SchMa,
dm rant,
tweedf
Tweede Kamer.
D
«•is
- h i'
to20, Mo. 16396),
£00g.ra de [dulteto. in Hat spfel komien wor-
dea do gfemöödterön Warm, m dal Hoeft
zJdh.' ook Avee» Hij do behandalingl van Ida
Onldewijswet baxvaarHeid. Waardoor Hot
rickomen is, dal Hat slot xran do behandeling
genoemde xvet em© tarn erijk heftige
jdisèukisio göwteest is; waafbiji nu juist
geen s'plrafoo Was (win veel xvoderrijdscih
«trquiR'eii. i
5 fAp*L. 39S regelt iwjat e!r gedom m,oe1|
Vöden met do bestaand© saHoa'grixuiAAren
van do ttjzoixdere 'schooiDo schoolbes'to-
m zouden natuurlijk pjat de u-et. in idc
faal uit do Overheidskas oen nieuw ge,
nivt kuntoen eisdHm, en bet beslaand©
lalien afbreken, of voor hot eon of ander
oeleinde vorkoapen, maar 'ton eerste zul-
,n ao dat Wet .doen, en ten tweede 'zou
j>[ niet in Het .belang van do 1 eenlingen
wezen. ld® dan gcxuLmen tijd op stiaat zou;
en komen te staan. Dat de Overfheud, klez©
gcjb'omven eenvoudig zou naasten met edn,
Rees hu maar Hij, dat gij itn Hat Vervolg,
„yjto alle kosten af zift, is natuur,lijk uiige-,
stoten, (hot Zo,u Hkd alleen met do pacificatie
mna» pok mot de cerJijkHaid in strijd wezen,
Hui is deze zaak alzoo bedorven. Do
gtoatsconxmissie luul gewild Idat doze go;
touwten ato do gemeenten, waarin zö gei
'legen rfjjn, zouden komen, tua taxatie. Maan
-fle Minister Hooft dat stelsel nieit ovcngoi
kuneto, Hij laat do scholen aan de school.
bfesLuiffin, icn la,at de gemeonten daarvoor
eerta vergotetling iijlkdcinen'. ilij heeft dezó
asgeling blijkbaar geiroffela ter wille van
jdo an'hievoluticiaairien, die ier buitenga
vvoan op gestekl waren, dat de stihoolbeA
stuiten eigcinaOrs van 'do gebouwen zouden
blijven, en al teeft niemand minder dan da
heer de Savornin Lobman zich daartegen
bj afzonderiijke- no'a, die aan hel Voorloog
"pig Verslag was toegevoegd, krachtig iw
zst. het Heeft niet geholpen; de Mmist&r
Jjêt He Zaak zooals ze> aa-Hs. En, ook [de Hoe»
fle Jkivonixn Lobman schijnt ingezien le
hlehben, dat het beter was, zich- in dezej nie|
langar legm den iantunevolutio|nairen HopteL
genoot 'te Mijne» verzetten, van Höm is
althans gedn amendement gikeme» oca In
3e zaak xmandmng te brengen,
r. Maar liad men gedaala zooals dia Stoats-
coiiihiissie wilde, dan had mr» geen moei-
fjjfcheden gekregen, nut tv aren za en wel,
ea OAreiinrlaedig.
Het Stelsel van den Minister is, dat van
1 Jan. 1922 af da schoolbesturen van da
bijzondere schrik», voor de gehouwen eb
tareiae», jaaxlijlks 6Vz percent van 'de A\Ja»iM
jte zullen krijgen, ten die waadde zal zijn (dia
■•vnki 1 Juli 1914, dus van *pó» den oorlog,
Höhiailvio natuurlijk van 'die scholen, dim
iatejr gebouwd zijn, ma?x da,t zijn er niet
B» giejmwn'ea Wonden daa»do'0ii(
"met eeta dikke '5 millioen belast, xvaarrap!
-nj eohfea* ruim 4 miilionh terug kiijigcn,
■ift geniieeliitienj Avien hot te zwaar val I, die
.'fiVs pe|rodnt u|it te keeren, kannida, dank zijj
je aalnnetoimg van eela amendqmlelat-Dlres.1
seilbaijfe, daairvoor jaalrlijks ©me extra toe
lage juil 's Rijks kas krijgen.
Maak men vond dio fk'-' piarcent aan da
LinkerMjcte te veel. Die h|aer 1$. te» Laan!
Stelde voor, dat d|o tertiaiinien' en g>ebiouiwien
aan fte gemiecnllien zouden overgaan, en
..tot dezen dan de daaffopj rustendio sohfil-i'
tfea zouden aflossen'. Dat zou al Heel om-'
Mljk zijn, want dnu zon de bijzondieaiei
Jschool zolnlder schnltLen te» zijn niet
uejd d.i. dia schjool, w,aalcva)u de contri-!
/ipantaii van "do m'eeste offctrvaardiglijssLd
'bldbben blijk gegeven, in dö slochte'ba coin/
®fa komen. Dia Heer Te» Haan scheen dat
zelf tocüi,1 in te zien'; wjan't! subsidiair stelde
W voor de wtea-keffijke kosten aEs grondslag'
vqor jlia Aiettgtoeding Le mjetoien^ lem iede» jaar
2 percent iaf ta scHrijven, zoodjat het na
awe Halve eejujw met allo vergoedingen gé-
Bajan zo,ui zijln. Dn' Hij ging hoog te paard'
feiten, en citeeiridd taj Aran gevaltei, hqei
Wh' tokt d|o bastajand® schoplgfejbouwieml
dfeir bjfzoinldera sdhlool winst triaohtto te
'maken, dopfr, vóór dal d© wiet 'in ivrerkingj
HeeSt, Wauwe opl 'fe ridhi'jen. In Wahfuli»
- iiv. as 'Vojgjens heni leien uiauiw schoolge-.
".IjopiW geopHnjd vopfr do Chiristelijte school,
terwijl Het ojude laalnl ©en Hankeltfabtniek is
^htonrd'- |0m 'te |edjndig^n met de verklaring
üa|ü Hij zich ini'et zop latten „beduvel'ein'{L
fltet Hjict wiel ,oif dö dagriüjksci^e: omgaing
ïtet 2^|a weth'ojaidieir Dnys m,öt haVomdeii-ljik
B aa|a de gekuiscKürcid van uifcdirul kjng
WnZaan|damls hdlrgeivjaidieirj. En al bleef er
paj 'de aHlichilingieini vian den heet; van dier
Mojten tejnj diie vian d©u Mijnistep, ntet viael
pvcg vsja de m|ed.efd^dlingiöa vnu ddh Hjeier
ter Laaja', dte nH "eenmaal do sleöhite gje-|
Yeoiate heeft, gjjgg laieuni geschiietvun
"wjopöit als een evangelfe aan to nepten,1
ïcipdep tó onderzoekfen of d'o Idron jhist ijfc
rinleemt toch( niet weg), dat iep tegen Jn°nt
kt wopdèh^ dat den een of aHderq
dei® scih|ool uit do financieielie glelijkA
sieihog ©en slajatje pon slaan,
i- .Do heer Otto wilde voor den eersten
keer 6r/» percent vergoeden, 'en dan ieder
ejaar i/t minder, zoodat de zaak in 20 jaren
noemde, om aan de wet zelve zijn stem
te onthouden, en op de noodzakelijkheid
wees, dat die gemeente-uitkecring eens zal
afloopcn, omdat anders over SO jaar een
juffrouw nog f-1000 kan hebben, omdat
baar vader, eons bakker in Auguslinusga,
lid was van een bijzonder schoolbestuur,
werd do lieer Rutgers geweldig boos ten
maakte hij hem uit voor den anonymen re
dacteur van L'ilenspiegel. Er zijn nu eenmaal
geemensclien, dio zoo slecht tegen leen
grap kunnen als de anti-revolutionnairen
liij verdedigde natuurlijk met hand en tand
de voorgestelde uitkeering, en werd daar
bij krachtig gesteund door den lieer Van
Wijnbergen. De heer Snoeck llenkaraans,
altijd voor den vrede, hield zich heel kalm,
maar wees er locli op, dat er in Dien Haag
bijzondere scholen zijn, die twee ton ge
kost hebben, en waarop de lieele bouwsom
als schuld rust, en die 5 ton van bouwen
zouden kosten in dezen tijd. Reeds met
het oog daarop achtte liij de voorgesteld©
uitkeering geheel gerechtvaardigd'. En ook
de grijze Lohman mengde zich in het debat,
hij betreurde, dat thans weer klanken waren
vernomen, die herinnerden aan den school
strijd in zijn slechtsten tijd; hij zon over
de hoegrootheid van de uitkeering niet
strijden; die moest door de Regeering be
paald worden, die daarvoor de gegevens
heeft, maar het recht daarop stond voor
hem ontwijfelbaar vast en werd doorhem
met veel wai'mle verdedigd.
De Minister, die blijkbaar niet qp zoo
heftig debat over deze financieel© aange
legenheid had gerekend, gaf wederom van
veel staatsmanswijsheid blijk bij dit moei
lijk© geval. Hij versterkte zijn positie tegen
over Links, door de overneming van
een amendernent-Albaxda, waarbij bepaald
wordt, dat, als de schoolbesturen hun
school verkoopen, zj aan de gemeenten
zullen moeten neslitueeren jvat daaraan
door deze ten kosto is gelegd, en [tevens
ma,akto Jtij, dat de hoer Rutgers zich ge
noopt zag zijn amendement om de uitkee-
ringen van do gemioonto reeds op 1 Jan-
1921 to doen ingaan, to te trekken. [Na
tuurlijk heeft luj de amendementen-ter Laan
onaannemelijk verklaard, ook .[dat, waar
van ,wj in ons vorig overzicht hebben ge
sproken, en dat ^wilde, dat het Rijk alle
gebouwen zou overnemen. Ilfet amendement
Otto, om do uitkeering in 20 jaar fe doen
afloopen. werd door den Minister '„ontra
den", omdat daarin een sterke prikkel zou
liggen voor de bjzondere scholen, om kort
vóór den afloop der uitkeering de gebou
wen te verkoopen, en bij 'de gemeente
aan te kloppen om een nieuw! gebouw.
[Het |argnm|ent w|as niet bijzonder sterk^
maar of men het daarom met den heer
Diesselhuijs een „fopspeen" miag noemen,
is een ander© vrSag. Ten slotte kwiam Hij
met kracht op legen de legende, „dat [er
thans bijzondere scholen wierden gebouwd
in de hoop op financieel voordeel. Hem
was maar één geval bekend, dat een school
'bestuur het schoolgebouw! walde verkoo
pen e° op speculatie oen nienwt bouwen,
100,3»' net zag dadelijk van zijn piarmen
af, toen Het een waarschuwing van den
Minister kreeg. En \da heer ter Laan zal,
zoo sprak Z. vL., zijn krenkende woprdien
voor de mannen va,n de bijzondere school
hebben terug te nemian, geen lid van ©en
schoolbestuur ham opit d^tarin zitting om
zich te verrijken, «naar hun Ikomt ©en
eercsaluut toe, schoolbestuurders en onder
wijzers, die op dit terrein de hitte van
den dag en de koude vim den nacht heiHj
be;n gedragen. v 1
Tcdi had de Minister o. i. beter gedaan
©on welwillende houding tegenover het
amendeimiemt-Otto aan te nemen, maar wij
motten .erkanjnen, dat de RecM©rzi|iae hem
dit ommogalijik "gemaakt heeft; zij stond op
haar recht. Dat was raiiat vjetrstandig, wa|nt
ai is het rechtvaardig, dat, wat voor ge
bouwen em terreinen wan de bijzondere
school is uitgegeven, thans door het Rjjib
wordt gerasiitueml, men moet toch niet
vergeten, dat dit geld voor het grootste died
niet nneier hujn ten goede zal kombn, d'e biat
hebben uitgegeven, dj© zijia' in vtel© gejVaflen
nl lang ter ziefe, en onxteren' znlten ie» van
profitaaren, voou.' Avie het"zla,L weaeln wat
ens volk „geAmndep, geld" pleegt te noemen.
Het zou ©en d£d>-d van edelmoedigheid "dn
Amp. Avea-ltolijkei pacificatiegeie&t zija. @e-
AAieept, ajs 'er zooveel stemmen Riechts
voor het amendieiment-Otto warela opgegaan,
dat do Minister vrijheid hald gdvioaden het
over te( nemen, e|a wij "betreuren', "dat zulks
nieit is geschied.. Nu avos, ook dit moet er
kend Avordem, een rede als d© hieer K. te»
Laan over deze zaak hield, al heel' Aveinig
geschikt om de gemoederen aan de' Redh-
berzijeta tot zachtheid te nopen, maar daar
om blijft de zaak toch ©ven iamimier.
Het "amendement-ter Laain (overgang van'
do gehouwen aan do gemeenten' mjqt over-
noming van de schulden, die daarop rusi
ten), kreeg slechto 21' stemmieln, die va|n!
de Sr. D- 'A'- D-, "v"3!11 dein! communist
van lUvtepsteiiH «o van den "Unie-Liberaal
Van Doorn,
Hat amendieonelnt van dezelfde (grond
slag schattLug: bouw <em iiarichtingskosteiU
tiebjk' zal zijn ger&gdd, valni Rechts fel big- keeirijnjg door de genteenferi aan' 'do bijzon'-1
streden werd en, neerges'leinid. De JEniste» jdore scLjool geeto zaak vajn! beginsel maa»
had steker geein ongelijk,toen hij |e» op vajh geld- iWïjf 'kuinnen ons ntot \'oorstellieC|
wees, dat dit voorstel niet thuis behoor- idat daaraah de Liinikerzirfde in hjaa» geboot
do in Oo'n oindorwSjsAvet, maar Avat had va(n de wet eeniö pa»,tijw©'t zon; willen man
de heer v, d. Molen noodig daarover zoo'n' kefn, aliecn dootf de gölalssterkte A-an Rodijta-
heftige redoA-oering te houden, ©n ha,fciijrko aa/ngenomen, want dan zon lijet haele pacl-
toespellngien, te maken op hetgeen d® heer ficaLIewedk ÊcitelSjk mJisluldi zijja. Van de
AJbapde als Wethoudeir van Onderwijswet S.D.A.R. zajfn Avij alles behplA® zeke», nuj
vajn de Residentie doet? WaS het niet daar- [li©t optreden van den heer K'. tea! Laan êzioo
aan te AV'ijtejn, dat ook bij dit voorstel dikwijls aanleiding gaf om Ie vieirmoed!en'Y
Rechts en Links in twee vast aaneongle- jd'at de partij niet ongaarne een motief zou
sloten rijfein tegen! elkaar stonden?^ Hebbein, «1 tegen te ^Dammen, omdat zij
Eie zloo kwam h©t, dat op heti eind vain, (andieors Wijnkoop cs. de eer zal moetent
do discussie er niets vaty die iveMadïge' gtmitnen te poseoren éils' „nedde»s' valn hiet-
warmto ün de Ramomtmosfeer avos, die -opjoBafblaair opjdtenAdjsV. 'F.nfjn wij zniiein:
sprak Aan pais en vreie. Da heer Otto gaf ];et .afwachaen.
zijn 1 inrfc lucht door edn,^eveln' smakeloos Wij' kunnen deze besclijonwingein' niet be
ats grof: fin kunnen, jelui gaan! potA'ertee- sluiten zonder een 'woord van hplde te
ren; de) heer v. d. Waerden, fijnter aang©- brengen aan Minister de Visser, voor de
iegd, vergenoegde zich met de ironische uitstekend© Avijze, Avaaroip hjj liet AVetsoint-
opnierkingEn 'dat [noemt raten pacificatieAA'eicp heeft ven.led.igdHij Avas de materie
maar die oyerigan va!n Links bleven zwijgen, geheel meesier en heeft zooveel mogebjk
en AA-ij herinjnteiden' ons_ het wooml van de» ex (naar gestreefd; de eerlijke makelaar ff
dichter: „Stilzlwijgiein, os leen kwaad, dat izlijin: tusschjon de voorstanders Ann he'ü
meer steekt dan kwaad spreken." openbaar en Van l;et bijzonder onderwijs.
_En op dat ongelukkig oogciablik,_ do Mi- Ata Hem dh niet geheel is geiukt, koant
nis tier zal zelf Avd gezien hebben, dat bet dat Arooa' rekening A*an soimnige leden der
oogemhlik ïiieit angel nkksgor kon Avczen, nam Recl;torzijde, die AAreinig van de paciificatie-
Z, E. het Avoord, om hulde' brengen aam den geest waren dixuxlroEogen; A-ooral van de
heer Do Savornin, Lohman', die na afloop anti revolutionairen, Avammede de [Minis'ter
van deze zitting Inftot meer in de Kamer als beA-nemte psartijhad te rekenen, den Min.
Zal tóragketerem, waarvan hij 40 "jaar tong, fmoel "de eer gegeven Avondendat hij
met de korte onderbreking vajn zijn minis- zicht egen hun meest an'l-pacib'stobbe
fcersehap en lidmaatschap van de Eeasle Ometnidemeiaten liceft sclwap gezet. En ook
Kamer, ©en, sieraad is geAveest, Do Minis- voor ecri minister geldt htetPranskhe
tor heldacht den ééticn man in ons niidden, 'adagiumA i'imposriblej nul n'cst föau,
dia zijln geheele leven heeft gewijd aan j
den strijd A-oor de bifzondere schooi, die J Een suppletoire bcgrooling, noodig ge-
medcgOAverkt heeft aan de pacificatie, env;orden door d'o verhooging der ambte-
cTf n aarssalarissen, Hoeft weinig wat onze
dieziG) riïp. h-et begüa tot iiet oiinkfc zal hieb- i f,
ban meegemaakt Het was den Minister, lcfrs boe;en' <f zllÜea hea df
au hij Aveet, dat dia nestor der Kanier voor- 00^ Jnaor niet lang daarmee A-ermoeien. In
ncmeins is zlijia mledeleden spoedig vaarwel de Kamer maakt ze de tongen altijd los,
te zeggen, een behoefte hem voor aflest daarmco zijn toch kiezers te vangen, zou
wat hij A-oor het hijzonder onderwijs deed, '©en boosaardig mensch zeggen. Hot zon aaIcI
eorbiediga hulde te brengen. Zich zijia vroè- wehsclyelijk Avezen, dat men eindelijk eens
ger amlit van predikant herinnerende, wees tot ^«en regeling kWaui, die het \-oor 'de
liij or ®P, dat er m het oude Israël priesters Earner onnoodig maakte, er over te sprei
en levieten Avareta1; de eersten liadden.' dö 2-< -•
Thora te ondonvijzietn, ön de reclifspraak i| J ma"'u lz^. 1,1, fJ j-
uit to oötetudu, do lagitst&n romdxteu diq aTl.? cr 10611 r 05 037
nedori^a workzaamhodonKola yorgfeilijildixig ^en- schep op wil dooa ter wille Tan
makend©, ziet hij in detn heer de SaA-ornin de propaganda. De heer J. tor Laan heeft
Lohman detn prilestor, on in zlchzelve dener op gew-czen, dat er to weinig overleg
leviet Z. E. eindigde met dein Avelnsch, [is gepïeegd miet de onrbtenaarsorganisaties,
dat de sclieidetnide hestor nog) lang_zOl ge-^moar dat zegt in tojn mond nikt veel.
spaard av orden voor d© rijuö, ön dat het [Whm toen tw'ee jaar geleden do salarissen
hom, mdcen Zyn krachtan' hef toeJaten ncg de ;unbtenJell di,onst vail do pro-
gegaAim zaj zijn Averkzaam te AA'ezeh' m - - r, -j u, i - ui M-w
's Lands belaid - - 711100 Zuid-iHbJland, zijnvastgesteldi izijn
Daarop had au r do Kamer fn haar ge-1^° bVlrohhen organisaties ulaaroA-er ge
heol een appinis moeten komöH dio dieiHooixl, en Aviaben ze ïnlet do vootrgestejdo
aloordie zaal had doen dreunen, nn k»vra-1 regeling zóó tevreden, dat zij daarvoor te-le
men .e» alleen tëökenen van' instemming graphisch aan Gedfepnteerden hun dank
van de geheelö R.ecliterztijdo, ön van en'- hebben betuigd, len itoen is toch de sociaal
zou afloopen, terwijl hij tevens ©en atnen-
ifdiende om to 1,eïalen< "^2 procönt 'sjaors) haalde4 sbemmenJ
|Scaoolbestoren met zouden mogen w.orden omdat hij do YQrigq C0(mibónatiö zich
vftr nn ■>- -- de Ahijzannig-deiinocraten voegden. Mao» hot
ameinJctieimieint-Otto werd met Rechts tegöa'
rlinks venvorpön, 43 tegen 35 stemmensen
allo andere amiem'demienten, dio ie», voffle»
nog wanen, AVordeh door Rechte onthalsd.
En toten kwato over do Laihkiarzjide! die stem
ming, die mien altijd katn ontwaren', als' de
minderheid op getalssterkta, en op Htet
anders dan götaLssterkto, dein; kop te plette»
loopt. En het werd er miet bete» op, toein'
ieön voorstel van deh heer AJbarda keMe»dö,
om de kosteh, die de nieuwe Onderwijswet
op da gemeenten legt, haar door het Rijk
te doen voorschieten, totdajt de fihancaeetej
[Verkocht; zonder toestemming van het ge-
l'shfientebestuiir. En de heer Teonstra Avildc
[iriaar 5 percent geven. Terwijl de hem Rut-
/gris, nooit tCATeden, de A-ergoeding niiet
-J°R 1 Jan. 1922, maar reeds op 1 Jan.
yJ.921' Avildo doen ingaan.
'sp- De discussie was van tijd tot tijd nogal
yltel scherp, niet Bonder schuld A-an den
°^®er K. ter Laan1, die o>. a. gesproken had
itf de bekende vraatzucht van de Rech-
rzijde. D© heer Van der Molen Avasovnr
uitdrukking diep veromtAvaardigd. .En
de heer Pressélhuijs afwijzing van
ketejn va|n Rinks', den' meestón' z!at het
bound© bij d© Saa)ncI'eeIe »eg!eli!ng nog Het
veel in dein krep, misschien' wajs er ook
ieteumteiflinig1, dat dö 'heer de Savo»nin!
Lohman ito. deziej niet paas't Iinksi was, gaan!
staan- ÏWat geen xecleri' had, vooral van'een'
die op scheiden staat," kón mdn! moeilijk;
verwachten, dat hij tegen al rifn' geestver
wanten zlai ingaan,
En zloo js het kn'cmen gebeuren, dat een
zoo öerstei figuur in dejn lalnd© ate dö heer
dia Sajvomin Lohman is, ntet ook door
den politiiekeln tegelnstainder_ zoo uitgelmd
is ate verAvacht had "konniêr Avonden', en
zleier zieker onder andere omstatMligheiden
ziou gebeurd zijn," Enfin, dat zal_ gau,AV vnea--
geten wezen, wa|nt Lohman is aan de
LiiiikerzSjd© ook hoog geacht, ön terecht
Hij is! een ledeJmah in den hesten! zin des
woords, dia nooit tot danige laagheid in
stap-t Avas in den strijd tegen zijH tegensltan-
ders, hoe fel do strijd ook 'wa|s, waarin
hij zich wierp, en hotewtel zich. zijn op
bruisend temperament hooit verloodiende,
zelfs nieit toen hij reeds venrte het götal ja:
ren hajd overschreden, dat de Rsalmist ons
toebiejdiei<
Voor L'oliman is de janehlahga strijd, dien
hij -"voor het bijzonder oaiHeanvijh hoeft ge
streden, in do eerste plaats ©eni strijd g©-
Aveest voor het recht Hij heeft het altijd
als een grievend onrecht gevoeld, dat dö
Christelijkö a|rh©idea-s en""kle!inö burgers door
fiinanc-teiele overwegingen niet vrij Avaren in
da keuze van hun school, ön! daarin1 heb
ben Aïij Hd raden te aoeketa!, dot hij altijd',
bij 'elke A-erkffezing in. de lajatste 30 jaar, al
zijn kracht ©r aa'n besteed heeft om de libtei-
raisn uit het xtegeeringskasteel te hondetni.
Maar tevielnis moet A-an hom! getuigd worden!,
dat, als de strijd door hem vitklonm wend;
ieta. Jer ieep,1 'liberaal ministerie! opte-d,
hij in tteH goeideih zlin van bet woord minisr
tei'öel werd, d.w.z. _da|t hij 'de Regöetring
sbeundo, als zijn beginsel hem dat niet uit-
drukktetijik verbood. Hij wist hoö moeflijfc
regieierien was, en had dit ia 189H, toen
hij'in bet Kabinet-Madkay trad als! minis
ter A-an "BinhJenlandsche Zaketn (Macikay
zelf had dö portefeuille van Koloniën toen
genomen, nadat Reuchetnius, minister van
Koloniën tot heengaan weid godwongen,
omdat de Eerste Kamer zajn. begrooting had'
verworpen.) 'zoo i-uimschoots ojndietovondm',
dat hij het sinds dieja nooit meer eenigö
regieieiring moeilijk maakte, maar ook èn Sn
1905 èn in 1908 èn' in 1918 daartoe aange
zocht zich niet mieier voor. bef mjijnisteirs^lbnpl
beschikbaar heeft 'gesteld.
Met Hem gaat (een figuM» Heönl, teaaryan'
me|n I23!0- zegg®n: In hjet Hegin btepoitywie
Hörjinlaert rich niex; de punten uit Uileh-i
spiegel valn 40 jaa» geleden Weldra go-1
ATOesd ©m gieacHk <m feinldelipk! diia_ plaats
'i[n ons staatsleven in te. nepten, dje htem
tot do aüe»eerste ön! tnlitetribiesitei deed hë-i
hooiren, 'de parieelzagie» van 1886-, ^zooals
Hij kwaadaardig genoemd werd om zijn deeli
1 i|n! do doieanLiie, is peedst sinidsi ja»eK ©etoj
t onato AVietos g»oo!ö viepdtenstepi aJgemlcietoi
Avotretetn erkend.
j Zaj dö stemmikg^ wlaOrin kte behHndehng
vajn dö Onderwijswet geëindigd is, van in-
vlood Zijln op de eindstemming? t
Met zSkteiHeiid is daarvan nteto tezeggen;
en daja. die ieanJdstentming zal ©etust Woelnis-I
dag 'a. s. plaats htebbelnj dus is e» inog telte
tijd om! tot -beritntemg. te kom»iit eto! pe» fetoti
democratischte Statendub, waarvan de beer
J. ter Laan deel (uitmaakte, met amende-
meuten gekomen om meer te geven.
En ook thans diemdiö de heer J. ter
Laan ieön motie in om de 7 proceré, di© de
Riegaering: A-an Hef vfoorstel v:un re sahnis-
commlissije-Stork afnam!, b» oo te
brengen- Deze matte is! met 39 tegen 26
stemmen Aiem\ioirpen, fcegieni Rechts de Vrije
Libieiruten ön de heer Braat.
'AchLerelenvoIgöiis is door den' h ter Oud
gepleit A-oor de lioeraren M, O., d'c-föOO
minder znllön krifeön don! d© geprc mb\-©er-
Öen, door dein hiee» J. ter Laan' tooit de
deurwaarders, door d© hoeren v. B-nesteyn
cn v. [Rappand voor de| hoogera anibtena-
ren, door den heer v. Stapele au. or zijn
ond-coLliega's aan Posterij'ön on! de T©-
legrapliie, door den heer Otto voor 'de di
recteuren IL iB. S-, enz!., enz., maar fle
hoofdzaak van Hat djebat bliaek w aldra te
wezien de pogipg vap. da Si- D- Al P. om
goed' te laten uitkomen, dat de belangheb
benden niets te Avaohten hadden van dc
arHeMersafgevaardigdem van Rechtö, ais de
haarem Smueonk, Hazövoöt, Kniire», Engels
ön Schouten, rbaar allies van_ haiie alteön
zniligmakend© instellingt D© hierboven ge
noemd© motie Avas dan ook als toetssteen
voor deizci heeren ingediend, zooals die Heer
J. ter Laan verklapte, toöa hij dezö ar-
beiklsafgeA-aardigden, dio zich steeds „A-oor-
doöri' [als HescHemners van de 'Meato© Juidien,
opA-oxdorde zijn motie te steulnön.
Een goedkoope aardigheid, die de S. D.
Al P. zich veroorloven kan, zoolang er
geen van haar mannen achter de ministers
tafel zit; in den Amsterdamschen ge
meenteraad is de heer Wjbaut, de coryphee
van de S. D. A. P., onvermurwbaar tegen
over z. i. to hooge looneischen, ook al
Avorden die door zijn eigen fractie ver
dedigd. In alle gevallen beteekende deze
motie, waarvan de uitvoering de 33 mil-
lioen, die hier voor traktenxentsverhooging
worden gevraagd, met 8 millioen zou ver
meerderen, niets, nu de Minister verklaard
had, dat hij ze bij aanneming rustig naast
zich neer zou leggen. Minister Do Vries
heeft het zich trouwens bij deset gelegen
heid niet moeilijk gemaakt; de verhooging
raakte natuurlijk alle Departementen, maar
daar hij tot teleurstelling van de spre
kers alleen'.aanwezig Avas, verklaarde hij
telkens, bij'gemis aan de noodige gegevens,
niet op de critiek van de verschillende
sprekers te kunnen en te zullen antwoor
den. Duidelijker kon de Kamer niet aan
het verstand gebracht Avorden, dat de Re
geering geen veranderingen in het wots-
ontAverp wenschte te aanvaarden, en daar
is voor haar ook geen beginnen aan. Wij
vinden het met den heer Snoeck Henke-
mans een groote font van de salarisrege
ling, dat daarvoor allen, die het Rijk die
nen, in klassen verdeeld zijn.
Cal maakt, daf niemand zich enkel af
vraagt: Is mijn salareis voldoende, maar te
vens: Sta ik ook in de iklasse waarin ik
hoor? om, als (dit niet het geval is zich
billijk gekrenkt te voelen. En de fout van
het systeem maakt, dat men niet gemak
kelijk daarin verrandering 'kan brengenhet
is als een legkaart, als men begint met
groot gevaar, 'dat ze in haar geheel uit
elkaar valt. D© Kamer heeft dat ingezien
en de tAvintig ontwerpen zonder hoofde
lijke stemming goedgekeurd. De heer van
Ravesteyn A-ond het voorgestelde reactio
nair, welk woord dus nu de nieuwe be-
teekenis krijgt van te Aveinig royaal, maar
het eenige principieel© van het debat liep
over de kindertoeslagen (J 50 A-an af het
derde kind.) Do heer van de Laar noem
de dat veel te schriel, vond dat finan
cieel conservatisme, en A-erweet den Mi
nister voor de zooveelste maal, dal deze
geen goed Christen "was, als hij, voor
stander van het gezinsleven zijnde, hier
bij niet dieper in de Rijksbuidel tastte.
Minister de Vries had de lachers op zijne
hand, toen hij hem er op Avees, dat er
in de Schrift staat: Wie zijn huishouden
verxraarloost is erger dan een ongeloo-
vige. Maar het stelsel van de "kindertoe
slagen dat trouAvens ook onze bewon
dering niet heeft, daar de arbeidspraesta-
tie en niet de behoefte het loon moet
bepalen werd heftig, in eene van po
litiek druipende rede, aangevallen door
Mevr. GroeneAveg, die bij deze gelegenheid
niet erg ladylike optrad. Haar heele tame
lijk heftig betoog kxvam eigenlijk hierop
neer, dat de Rechterzijde de kindertoe
slagen verdedigde, om het rechtmatig loon
aan de arbeiders te onthouden, zoo snood
bedrijf dekkende met „dierbare" praatjes
0Arer hel gezin en 'de hoogheid daarvan.
De verworpen motie-Ter Laan diende
omj door verhooging A-an pile tractemd^
ten met 7 .procent, do Rijksambtenaren vrij
te stellen van premiebetaling voor eigen!
pensioten en voor dat van hun AVednwen,
zooals de commissifetStorfS dit wilde. Mi
nister do Vries beeft in uitzicht gestekl,j
dat hij nipt een AAietsontwerp zou komen,
om vyjjstelling 1fc gevten van premitebetiarl
ling voor pig!en pensioen.
Gistpriu was het .de dag der ititerpeüal
ties. Eerst een A-an den beer van llave-
stcijn ovter betontslag (vpn Mej. Toussaint
als commies, en aan den heer Renrar als
klerk, bij de Staatsspoorwegen, zonder dat
dezen volgens Hem zich aan eenig plicHts-
verzuipi hadden schuldig gemaakt, maar
om hun politipke, in oasu communistische
ovprtuiging. Hij vroeg, of dit ontslag de
goedkeuring van den Minister wegdroeg;
IDaar de Minister piet in staat was eenig
plichtverzuim van ctez© ambtenaren aan te
wijzen, daar di© j'n het dour hem voor
gelezen rapport van 'de Maatschappij piet
voorkwamen, WAVijl liij Hat eens bleek: met
het ontslag, om d© av ij z e Avaarop de
hetrbkkbnen hujn communistische denkbeel
den propageerden, heeft de Kanxer, ook op
instigatie van Rechts, tot ons genoegen na
dere inlichtingen verzocht, zoodat de in
terpellatie is geschorst. In ons vrije land
mag niemand ontslagen worden, omdat hij
een overtuiging is toegedaan, die anders
is Man 'die van zijn werkgever, mits hij maar
niet góó optreedt, dat hij met den, s|traf-
rechbe» in oaUrakitng komt.
De Heer Kleerekope» hieldr een, zieér uiti-
A-oerigö interpellatie ovör de rusttijden van
het spoorwegpersoneelAvij volstaan met dö
vermelding, omdat rij op jntets. uitliep.
Koloniën.
Onmst lu Klaten.
Mnlaram verbeemt, dat lipt ito.' Klaten
dniruslig is. Dp de onldemientingön Sragoe
eln Papid.ang.Si|m[pin rijln Wiedc» loodsbrani
dien dootr kwOadAvilligHeiLdi AneroorzaakL xAdx
niKnist»ateutrs in Het Klatenscho confereert
dein met 'dien aissistentfflesidieUt, bij Aviön
rijf "tegeneisdben loamxuleiendiem1, ön tadien,
zij niet gesteund wenden1, maaktm rij Hun!
voo»netoen kenb'aev Huni klacHtön^ l»j dien
lajnidvoogd voop tej itreingiea^ om djensi_ lus.
scHönkomsL te erlangen. De xtelidarhieiidörs
diieigen o. m. dien bfet .van den aaUstaanJ
den aptoptant te vöruieto.1. Gisberanmorgiein
had op Delangoe een viergadiering plaats,!
waar do leider eïl opj w)eieöK idat touÏHioictaen
Ifnl an,de»S tegeno\'er AA'teiauge Enroptealncn
SLaian, dus een ktradHtidaldig opteden noo
dig ,ij!." De asstelebtiresiident gaf Htervani
teiefó]b;isdi kcHnis aan "den resident, d'iia
zicli naa» TQatie|n htegaf, Waar hij confre
»ee»dle niet dien .af^istientiicssident. Vtervol-i
gelns begaf hij1 zidi ijn die iriciht ing Deiaingo.©
met kMi assistentJiiesiidien't, Kten potiiüoopa'iicH
ner en dim dxef de» ctuillu'uïjpioUtte. D© ooimt
missaris van PjOliti© te Spito vertrok mediei
dcirw'aats. i v i
Diverse berichten.
Uit Danjoemas, dd. 17 Mtei aan Die Loc',:
Zaterdagnacht brak plotseling ©en sta
king uit, op de suikerfabriek Kalibogoij,
wiaaromtreat de administrateur bet volgemte
m©odeelt: 1
De mla-altijd is flen 5en ]\foi aangevangen'.
Vannacht bij Avfsseling van de warht is Uo
sbakixig ndtgebrok|en. Nagenoeg het gelxeelo
fabriekspeisonoel heeft Het Axacrk nee»gi>i
legd. D|0 reden is oen loonactie. Deze js
echter ongemotivieerd, aangezien de toornen
2©er hoog zijn. Bovendien is hot personeel
reeds toegezegd, dat bij oen rustig verloop1
van den maaltijd z,es maanden grab Cientte
aan vast cn vipr maanden aan tijdieljijk
personpel zal wiarden uitgekeerd, xvaarvan
vier mimnden direct na den maaltijd en
twee maanden restant aan vast personeel in
December ia.si. Venter zijn nog vele alndeie
zejer gunstige regeringen getroffen, zJoöals
k-rije bjedrijfsbelosting en viermaanden sala
ris extra-belooning, aan vast personeel miet
vijf en twintig jarjen' onafgebroken' dienst1,
ejerstdaags ujt tekiee»on aan ten miiisfe',
©cn dertigtal. 1 I I r 1
üe heer Dresseihu s afwijzing A-an te «toela Amorscmieren, xomajc a© xiaiaucnee;© uju, nemen looDt meü
-qnendementptto vop? zich een reden .eja1 gmrepntoin' w©t- vojn rekeping is dö gritoW 'laar één stuk Ult te neraen' l0°pt m6Ü
„-.L -
t"H«
H 't
U «i.tj
