De oorlog.
69*" Jaargang.
Zaterdag 3 Juni 1916.
No. 15156
Eerste Blad
Het al te goede hart.
j
D^e courant verschijnt d age lijk smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Schiedam en Vlaardingen fi. 1.25. franco
per post fl. l.oo.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummermoeten des middags vóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven Xo. 141 (hoek Korte Haven).
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer
20 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën hij abonnement op voordeelig© voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
Dagelijks worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan bet Bureau te voldoen.
Deze advertentiën worden, mits voor 3 achtereenvolgende nummers opge
geven, slechts 2 maal berekend.
Intercommunale Telefoon Xo. 103.
Kennisgeving.
kiezerslijst kamer van KOOPHAN
DEL EN FABRIEKEN.
De Burgemeester van Schiedam,
Gezien art 7 alinea 2 B. van het konink
lijk besluit van 4 Mei 189G (Staatsblad
no. 76);
Noodigl uit allen, die niet voorkomen
op de laatst vastgestelde lijst van kie
zers voor leden der Kamer van Koophan
del en Fabrieken dezer gemeente, maar
aanspraak kunnen maken om pp die kie
zershjst geplaatst te worden, daarvan aan
gifte te doen vóór 1 Juli a.s. ter gemeente
secretarie, afdeeling Bevolking (School
straat J.2), alwaar formulieren van aan
gifte kosteloos verkrijgbaar zijn, en
brengt tevens in herinnering art. G van
bovengemeld koninklijk besluit, luidende:
Om kiezer van leden eencr Kamer te
zijn, moet men:
A. kiezer zijn van ieden van den Raad
der gemeente, waar do - Kamer is geves
tigd;
J3. aldaar bestuurder of méÜebesluur
der zijn en gedurende ten minste twaalf
achtereenvolgende maanden zijn geweest,
van een bedrijf van handel of nijverheid.
Schiedam, 3 Juni 191G.
De Burgemeester voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRETE.
Kennisgeving.
Burgemeester en Wethouders van Schio-
dam;
Gelet op art. 14 der ,Verordening. op
het Grondbedrijf van den 20sten Decem
ber 1911 (Gemeenteblad no. 64),
Doen te weten
Dat de rekening en verantwoording van
de inkomsten en uitgaven van genoemd
B|edrijf, over het dienstjaar 1915, op he
den aan den raad is ingediend, en met de
balans- en winst- en verliesrekening te
gelijk op de secretarie der gemeente voor
een ieder ter lezing is (nedergelegd en
met genoemde stukken tegen betaling der
kosten, in afschrift aldaar verkrijgbaar is
gesteld.
En hiervan is afkondiging geschied, waar
het behoort, den 3 Juni 1916.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M, L. HONNERLAGE GRETE,
V. SICKENGA,
Burgeravondschool te Schiedam
Inschrijving van nieuwe
leerlingen.
De Directeur maakt hiermede bekend dat
Roman naar het Uuitsch van Marie Diers
13)
Bieideiï waren ten slotte geheel afgemat
©n de strijd werd gestaakt, mevrouw Gro-
pius moest gaan rusten, zoo van streek
voelde zij zich.
Toen Bjob kwam, lag Renate voor het
buffet geknield, zij wikkelde kopjes uit
de papieren en zette ze in de vakken.
Hij begon nu ook dadelijk te knorren.
„Natuurlijk I Jij weer alleen bezig 1 Renate,
ik heb spoedig geen achtig meer voor
je! Je vergooit 'jef met je goed hart!
lerstand spreekt daar toch niet uit. Meen
le in ernst, dat je de menschen, voor
Vio jij je opoffert, daarmee oen dienst
<lo©t? In tegendeel. J© kweekt hun slech
te eigenschappen aan, hun zelfzucht, lui
heid en laagheid, waarmee ge alles van
öch. afschuiven en het door een ander
laten doen. Wat mij betreft, ik zal je
spoedig belachelijk gaan vinden. Maar dat
Vil ik' je toch nog zeggen: Wie de we-
teld achteruit brengen en tegenhouden, dat
rijn niet de slechte, maar de goede men-
sbhen, Die zoogenaamd© goed© harten, die
niet neen kunnen zeggen, die geen na-
*|®lijk Weerstand vermogen in zich heb-
b&n', die zich alles maar laten aanleu,-
en de slechten in hun slechtheid nog
er op Maandag 5 en Dinsdag 6 Juni
a. s. 's avonds tusschen 7 en 9 in het
gebouw der Ambachtsschool St. Li-
duinastraat, gelegenheid zal worden gege
ven nieuwe leerlingen in te schrijven.
Er moet worden meegebracht:
1. Een verklaring van het hoofd
der Lagere School dat de leerling deze
school geheel heeft doorkropen;
2o. Een in en ting she wijs.
De Directeur der Burger
avondschool,
J. A. HINGMAN.
Kennisgeving.
Inrichtingen welke gevaar, schade of
hinder kunnen veroorzaken.
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam;
Gezien liet verzoek van de N. V. MAAT
SCHAPPIJ ,OXYGENIUM om vergunning
tot het uitbreiden harer waterstof- cn zuur-
stoffabiiek, met ©pn luchtzuurstefinstaila-
ti" en oen inrichting tot het compruneercn
van zuurstof en waterstof, gedreven dooi;
2 electromotercn van 60 P.K. cn één van
100 P.K. en 3 compressoren;
Overwegende, dat het deskundig pnder-
zoek met betrekking tot deze .aanvraag
nog niet is geëindigd;
Gelet op de Hinderwet;
Beslui ten:
de beslissing over genoemde qanvraag
te verdagen.
Schiedam, 2 Juni 1916.
Burgemeester cn Wethouders van Schiedam,
M. L. HONNERLAGE GRETE.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
BUITENLAND.
De zeeslag.
De ontmoeting van de Duitsche cn En-
gjelsche vlooteskaders nabij 'de Deensche
westkust blijkt een vlootactie van gewel
digen omvang te zijn geweest Naar schat
ting hebben aan dezen vreeselijken zee
slag, die, Woensdagmiddag begonnen, tot
Donderdagochtend voortduurde, niet min
der dan honderd a honderdvijftig schepen
deelgenomen. Do grootste verhezen schijnt
inderdaad de Engelsche vloot te hebben
opge'oopen. Het hieronder volgende com
muniqué van de B|ritsehe admiraliteitkomt,
wat de opgaven der Blritsche verliezten
betreft, vrijwel overeen met wat de Duit
sche ad mi rate staf daarover een dag eer
der reeds meedeelde, behoudens de naams
verwisselingen van enkele schepen. De Duit
sche vloot schijnt op zeer behendige wij
ze onverwachts te voorschijn te zijn ge
komen, haar tegenstander een geduchten
klap te hebben toegebracht en zich daarop
haastig te hebben teruggetrokken naar haar
veilige schuilplaats achter Helgoland.
Onjuist 'is het daarom, zooals enkele
sterken, Ja zeker, dat is mijn meening.'f
Toen Renate doodstil, met den rug naar
hem toegekeerd, geknield bleef liggen, ter
wijl haar hoofd over de groote mand
was gebogen cn slechts haar handen in
hot pakslro© woelden, werd het hem op
eens on heli age! ijk' te moede. Hij liep om
haar heen en zag, dat groote tranen over
haar gezicht rolden en in het stroo vie
len.
„Renate I" riep hij verschrikt.
„Och, laat dat toch", zei zij en. veeg
de de verraders haastig! weg. Zij Irachtto
nog tegen hem te lachen. „Het is zoo
dom. Ik ben alleen vandaag maar zoo
dom."
„Renate meisje mijn kereltje
zei hij geheel onthust. „Wat heb je? Heb
ik' dat gedaan? Met mijn afschuwelijk ge
praat? Och, sloor je daar toch niet aan,
je hebt je er toch anders ook niet aan ge
stoord. Och, neen, neen, Nate, vergeet
dat tobh, wees toch vroolijk, lach toch
ween Ik heb immers niet alles zoo ge
meend, ik zeg immers slechts al dien
onzin, omdat ik! om jou reeds totaal in de
war ben. Wat zie je er uil! .Te wordt nog
ziek11?
Nate had de grootste moeite hem af
te weren en gerust te stellen, cn moest
daarbij nog tegen de tranen strijden, die
Van groote vermoeidheid en uitputting
steeds weer te voorschijn wilden komen.
Zij had er wat om gegeven als zij nu
heel alleen haar kopjes had kunnen uit
pakken. Zijn berouw, en wanhoop maak
ten haar bijna nog! ellendiger dan zijn
Buitsche Maden In hun eerste zege-artikelen
het ree,'Is deden voorkomen, alsof het einde
van Engeland's oppermacht ter zee 'nabij
zou zijn. Het is nog verre (van dien; ld©
Engelsche zeestrijdmacht Lm nog wel en
kele schokken als deze verdragen, zij is
bovendien gedurende den oorlog nog ge
ducht versterkt. Het gevoeligste gevolg van
den uitslag van dit gevecht zal j&chter zijn
den 'teleurstellenden indruk, dien het in
Engeland zal maken, waar men zich steeds
medelijdend heeft uitgelaten over dc Duit
sche vloot, zoo deze eens het ongeluk mocht
hebben 'met de Engelsche slaags te faken.
In Duitschland wordt deze gelegenheid
weer 'eens aangegrepen voor het houden (van
©en bverwinningsfeest. In diverse groote
steden zal dat Maandag a s. op (Ie scholen
gevierd worden.
Dc „Lokal Anzeiger" berekent de ge
zamenlijke verliezen der Duitschers op
23.056 ton, die der Engelse hen op 133.210
Het „Berl. Tagebl," stelt het verlies
van groote oorlogsschepen aan Duitschen
kant op 13.200 ton, dat (van Engeland
op 102 980 ton.
'tEngcdsöh e communiqué.
De Britsche admiraliteit deelt d.d. gisteren
mode
In den namiddag van 31 Mei heeft een
treffen ter zee plaatsgevonden, hij de kust
van Jutland.
De Engelsche schepen, die het heetste
van liet gevecht hadden door te maken,
waren do slagkruiservloot, ©enige kruisers
en lichte kruisers, gesteund door vier snelle
slagschepen. Daaronder waren de verlie
zen zwaar.
De Duitsche slagvloot heeft, begunstigd
door" het slechte zicht, een langdurig ge
vecht met onze hoofdkrachten Vermeden.
Kort naaat deze op het tooneel ver-che"
nen, is de Duitsche vloot naar de haven
teruggekeerd, echter niet dan na zwaar
to zijn gehavend door onze slagschepen.
De slagkruisers Queen Mary, Imlefati-
gabfe, Invincible en de kruisers Defence
en Black Prince zijn in den grond geboord,
4e Warrior is onklaar geschoten gn moest,
na gesleept te zijn, door de bemanning
worden verlaten. Voorts is bekend, dat de
torpedojagers Tipperary, Turbulent, Fortu
ne, Sparrowhawk en Ardent zijn verloren
gegaan, terwijl er nog 6 worden vermist.
Er is geen Engelsch slagschip of lichte
kruiser in den grond geboord.
I|a vijandelijke verlieze^i zijn ernstig. Ten
(minste één slagkruiser is vernietigd en één
ternstig beschadigd. Eén slagschip (moet door
onze torpedojagers tijdens den nacht in lion
grond zijn geboord. Twee lichte kruisers
zijn onklaar geschoten en waarschijnlijk ge
zonken. Hot juiste aantal vijandelijke tor
pedojagers, die tijdens het gevecht buiten
gevecht zijn gesteld, kan niet met zekerheid
worden vastgesteld, doch moet aanzienlijk
zijn.
(Van de groote schepen, in liet Duitsche
communiqué niet vermeld, volgen hier en
kele bi zonderheden:
De „Invincible", in 1907 van stapel ge-
loopen mat 20.300 ton; de bemanning be
stond uit 730 koppen. De „Deffonele", in (1907
van stapel geloopen, mat 14.800 ton, be
scheiden van daar 'straks. Toen zij niets
m.eer wist te zeggen, wat hem kon kal-
mceren, vertelde zij hem bij wijze van
afleiding van haar twist met haar moe
der en vroeg om zijn oordeel.
Hij werd dadelijk stil en kreeg een
kleur: „Ja, natuurlijk," zei hij met ge
smoorde stem: „Ze trekken aan beide
kanten aan ja Ieder zoekt zijn voor
deel en jij kunt het -tgelag betalen. Nee
vergeef me, ik wou immers niets meer
zeggen. Ik weet niet wie in deze zaak
gelijk heeft Jij krijgt er in geen geval
iets Van, hoe het ook loopt. Of sta je
me toe, dat ik met tante bespreek, dat
jij kite overwinst natuurlijk voor je zelf
behoudt?"
„Nleen, Bob, in geen geval.! Wat moet
ik daarmee? Ik heb toch geen geldnoo-
dig."
„Zeer waar," zei hij, alle goede voor
nemens weer vergetend, „je hebt eigen
lijk1 niets noodig. Ik weel dat «1. Je be
hoeft eigenlijk niet te leven.
Hij ging bij haar zitten en hielp haar
de kopjes uitpakken. „Elk woord, dat wij
samen spreken, loopt op ruzie uil," dacht
hij wanhopig. „En 't is nu al zoo ver,
dat ik haar aan het schreien breng. Hoe
anders kon het toch zijn! Och als /zij
maar één ding wist, zich te laten lief
hebben. Maar zij weet niets dan zich op
te offeren, 't Is ©en troosteloos geval.','
Er hadden geen lage zielen, zooals zij
overal zijn, in de stad moeten wezen,,
als men cum Renato's zijn bij Hünefeld
ook nog niet een anderen uitleg had ge-
manning 755 koppen; de „Warrior", in.1905
van stapel geioopen mat 13 750 ton. beman
ning 704 koppen; de „Black Prince", een
zusterschip van de „Warrior" en beide
van de Acliilles-klasse was in 1904 (ge
bouwd.
Volgens do admiraliteit is dus het slag
schip „"Warspite", in het Duitsche com
muniqué als gezonken vermeld, niet ver
loren gegaan.
De torpedojagers „Nestor" en „Alcastax",
door do Duitschers als vernield opgegeven,
komen in het bericht der admiraliteit niet
voor.) i
Verhalen van ooggetuig.cn.
Te IJmuiden is gisteravond aangekomen
de trawler IJm. 122 met 22 schipbreuke
lingen van den zeeslag, n.l. een twintigtal
Duitsche zeelieden en een gewond En-
gelsch officier.
,De Duitschers, die er in hun donker
blauwe uniformen geenszins als schipbreu
kelingen uitzagen, hadden behoord tot
S. M. S. „Elbing". liet waren de com
mandant, fregatkapilcin Madlung, en twee
andere officieren, drie onderofficieren en
15 matrozen.
In het Koning Wjllemshuis, waar de on
derofficieren en minderen waren onder
gebracht, vertelde een onderofficier aan
een verslaggever van het ,111)1.", dal <le
„Elbing" eon nieuwe, snelle ktuiser was.
De „Elbing" .was in het gevocht zoo ent
redderd, dat besloten werd liet schip te
laten zinken. De con-entwintig Duilschcjs,
door den II dlandsclien trciler aangebracht,
hadden het schip 't laatst veilaten Te
voien waren alle overige leden der ho
ra,'inning (de „Elbing"' telde ongeveer 450
man) gered door een Duitsche torpedo
boot.
De Duitsche officieren hadden hun intrek
genomen in het hotel „Nummer Een", maar
verwezen den persmannen voor inlichtin
gen naar den positiecommandant vitffe
IJmuiden, kolonel Van Stockum, wien zij
alles hadden meegedeeld. Deze was zoo
vriendelijk het volgende mede te deelpn
De sloep met de 21 Duitschors was Don
derdagmorgen door de IJm. 122 zeilende
aangetroffen, koersende in do richting van
de Deensche kust. De lingclsche officier
van gezondheid bevond zich mede in de
sjöep. De „Elbing" was dbor geschutvuur
zoo ontredderd, dat de commandanL be
sloot haar te doen zinken. Van den uilslag
ran het gevecht wisten de geredden niets.
Het was nog aan den gang toen zij"1 opge
nomen werden.
Bij elkaar hadden, van beide zijden
samen, ongeveer 150 schepen aali utezen
slag deelgenomen. De „Elbing" was een
snelle kleine kruiser van ongeveer 4 h 5000
ton zoo groot dus als onze oorlogs
schepen en eerst kort geleden gebouwd.
De Engelsche geredde, de officier van
gezondheid der Britsche marine, G. Blurton,
semi-nrts in het burgerlijke leven, bevond
zich tijdens het gevecht naar liij ver
telde aan boord van den Engelschem
torpedojager „Tipperary". In den nachtvnn
Woensdag op Donderdag, omstreeks twee
uur, was de „Tipperary" door een treffer
tot zinken gebracht. Blurton viel in het
water, doch werd gered dooreen sloep
geven. Maar Ilünefold, had, al mocht men
hem ook slecht beoordeelen als men dat
verkoos, zijn eer in één opzicht bewaard
en niels ter wereld zou hem daarin aan
't wankelen hebben gebracht Of hij zich
zelf te gronde richtte,' dat kwam er niet
op aan, maar jegens zijn mcdemenschen
bewaarde hij een fatsoenlijkheid, die me
nige collega had kunnen beschaamd ma
ken. Zijn vrouwelijke patiënten waren bij
hem even veilig als in de hoede dor
engelen en eer hij aan zijn jonge help
ster, aan wier voeten om zoo te zeggen,
zijn oud ellendig hart bewonderend en
dankbaar lag), ook maar één vrijpostige
gedachte zou gewijd hebben, zou hij lie-,
vier zich zelf met zijn beste mes den
hals afgesneden en de aarde van
zijn nutteloos beslaan bevrijd hebben.
En als 't er op aan kwam, wist men
dit ook. Maar er zijn ,allïjd nog men
schen, die iets van hun levensgeluk ver
liezen, als zij een leelijk vermoeden on
gezegd zouden moeten laten. Wie ech
ter .yan deze werkzaamheid des geestes
profiteerde, Renate niet In vele dingen
bewoog zij zich doof en blind tusschen
haar medemcnsclien en mevrouw Gropius
ook niet, die altijd slechts hoorde wat
zij hoeren wilde en zich in dit geval
reeds uit principe niet om Renato's naam
bekommerde. Wel echter weer dc arme
neef, aan wien ook deze beker werd aan
geboden en wien niets bespaard bleef wat
zijn jongia liefde tot een plaag en. krank
zinnige foltering kon maken."
van den Duitschen kruiser „Elbing", dezelf
de sloep, die later door de IJM. 122 opge
pikt werd. De Duitschers hadden hem vrien
delijk behandeld. Zij hadden zijn natte klee-
icn uitgetrokken en "hem in droge dekens
gewikkeld zoo vertelde Blurton, die bij
het vuur, waaraan de „Tipperary" was
blootgesteld geweest, vier schramwonden
had gekregen, die echter niet van ernsti-
gen aard waren
Een boot met geredden van den Engel-
schen torpedojager was nog in de verte
zichtbaar, toen de Duitschers en de En-
gelschman reeds door den treiter waren
opgenomen.
Dc treiler had er heen willen varen,
maar plotseling was toen een Duitsche tor
pedoboot komen opdagen. Even later doem
de 'n Engelsche torpedoboot op en nauwe
lijks was de treiler uit de vuurlijn of de
Engelsche torpedoboot boorde de Duitsche
met eenige schoten in den grond. Een
klein incident slechts uit den grooten
slag
t Verhaal van schipper Punt.
Kapitein Th. Punt, van den IJmuider
treiter „John Brown" IJM. 109, die, even
als de IJM. 122, op het tooneel van den
strijd is geweest, was Donderdag 25 Mei
uilgevaren ter visscherij. Op 56 gr. 31 min.
N.B. en 6 gr. 15 min. O.L., 80 mijl van do
Deensche kust, had hij zijn netten uitge
gooid Hij was visschende, toen hij Woens
dagmiddag omstreeks 2 uur oen groote
vloot in N.W. richting zag voorbijvaren:
er waren groote schepen bij en ook eenige
torpedojagers. In het geheel waren het een
vijftigtal schepen, die uit de richting Z.
ten O. komende in de richting X. ten W.
koersten. Vermoedelijk waren het Duitsche
schepen; cr waren er bij met drie cn vier
schoorsteenen. Kapitein Punt bleef doorvis-
schen. Omstreeks half vijf hoorde hij het
eerste schot. In de mecning, dat do vloot
veel verder zou trekken zij was toen,
ongeveer 20 mijl ten noorden van den trei
ler bleef de kapitein op dezelfde plaats.
De schepen veranderden echter van koers
en er volgde een kort doch hevig geschut
vuur, vermoedelijk een voorpostengevecht.
Het was heiig en het was slecht zicht.
Na de eerste schoten zag men op den
trc Engelsche schepen opdagen. De Ett-
gelschman zal vermoedelijk dicht onder de
Deensche kust, de Duitschers kwamen waar
schijnlijk van Helgoland.
Beido partijen trokken in N.N.-Oostelijko
richting op. 's Avonds om zeven uur waren
de Duitschers ecnigszins van positie ver
anderd. Het veld van actie strekte zich
uit van 56 gr. 38 min. lot. 57 gr. N.B. cn
van 6 gr. 25 min. tot GO gr. 40 min. O.L.
Plotseling zag men op den treiler twee
reusachtige rookzuilen. Men meende er uit
te kunnen afleiden, dat een paar Duitsche
schepen gezonken waren.
Te vijf uur 's avonds waren de netten
ingehaald en was mpn lot zeven uur blijven
drijven in afwachting van den afloop van
DERDE HOOFDSTUK.
Op leen dag in Mei vroeg dokter Hü
nefeld Renate of zij hem naar het land
goed Rireiteldamm, dat aan de Pagels toe
behoorde, wilde vergezellen. Da rijke eige
naar Zacharias Paget had hem éön ©enigs
zins varden brief geschreven over iemand
die ziek was gewordendc dame die de
huishouding ]>estuurde, longontsteking,ver
pleegster meebrengen en daarbij zulk
een haast en gejaagdheid aan den dag
gelegd, dat men er niet recht wijs uit
kon worden of iemand van zijn familie
of werkelijk slechts de gezelschapsdam©
ziek w'as. Renate had een paar nach
ten kunnen uitslapen, zij voelde zich op
gewekt en friscli en deed haar ookter
gaarne dat genoegen.
Het was een lange, aangename rit. De
teerste morgenuren wanen reeds voorbij,
de zon stond hoog en pVarm aan oen
blauwen hemel, maar een zachte jMei-
wind streek! over do velce-n en speelde
met het jonge groen. Leeuweriken ste
gen rechts en links omhoog. Toen kwam
bijna een u,ur lang een effen tveg door
teen groot, lommerrijk beukenbosch. Het
zonlicht flikkerde door de bladeren, vroo
lijk klonken de hoeven der paarden te
gen de wortels, die over den weg heen
groeiden.
(Wordt vervolgd)^
1
COURANT.
De Secretaris,
1 f
Lund.