Schiedamsche Courant.
TWE€D€ BLAD
1
tfci.'r- HStiï!
HoloalHa.
«aast
Vrijdag 13 Februari 1820 fla 18285)
Ki VI s.
Bijzondere regelingen.
Iriaa den politic-main ia£ km antwoordde!
eerst met een. glim'ach op de lippen.
„Kient gij dien man, die daar juist naai"
buiten kwam?" vroeg men.
„O ja", was het antwoord, „dat is Jans
sen. Ik hen hem héél goed. Wij ontmoet
ten e:kander te Den Haag en worden bei
den aangenomen als reizigers door, Dirks
en Co."
Deze tweede iman zeide dat hij Roos
»e'K en zei do ook, dat hij zeeman was.
Verkrijgbaar in de week van 12 tot en Janssen weid weder binlnen geroepen en
met 18 Februari: gevraagd of hij Roos kende, „Neen," zieL-
Riiks-Suikerkaart. dö »ik !)e11 4'a die voor Dirks'
q i- en Co. mocht reizen.
50n on po T7ohr" Roos, die den toestand erg grappig sdbeön
Bon 20, van 10-22 Febr. te vin[Icri) luaaite alI,w.le>
Vetkaart. den ander, dio cr zicK edbüer niet aan
De vetkaart voor de 9e week loopt tot istooide. Misschien begreep hij beter in
14 Febr. wélke g'.vaa» lijke posï'io hij zich' bevond
De vetkaart voor de 10e week loopt van IhJ v- llpfo teoto bJronneax en toon met Roos
15 tot 22 Februari. voordelen nacht in het politiebureau op
Broodkaarten 'sAvonds omstreeks zeven uur vroeg
De broodkaart voor het 125ste tijdvak, Roos zijn bewakers of hij niet wat lichaams-
icode kleur op gelen ondergrond, loopt beweging mocht teen. Aangezien or geen
van 10 tot en met 18 Februari. bepaalde aanklacht tegen hem was, kon
Voor verloren gegane wotdeü «een uien- ^al- n'efi geweigerd, maar in d© gang geko-
rrur\n -in n rr 1}/wwr» r\,rv.-.r* 1 i
agMt>M.igi«Ega>gaae«6&i^i;KaMgae^sfea3gu;aujiaja&ga3n<i>j^^ oase.
we verstrekt.
men,
loog Roos opecus op een glazen
d a-g (behalve Zaterdag) 's mórgens van 9-
12, en 's namiddags van 1%4 uur.
Domiciliekaart en reeds ontvangen Bruin-
broodkaarten moeten worden medegebracht.
Domicixiekaarten.
Bij verhuizing naar een andere Gemeente
kannen Domiciliekaart, bonboekje enz., wel
ke door de Gemeente Schiedam we rden uit
Voor elk kind beneden één jaar kan op L°t
irnnwimcbm 1/ aanden stuk sloes:, zich aan do pc Ism 2iev;tfif
vertoon van een trouwboekje of geboorte- v?n70ndeadx;. Uf hij de bedoeling had ,p
bewijs en de domiciliekaart het gezms- due wijze zelfmoord te plegen, is niet be
hoefd éen aanvullingswittebroodaaart fcrij- kond, doch 'liij moest naar oen gasthuis
gen, echter ontdaan van 400 gram aan bons. worden gebracht om 1© worden ii&rbomtiKjx
Ruiling van Broodkaarten. en is toen in Bristrn-gevangenLs opgesloten.
(Beden en volgende dagen zal gelegen- ^r onderzoek bracht aan het hoht
hl ''dit Hat Zli yan codes gebruik maakten m
beid worden gegeie jmn s.oiuLa.a.iCabanas beteekchd© lichte
Kaarten voor Bruinbrooa tegen kruisers; Coronas slagschepen; Rothschilds
iWittebroodkaarten om te ruilen, torpedojager-', enz. De fout der spionnen is
jWenscht men hiertoe over te gaan, dankan geweest, dat zij te- groote hoevedlMun
men zich tot IMAjART as. aan het Levens- fijne sigaren bestellen ien nog wel uit
middelen-Bureau vervoegen, eiken werk- marine-havr-.n> en dat zij in verbinding
aotoden met 'iemand, die bij do Enselsch'
autoriteiten bekend was als ©on agent voer
Duitschland Toen geen Van beiden kenden
bewijzen, dat zij werkelijk bona-fi.de si
garen hadden herteld en orders uitgevoerd,
werden zij voor den krijgsraad gebracht en
varorateeld tot den kogel.
Enkele dagen nadat het Vonnis was uit
gesproken, bekenden 1*3id© mannen hun'
schuld. Janssen veroorektelde de Duitsdlioïs
gegeven, tegelijk met de aanvrage om een ,j;o, }lem -u-deid hadden tot spionnen-dimst,
verhuisbiljet aan bet Bureau Bevolinng ofschoon zijn sympathieën waren voor En-
worden afgegeven. geland on hij zelfs van het Engelsche mi-
Men behoeft zich daarvGci dus niet nis ter ie van handel een zilveren medaille
meer aan het Levensmiddelenbureau te bezat, toegekend omdat hij, destijds va-
vervoegen. rende op een Holla,ndsc-h sdhip, moedig had
geholpen met het leiden van Britscheemii-
ii granten van het in volle zeo in October
"C-fHD ^,t< .''tQ At 1913 in brand geraakte schip „Voltumo".
Voor zijn executie heeft hij denEngelsclhm
Nederlandsche spionnen. nog veel CiaLhulbagen gedaan omtrent dien
De „Morning Dost" heeft sedert ©enigia Duiitedxea spionnen-dienst, waardoor deze
dagen artikelen pver het Dmïitsche spion- later op het spocir kwamen van een aam-
nenstelsel in Engeland gedurende den oir- tal spionnen. Misschien, heeft hij gehoopt
log en omtrent hetgeen uitgekomen is nadat dat hij door die bekentenissen zijn leven
een aantal diiar spionnen waren gearrejs.- kon redden.
feerd Die. meesten hunner zijn- in den Beide mannen gingen dapper dsein. dood
Tower van Londen gejusilectrd. De Duit- tegemoet en vielen dour do kogels in dien
schors hebben ook gebruiik gemaakt van de Londensciken Tornar. i
splonaendiensten Van n©ulralottJ dio zich
natuurlijk uit winstbejag, tot dergelijk on- 7
eerv-ol en gevaarlijk werk lieten vinden. T. en tr^ur'fff scati-tub.
Hier volgt een. verhaal van twee ILol-i ooirespondent te _\Veen.e)n Van dn
landsehe spionnen, dio ©h'un werk in don schrijft d.d. 1 a. ebruari
Tower met den dood anoestm hokoopeni- directeur Van den geneeskupjdi^an
Op oen goeden dag trof het do censors d!Cïlsi 1®. v oenen liieeft^ ueze week in een
in Engeland, dat zooveel telegrammen naar erg ad tri ng der vereeiniging van doctoren
Holland Nverden gezonden met verzoek si- «ea lozing gehouden over de benrolkwg van
garen te leveren. Hot opmerikelijke was, hoofdSuid m do laatst© jaren. Ik ont-
dat de meesten dier telegrammen wedden 11 !e;r l^'° volgendia gegevens aan: Eet
afgezonden uit Engtalsche marinehavens, geboorten, dat reeds1 vóór dein oor-
Waar zelden zooveel fijn© sigaren warden, J°S daalae,^ is door don oorlog op sohrijA-
gerookt, en 'toch gaVem. diie telegrammenlj barende Wijze afgenomen; het verminderde
geadresseerd naa.T Dien Haag, ordicsrs vocn* /"-••■:>7o i,n 1914 tot 29.257 in 191o *an
zooveel duizend Cabanas, Rothschilds en M'-'0-" Lorwijl Ji-et ip, 19t9 woei'
Coronas. D© autositeiiban achten 'het daar- 24.-4steeg. Deze stijging in het laats
om geraden di© u'nderneimunde hand-olaarsl laafiS oheszins voaadaarbaar door do d-e-
eens nader te ondervragen, o-ok aji omdat zij raohuisauo van het iogor, daar van Juiis
iels wisten an.nr*nn.n<te hel. aArea u-.'inrY 1919 tot Au-'USUIS 1919 plotseling e©n V&T-
meerdca-ing van 1742 tot 2504 plaats had,
terwijl dit cijfer ia Augustus 191S on 1S17
slnchts 1505 en 1590 beliep.
Deze vermindering van het aantal ge
boorten is op de schoten reeds dik jaar
Kis wisten aangaande het adres waarheen
zij seinden.
De twee marteen de oft werd te
Southampton gearresteerd, de ander hevoud
zich in een Éast-End hotel te Lc nlen
werden naar ScoLland Yard gebracht. -
De eerste, die vérhoord werd, was een good in-ei'kbani", want terwijl in 1910 nog
somber-uitziende, zwartgebaarde man, d® 8GOOO kinderen in de Ie klasse der^volks-
zeide te heeten Janssen en vertelde dat hij sohoten weidjn opgenomen, is dit cdj'fcar in
zeeman was. Wraagd of hij Dnitechcrs 1919 Lot 25 469 gelaaid. Op grond van het
'bende, zeide hij, nooit in Duitschtead te g'®m-'4<lelde sterftecijfer der kindaren beuc-
zip geweest. Ik ben Hollander", reide kijt:0611 6 jaar, Leivcloent de directeur dat iin
,«1 houd niet van de Duitschere." 1920 tóet meer dan 23000, in 1921 slechls
„Maar hoe komt het dan dat uw© last-20.000, in 1922 s'iaöhts 18000, iin 1&23
gmmrs", 'die wij Dirks en Co-, zulten)! stechts 15.OU0 en in 1924 niet meer dan
goamen -„©en zeeman aansteldan als roi-j 13.000 zullen worden ingeschreven, dat is
nger i(n sigaren? Er zijn toclh gienaeg bq-1 dus één derde van het aantal in 1910.
bwam© mcnsohieta van dat vak in Holland? De bevolking der volksscholen en scholen
voor M.U L.O. in 1910 groot 242.380, zal
in 1924 zijn verminderd tot 146.000.
Daarbij komt nu nog de vermeerdering
van het sterftecijfer. Het beliep in 1871
per mille 36.2, in 1913 p. m. 15.3 of 32.314.
en steeg in 19IS tot 51.497, waaronder
in ronde cijfers 6000 sterfgevallen aan griep,
zoodat in 1919 het eindcijfer weer zoo
veel gunstiger is.
De vermindering wees er op dat deze
treurige statistiek geenszins een noodzake
lijk gevolg van den oorlog is, want volgens
opgaven van cte grootste steden van D|uitsch-
land gedurende de laatste 10 weken is
daar overal een vrij normale vermeerdering
der bevolking, te Weenen daarentegen bij
5S8S geboorten t.n 6430 sterfgevallen een
rv-rminiloring van 842 zie-kn. Het sterfte
cijfer van de kinderen! van 2 tot 5
jaar is in' de laatste 10 jaren gestegen
van 2.2 tot 2.7 per mille, van 6 tot 10
jaar van 4 tot 6 per mille, van 11 tot
15 jaar van 2 tot 4 per mille, terwijl voorts
gebleken is daL deze vermeerdering in de
eerste plaats te wijten is aan de stérfte ten
gevolge van tuberculose.
Van fuselier tot mülionair.
De Preanger Dode doelt medio, dat een
fuselier, die vorpkogd wordt in hot Mili
tairo hospitaal tc Tjimahi, een telegram in'.
„Dat weet ik nikst,'ziekte Janssen, „ik
kon geen plaats krijgen op een, stoomschip
eni bood daarom aan in Engeland mot sn-
garen te reizen om feoo i(n miijln, ondeih,on|d
te voorzien."- i i
b,En wat weet gtei Vain de firma Djtrka
I®. Co.? Djoet di© groote zaken?"
„Neen,"- antwoordd© Janssen, „ik werd
hjj haar goïntrodupeord door ©en vjriienjd,
die Vertelde ,dat ik Engelscih leende ©a weak
Eocht: 'rl© heer Dirks nam snij mc-te naar
^JQ- kantoor, .een klein, gebouw, en voor
|^or ik zien kon had hjj shochts één
j, ffeft "do'h-eer Dirks nog ©ah ■vjartcgclfir
^wnliger in Engeland?"
„Neen, ik reis alleen vioor hom in
dit land."-
„ZoudL ge Vhrbaasd, slaan als u verteld
dat het adicos dei' firma 'Dirks en Co.
dat is van den Duitóohen geheimen, diiknst?"
Janss-cn. verschoot van kleur ear zoid© dat
hj,1 over zoo iels verbaasd z>i zijn.
„Maar het is zoo-", zeitte d-e ondervrager,
„en^moer |dan dat, wij' zien 'i aan voor
®en Duitschenspion. Ge wordt aangehouden
tot^nafi©? pnüerzoidk."'
Vóór hij Werd weggebracht, vroeg men
beni nog ©f jjj kende, die Roots
ueette, waarop hij ontkennend aahvcoiddB
"ij wend hui ten liet vertrek gebracht,
"'ij32' doyuidcre verdachtto zat. Wat er tus-
sdien dis twee ma,nnen toen gebeurd is,
zat nooit bekend worden, maar d© andere
begreep ^eel goed dal het spel uit
•was. hodhj.ans ging h|p yyoo-Iijk het v..-n;"ttr©k Nfxteiiand ontving,, meldende, dat «sn adel
lijke dame, bij wie hij vroeger huisknecht
was, bij haar overlijden hem tot haar ©eni
gen erfgenaam heelt benoemd, wat betee-
-kent, dat hij thans bezitter moet zijn .van
zooiets van een kleine vijf nullioen.
Belangrijke ontdekkingen in Oost-
Turl 9 'an.
Sir Aurel Stein heeft bij de Woestijn
Gobi in een onderaaidschen tempelbouw
der Duizend Boeddahs een groot aantal
manuscripten en kunstschatten ontdekt,
die gedoelteJijk p(n het Britsche MuÉeum
ondergebracht zijn. Sedert 1835 vaten ze
Mer verborgen en door de groote droogte
dezer streek zijn de documenten zeer goed
geconserveerd. Do raeesfc handschriften
dateeren van de poriodo tusschen 400 en
1000 n. Chr. Daaronder bevindt zich een
doel van het jaarboek Lente en Herfst, het
eenige werk, dat persoonlijk aan Confu-
e.us wordt toegeschreven, en een kalender
van 978. Ook een ge gebruik© boeken zijn
gevonden, waaruit blijkt, dat de uilvinding
der boekdrukkunst, die pien tot nog toe
aan Feng Tako (881954) heeft toegeschre
ven, minstens twèe eeuwen vroeger moet
hebben plaats gehad.
Een ijsfiets.
D© uitvindingen zijn tegenwoordig niet
van de lucht. Een der nieuwste uitvin
dingen is gedaan door een Fransoh in
genieur, Puiseaux. Detre technicus heeft
oen slede geconstrueerd, waarmede pfcto-
groote snelheid verkregen kan wer-dem. Het
toestel gelijkt veel op een waterfiets. De
energie wordt niet geleverd door s'oom of
benzine, maar door licliaams-kracht. Op
de slee is oen frame aangebracht. De be
stuurder zit op een zadel ©n beslmut zijn
maehine met een stuurstang, zooals bijeen
gewoon rijwiel. Met Nd® voelen op pen.-
dalen, wordt een kamrad in bow-egi'ng ge
bracht. Door overbrengen ovcx ©en aan
tal kleinere en groo-tei© kam rader, n, wordt
do snelheid zeer beduidend vergroot en
overgebracht op ©en schroef of vin, die
vóór op het stuur bevestigd is. Een ge
ringe ronddraai'mg der pedalen,'heeft een
groote snelheid van dijn schroef ten ge
volge, waardoor d© slede voortbewogen
wordt
Men verwacht in de naaste toekomst van
dez© uitvinding, als zoodmig niet voel nut;
is <to techniek -echter zoo ver gevorderd,
dat dezo stee door benzine gedreven, wordt,
titin zou het niet te vehwoudörea zijn,
dat in -de streken, waar het grootste ge
deelte van hel jaar het water met ©on
ijskorst bedekt is, dit toestel als autoree
uitnemende dieasten bewijzen zal.
Een vliegenmoorclenaar.
De natuuronderzoeker Dr. Brefeld te
München heeft uitgebreide onderzoekingen
gedaan naar de oorzaak van den dood
van onze kamervliegen. Vooral in hot
warmste gedeelte van den zomer treft men
tegen witte muren en tegen het plafond
doode vliegen aan, waarvan, het achterlijf
opgezet is, terwijl de poolen stijf tegen
den wand zijn aangedrukt. Volgens den
onderzoeker, wordt hun dood veroorzaakt
door een bepaald© schiuuneisoort. Dezo
(StilMnimel nestelt zich (aan d© huifczijsto
van die vlieg. De rijpa vraeht&alten ont-
wlikkelen zich hier, en dringen hetachler-
bjf van de vlieg binnen om zich te voeden
mot d-o vetateellj-es van het vliegentichaam.
Do vlieg sterft hierdoor. Opent menzoo'n
vlieg voorzichtig, dan ziot men dat het
aohterlijt geheel gevuld is niet de htedocl(d|ei
schimmelplant.
zaak zal ik trachten tusschen de andere
door te behandelen, ia, ja! All right, goe
den dag!"
„"Wees ©r van verzekeid, dat ik hier
door op mijn nieuwen cliënt indruk ge
maakt had
„Ik 'legde den hoorn weer op het toestel
en wendde mij u,u (naar hemj toe."
„Mijnheer?"
„Pardon, mijnheer," zoi de kerel, „ik kom
van de gemeente telefoon. Ik kom uw toe
stel aansluiten op het pet."
ilïgSZOKtóCKo
M«t opneming wordt geen mstemjning d«r Re
dactie bedoeld. Copy wordt nimmer teruggegeven.
groot-cultures wacht op de voorziening in
het transport.
Uit Medan: Volgens de „Deli Courant"
heeft de directie der II. V. A. besloten haren
employé's gelegenheid te geven hunne a.s.
echtgcnootea op kosten der Maatschappij te
laten uitkomen.
C ©j*
pi
Vrij naar "t EngeL-ch var 't Spaaasch van
ViCENfE BLASCO IBANEZ
door T. de R.
Elf uur in den avond. II' t uur waarop
de Parij-eh" schouv.huigen hnn Jcuien siui-
ten. Besluiteloos stendeu \vj nog op den
hoek van den boulevard; wc hadden nog
niets geen verlangen naar hufe te gtan. We
waren met z'u vieio.ioen Fiausch schrij
ver, twee ServL-ch© orfi,c.e-en en ik Waar
konden wc heengaan in dit late avonduur,
TWEEDE BRIEF AAN DEN HEER
DiNKELAAR.
Mijnheer I
Heusch, ik had van e.-n. lid van den
Gemeenteraad tn lid eener Huurcoinmis-
sie een ander onderschrift verwacht en
ook .een andere wijze van sclxrijven. I in het donk.re Panjs, dat al zijn deuien
U schijnt me nogal „heetgebakerd" toe. Mis-gesloten hield? Een der Serners sprak
schien ik hoop I.e. voor u heeft dat|van oen groot hotel, dut den gel ie.-ten
u bij de Lean tv. cording parten gespeeld, i nacht voor zju galton open bleef A Fe of-
Kalmle, mijnl.ejr Duikelaar! Ik maak ertficiorai, die nog niet vjden gaan slapen,
me ook niet druk om. gingen daar Lianen en daden of z<" cr
Toch moet ik u nog even bij een slip tehuis Lehooid. n. liet was eau geheim, dat
van uw jas houden. Ge schenkt me nog wel. v apen': ro- der- van varschiitende natioaa-
eon oogenblik aandacht, niet wair? 'icZalji t'. te, daar eluander o-nunevtten, wanjiaor
het niet-ter-zake-dicnende laten zwemmen. 5 z'j enige dagen in Parijs waren We traden
Anders vrees ik, dat de Reductie nog gaat "de schilferend m lichtte r.all himiau, "diö
coupeeren. i mal zijn ©vcalstue lampen een groot con-
lo. Hebt u op dien gedenk waard, g-m* tiust vormde net de donkere zwartheid
avond letterlijk het volgende gezegd i van 'den nacht buiten. Het w:is aLsof vo
„Als ik je eens ech raad mag geven, gajtweo iaren ware-a teruggegatui iu die enkele
dan maar n et naar den kantonrechter, f minuten. Deftige en njk gekleide dames,
want dan kon je wez* eens nog meer'champagne-, violen, die oen smaclileud ne-
huur rnceten gaan betalen." Is dat nu ietsgerliedje begeleidden het was 'n schouw
spel als we vóór dea oorlog gewoon wa-
manuca was er
Alien Fian-
Belgeu, E"gcDchen, Russen, Ser-
(ven wanen m uniform, stjffxg en ver-
afraden of niet?
2o. U acht u niet verplicht, van ieder-1 ren te zien. .Maar van d-
een standjes in ontvangst te moeten ne-fgeen een in avondloifet
men over daden van een college, waar u se hen,
niet alléén de baas bent.
Maar nóch bij ons gesprek, nóch in mijn sleten, En ai die mannen, Aie him levdffi
Oren Brief heb ik u etn stancjje gemaaktj hadd-en geotterd op hol altaar
de
o\er de daden van de Huur c omi s si e, i bl-eeke godin, djonlccn z'cli nu dronken
Ik had Let alleen over nw handelwijze, aan hol ine.i, zingend, lachen?, manend
U als vertegenwoordiger van de mot h.t zo-igeiooj en LchtvaurJig entliou-
huurders, iq. mij'n vKrtogonwojrJiger.s.asnie van z.el.odcn, d.o een enk.lus nacht
had de nooclige gegevens moeien verza-juuu iona dooiwrengeii, om den volgeindcn
n elen. Ik heb ze bemachtigd en gij hadtjincigm w.cr dan storm te trot.=©.reu.
zo nog gemakkelijker kunnen krijgen, en j
't was uw plicht geveest, van die gegevens] Lkr twee Set> ,iers wj.oi jong en scbeii-en
in de Huurcommissievergadering gebruik te] i!aiik!,.uii, dar do lotgcvuEen van liun laad
maken. Dan had, daarvan I>en ik overtuigd, I hen naai Parijs hadden ge.jracht, dat zoo
de 1I.-C. een ander besluit genomen. Of i d.kwijls m verrJen.o uren m do eentonig-
l.eid \an het leven iu oen kleine garni
zoensplaatsen hun gedachten had nezig-
mcest misschien het lid der H.-C., die de
verhuurders vertegenwoordigt, vooi
mijn belangen als huurder opkomen?
Gij kunt het ïiifel ontkennen, dat gij niets
van mijn woning afwist, toen de huurvet-
hooging ter sprake kwam. Blgkbaar heJ>(
gij ojk niet eans de degelijkheid imn Dq
motieven van den hun-eigena.u- onderzocht,
En 'dit in hij mcerilena woningem net ge
val geweest. Bewijs?
Voor een zieker© woning is een huurver-
hooging gevraagd, h-odragande hot tien
voud va'n hetgwi de hui se: g.maar ais nu-
tief kon doen gelden. En nu vraag ik toch
ieder: Wat hebben ivo aan een verteigau-
ivoordiger, die van zulte featon (wan' we
hebben er meer) niet oans weet, of ze
)maar goedfeeurd?
3o. U doet liet maar voorkomen, of die
tientallen won i ogen van denzei fdon eige
naar congruent zijn. Daaruit blijkt m. i.
ook zonneklaar, dat u de wonimpen, waar
't over ging, niet in 't minst kende.
4o. Volgens u moeten de exploitatie
rekeningen aan de H. Cl tot lerddrawl'
Strekken. Och, ivaar in da wet slaat dat?
toch? Weet u wel, wat een exploifalierake-
ning is? Heeft da huiseigenaar eeüi <sxplo-i-<
tatierelcening ingediend en he-bt u die on
derzocht? Pas s.v.p. op met uw antwoord.
En heb eon weinig medelijden mot m'n ge
zondheid. 'k Heb an-dors kans me ziek te
Kan het licht gebogen forden
Geduiende do laatsL© zonsverduistering in
Mei j-L heeft men bemerkt, dat liet licht 1
Lij het papoeraa der zon uit de gelijk© 5o pj v«rscim;it u achter do H. O. De
baan geleid wordt, <ds ware bet oeax zwaar H c, dit_ D,3 pp; Cl d,v. 0cll_ ];ia,t de ove-
Imhaam Tlierm zint ï.ien ©on hfiwns vimrt leden van "do H. Cj. ©r gerust buiten.
Ik had en heb het aliaan tegon don bezol
digden vertegenwoordiger dor bekmgan van
de huurders ©n dat zijt gij; mijnheer Binke
laar! En ik ben een huurder, iviens belan
gen gij behartigan moe-t om niet behartigd'
hebt! Biegrijprt u me nu wel?
VAN WINGERDEN.
Schiedam, 11 Februari 1920.
lichaam. Hierin ziet man ooa bewijs voor!;
de waarhfid van hot reJativtielt-piincipei
van Einstein. Doze hoeft ïrn 1905 een reeks!
gewaagde beweringen opges'eld en mathe
matisch bewezen, d'it ei" geen absolute tijds
bepaling bestaat, dat de snelheid, van bet
licht de grootste is, die* bestaat, ©n dat er
or.ir.ogelgk een grooten© snelheiiL kam be
slaan. Voorts trachtta Eüi&'exn te bewij
zen, dat de groot'e cm hot gewricht der Kcha-
rneix niet ouveranderlijk is on niet abso
luut te bepalon. Deze dogma's konden een
•ilgeheele omwenteling in do physica te-
v ©egbiemgeix en de tegenstand was dan
ook groot, la 1914 werd deze tbeorte
door Einsteiix nogmaals en nu maar alge
meen opgesteld, waarbij het raadsel' dor
zwaartekracht, in een nieuw licht werd ge
zien en men da wonderbar© ontdekking
deed, dat licht, warmte, bieotriclteit etn
magnetisme mi©ts anders dam materie is,
aan tl© zwaartekracht ondarworpem. Ein
stein heeft berekend, dat bat licht der
sterren hij het naderen der zem door haar
aantrekkingskracht van haam verandert,
«elke theorie bij de jongste zonsverduiste
ring neidsfigd weid.
gehouden.
Zij hadden leiden een verhaal te vertel
len, wat niets ongewoons is in een land,
v.aar eigenlijk ïedu rne i=cii eon d.chler is.
'I-e-iwijl zij hun champagne dronken, her
innerd in zij zich de doorge^lan© ©tiende
njvlers een terugtocht ©ui jia.u maanden
„e'oien; diem stiijd togen hongor xm koud.^
uo geieehten in de sneeuw, eéxx tegeax
uen; de vlucht van höJe doqxcn, mensehen
reii dicien ia ivlidia vorwniring, teawiji in d©
„chternoede aaahouJeuid de ïnacliitiegewe-
roa en karo.uien kne.tjrderx; de biandeud©
dorpen; de gewon don, kennend iu bran
dende huizo i; da vlucht van den ouden
Kaning Peter, kreupel van rbeunxafcek, met
geen anderen steun dan die van een ouden,
kixocsiigen stok, dio zijm gang naar den
Calvai ensberg di o.l over clc witte vhxkten
en aCgroxwLeii, gebogen, zu*ijg>'ed, het lot
ti oh cxrend als een van Sh.ike.-pea: u's vor
sten.
Ik koek mijn twee Servische "vrienden,
toen zo spraken, ©eins vin. Flinke, lang©
kerels, krachtig en gospieiu, met sterk ge
prononceerde neuzui. Zo vertelden van
dingen, die een paar m axndeix geleiden
waren, gebeuind. Doze meiascbon, die na vnax'
hun civatingnn siouidcn to vci-lelf. a iri do
smaakvolle hall v.ux ecu deftig ikuijsch
hotel, hadtien. oauig© wekvn gvliadeu nog,
de •vx-ee&eilijkste, giuvvebjkste toongelen van
©en werehiooilog aanschouwd.
Platseiiiig stond de oudste op ©n ver
dween. L'e jo'igslo stak eo.x sigaret aan,
krek naar de klok, toon ivoor naar mij. IIij
k*ek mij aan niet een van dia LLkkeii, die
altijd aan een vertrouwelijk gesjxrak vooraf
gaan Ik hegivcp, dat liij or inxar snakte
mij een wan zijn vela p-ij.ilijko ervaringen en
herinneringou la vettellcn, die Jjlijkbaar
door zijn lxcrsqns spoelden. Hat ,vas 'één
uur.
De heer Dinkelaar, wiien wij ook hoveüx-i Toen, plotseh'ng, begon hij: „TM Was
staand schrijven ter inzage gaven, deelt juis: dezelfde tijd, nu vier maanden gdc-
ons mede, geen roeping te gevoelen mot
/den 'xeesr v. "Wingeidan vardca" te pofer
nusecren.
Rad. SchieóL CrL
Een btetje voorbarig.
Een Lekende rechtsgeleerd© vertelt de
volgende anecdote uit het begin van zijn
loopbaan.
„Ik had mij juist geïnstalleerd in mjjn
nieuwe bureau," zei de hij, „exx bercidd© mij
voor op den coTsten cliënt- die mocht ko
men, toen ik door de ruit van mijn. dour
een schaduw zag."
„Zonder twijfel iemand di© mij wensclite
te raadplegen!"
„Nu moet u zich mij denken in den vol
genden toestand: Ik grijp den mooien,
glimmend en hoorn van mijn pieuwe tele-
ioon toestel en hen, zoodra de vreemdeling
li binnengekomen, in een druk gesprek met
©en denkheeLJigen. cliënt."
„Jr mijnheer S., zei ik, ik zal uw zaalc
.net die beeren bespreken. Do hear J. hel
de nu* vanmorgen op, hij "wilde, dat ik
eenige contracten voor hem in orde zou
maton. maar ik heb gezegd, dat ik het te
druk had mët andere bezigheden. Ma^ar u,wivaar een l>e!angrijke ontwikkeling van de
Sumatra.
Verschenen is een belangrijk rapport van
dr. Pekelharing, hoofd van de afdceling
landbouw-cconomie, inzake de resultaten
van het onderzoek inaar de landbouivtoestan-
den en zijn vooruitzichten op Sumatra in
verband met hel doortrokken van den Pa-
lembangspoorweg door Middcn-Sumatra
naar de Oostkust.
De samenvatting van de resultaten is
als volgt: In de afdeeling Korinlji; Boengo,
Bangko, en Sarelangoen liggen uitgestrekte
terreinen, die geschikt zijn voor groolcul-
tures. Da natuurlijke factoren, daarvoor zijn
aanwezig.
Economisch verkecion alle in zeer gun
stige omstandigheden, voorzoover het trans
port betreft. Verder(hceft Korintji bet voor
deel, dat er een rijstoverschol is, voldoen
de onx een groot aantari contractanten tc
voeden.
In de afdeelmgen Boeno, Bangko en Sa
relangoen zal de rijstvoorzicning echter
moeilijk en kostbaar zijn, zoolang geen in
voer van buiten Ned.-Indië plaats heeft,
of een eenvoudige goedkoope oplossing ter
voorziening in de eigen behoefte aan voe
dingsmiddelen is gevonden.
Bij de vier genoemde afdeelingen van
de residentie Djambi sluit zich aan dc
afdeeling Moearalaboeh op de Westkust,
don. Precies vandaag vóór vieir maanden,
belzeJfde uur."
Eu terwijl bij sprak, zag ik idou donkenen,
r.achi, het besneeuwd© dal, da witte ber
gen, begroeid mat beuken en sparren, waar
van de wind d& groote sneeuwvlokken deed
vc-istuiven. Ik zag do armzalige overblijf-
sek-n vaD eem don pja en in 't midden
daarvan al wat er was overgebleven, van
een Servisch regiment, dat zich
Lro-k naar dn Adxiati-clici Zoa.
tea'ug-
Mijn vriend had liet bevel over do achter
hoede, een greep in.mneui, d'® ©etis eoa coinx-
pagnie vormdan en nu ©an bwidiö waren, ge
worden. Ze waren afgestompt en vcx-suft
iajs automaten bewogen zij zich voort,
en met Hen mee gingen vrouwen, die kidniof
kinderen met zich ineesleepton cix an.dea*e|
vrouwen krachtig nog cn gospiiai'J, die in}
tragische siiilo lutn weg zwijgend varvolg
den ©ix zich heenbogen over de doodeii^,,
langs WiO sa* hi'cn kwamen, om luin ge-
we. en en pati*oaatin5»dien te ontnemen.
no ilu.stexTtïs weru nu en <lan rood ge-
klenrd doxa- flikk-ca'cndo rood© vlanxmcn van
ranalcn. losbarstend uit dc ruïnen. In
aen do jceren nacht kvramoa de granalteoi
„iorend aan, onzichtbare nach't-insootcn.
Met den morgen zou de alles vèmidli-
;end© 'a,llos ovtorweldigenti© aanval bogin-
ncn. Zij ivi.-ten met, welke vijand het was,
Do daar vanuit hel donker op lxon loerde.
Dui Inchers, Oostearijktrs, Bulgaien, Turken
misschien? Er waren er zoovelen.
„We moesten terugtrekken," vervolgde
d© Serviër, „en hen, die ons ophielden en
terughklden, achteihalen. We mojsien don
berg ontruimd hebben vóór den morgen."
