I;
m ZAL m LAID MEI EÜEEN
I;
IP
If
P
ill
:rm
fe
S\«V
ü/s
SH
H*
1%.
Pri"
fx,
SSr
S*
(tf
BIKSJENUlSD.
V
STADSMEüm
Kunst en Wetenschap.
"Rechtzaken.
Kerk ea School
Ingezonden Mededeelingen;
Uit de Pers.
9
1
1 3
tf1
V
Vr
#8
m
%i
mat
l/C
T',/.s'
>v
.W
tr>
iP"
ÏV
m
fs&
XI'
pr
f*
troepen, dio uit Kilvra was opgerukt, daar
na in zuidwestelijk» richting het dal was
doorgetrokken tot Mlemba (43 mijl ten Z.O.
van Lawale) en. daarop zich in zuidooste
lijke richting had bewogen, Ruponda be
zet, een belangrijk knooppunt van verkeers
wegen op het noordwestelijke uiteinde van
de hoogvlakte van. Muena en gelegen op
de flank van den weg, die voor den terug
tocht door de vijandelijke hoofdmacht is
gekozen, welker achterhoede m het gedrang
wordt gebracht door de Engelsehe troepen
die uit het zuiden van Nahungo opruk
ben. De snelheid van hun opmarsch heeft
blijkbaar den vijand verrast, die zelf naar
Ruponda wilde gaan.
Ia het westelijke district is een sterke
Duitsche afdeeüing verdreven uit een stel
ling, die de doorwaadbare plaats van de
Luwagurivier beheerschto bij ilponda, 53
mijlen van Mahenge verwijderd. De Duit
sche afdeeiing trok 6 mijl in noordoostelijke
rfcMng terug.
Hofbérichte».
"De Koningin-Moeder heeft Zaterdagmiddag
in audiëntie ontvangen den nieuwbenoemden
gezant der Vereenigde Staten van Amerika,
den heer Garrett en den nieuwbenoemden
gezant van Cuba, den heer Aguèro y Betan-
court.
De Prins heeft Zaterdagmiddag een bezoek
gebracht aan den minister van oorlog in
diens kabinet aan het departement.
De Koningin! Keeft f200 en! de Konin
gin-Moeder f 100 doen toekomen aam! den
heer G. Hj. Koopman, directeur vpn de
Nederlandse!» Opera, om te storten in het
Marine Steunfonds der Kop. Ver- Onze
Vloot" i i
Audiënties.
De gewone audiënties van de ministers
van financien, oorlog en landbouw, nijverheid
en handel zullen deze week niet plaats
hebben.
Buitengewoon oorlegicredlet.
Het wetsontwerp voor het buitengewoon
oorlogscrediet voor het tweede halfjaar
1917 is naar den Raad van State ver
zonden.
Uit Zaandam.
Te Zaandam loopen hardnekkige geruch
ten, dat de heer Ter Laan, burgemeester^
gevolg heeft gegeven aan zijn onlangs ge
uit voornemen, en zijn ontslag heeft ge
vraagd als burgemeester. De oorzaak ligt
nergens anders in, dan dat de heer Ter
Laan niet langer de verantwoordelijkheid
op zich wil nemen vanwege den financieelea
toestand der gemeente. Naar zijn meening
bevindt zich Zaandam aan den rand van
een bankroet De sociaal-democratische
meerderheid springt hier in den laatste»
trpd nogal vreemd om met de geraeentepem-
ningen, o. a. een Centrale Keuken van
f50.000, Gemeenteblad, enz., enz.
Bijzondere regelingen.
Levensmiddelen-Bureau.
Nog heden verkrijgbaar op bon No. 38
één ons Rijst per persoon a 14 cent per pond.
Op de nieuwe broodkaart kan heden brood
gekocht worden.
Schiedam, 15 October 1917.
Van 16—20 October is ve.kriggbaan
op bon 36 2 ons Zeep pei peiaoon 14 ct.
per pond
op bon 37 1 ons Groene Erwten per per
soon, 11 ct per pond
op bon 38 1 ons Rijst per persoon, 14 ct.
per pond;
op bon 39 1 ons Vet per persoon, 40 ct.
per pond.
Aardappelen.
Dinsdag verkrijgbaar op bon 40 één pond
Aardappelen per persoon.
Woensdag verkrijgbaar op bon 41 één pond
per persoon.
Prijs 31/a ct. per pond en 6*/2 ct. per kilo.
De winkeliers die bons voor sajet inne
men, gelieve de blauwe bons voor of op
Woensdag in te leveren, wjjl ze daarna
waardeloos rijn.
Leerdistributie.
Maandag 22 October a.s. zal aangevangen
worden met de distributie van leer (zolen
en hakken).
Thee- en Koffiekaarten.
Thans kunnen we definitief mededeelen
dat Woensdagmiddag tusschen 1 en 5 uur,
op de gewone bureaux waar de broodkaarten
geregeld worden verwisseld, deze week de
thee- en koffiekaarten zullen worden uit
gereikt.
Daarbjj moet men mede brengen de brood
enveloppen, voor gehuwden bovendien^ het
trouwboekje, en door hen die van „de"dis
tributie" bons voor klompen ontvangen, ook
het klompenbriefje.
Broodkaart.
De broodkaart van het 30ste tijdvak loopt
van 16 tot en met Maandag 26 dezer.
Tweede Nederlandsche Jaarbeurs.
Door den Raad van Beheer van de >Ver
eenieing tot het houdenr van Jaarbeurzen
in Nederland" is een open prijsvraag uit
geschreven voor het ontwerpen van een
reclameplaat voor de van 25 Februari 9
Maart 1918 te Utrecht te houden Tweede
Nederlandsche Jaarbeurs.
De Jury bestaat uit de heeren: dr. G.
W Heukelom, c. i., ,W. H. de Buisonjé ,en
Chr. Lebeau.
IiQa U te Botterdam.
Lijn 11 van de R. E. T. M. is heden in
exploitatie genomen.
Financieel nieuws.
De koers voor de postwissels naar Zweden
bedraagt gerekend van 13 dezer af, tot nader
bericht, 100 kronen is 88 gulden.
De koersen van de postwissels uit Dene
marken was volgens de laatst ontvangen
opgave van 30 September f 100 138
Kronen en uit Zweden, volgens die van 29
Sept., f100 124 Kronen.
VLAARDINGEN, 15 Qcjt JDe a D- P.
heeft in district I (vacature wegens het
bedanken vam deal heer D. L. Baamy,
a.-r.) voor den raad candidaat gesteld den
heer J. Buis, en in district II .(vacature
door; overlijden van den hfoer M. JViarateve,
a.-x.) den heer J. van Drie!
In de vacature, ontstaan' door heb be
danken van den! bjeer J. H- van Linden;
van den Ifeuvell (v.-d.) zulten de sociaal
democraten geen canjdidaat stellen.
VLAARDINGEN, 25 Oct. Bjj Kon. be
sluit van 12 dezer is benoemd tot notaris
binnen het arrondissement Rotterdam, ter
standplaats de gemeente Vlaardingen, J. H.
Verheus, candidaat-notaris te Beverwijk.
Het aantal werkloozen bezig aan gemeen
tewerken bedraagt thans 356.,
Het aantal typhuslijders vermeerderde deze
week niet. 1
Van roodvonk werden in de laatste week
5 gevallen aangegeven. t
OVERSOHIE, 13 Oct In de Bergstraat,
te Rotterdam, is aangehouden eau koet
bakker uit Overschie, die in eein gesloten
vrachtwagen 54 "vaatjes margarine en eën
Hst vermicelli vervoerde. Hij vertoonde
een consent voor het Vervoer van 1200
kilogram margarine, welk foncent echter
ve-rvalscbt bleek te zijn door van 200 'te
maken 1200. Op de 54 vaatjes marga
rine on de lost yprmicelli is beslag ge
legd- A,
Gebrek aan voedsel.
Door de Regeering is bepaald dat met 9
October de distributie van aardappelen zou
beginnen. Tevergeefs werd echter op ont
vangst van de te distribueeren aardappelen
gewacht, waarom reeds in de vorige week
particuliere handelaren aardappelen mochten
aanvoeren in afwachting 'van de Regeermgs-
aardappelen.
Door dezen maatregel hadden de menschen
dus voedsel tot heden. Maar nu is ook die
voorraad verbruikt.
Vanmorgen verzamelde zich een vrij groot
aantal vrouwen bij het stadhuisj om den
Burgemeester te spreken, toen juist wethou
der De Bruin aankwam. Deze werd natuur
lijk onmiddellijk door de vrouwen aangespro
ken en de heer De Bruin noodigde hun toen
uit een deputatie aan te wijzen die met hem
naar het levensmiddelenbureau zou gaan om
dunde zaak te bespreken.
De deputatie werd aangewezen, maar ook
overige vrouwen gingen mede naar het levens
middelenbureau, waar de deputatie met den
Wethouder naar binnen ging.
Daar is toen de kwestie besproken. Het
bleek dat reeds vanmorgen brood nóch ander
voedsel aanwezig was, zoodafc mannen naar
hun weik en kinderen naar school waren
gegaan met onvoldoende of geen voedsel.
Om ra de dadelijke behoefte te kunnen voor
zien heeft de "Wethouder bepaald dat reeds
heden op de broodkaart die voor de periode
van 16 tot 26 October is bestemd brood
verkrijgbaar zou worden gesteld. Maatregelen
zijn genomen waaidoor uit Rotterdam voor-
loopig aardappelen zullen ontvangen wordeD
die dan morge.i verkrijgbaar worden gesteld,
terwijl bovendien voor heden op bon 38 een
ons rijst zal kunnen ontvangen worden.
Hierbij is echter nadrukkelijk bepaald en
afgesproken dat de broodkaart zal strekken
tot en met Vrijdag 26 October en dus met
de volgende broodkaart pas den 27en kan
begonnen worden.
Échter zal, om aan het tekort tegemoet
te komen in deze periode een extra hoeveel
heid voedsel beschikbaar gerteld worden.
De vrouwen zijn daarop, dankbaar voor
de regeling, rustig huiswaarts gegaan.
Nog eens wordt er uitdrukkelijk op aan
gedrongen dat ieder die aardappelen in voor
raad heeft, geen aardappelen koopt zoolang
de aanvoer van de zijde der regeering te
kort schiet. Mocht daaraan" niet voldaan
worden, dan zou moeten worden overgegaan
tot inbeslagneming, wat men toch liefst [wil
vermeden zien.
Bij de 'te 's-Gravenbage gehouden examens
wiskunde L. O. (art. 86) is geslaagd de heer
C. J. van den Bos van hier.
„Polyhymnia''
D© uitslag van den uitonmewdheidswed-
strijd voor gemengde konen, uitgeschreven
door de Rotterd. Koorvereeniging „Am-
pbion", gehouden op Zaterdag j.l'v waar
aan ook „Polyhymnia" van' hier heeft deel
genomen, is al's volgt: 1 f
le prijsGemengd koor „A Capelle", Rot
terdam, dir. O. J. Nogarede,
Qe pr.: Willem Hjespe's a CopeHu-koor
„Crescendo", A'dam, dir. Willem RjespO.
3e pr.: Gem. ztangv, „Eoïyhymnia",
Schiedam, dir. B. Jurgens.
5e'pr.: Gem. koor „Onder Ons", Haar
lem, dir. Henri Pielage.
Waar aan dezen wedstrijd slechts konden
deelnemen die vereetni gingen welke de
meeste en hoogste prijzen hadden behaald,
kan „Polyhymnia" met voldoening op het
behaalde resultaat terugzien, vooral ook
waar haar, door het deelhemen aan deh
op 16 Sept._ j.l'. gehouden wedstrijd' van
„Nut en Genoegen^' zoo weinig tijd over
bleef voor"'het fnstudeerea van het zeer
moeilijke verplichte koor „Media vita",
van Jos. Vranken. Niettegenstaande deze
korte" voorbereiding is het haar toch mo
gen gelukken een inj de zangeiswareld zoo
hoog aangeschreven staand gjemenigd koor
als „Gnder Ons", uit HatuIer achter zich
'te laten, ©en prestatie, d'e zeer zeker be
wijst, dat „Polyhymnia", onder leiding van
haar bekwamen directeur, met recht onder
onze beste gemengde koren mag gerekend
worden. 1
Brandstoffen .j
Bij advertentie deelt de Brandstoffen-Com
missie de prijzen mede, vastgesteld voor gaf-
cokes.
Tevens wordt daarin gezegd dat de leve
ring ri franco thuis, en dat ook geen z.g. trap-
pengeld berekend mag worden.
Hedenmiddag omstreeks D/4 uur is de
auto van dr. Éndtz. die op de Nieuwe Haven
voor een woning stond, aangereden door
een wagen van de firma P. S. Engering,
waarmede een paard op hol geslagen was.
Van de auto is een trede en de daarop ge
plaatste trommel vernield, terwijl die haast
niet meer te berijden was en naar een auto
reperateur is gebracht.
Door den schok brak het lemoen los van
den wagen, die kort daarop stil stond, ter-
wjjl het paard met het lemoen achter zich
door holde tot aan de Hagastraat waar het
tot staan gebracht werd.
Alvorens de auto aan te rijden was een
vat vitriool van den wagen gevallen en te
recht gekomen op een paar vaten tabak
tengevolge waarvan de tabak bedorven werd
Gisteravond liep een Vlaardinger op de
Hoogstraat bij een vechtpartij een wond
onder het linkeroo? op. Hj] heeft op het po
litiebureau daarvan beklag gedaan.
AGENDA: 1
Eiken Vrijdag t/m. Maandag. Scjhied, Bios
coop „Flora", 8 uur. Bioscoop
voorstelling.
Heden en volgende avonden. Nieuw Olym-
pia-Theater. Binnenweg, 46, Rotter
dam, 8 u. Bioscoop en Variété.
Heden en volgende avonden. Thalia Theatei
8 uur, Bioscoopvoorstellingen.
Heden en volgende avonden Princes TJiea
ter, Sebiedamsche weg 19, Rotter
dam. Bioscoopvoorstelling en op
treden van specialiteiten.
Heden en volgende avonden. Gebouw Cool-
singel 12, Rotterdam, 8 u. Caba
ret. 's Middags van 3 tot 5 uur.
15 Oct. Circus Schouwb., 7i/2 n. Dekoeriei
van Lyon of de noodlottige gelijkenis
15 October. Geb. Spoelingvereeniging 8 uur
Sehiedamsche IJsvereeniging. Alge-
meene Vergadering.
15 Oct. Tivoli Schouwburg, 8 uur, Kon. Ver
Ned. Tooneel. Peggy m'n kind.
15 Oct Groote Schouwburg, 6 uur. Tris
tan und Isolde. Buitengewone opera
voorstelling onder leiding van inten
dant von Gerlach.
16 Oct Groote Schouwburg, 8 uur Roti.
Toon. Stuivertjes wisselen.
16 Oct. Circus Schouwburg, 71/2 uur. Lyrisch
Toon. Faust
17 Oct. Lokaal boven de Beurs, 8t/2 uur.
Toonkunst, afd. Schiedam. Leden
vergadering.
W. Gaade. f
In den ouderdom van 51 jaar is na een
langdurige ongesteldheid te Heemstede over
leden de heer W. Gaade.
De overledene bezocht het Koninklijk In
stituut te Willemsoord en werd in 1889
luitenant ter zee 2e klasse. Van 1889—1890
was de overledene geplaatst bij den hydro
graphischen dienst, tot opname en in kaart
brengen van het eiland Sapoedi en omliggende
eilanden en vaarwateren. In 1895 weid de
heer Gaade luitenant tea zee le klasse,
waarna bij in Mei 1896 werd toegevoegl
aan den chef der partieeie opname van het
Wester- en Oostervaarwater van Soerabaja.
In April 1897 werd hij wegens ziekte naai
Nederland overgebracht, waarna in 1898
eervol ontslag uit 's lands dienst volgde.
Daarna werd de heer Gaade eigenaar van
de Delftsche Courant.
Zrjn laatste jaren bracht hjj te Heemstede
door.
Centrale Raad van beroep.
De Centrale R\ad van beroep te Utrecht
behandelde Zaterdag het hooger beroep van
d-n Raad van Beroep te Rotterdam, waarbij
met vernietiging eener beslissing van de
Bank, die voorloopige rente toekende naar
35 pCt. inv. is verstaan, dat M. V. sjouwer te
Schiedam, ook met ingang van 5 Maart 1918
recht heeft op een rente naar fiü pCt. inv.
ad f 0,81t/2 per werkdag, ter zake van een
ongeval, waarbij zijn linkerbeen, is gebroken.
De Centrale Raad bevestigde de uitspraak.
De zaak Schroder.
Het Gerechtshof te Den Bosch deed he
den uitspraak tegen J. C. Schroder. Het»
Hof achtte het ten laste gelegde niet be
wezen en achtte geen gevaar aanwezig ge
weest voor de (schending der neutraliteit
van ons land. Het Hof bevestigde het von
nis der Rechtbank te Amsterdam-en sprak
beklaagde vrig,
-A». Ï1-& Vy.
f'V i/rf"1
N©d. fierv. Kerk'en.
Beroepen te Leiden ,(vac.-ds. WL Briët)
ds. G. J. san Leeuwen, Lisse. f
Aangenomen Met jberoep jbe Asch
(toez.) de Meer J. Hl Oh'. Israël1, cand. te.'
Hoender! 00'.
Bedank! voor Jtet geroep naar Ben
schop en naar Leerbroek ds. A. O. En
klaar te Jaarsveld. i
Ch'r. GerefTKerk.
Bedankt voor jhet Jberoep t© Gronin
gen ds. Pol'man te .Hpogeveen. 1
Hooger OnderwrijLa
- Universiteit te Leiden. Rindex. Ind. adm.
dienst de heer J. H. de Gastro.
Vrije Universiteit. Doet sx. reoliten dp
Meer G. Buys, cand, notaris. 1
o. „„s utpinp land rino- duizenden, ia tienduizenden gevonden worden die niet.. 1
ecu munten
hieraan geen deel te
nemen. Voor den prijs van f 0.50 per maand ontvangt U wekelijks eén blad, dat II geleidelik
maar zeker zooier brengt, dat U een eenvoudig boek 111 de rtcCr—te laai kunt lezen, dat II in
staat zat eenvoudige correspondentie in die taal te voeren. De r. n vangen aan 1 Nov as_
ook voor de vakken Algebra en Meetkunde, Ned. Taal en Rekenen en Boekhouden.
Proefnummers worden gratis en franco toegezonden Dce geleeenheid moogt U niet laten passeeren
A. F. O. LKIDERITZ, D. II. SCHENK, Hoofdonderwijzers, Witte de IVlthstraat 33, Amsterdam'
Telefoon Zuid 4072.
Nedebland en de Entente.
Het „Vad." schrijft: 1
De voorspelling komt uit. Ho© langer
do oorlog duurt, hoe moei zal' ons land in
het gedrang komen. Van den aanvang van
den oorlog af aan hebben ^oorlogvoerende
staten inbreuk op do rechten der onzij1-
dige landen gemaakt, te erger naar mate
die landen klein en tot tegenweer zwak
waren.. Duitschland en Engeland hebben
de scheepvaart op de vrije zee steeds meer
beperkt Engeland heeft onze schepen naar
zijn havens opgebracht en er vlast gehou
den, ook als er niets op de lading viel
aan te merken. En het wordt erger: Ame
rika belet aam onze schepen, reeds ge
kochte en"geladen vracht, noodig voor on
zen landbouw en veeteelt, zelfs voor de
voeding van onze bevolking, jyeg te voeren,
snijdt de verbinding tusschen het moeder
land en onze koloniën af, noopt onze
schepen voor Amerika te varen. Engeland
zet ons telegrafische handelsverkeer stop.
O zeker, Engeland en Amerika hebben
het"recht dit te doen. Het zijn Engelsche
cabels, waarover die telegrammen moeten
gaan, en Engeland houdt nu die gunst in.
Ofschoon is er, toen dezerzijds aan die
Engdsche kabels werd ■■-ergund, hier te
lande Jjij het Nederlandsche telegraafnet
aan te sluiten, niet uitdrukkelijk bedongen
of stilzwijgend het recht ontstaan om voor
ons land van die kabels gebruik te maken,
al ware het alleen naar en uit Engeland?
Maar dit zij als het is. Wij nemen aan
dat Engeland en Amerika beiden in hun
laatste dwangmaatregelen in engen zin recht
hebben: Amemka weigert zijti eigen kolen.
Is dat echter de houding van landen, die
keer op* keer zich als kampioenen voor de
kleine naties hebben opgeworpen; die tel
kens hun welwillend© gevoelens voor ons
land hebben uitgesproken, ja, meer nog
hebben erkend, dat ons land zijn plichten
van onzijdigheid in dezen oorlog onberispe
lijk "hooft vervuld? -En Amerika weet ons
niets te verwijten; Engeland verlangt, dat
wij tegenover Duitschland contractbreuk
zullen plegen, zonder het bewijs te hebben
geleverd, dat Duitschland zich te onzen
opzichte niet aan de verdragen heeft ge
houden. Dat is willekeur, waarvoor onze
regeering niet mag wijken. En zij kan zich
overtuigd houden, dat,/waar zij op haar
recht staat, zij het Nederlandsche volk ach
ter zich heeft 1
De Manchester Guai*dian schrijft in een
hoofdartikel
»De Geallieerden dienen hun politiek
jr'geps Nederland te verklaren. Zij wenschen
een volledige blokkade met zoo mm mogelijk
ontberingen voorx de neutralen, met name
voor Nederland, dat bijzondere aanspraak
op hun consideratie heeft".
Het blad hoopt, dat Cecil de eerste ge
legenheid de beste zal aangrijpen, om de
blokkade politiek van Engeland aan hetpar-
tement voor te leggen.
De „Daily News" schrijft:
Onze geschilpunten met Nederland zijn
tot een enkel punt te herleiden, n.l. den
doorvoer van grind en zand. Het is nauwe
lijks te gelooven, dat Holland daaraan een
zoo groot belang hecht, dat het er op aan
laat komen, om een crisis te forceeren in
onze wederkeerige betrekkingen. Het feit had
men vooruit moeten zien aankomen, dat
daaruit een crisis zou hebben kunnen ont
staan. Waarschijnlijk steekt hier veel meer
achter, dan de regeering toelaat, dat gepu
bliceerd wordt. De eerstvolgende dagen zul
len waarschijnlijk het licht in deze geheim
zinnige kwestie brengen.
3»Het Handelsblad" schrijft:
Engeland tracht met ons te doen wat in
zijn eigen taal zoo krachtig en juist wordt
uitgedrukt door het woord „to bully". Het
zal daarvan niet veel ander resultaat,ver
wachten dan dat het vijandschap en haat
in ons land verwekt. Zijn Ministers, cüejzoo
fraai kunnen praten over scheidsgerechten,
die zij in de toekomst wenschen, zouden
nu eens een fraaie gelegenheid hebben, om
over de juistheid van onze opvatting der
internationale rechtsregelen en s cheidsgerecht
en dan een werkelijk onzijdig scheidsge
recht te doen oordeelen. Maar de Engel-
»che regeering schijnt thans uitsluitend te,
ritten op wat haar in den oorlog tegen de
Centrale Mogendheden het voordeehgst is
en het beste uitkomt. En daar pleegt zij
dadelijk een onvriendschappelijke daad, past
zij een maatregel van economische uitslui
ting en boycot to?.
y<ij kent ons volk blijkbaar zeer weinig.
Bullying" is een Engelsch woord wij
meenden steeds omdat juist de Angel-Saksers
zulk een afschuw er van hadden. In Neder
land is dat niet anders. Ons geheele volk
zal om onze regeering staan en goedkeuren,
dat, hoe ernstig de gevolgen vanEngeland's
machtsmisbruik mogen zijn, de regecring
doe wat zij, en met haar het geheele volk,
recht en plicht acht.
En terwijl Engeland z$n economische
Machtsmiddelen gebruikt door te trachtea
ons in eigen land de wet te stellen en onze
vrijheid in eigen land.aan banden te leggen
schijnt het 'alsof Amerika ook dienzelfden
weg uit wil. Ameriha's dwangmiddelen rijn
de bunkerkolen, zonder welke onze schepen
niet varen kunnen. Waren de zoo vaak ge
hoorde betuigingen van den Amenkaanschen
President omtrent zijn eerbied voor de rech
ten van den mensch en nog zooveel meer
dan slechts phrases, onware phrases en dus
laffe phrases?
Het feitelijk recht om te weigeren kolen
aan onze schepen te laten verkoopen heeft
de President der Vereenigde Staten natuur
lijk. Maar die weigering geschiedt niet om
dat er geen kolen zijn, niet omdat kolen"
voor eigen gebruik noodig zijn, maar uit
sluitend om weer dwangmaatregelen op ons
toe te passen, Dé* bedoeling er van is een
onvriendschappelijke daad te plegen. Een
dergelijke weigering van ons, in een over
eenkomstig geval stel b.v. de weigering
om rubber aan Amerika te verkoopen, ai
Nederlandsch-Indië de eemge rubber-produ-
cent was zou door Amerika als een vij-
andige daad beschouwd worden.
Die Nedei landsehe schepen hebben gast
vrijheid inAmerikaansche havens gezocht,
rekenende op ongeschreven wetten volgens
welke de internationa!e>scheepvaart alleen
mogelijk is. Het weigeren van die bunker
kolen is dus niet alleen een onvriendschap
pelijke daad, maar ook een daad van kwade
trouw,
Nu wordt er» over gesproken dat Amerika
nog vereer wil gaan en de hand opschepen
of lading zou willen leggen, aldus niet alleen
een onvriendschappelijke maar ook een vol
komen onrechtmatige daad verrichtende, een
daad, die, krachtens wei en recht, aanleiding-
zou kunnen zijn voor een oorlogsverklaring,
Amerika wil immers arbitrage? Weldu, als-,
Amerika, nog een stapje verder zou willen*
gaan, zou er dan niet een schoone gelegen-*"
heid zijn voor de Amerikaanschg regeering
om haar schoone denkbeelden over recht es
rechtspraak in praetijk te brengen?
De „Nederlander" schrijft
In Amenka's rechtvaardige oogen 'is op
eenmaal de handel van neutralen met oor
logvoerenden neen, alleen dié met de
oorlogvoerende Central en "een misdaad
geworden. Amerika mocht, zoolang het zija
belang nog niet was zelf in den strijd te
gaan, aan de Entente leveren en aak de
Entente verdienen wat en zooveel als'het
wilde. Maar nu zijn de bordjes' verhangen,
Nu zijn er nog neutralen die hun eigen
producten naar die (Oostelijke Staten uit
voeren. Zij moeten dat wel doen omdaï
hun levensbelangen van dezen handel af
hangen staking van kolenaaavoer (we er-
varen 't nu reeds) levert ons laad aait
werkloosheid, koude en honger over.,fiife-
jewo, het komt er niets op aan, zeggen
de vrijheidsmihnende Amerikanen, hun!Rus
sische bondgenooten nri, gij, neutralen,
moet maar zien hoe gij u redt, zoolang
gij aan Duitschland nw producten levert
krijgt gij van ons geen veevoeder, nody
graan voor uw; hongerende bevolking, nod
grondstoffen voor uw nijverheid, noch rite
voor uw schepen, die van. nw koloniën
komen; uw schepen, die hier liggen, hoa-
den wie vast, zrj kuitnen in onzen dienst
komen; wij hebben ze noodig en fcebhöri
de macht om te nemén Wat noodig iï. Al;
ZOO.),.. <1
Aldus spreken de staatslieden, uit id-
land van Washington en Lincoln. Dus awj
President Wilson "de rechtvaardigheid crc'l
de goede zaak zijns volks gediend.,»
Wat zal Nederland er tegen doen?
kunnen niet adders dan pleiten
recht. En op den duur moet deze.riiug,
in de hand van David machtigier
dan het zwaard van 'den onrechtriiardigei?|
Goliath want zonder recht gaat deTk
ndd te grond» -h'-'
lOok in zaka de Engelsche moeilijMewft
staat ons geen andere weg1 open, "J?
dien van handhaving onzer
plichten-. Handelde zij1 (onzeregeariugMJ
iters, dan zou zij de bepalingen der-CP1!,
vontie (Van 1907), weigerde zij depraoo
tocht van toegelaten goederen, óaii-ri®
zij de Rijnvaartacte schenden. HeL1®
aan te nemen, dat de Engelsche"R
ring ons zou willen 'nopen beide sr
tot „vodjes piapier" te maken.
Maar in elk geval £-elke presa<V'-
ons la,nd geoefend ter einde
ring tot da Engelsche inzichten.-
halen, een, uitermate onwdwillen
deling, waartegen geprotesteerd, tl
van do volstrekte, nuttelixisheid aang,^,- -.
moet worden. - -
tOok hier is het een macht-boven^,
quaistie. Wij hebben reeds te veel^ctr
gezien dan dat wij optimistisch; fe-vja
zouden zijn o~er doar-uitelug! "f
pende' onderhandelingen.
Engeland deze tracht te bemvloc»^
iu dit opzicht niet gerust,
het mogelijk is moeten* we teem.
den aan de, verwachting dak.^SsKfas
zal wezen. r
•J*u rf
A J
