamen, jmaar daai
hij gebrekkig was gelukte hem dit niet
bijtijds. -Hij geraakte met hond en war
gen onder de tram en werd geheel verbrij
zeld.
De naam van den-ongelukkige was J,
Kuil Mzu., bloemkweeker te Heemskerk.
Gistermiddag' viel te Amsterdam eqn
schuitenvoerder van de firma Lastenbroiek
door bet breken van een stmvboom in
het IJ nabij den kop van de Handels!,
kade. Do man verdronk.
Een aardappelkwesiie.
lOnlangs is te Hoorn een vergadering
bijeengeroepen van de Noord-Hollandsohe
marklvereenigingen, de organisaties der
landbouwers, waar door „enkele heeren uil
Den Haag en elders, die in nauwe rela
tie met lie Puitscbte regeering staan", voor
stellen zouden worden gedaan om de aard
appelen van de leden van genoemde yr-r-
eenigingen aan Duitschland te verknopen.
Een 30 h. 40 tuinbouwers en tuinbouw-
afgevaardigden hadden aan de uitnoodiging
tot we weer een völledigen Raad z'ul-
len hebben waarin de Macht het wol eens
van het Recht zo'u kunnen winnen.
Zoo grof en onbes'uisd als de actio
werd ingezet, zoo diplomatisch werkt men
thans. Do op schoolmeesterachtige wij ze
uitgedeelde lessen en terechtwijzingen van
den lieer Koipel aan mij zijn vervangen
vrijheid cn is in beginsel een gedwomi.
gen tol 9 pur open hebben en een ditq
9'-uur-sluiting niet hetzelfde?
Wij bezitten thans drie lijsten vol na.
men van winkeliers die eerst hun hand,
teekening plaatsten onder het adres voor
een 9-uur-sluitiiig. Zij verzoeken ons hun-
ne namen daaronder te doen doorstra.
pen, wtel een bewijs hoe men na
eerste overrompeling meer weloverwogen
is gaan handelen.
En daarnaast hebben wij acht lijsten
vol namen van de meest bekende jvin.
keliers die een 9-uur-sluiling ieen ramp
voor iSciuedam noemen, en de stroom
rijst al meer en meen,
ij hebben onze lijsten niet tea- teek®,
nmg aangeboden in zijstraten, steegjes sm
ripppon, ztooals die heeren! -voorstajuloiy
met hun lijsten deden, w ij hebben veraamvp
luuidjeekciïingen van winkeliers" «n
mulders, en van ben, die tot ons kwamen
om te toekenem, w ij hebben tot geen enkele
van de veie winkeliers, die we met onze
lijsten bezochten en dia even, stak, vóór
Zondagssluiling waren als ©nwscilriiïig voor
9 uiu-Muitiiig, gezegd: „tceken maar éérst
hierop, de Zondagsslujling komt dan van,
zelf wel," wij vóridcp, het'geen eerlijke
strijdwijze om in alle mogelijke ep, onmo
gelijke snoepzaakjes, waai- de geheel© goe
derenvoorraad plus inventaris zoo ongeveer
waardeloos is, te gaan, omi de eigenaren
door hun liau'dteekeiiiiig te laten, oordeelen
of oen 9-uur-sluiling ons. ten goed© kan,
kernen. Zóó kon die vereenigiiig tot verkrij
ging van een wettelijk© 9 uur-winkelsluiting
vet een groot aantal hanJhx-keniiygen voor
9 uur-sluiting bijeengegaard krijgen, maar,
onze lijsten verschillen J<>or kwaliteit
eu kwantiteit.
En daar koiiu me nu "ze j waar ieen,R. K.
winkel bedienden-vereenigii ,g,. van wier be
slaan geen onzer z-lfs omt gehoond heef ij
uit de luulit vallen met oen verzoek aan
onzen Raad, om oen 9-uur-sluiting in 't
belang van het winkelpersoneel.
Halo mijne heeren, ridders van do sluit-
ïiwnie-o. te, hoe groot is ,uvv ledeptal in
öriiiedam vandaag wel, siaat er tegepover
uw z.g. mcrcele belangen nog niet zooiats
als Je stoffelijke belangep van uw© pa
ri oom, of gaat -dit u heelemaal niet ter
harre?
Die more,'Ie belangen van 'tpersoneel èn
\an Jen winkelier, zijn. 'teigeplijk di© den,
Iwr Koipel en volgelingen zoo ter harte
gaan, maar nu, is 'twel eigenaardig en op-
ra'lend, dat, gelukkig behouden^ uit-
..enderingen, bij velen, die zoo schermen,
met'de zedelijke verbetering ep verheffing
door ©en 9-uur-sluiting van. het personeel,
do praclijk zooveel' verschilt van hup theo»
den, bij hun dagelijikschen omgang piet dit
personeel.
Inldien, ©en. Ie verwachten finaneiiiül
voordeel dat de heeren bij ©en 9-uur-sluitmg
zouden heblxm, opwoog tegen het nadeel
dat wij ervan verwachten, zou wellicht de
ethische zijde aan net geval eep doorslag
moeten gevenook wij voelen veel voor de
ethische overwegingen in dezte-, maar het
©at-godealte gaat bij ons toch nog voor.
De heer Korpel beweerde nu wel dat
het do Mammon is, die ons drijft, maar ik
twijfel er sterk aan of één zijner mede
bestuursleden met hem mee wil gaan om
dien afgod te gaan bekampen.
Het belangrijkste motief, waarmede de
heeren 9-uur-sluiters zoo gul en zoo gaarne
aankomen, is, dat wij niet met bewijzen,
met overstelpende bewijzen aan.toonen
le. dat een 9-uur-sluiting nadeelig voor
ons is
2e. dat ons publiek naar Rotterdam z'n
ipkoopen zal gaan doen en dus bij ons
den volgenden dag niet zal terugkomen.
En waar dit hun voornaamste roden is
om ons een proefjaar te willen opdringen
en opdwingen, een proefjaar, dat zij niet
voor zichzelve zouden gehoeven te vra
gen aan onzen Raad, maar voor ons, daar
wil ik er liier eens op wijzen hoe datgene
wat zij willen tegen elk rechtsbe
ginsel ingaat.
Onze collega's, de winkeliers die zoo
nrno om 9 uur willen sluiten en daar-
geen schade verwachten, beginnen n.l.
van ons, vreedzame winkeliers, te
door een hoffelijk optreden van partij to -sc-hcn dat wij nu eens met feiten heb
ben aan te toonen waarom een 9-uur-slut-
gen partij en de heeren voorstanders heb
ben ons zoowaar een tegemoetkoming aan
geboden, men wil nu n.l. de 9,-uur-s!ui
ting eens beproeven, aanvankelijk vooi
één jaar.
Nu is 't een voldongen feit dat een
proefneming eigenlijk' meer beschouwd moet
worden als een vermoedelijk' gevolg, van
hetgeen vooruit bepaald werd dan als het
nemen van een zuivere proeve- en wij
wenschen nu eenmaal geen proefkonijntjes
te zijn, we zijn maar liever geheel ont
houders op 't gebied van gedwongen win
kelsluiting en nog liever zouden we zien
dat die heeren zich onderling eens aan
zoo'n proef onderwierpen.
Men denk'e niet dat de concurrentie het
onmogelijk! maakt voor een gedeelte der
Sehiedamsche winkeliers om 9 uur te slui,
ten, de voorzitter van het Comité ter
verkrijging van een vervroegd sluitingsuur
alhier verklaarde immers in de openbare
vergadering door zijn Comité belegd, dat
hij de verkoop in zijn zaak oen tijd.
lang na 9 "uur gecontroleerd had en tof
de slotsom gekomen was dat bij jham
na dien tijd niets noemenswaard omge
zet werd. Z'ulke branches behoeven dus
wegens conc'urrentievrees heusch niet lari-
ger dan tot 9 Uur geopend te blijven,
laten zulke winkeliers daarom liever eelve
eens een proefjaar nemen en ons daar
na h'unne bevjindingen meedeelen.
Men steil© zich eens voor, dat een zoj-
ker kwantum van winkeliers het in T hoofd
kreeg om te gaan agoeren voor een wet
telijk; verplicht tot 9 "uur open houden der
wink'els, zo'uden onze vurigste 9 uur sluf
ters dan niet moord en brand- schreeuw
wen over ©en zóó diep ingrijpen in hun
ting een ramp voor ons en' voor Schiedam
zou zijn. Alaar behooren zij, volgens elk
beginsel van recht, niet eerst zelf te be
ginnen met hot bewijs te leveren dat een
9-uur-sluiting ons ten goede zal komen
en in geen geval tot nadeel?
Ik ben heusch verlangend de cijfers hier
omtrent eens voor me te krijgen; wij wem
schen alles bij het oude te houden, zij
wenschen een verordening, dus hebben zij
het bewijs te leveren voor hun bewerin
gen, niet w ij.
Een 9-uur-sluiting is een ingrijpen in
onze persoonlijke vrijheid cn zoo iets kan
alleen gemotiveerd worden als nóg grootere
belangen zulks eischcn; hier bestaan die
grootere belangen niet, integendeel, in
Schiedam wegen de motieven tegen een
9-uur-sluiting zwaarder dan waar ook elders.
Een heel gewichtig motief vindt men 't
waarschijnlijk ook, dat reeds 17 plaatsen
in Nederland ens zijn voorgegaan; maallaten
wij ons erop voorstaan dat in ongeveer
2000 gemeenten in ons land geen slui-
tingsdwang is? 1
Zelfs werd in onze laatste raadsvergade
ring de 9 uur-sluiling er .bijgesleept; volgens
de verslagen in de bladen werd er o.m.
door den heer Korpel beweerd, dat de
Gemeente -ons, bij de stijging van- ons be-
drijfsgas niet behoefde te .heipen, wij win
keliers zoo heette het, zullen ons
zeiven wel weten te redden, do arbeiders,
die moesten eer geholpen worden en als
de winkeliers het gas zoo duur vinden,
moesten ze maar om 9 uur sluiten.
Nu zou men logisch doorredeneorende,
beter dc volgende opmerking kunnen ma
ken:
De winkeliers behoeven, volgens den heer
Korpel, in hun bestaansstrijd, door de Ge
meente niet geholpen te worden, zij heb»