Schiedamsche Courant.
Uit de Tweede Kamer.
TWEEDE blad
/.-
(Zaterdag 1 Mei 1920, No. 16350).
pe Tweede Kamer zou roods verleden
met met de behandeling van het welhoek
voor Strafrecht gereed zijn gekomen, aks
te heer Kleewkoper niet het woord had
revraagd over axt. 509, en daarbij zeer
duidelijk had laten doorschemeren, dat hij
«moerad arlikel nict Z(mder hoofdelijke
Laming onder den hamer zou laten door
wan Dfl voorzitter gaf het toen Vrijdag 11.
om halfzes maar op, want er waren toen
pen dozijn leden in do Tweede Kamfer
waren, eerlijk gezegd, benieuwd naar
de gewichtige bezwaren, die do heter Kleew-
koper tegen art. 509 kon hel) ben, alsmede
jesen do daaropvolgende uit het hoofd
stuk „Rechterlijke bevelen tot handhaving
ter ópenhtre orde". En nu kregen wij
.Woensdag U» lc hooren (Dinsdag heeft
te Kamer niet vergaderd), dat roods die
woorden „Rechterlijke bevelen tot hand-
tóng der openbare orde" hem den
schrik (I) om het hart. deden slaan. En
mét den inhoud van de artikolen was het
niet beter, want ze geven den rechter de
bevoegdheid, on; in geval van ontdekking
op heeterdaad iemand preventief te latten
zetten, waaneer hij de openbare orde heeft
aangerand, en wanneer er gewichtige be.
^_fCa fegen den verwachte bestaan'. En
die rechter kan dien verdachte volgens
art. 512 voor een bepaalden termijn de
ooodige bevelen geven, ter voorkoming van
herhaling of voortzetting van het feit, en
van hem een bereidverklaring vorderen ter
nakoming van die bevelen, om, als de
verdachte weigert die bereidverklaring tie
geven, hem in hechtenis te houden. En
tra staat er wel in de wet. dat die bevelen
noch de staatkundige, noch de godsdien
stige* vrijheid mogen belemmeren, maar dat
bevredigde den heer Kleehekoper niet- Ach,
zoo jammerde hij, deze wetsartikelen mo
il gen den Minister naai' den zin zijn, die
zijn wetje tegen de revolutionnaire woelin
gen heeft ingediend, waardoor zoowat alles
a neg wat strafbaar zal worden als tegen
te opmhare orde gericht, maar zij zullen
den weg openen voor de grootst mogelijke
willekeur. Men zal den leider van eenvolks-
acfe kunnen arresteeren, en al spreekt de
rechtbank dan na drie dagen vut, dat daar-
mee de staatkundige vrijheid was aange
rand, doom drie dagen van hoofdeloosheid
kun zelfs de meest rechtmatige actio of
strijd finaal bedorven worden, biet bepa
lingen als deze, zop besloot spreker met
zijn beleend valsch pathos, kan de Over
heid van haar hoogste standpunt aftreden,
dat ïsde bes'chierming der rechtsorde tegen
vergrijpen daartegen, om do machten in
den Staat tegemoet te treden, die haar
in den weg staan. Zij kan een politieke
daad daarmee doenzij stelt de macht van
cel en opsluiting tegenover haar tegenstan
ders. De heeren Reijmsr en Beumer stel
'ten zich tot taak deze opvatting te ber
strijden, en al willen wij niet zeggen, dat
2e dit onverdienstelijk deden, we hadden
toch z»o gaarne gezien, dat ze de zaak
maar aan den Minister hadden overgelaten.
Want als Heemskerk iemand moet weer
leggen, die zich, zooals in dit geval, aan
in geen enkel opzicht gemotiveerde op
snijderij heeft schuldig gemaakt, is hij op
zijn kostelijkst; dan ademt alles ironie aan
feu, tot zelfs zjjn kuif. Wie kan mij nu
tea laste leggen, zei de Minister, dat er
0®ig verband zou bestaan tusschen de
®4®ling van deze artikelen en het door
rij" ingediende wetsontwerp op de revolu-
ioniuire woelingen, waar ik aan het ont-
fca van die artikelen zoo „onschuldig hen
pasgeboren kind? Ik heb ze in
®t ontwerp gevonden, en ze zijn 6 jaar
feeden door Minister Órtgeredigeerd, blaar
d noen; ze voor mijn rekening, want de
waren van den heer Ivlearekopar be-
®sten slechte op diens !al te levendige
tatiisie. Wij nemen hier slechts .den maat-
om, wie op heeterdaad betrapt wordt
openbare orde ta verstoren, en van
«a het vaststaat, dat hij dat direct weer
deen, als men hen; loslaat, cn die
bereid is te verklaren, dat hij dat
zaf dóen, door eeniga dagen
preventieve hechtenis zoo 'mogelijk tot beter
gj® brengen. Het schijnt -— dit tus-
haakjes den heer Kleerekopter
te vtJ^~t<3 Wezcn' dafc artikelen in
Lf1 8ckomen) naar aanleiding van
tt«uw ^C Sevai-Roerdinkholdar; de
foor a >aU,.'cderL naaniJ nis concierg evrouw
f'1 nirecteur van de Haagsche Tram-
!aPP'j> Mr. Stipriaan Luïscius, ont-
wreekte zich daarover, door, waar
ook op straat vertoonde, een
hum heen te verwekken,
«d dan naar het politiebureau ge-
j>roces"verbaal tegen haar werd
fóatttofj- losgelaten natuurlijk, ento-
Iifen oüfeut opnieuw. De heer Stipriaan
lad. «'„Li 4uucd0<*r guon leven meer
tow ,?6" adres de Kamer, dat
rrh.v-r+ edld'e ïnaa,tregeien de justitie
reden ^^'Oriccnen, die zij tegen leen
vari ^ouw Roerdinkhol-
oor„„ hebben, en dat adres as
van guworden, dat de Commissie
k 1912 deze artikelen
t ^and gegeven, die men in
o*% heeft onder den titel van
eammsaumsasaBaaim
stemma
Sn 1Tl,ÏTr;n5 V?0r g°f d?n kinderen zouden onderwijzer uit de lagere klasje Vooï ett&fe
orag. kj onze Rnteche naburen bestaat bijbrengen. Spreker js voorstander van de rakken" kan overplaatsen haar db hcosere
die in hot deponeeren van een geldsom;
bij ons zal men hot met een bereidverkla
ring afdoen.
De hepr Kleerekopcr had met grooto
stemverheffing: gezegd, dat deze artikelen
in den bloeitijd van liet liberalisme zoudon
zijn Verworpen, met oen beroep o;V "het be
ginsel, dat het recht van den burger zeker
moet [Worden gesteld. Maalr dat maakte
niet den minsten indrukalle burgerlijke
partijen gaven daaraan hun slem, zoodal
zo imet 48 togen 12 stemnren werden aan
genomen. 12? Vergissen wij ons niet? Er
zitten 5maners 22 socialisten in do Ka;
mer, en dan nog 4 communisten, die toch
zeker ften heftigste 'gekant z'ijn tegen do
bevoegdheid van een regeering, om mir
nachts der nichts den leider van een volks-
aotie te artieste-eren Zacht .wat lezer, gij
kent, als gij zoo spreekt, do sociaal-demo
cratische demagogie, niet, en nog minder
do Kleerekoperiaansche. 11, zegge elf so
c(i aal-democraten (wapen bij do stemming
afwezig, en de Communisten hadden zich
van clie artikelen zoo absoluut niets aan
getrokken, dat Van Jifvi; alleen de heerj
Kraijt aanwezig was.
De 'amendementen Var; den heer Dressel-
huijs, "waarover wij verleden week gespro
ken hebben, en-waarvan liet voornaamste
wias 'do invoering ton onzent van do En-
gelsche cross-texamiifalion, zijn allo verwor
pen, en de eindstemming, over het ont
werp, za], daar er gedurende de openbare
behandeling Ivvijziging'en in zjjn aangebracht,
later, d. 1 op Dinsdag 11 Mei, plaats
hebben.
r, - - -- ,-erplaatóen (naar db hoogtere
Bevrediging, maar niemand zal er zich klasse. Er is zekér iets gewonnen, ids did
toch zeker pvef verwonderen, dat hij bij amenjlementen vajn den 'heek Visser van.
f'-C^ncieclp gelijkstelling de vraag stolt, j IJzenjdoorn zullen worden 'aaingenomen, idiei
of bij Bezet nieuw© wet met rekening liad vrphieid1 willen laten om Kr L. O. vakken
moeten gehouden g-ijii mfet de vraag, of
ÜPjr good behaviour, hetgeen
Do Kamer heeft hierna do behandeling
van de wet op het Lager Onderwijs here
vat, en is aan de algemeene boschoup
wingen over hét eerste hoofdstuk daarvan
gegaan, dat den titel 'Algemeene Bepn*
lingen" draagt en de eerste 15 artikelen
van het wetsontwferp omvat.
Do heer Abram Staalman van de KLid-
donstandspartij betreurde het, dat deze wet
zoo Weinig voor de lichamelijke opvoeding
doet; 'de naam is Verfraaid, de zaak geens
zins; het Lager Onderwijs kost aan ons
land 'f30.378.560 en daarvan zijn slechts
f363.931 V-Oor do lichamelijke opvoeding
bes temd. 'Zijn l/ezwlaar tegen deze wot was,
dat volgens deze wet het gymnastiekonder
wijs kal gegeven worden door de onder
wijzers, dat daartoe ook bfeVocgd zullen
zijn de bezitfers Van de oude acte- vrije-
en orde-ofefeningendie thans gaat Verdwij
nen, en door d'e houders Van het diploma
als leider Van lichamelijke oefeningen. En
eerst 'op 1 Januari 1936 is dat onderwijs
op de bijzondere scholen verplicht.
Be heer Staalman mocht ca- terecht over
klagen, dat dit al een zeer stiefmoediare
lijko behandeling is van de lichamelijke op
voeding, en sprak als zijn v^ensch uit,
die onze Vollje sympathie heeft, dat alle
klasse-onderwjjzieis, die daarvoor geschikt
zijn, gymnastiekles* zullen geven en een
bekwaamheid daarvoor zulten hebben, als
thans de bestaand© adte s, gymnastiekonder
wijs gfeeft Hlij wil Voor di'e venVorven be
kwaamheid eten apaite geldelijke belooning
gerten, (en dat is goed gezien. Als wij in
zake lichamelijke opvoeding liet verzuimde
willen inhalen, zal ons g'ehoele land als
het ware ovbrdekt moeten kannen worden
met klasse-onderwijzers, die Volkomen in
staat zijn, ook aan toestellen, gymnastiek
les te ven, en dat géld zal Waarlijk niet
nutteloos worden uitgfcgeven. En wij zeggen
den heter Staidman van harte na: De tijd
is rijp; hier geldte: doe het nip
Ka deze practische ouverture kwam 1;
heer Gterhard de Kamer verrassen met
een paedagogische en philosophische bt?t
schouwing Van hooge allure, die zeer de
'aandacht trok. Trouwens, dat doen de rede
Voeringen van deze interessante persoon1,
lijkheid altijd. De heer Gerhard is sociaal
democraat, maar zoo weinig partijman, dat
hij -v|aak, en ook nu1,, zijn red-e moet beginnen
met te zeggen, dat hij alleen voor zichzelf
spreekt; hij is .eigenlijk zoo zacht als een
kind, en hij is in de Kamer algemeen
geacht om zijn onverdachte eerlijkheid,
ook bij de Rechterzijde, hóen zijn zeer ge-
prononaejeïd atheïsme toch zeker jvel een
doorn in het oog moet ;v(ezen-
Hij 'beklaagde rich, dat, ook ai door den
schoolstrijd, hooit ierinstig besproken is,
wat 5h hielt belang van het kind ïs. Daar
door is onziei school feitelijk zoo conser
vatief geworden, dat, als Oen onderwijzer
van 1820 dfe tegenwoordigo school binnen
trad, bij zich daar zeer spoedig thuis
zou gevoelen. De onderwijzer van 1820
trachtte het kind kennis bij te brengen en
de onderwijzer van 1920 Ho-et ïujejt daders,
daai is slechts quanïitatief, mlaair geen qna-
litatief Verschil. Hij bekomimerde zich met
over >de vraag of de gang van het onder
wijs juist was; zijn collega van hu evenmin,
hij volgt plechts waarheen de wet hem ge
biedt Leerzaam' ovas volgens spreker de
geschiedenis der ondieTwljswetgeving op dit
gelbSied. In J.796 hadden ,Wij allaeïr het on
derwijs in lazen, schrijven en rekenem ïn
1803 kwam cr do Kederlahdscha taal bij in
1857 Werden, pï geschiedenis, aaxdrijlcsknn-
dto, vorml-eer, natuurkennis cn zingen bij-
gievoegïd; in 1'878 kwamen da nuËige hand-
wterken er jbij, in 1890 het teekenen- cn
vrije- feta prde-oefeningen, terwijl men de
vormleer .wioer Jiet schie'ten. En het tref
fende van de geschiedenis is1, dat er steeds
iets hij 'jkwam, de school was het manusje-
van-alles, ollijd. blaar da Vralag wferd nifet
gesteld Waaroml de dingen S.n dim vorm
moesten worden aangebracht, ook door de
onderwijzers niet, die maar voor rich zei*
ven moesten pi'tmakeii, hoe ze de kundig-
a in prt. 2 van, de, Lager On,derwïjs-
dezo zich wel aanpast aan de nieuwe
maatschappelijke oriëri eefing, met de vraag
waarheen dit .-onderwijs ui zicli zelf moest
kunnen gaan. Had men niet een brcederd
paedngogischiQ herziening iter hand moeten
nemen, ;tl zou daarvoor dan ook liee! wat
meer tijd poodig zijn geweest? De wet
schrijft nu ren leertijd vau 7 jaar voor,
na den eeuw komen wij van ilc 6 jaar af!
maar zij handhaaft da idee, dalt de lagere
school begint voor het 6 jarig kind, met de
jarig kind, met de
verplichte vakken van art. 2, en ïLe les
roosters -en de leerplannen. Maar waar spre
ker een der ergste euvelen van de lagere
school vindt, dat zij zoo vroeg met dat
lezen, schrijven ch. rekenen begint, vraagt
hij of ooit emsrig onderzocht is, waarom
dat geschied;;. De school hoeft zich tot taak
gesteld para,"© kennis aan te brengen, af te
leveren op -12 of 13 jaar, on men twist
wel over de vraag, wat de juiste weg is
om die parate kennis aan te brengen, raam
de hoofdvraag, of het juist is die kennis
aan Ie brengei, blijft onbeantwoord. En daal
de school niet voldoende is, om dto parate
fcjnnisaan t© brengt-m kwam men tol 't zoo J>e(
trounemsvan uiige- huiswerk. Er is een ge
wichtige pwxlagogische waarheid, die alle
candidaat- onderwijzers op hun examen moe
ten kunnen nazeggen, maar die in de prac-
tijk mbt de vooten worelt getreden, en die fis
Alle onderwijs, zal het vruchtbaar zijn,
most de voile IxlaivgStelling des kinds heb-
hlen. D© Iw-langstelling worelt gewekt door
heigeen men ten deela kent en daarnaast
door het bewustzijn van het gfemis aan
kennis. Daarom moot helt lezen veel later
wordien geleerd, na hel verkrijgen van be
grippen;, na het loeien waarnemen en óor-
d-selen. Te vroeg lezen1 leidt iot slecht les
acn en to veel lezen, helt kind leest vóór
het voldoenden geestelijken rijkdom heeft.
Terecht is eens gezegd, dat het kinds
zich in da school voor overspanning be
hoedt door hat grootste 'deel van den tijd
niet to i ai sl eren.
Daajdoor wordt er Steel tijd in de sdhcjöl
vermorst en rijst de vraag, of xnen de nnicL
d'agsdhooltijden. niet zou kunindn missen.
En voor spreker rijn al die voorgeschreven
vakken, al die lesroosters ian leerplannen
uit den booze, d-e 'taak das oncterevijzers zou
moeten luiden: leer 'het kind waarnomen),
denken, oordoelen; oefen het dan in de
vaardigh'eidsvakken, lezen voorop, ton-zorg
cr Voor, dat het na id© llagcare school zacH
zelf kan oefen-en. De ondervvij-zer moet on
der den imiood van zijne leerlingen staan
ten d'at deel ides lancls, waarin [hij verkeaqt;
heeft hij zich slechts dit tot taak gesteld,
d'an kan hij 'zijn onderwijs bepalen.
Niets is vmlerfelijker dan de gelijkheids;
en gelijkvormigheidsschooll, want'sedsr kinld
meet den vollen ontwikkelingsga'ng kulnnten
dfeoti'loopen, volgens zijn eigen karakter en
aanleg, ldugge kinderen moet men hfet
in een vlugger tempo dan Voor ^le and-erep;
kennis willen bijbrengen, zij hiebbssn Ü-eftmid-
delmaligen naast zich broolnoodig, om' inlet
Vluchtig t© worden. 'Maar dan (moet in ide
wet, naast de starheid en dia straklieid, dia
haal' kenmerken, do mogelijkheid Van groot-
tere ontplooiing worden geboeltn, ein sprei
ber is er dankbaar voor, dat zulks in iart.
21 «enigszins wordt gedaan. Do grondslag
der school moet gelegen zijn in den arbpf.d
zelf, en haar gronrlriag moet kiutnen vwezon
dia gemeenschapszin. Kien meet a£zi|c(a Van
het denkbeeld, dat de school edn kind fix
und' fea-tig zou kium'en aiLea-aren, de weft
cnctat bet^i' de mogelijkheid opplnen, opdaltide
school do ontwikkel in«sgang zal krijgija. dii
die maatschappij elsclit.
"Wij (licbbca; ons lang met «tezfe awlcl bezig
gehouden, oimdat wij ze zoo buitengewoon
belangwekkend vonden, feil de Kamoc vond
dat ook. En vel in die anate, dat op haafr
Verzoek dtn heer Gerhard meter werd toe
gestaan dan de Vastgestelde d(ri© kwartier,
zelfs de slgeage voorzitter begrdep, dat hij
in deze niet tegen dril unahieimen. wenscfh
van de Kamer 'mocilit ingaan. De ©enig®; die
de mede trachtte te ven-kMn-eenen, was de
heer Ottö, die op een bepaald punt m-cf* ide
intamipli-e kwaim, dat ze oud nieuws was,
wat d)a sploeker tot do leuke opm-cirbing
bu-acht dat niet alleen wat nieuw is, ver
dienstelijk is en do figuur van dien heefr
Otto, dio in de Kaan ar mu niet direct hoog
aangeschreven staat, juist niet ïin raanznieci
dieod rijzen.
Wij Weiten wel dat deze itedeni (geen prac-
tischa geVolgen heeft, nu er gefen concrete
-voorstellen op volgen, in zoove-nte had! de
haör Ketelaar zeker gelijk, maag het is toch
goed' dat zulke 'dingen eens gezegd jvvordeia.
De hora- Snoeck Henkomans besprak het
M. U. L. 0, in doze ,wot U. L. O. griheiofcetnj,
in verband! met hot gewone lagea- pnclefavïjs.
In dte ocirste plaats zou hij den oo-rspironke-
1 ijken naalm harsteld' wille-n zein, omdat
daaraan hiorinn-eringoa jvelbondidn zijn
van krachtsinspanning dn overwinning. Oon
spronkelijk maakte d!e Minister van ïtet
M. U. L. 0. iden boVcnbouw óp het genoten
oix-ctenvijs. Maar op- 20 Foliruari, 1.1. wcu-d
Jat bij nota vati •wijziging geheel Vanlhiterd.
Het M. U. L«. O. wondt hts bat waro idoor
iniddien gezaagd; het onderste stidc zinkt
weg en het bovenst© zal rijn leigofa wqg
raxoeten maken. liet •nienwe "U. Ij. O. zal hfelt
mogen worden gegeven in kopkl ass ©mi,
maar in kopscholen. En d'at was sprei-
kerS grief daar van de bes taand(a (400 M. U.
L. 0. scholen 'er maar 40 kopschoten rijn.
Zoo zouden dus 360 van de bestaande M.
U. L. 0. scholen na dte iaaunemiing van dit
wfetsontweap quo eten verdwijnen. Pi& scho
ten Zijn dfe favorielsoholen' van ddn idieinesn
fnjjldeihsitand, omdat voor jtcm dio <Xe
M. U. L. O. school afliep Vele wegen ©pon
ste an. Spreker betwistte d© uitspraak Van
dm Minister, dat op de bestaand© scholen
5 percent der kindemt, dio dei M. U. L.
0. Jdasso zullen bereiken den ontwikkelings
gang van dfe overige 95 't-egienliiouidt. En hij
wees op, d'o moeilijikheiA 'Van kopscholen
op,
waarvan dein onderwijzers alle bt-voegdhed
moeten Rebben, jjerwijl jn^a
te gcvicn op do lagere school, en do kop
schalen. omtor hetzelfde hoofd te brengen
in één gebouw, mam- nog beter ware het
.'do oorspronkelijkjo redaolie te herstellen,
en daan-oor dc(ed do heer Snoeck ïlcntkbi
mans een krachtig beroep op den Minister,
wij zouden bijna zeggen in' roerende be
woordingen. De Heer Rutgers hield een
juridisch betoogje, om te bewijzen, dat
sommige bepalingen geen bepalingen zijn.
omdat op overtreding daarvan geen straf
staat, cn de lieer Otto lxield, nog niet
wijzer geworden, een rede vow ink je, om do
monoumentalo rtede Van den heer Gerhard
wat te kloineeren, tegelijk .verklarende, dat
hij het daarmee roerend eens was.
Do Minister kon zich uit den aard dei-
zaak niet lang bezig houden, met de rede
van den heler Gerhard; als minister heeft
hij slechts zijn wetsonfntorp te verdedigen,
en zijn oordefel over de daarop ingediende
amendementen uit te spreken. Toch' bracht
Jnj er alle hulde aan, als bevattende zoor
waardevolle wenken voor den toekomstige»
wetgever, die, wanneer eenmaal de beviv
(liging er is, uitsluitend kan vragen naar
het o nde ï-wjj sbelang. (Toch betreurde de
Minister en dat was yan rijn standpiuxt
begrijpelijk mint die hoer Gerhard )>ij
de opvoeding van lilet kind het zedelijk,
religieus R-lement geheel had uitgeschakeld
De heer Rutgers kre^g dp „Iwschciden
opmerking in zachtheid' des woords h-aeft
Minister do Visser nu eenmaal zijns gelijken
nxt d'at liij opmerkingen ja hrt debat
bracht, waaiWan ia bet VoorLo-opig Ver-slag
geen woord' was 'te inden. De (Minister zou
er d'an ook niet op Jngaan, al kcin lnj zich
dan ook op bekwame juristen beroepui. (dip
als wetgevers niet anders gehandeld hadden
d'an hij. Do heer Staalman, (kreeg de ven',
ztefcering, d'at do Minister onlim-oepelijk
Vaathoiidt aan het beginsel van hef ontwerp,
dat do toekomstige opleiding van den onder
wijzer in zich sluit de bevcegdheid tot les
geven in lichamelijke oefening, en zij vzullen
eene opleiding op dat gebied hebben, gelijk
staande met acte s. v
Dan zal het goed' rijn; maar juist 'tpunt
iu kwestie tussdheu den Minister teh deit
oudtgj-nmasttekondeinvijzer Staalmaj; was,
of die opleiding gelijk zou staan met die
acte, was het wel ©enigszins jammer, dat
er geen replieken weaiden gehouden, pm
daarover lidhit te Verspreiden.
De algemeene beschouwingen over Titel I
waren hiermee afgeloopen.
Bij art. 1, alin. 2 „Onderwijs, ge
zamenlijk gegeven aan kinderen
van ten hoogste drie gezinnen,
is huisonderwijs" stelde de heer Otto
voor daarvoor in plaats te lezen: „Onder
wijs gegeven aan ten hoogste zeven kinde
ren, gezamenlijk van ten hoogste vijf gezin
nen, is huisonderwijs." De reden daarvan
was, dat uit de wet thans verdwijnt het
criterium, dat dit onderwijs moet geseven
worden in het huis van het hoofd van een
dier gezinnen. En nu zou men kunnen
krijgen dat van drie gezinnen, elk van
vijf kinderen "die zijn er niet meer,
viel hier de heer van Reresteijn in
die vijftien kinderen in een apart lokaaltje
les krijgen, en dan is het feitelijk een school,
maar niet in den zin der wet. Terwijl vol
gens al. 3 van art 1, alle onderwijs in in
stellingen van openbaar nut wèl als school
onderwijs wordt beschouwd, zoodat het on
derwijs aan twee kinderen in een wees
huis zulks is. Do Minister voelde de juist
heid van de opmerking, en wijzigde het
artikel zoo, dat cr aan toegevoegd werd.
dat huisonderwijs nooit kan gegeven worden
in een schoolgebouw of een gebouw van
openbaar nut. Maar zijne goedwilligheid
kv am hem op cone vermaning van den lieer
Nolens tc staan, om geeno wijzigingen in
het ontwerp in te dienen dan schriftelijk
en daags te voren, en de Kamer kreeg van
hem in overweging, of men ooit daar hel
ontwerp met de "100 daarop ingediende
amendementen, zou doorkomen, als men
begon met lang te debatteeren over een
vraag, die feitelijk niet andere dan theo
retische waarde had. Hetgeen de heer Otto
tot de nijdige opmerking verleidde, dat. de
heer Nolens het wel gemakkelijk zou vinden,
als er hcelemaal geen wijziging in de wet
werd gebracht. Hij trok tevens zijn amen
dement In.
Art. 2 van de wet bevat de vakken
van de lagere school, in de eerste plaats
die waarin elk kind zal moeten worden
onderwezen, te weten, lezen, schrijven,
rekenen, Nedorlandsche- Taa.l, V.a-
derlandsche Geschicdenijs, A,aard
rijkskunde, Kennis der Natuur, Zi.n-
gen, Teekenen, Lichamelijke oct.ï.fe-
n.i.n.g, H.a.n.d.e,n,a--r,b,e,i,d en nuttige
Handwerken, (voor de meisjes).
De heer Bulten wensclvta dan handen-
ajheia naar do categorie Ier fa-jLa'Aun
vakken te doen verhuizen, daar dit en
derwijs tot uogtoo groo-le teleureteHin
heeft gewekt. Het zou, als het goed wn»,
aan do jo-ngens in werkplaatsen, e»
aan d© meisjes in k.e.u.k.e.n.s, bei do
nan do school verbonden, m.oet|en wor
den gegeven, ©n dan enorm veel kotten.
Maar nu is het grootcndeels spielerei ge
bleven, zooals boel sneren in klei. papier-
knippen, figuurzagen teil dergelijke Rn de
moeste onderwijzers, die de Sjödacte had
den, ded-en dit, omdat dit per jaar f50
meer gaf, maar zonder eenige liefhebberjj
voor het vak. De heer Bulten kreeg zijn
zin, zijn betreffend amendement .werd in
zeer bonte stemming met 36 tegen 26 stem
men aangenomen. Nog gelukkiger was hij
met zijn amendement, om onder kennis
der natuur ook de eenvoudigste kennis
vjan. do gezondheidsleer op te nemen, dit
stemm'en tegen.
„Fen amendement van den heer Otto,
om ook het teekenen onder de facultatieve
vakken op te nemen, waarvan de voorstel
ler met grooto omphase verklaarde, dat
het in do lichting van den hoer Gerhard
ging, haaldedrie stemmen. Die van
den voorsteller, en van rijn pariijgenoo-
ticn Lely en Fock, dio blijkbaar medelijden
met zijn aimzalig figuur haddon. Hoe krijgt
een oud-schoolhoofd het in zijn hersens,
om het teekenen, die heerlijke oefening
voor oog en hand, op loss© schroeven, te zet
ten; he>i Was daarenboven, heelexnaal niet
in do lijn van don heer Gerhard, die zeker
het tefekenen ce-rder dan het lezen wil
laten komen. Eindelijk Was er een amende
ment van de meerderheid van do Commis
si© van Rapporteurs, om al. 3 van helt
art. te laten vervallen, di© luidt: „Onder
vader land sch gesohiode.n-Ls ï.s
mede begrepen de eenvoudigste
kennis der gemeente-, provincia
le- en staatsinrichting van Ne
derland". De voorstellers meenden, dat
dit vanzelf sprak, en dat het niet wen-
schelijk is omschrijvingen van de vakken in
de wot te geven, teneinde voor het onder
wijs in alle vakken de noodige vrijheid
van beweging te waarborgen. Heit amende
ment werd echter verworpen met 29 te
gen 28 stemmen, waarbij ook al weder
van politieke scheidingslijn heeuemaaJ geen
sprak© wias.
Bij artikel 3, d'at het onderwijs ondeof-
^cbeidt in gewoon lager onderwijs, jiitge-
bredd' lager onderwijs en buitengewoon Jageir
onderwijs, verdedigde de heer Visser van
IJzenctoom ©on am-mdemeaifc, om de vrij
heid te behouden aan de lagere school ook
onderwijs te geven in één of sneer der mïet-
lerpliciito valken. De toer Alband'a ver
dédigde voor zijn. partijgenoot Ossendorp
«en amendement, om den leeftijd op 8
jaar te brengen. Verdfer had Jiij zelf nog ©en,
amendement om centrale koptoholen to
voamiten voor de 7de, 8ste en 9de leerjairen!,
tot tot verkrijgen van leerkrachten voer Jd'a
hoogere klassen. De heer Butten had! een!
amendtement om tot tot 7d© leerjaar de fa
cultatieve vakken te Verbieden behalve
handenarbeid. De hoer Ketelaar wrenschte
in dit artikel het vervolg onderwijs te v©r-
nneldien, als gedurende twee jaren verplicht
voor niet meer leerplichtige kinderen.
De heer Otto verdedigde een amende
ment om in het artikel speciaal het voor
bereidend lager onderwijs te noemen. Dit
moet duren van het 5de tot het Sste jaar,
en da,n eerst begint Tiet lager onderwijs
en de leerplicht. De heer Snoeck Henke-
inans wil dan maar M.IJ.L.O. behouden,
en het verbod van de facultatieve vakken
de eerste vier jaar doen gelden. De heer
van Beresteyn bestreed het Fransch op
de lagere schooi. Maar onze plaatsruimte
dwingt ons het hierbij te laten; over de
amendementen zal trouwens eerst volgen
de week worden gestemd.
tiemeagrt Nieuw*.
Het motor-kenteeken.
Op heden, 1 Mei, treedt in weridng het
gewijzigd© art, 7 van hef- Motor-Kenteeken-
üesluit, luidende:
„liet nummer me't letter moet zoowel
linies en rechts van de richting van het
rijtuig als van achteren zichtbaar rijn. D'apr-
too moet het worden aangebracht;
a hetzij aan weerskanten op een meta
len plaat, welke aan de voorzijde van
het rijtuig in vasten stand pecht en onge
veer horizontaal vooruitsteekt;
b. betzij aan weerskanten van het vooi--
geliodte eener benzinebewaarplaa's of der
gelijk voorwerp, indien dit „voorgedeeite
zich vlak achter hot b'alhoofd bevindt, ter
wijl het bovendien aan do achterzijde van
liet rijtuig wordt aangebracht op een me
talen pktof, bevestigd aan hot zadel, aan
den bagagedrager, aan tot achtorspatbord
of wel aan de duozitting.
On mensrJidijk», tanraarloozing.
Van andere zijde wordt aan de „Prov.
Gron. Grt" omfrent het ergerlijke geval
van verwaarloozing to Veondam nog ge
meld, dat het eerste bericht, hoewel juist
wat den feiten betreft, toch een weinigje
te fel gekleurd was.
Hot geval heeft ook te Groningen zoen
do aandacht gatrokken. Man - heeft ge
vraagd, hoo tot mogelijk is geweest, den
jongen zooveel jaren verborgen te houden,
Hij moest toch voor do nationale militie
loten. Dat. nu heeft hij inderdaad gedaan en
hij is wegens lichaamsgebrek afgekeurd.
Dat is ongeveer vijf jaar geleden gebeurd.
Men kan dan ook niet zeggen, dat hrj acht
jaar lang bepaald opgasloten is geweest-
Do buren hebben den jongen meermalen
gezien en wisten hoe het met hem ge
steld was.
Tiet bi a/1 verneemt nog, dat de moeder
een zenuwpatiënte, een sloof en dat de
hoofdschuldige de vader is.
Do jongen is Vooflocpig In lief gasthuis
opgenomen. Hij zal waarschijnlijk onder
cu rateel e worden gestold.
Kerk en ScId oI.
N ed'. ïleirv. Kerk.
Beroepen to Melissaut ds. L. Rug
haren te Bleiswijk; te Bfurgh op Schouwen
ds. J. W. Boogaard te Engelen. C
Gerief. Kerken.
Beroepen to Andfel ((N.-Br.) 3© toer J.
B'. Jansen, camt'. te Zeteenlhuizien.
Hooger On d'erwijs.
Universiteit to Lolden. Doet. ex. mlsMiij-
Ifcveidkunde rnej. R. R 0. Fransen fen m©j.
J ,T1l. van Tlaiaflen. Doet. ex. retihüen, tie
toeren J. J. B. Bosch van Rosenthal en
G J. B. van der Dnssen. f
Te Groningwi is bevorderd to>t arts Re
toer J. Kiens, geb. te Opwierde.
Faillissement e.n.
U itgespiroken:
J. K. Borger, koopman, Nijmegen. Recto
ter-co,rrunissaris mi-, J. Ilouwink. cur, mr.
II. J. C. van Scliicrpcnbcrg, Nijmegen.
N. V. Elbuirgscihio Sigarenfabriek Luctor
ot Emergo, Elburg. Recbtei'jootnmilssaris mr.
E. L. Bmbgrom cur. mr. I. B. van der
Pol, Zwolle.
DEB
s.«at
