ADVERTENTIÊN,
G.
l
j0m
Prov. Gron. Courant,
Schiedamsche Courant
Leng© Haven,
p YAM A'S
Ondergoederen»
m
Schiedamsche Courant.
Sleeperij,
Goederenvervoer
Beterstraat 81-83.
Spaarbank - Langs Haven 80.
BELAWCWIJK BKBICHT.
F». SPRUIJT v. d. VELDEN Jr
Luxe-, Bestel- en Vracht-Automobielen
Magazijn The Prince of Wales, n
ATLASSEN,
Zaterdagmiddag van 3-5 uur.
g
Uit het Indische leven,
Werkzaamheden in den
Volkstuin,
v' Scherp concurreerend M
J. Th. van Harmelen,
Vlaardingerstraat 32,
7580 15 TTelel. 18,
RSLUSS'
J. F. DUPONT,
Gymnasium,
de Rijks Hoegin Ssrgsrscboo!
BIHijke Tarieven.
pjlJHHARDT'S
wssA.MiJÜIMRD'
7722 40 P. H. K N O L,
Hoofdstraat Ho. 235. Telefoon 583.
Fabriek MARIASTRA&T 12, Telefoon No. 625.
SIÏSTGKEXj 0
Bergplaats
Inboedels
Heden etaleeren wij
in moderne uitvoering,
Hoogstraat 10.
TWEEDE BLAD
BIMEJfïxMÖ.
Gemengd Nieuws.
ay
yoor bouwen en verbouwen
'J-lis panden on fabrieken en
ander voorkomend werk, ia
't aangewezeD adres r
Aunnemer»Met«elanr,
6201 10 MAB1A8TRAAT 47b.
Alleen
Gemengd Graan
Mea
8, Telefoon 1SS,
Ijvert AULM
wdere artikelen, te gebruik tan het
«4 wdflre inrichtingen nm oadcrwjj*,
iDütti
Teief. 732.
Aanbevelend,
7013POOT BAADE.
ld els ^daalskieur en tiagen
I onrfegclrrsAli^en stoelgang m
qzbrutkè hierfeqen
j U4XEER-TABLETTEN
j Per doos 6öd_
Wagens de tijdsomstandigheden is met ingang van
1 Januari 1921 de ZATERDAGAVONDZITTING VEttVAIi*
IdEJf; inplaats daarvan is het kantoor geopend
voor alle TimmerwerK, Bouwen en Verbouwen
van Woonhuizen en Fetbriehen is:
Emm astraat 28, Teleph. 2G4.
Aüe&n door t« afiVertfeeron it» 6»
uitgave Tan UitgOTarsmaatschappij tk,
VAN HEUNINOEN BOSON Cu, Oade
Ebbingestraat 44, Groningen, het
grootste, oudste en best geredigeerde
politieke orgaan der provincie Gronin
gen, bereikt tnen de meeat koop-
ter KOhtlg© inwoners im da «üufen
de provincie Groningen.
Prijs der advertenties: Van 1—5
regels 11.50, iedere regel meer 80 «ebt,
lij abonnement san 500, 4000, 2000
m 8000 regels aanmerkelijk lager,
tbrief wordt af aanvrage gaarne
kunnen In alle opzichten tegen de beste buitenlandscho marken concurreeren.
Vertegenwoordiger: ARIJ JORDAANS,
Wa£8n- en Carrosserie-fabriek, Hoofdstraat, Schiedam. Telefoon 260
beveelt zsioh aan voor reparatiën aan stoffeerin gen
en dergelijken en levert alles op het gebied der
J33EGJKXJT tegen scherp con-
curreerende prijzen.
Deze afdeeling wordt speciaal beheerd door den Heer
KOOWMAN
voor
CBffBRTJ! ES GEDEELTES
HET BUREAU VAN DIT BLAD
1 m GEVESTIGDS f l
toom SCOUTS HAVEN.
- CV TELEFOON 1Ö3 en 617. O
^ÊS^NNEMENTEN WORDEN DAGELUK8
O AAN HET BUREAU AANGENOMEN, O
en
- Zaterdag 9 April 192!, No. 16637)
In een vorige serie heb ik heit gehad over
do malaria, de ziekte, die wel de meest te
vreezen in Indië is. Er zijn er echter meert
waarvoor men zich in acht te nemen heeft.
Ik wil er nu twee noemen, die moor ge
vreesd zijn dan andere jen ook veel ver
woestingen aanrichten, doch waartegen
een verstandig lovend mensch zich zelf
beschermen kan. Dit wil natuurlijk abso
luut niet zeggen, dat zoo iemand geen
kans loo-pt ze to krijgen. Niemand weet
met zekerheid te zeggen, dat hij niet bin
nen krijgt, wat beter buiten bleef. Maar
men kan toch zelf heel veel doen om hot
zoo maar eens fe zeggen. Er zijn ziekten,
waarvan men de kiemen moet Inslikken.
Doet men dat niet, dan loopt men vrij. Het
gaat or dus om die kiemen te verwijderen
of zo te dooden, voor zo in de maag terecht
komen. Zulko ziekten zijn cholera en ty
phus l
Met die ziekten staat het heel anders
dan b.v. met longenpost, pokkon, tubercu
lose, enz. Do laatste ademt men in en daar
tegen js bescherming al heel moeilijk. Eetf
mensch kan b.v. genoodzaakt zijn een pest
lijder te moeten helpen en dan wordt de
zaak zeer moeilijk.
1 Helpt men oen choleralrjder of een ty
phuspatiënt, dan kan elk verstandig mensch
door de uiterste reinheid en zorgvuldigheid,
veel doen om zelf vrij te blijven.
Cholera en typhus zijn mij wol in
heemsch op Java. Niet altijd treden deze
ziekten epidemisch op, wel endemisch. Als
men dat nu eenmaal weet, weet men ook,
„dat het zaak is om altijd voorzichtig te
zjjn. Die vooiziehtigheid mag nimmer uit
het oog worden verloren. Zelfs in tijden
waarin de streek, welke men bewoont, vrij
heet van dio ziekten, dönke men er toen
om, dat de ziektekiemen aanwezig zjjn en
elk o ogenblik in hevigheid kunnen optreden
Natuurlijk moot de voorzichtigheid grootet
woTden, als do ziokto epidemisch is. Ik
hot» me met mijn gezin, man. vrouw en
v|f kinderen, altijd wel bevonden bij hot!
nimmer "drinken van ongekookt water.
De typhus- on do cholorabacil sterven
na eenigen tijd in gekookt water te zijn
geweest. Hoewel we herhaalde malen ty
phus- en choleraepidomiön hebben mee
gemaakt, leefden wo toch rustig en hieven
vrij. Persoonlek was ik eenigen tijd ver
plicht per trein en auto nagenoeg geheel
Java te bereizen, van suikerplantage tot
suikerplantage. In do hotels en hotelletjes,
.waar ik moest overnachten, dronk ik
hooit water, omdat ïk niet zeker was,
van de behandeling. Yraagt men gekookt
Water, dan. zegt men, dat het gekookt is,
maar zekerheid heeft mon niet. Ik dronki
«teeds echt mineraalwater, 'Apollinaris, be
kende inerk Driehoek en aan tafel een
glas wijn.
1 Thuis werd door mijn vrouw nauwlet
tend toezicht gehouden op hot koken van!
Water. $n choleratijden Weid zelfs het wasch
Water gekookt en mocht bij het baden
ïüloeix het lichaam onder de kin worden
overgoten, (gosiramd). Het hoofd weri
mei, gekookt water gewasschen. t s
Veel is er in da groote steden verbeterd
door do waterleidingen, In mijn tijd vond
men die reeds te Soerabaja. Daar kreeg
men zuiver water uit do bergen en
dat was ongevaarlijk. Batavia bleef ach
ter en is, o schande, nog achter.
Hoe noodig het is, het water zuiver ta
behandelen, moge blijken ,uit het volgendel
voorval.
i Voordat Semarang een Waterleiding had
moesten de inwoners hun drinkwater
halen uit artesische bronnen, welke men
hier en daar vond. Dat water was oor-
spronkelijk goed, maar wie kan nu tegen
spreken, dat de Inlanders, die het water
ei" komen halen, do pomp niet verontrei
nigden? Doch ca' was erger. Op zekeren
dag liep ik langs den Bodjoagschen weg.
Van een Artesische,n put kwam een Inlan
der met twee emmers aan een juk (pico-
lam). Juist zou hij het erf van zijn toean,
opgaan, toen daar een paar vrouwen, die
bezweet van den passer kwamen, hem te
genhielden en hem aanspraken. De mau
zette zijn emmers neer en de dames
waschten hun vieze gezichten boven dio
emmers af. Daarna bracht de man zijn
vrachtje binnen. Dat was vermoedelijk
drinkwater voor de familie.
Prosit! dacht ik en ik zegende mijn lot,
dat me een huisvrouw had bezorgd, die
voor gekookt water zorgde. Aan het on-
frisscho dacht jk 'liever maai- niet. Want,
-niet waar, dat is met koken niet frisch te
maken
Tijdens epidemien heelt men nog wel
andere maatregelen te hemen. In zulko
tijden zorge meu er voor, dat borden, gla
zen, kopjes, enz., ook worden gewasschen
met gekookt water. Voorts doet mem zeer
verstandig, wanneer het broed voor het ge
bruik oven in een oven wordt verhit.
f Immers dat brood is, nadat hoi don oven
heeft veriaten, aan veel besmetting bloot
gesteld. Inwendig zal het wol geen bacil
len bevatten, doch de korst is aangevat
door menschon. Die korst kan bij derond-
brenging langs do huizen besmet zijn ge
worden. We "kennen nu eenmaal het feit,
dat er bacillendragers zijn, die zelf niet
ziek worden, doch dio wel gevaarlijk zijn
voor de omgeving. Wie waarborgt ons, dat
do bakker of zjjn knecht, of zijn eigen be
diende niet zulk een bacillendrager Ss? Door
het brood te verhitten worden de bacillen
aan de korst beslist gedood en men voor
komt veel onheil.
Er wordt wel eens beweerd, dat men
in choleratijden geen vrachten moet eten.
Dat is nu in het algemeon niet juist. Een
goede, rjjpo vrucht verhoogt do werking
van hot maagzuur en wanneer dat laatste
goed werkt, behoeft mon weinig te vree-
zen. In het algemeen kan men wel zeggen,
dat bij een cholera-epidemie iedereen cho-
lera-bacillen in zich omdraagt. Die doen
echter in goed werkende ingewanden geen
kwaad. jWat andere wordt het, ^wanneer
die ingewanden niet goed functioneereW.
Daarop heeft mon dan te lotton en daar
om wachte men zich voor die vruchten,
'die heel gemakkelijk een maagcataiThö
veroorzaken, b.v. komkommers en onrijpe
vruchten. Dio zjjn in zulko tjjden
beslist gevaarlijk. i
Overigens passe men op allo vruchten
den bovengenoemd on maatregel toomen
wassche do vruchten voor het gebruik af
mot gekookt water, Do vrucht is inwendig
met besmet, maar flb schil kan liet zijn.
iJholera en typhus $ja dus-wel gevaar
lijke besmettelijke ziekten, maar niet zoo,
ais Wel eens gemeend wordt. i
Ware het werkelijk zoo, men kan er
zeker van zijn, dat er geen Chinees en In
lander meer loefde. Die heeren hebben
tot voor weinig tijd al cviftezeer den draak
gestoken met onze hygiënische voorzorgs
maatregelen, als dat in Nederland ook nog
het geval is, bij velen, die zich nergens
iets van aantrekken. Chinees en Inlander
drinkt kaliwater, of het zoo niets is en
leeft op do slechtst mogelijke wijze. Pas
tijdens de epidemien fo Semarang van 19,10
en 1911 meende ik te kunnen opmerken,
dat or eenig gezond begrip kwam. Joen
waren er ook Chineesche en Inlandsche
oudere, die hun kinderen met een flesch
gekookt water naar- school tuurden, even
als do Europoescho ouders dat deden Dat
was een gioote vooruitgang.
Arnhem. A. v. W„
Steeds meer groentenzadeit kannen aan
de aarde toevertrouwd wpjrdien. Liefheb
bers van bieten of kroten yoor zoiruesrge-
braik kunnen deze nu ziaaiea; do soort
.Egyptische ,platronde" verdient hieavo-ar
alle aanbeveling Voor wintergebruik zijn
„non)lus ultra" cn „donkerronde bleek
blad," beter geschikt Deze zaaien we in
do eerste helft van Mei. Men kan bieten
op Jijen, of wel Lreedwjerpig zaaien. In,
het eerste geval kunnen we ze gemakke
lijker schoon houden, in het laatste geval
kunnen we er' nog een weinig kropsla door
heen zaaien, die, voor de Metende ruimte
noodig hebben, reeds geoogst is.
Met het leggen van'erwten in den Vol
len grond gaan we door. De vroegte soor
ten zijn reeds gezaaid, nu zijn da volgers
aan de beurt. Bekende soorten voorvoJg-
teclt zijn: „lange krombok", „Vlijmscha
krombek", gelo en groene „raspers" en
„VeraiBche vroege,". Do late soorten gaan
bijna goiijxISjWig do grond Sn, hoogstens no
men We D/2 (week lussoben ruimte. Daar
het langer duurt alvorens zo dragen ko
men ze toch pas na do voorgaande in op
brengist. „Kaapsche groene" en „hoogo
groene" z\jn zeer gttode late soorten. Jiijl
de vroege soorten plaatsen we nu botrijs,
de eerete tijd doet het dan nog diens Hals
besdmttingsmateriaal Voor opvolging
zaaien we tussdien de erwten ook nu
weer spinazie, raapstelen, radijs, dunsel enz
Ook schorsenoeren diénen nu gezaaid.
Vroeger werd deze groenten vrij algemeen
2-jaxig gekweekt, do laatste jarou is men
hier van terug gekomen en men kan dan
ook by "goodo behandeling in een jaai vol
doende ontwikkelde w cartels oogsion. Men
zaaio daartoe op tijd, zorge voor #m
voedzamon, en voorat tot op 2steek diep
goed losgewerkton bodem. Dit laatste is een
vertakking der wortels te Voorkomen nood
zakelijk. AVo kannen op r jen.op hteed-
werpïg zaaien. De rijeu-afetand. moet on
geveer 20 c.Mi. zijn. Bij brcedworpg zaaien
kón oojk hieor kropsla tusschen gezaaid
wobion. De bloemen die zich in den loop
van den' zomer zullen vertoornen worden
afgesneden.
Verschillende goede sobrton' zijn inden
handel; o.at,; gewone zwarte, 'eenjarige,
niet Bcliietera, Russische reppen', enz.
Gi
Anrdbeying In Tarootoenr en Sillmlocng,
Do jongs to zware aardbeving in Taroo-
toeng en Silindoeng op 1 April luid een
duur van vijf en dertig seconden, 'Achter
eenvolgens werden zestig schokken ge
voeld. De materieele schade is zeer groot.
De bevolking heeft twee nachten in liet
ooen veld gekampeerd. Et zijn vier dooden.
Do Europeanen zijn ongedeerd uit hun hui
zen gevlucht. Zeer zwaar zijn getroffen het
seminarium te Sopoholon, do pasar]oodsen
en ïnlandsehe woningen zijn ingestort, do
school en de bioscoop zijn onbruikbaar. De
vallei is doorploegd met breode, diepe
scheuren, te Tangsi is een schade van on
geveer vijftien duizend gulden toegebiaeht
aan 3000 houw. lien houten brug over de
Aek Si Geaoeh is weggeslagen. Door groote
aardscliuivingon is een auto bedolven. Er
zijn geen persoonlijke ongelukken, 's Nachts
is een groote brand uitgebroken op den
pasar. Aan de tokoeompiev is een scluide
van GO mille toegebracht De aardschokken
blijven voort duren. De bevolking kampeert
nog buiten in het veld. De Europeanen zijn
nog niet in huil huizen teruggekeerd. Een
inzinking van het Tobnmeer Wordt ge
vreesd
Nederl. Roodc Keuls*
Hol hoofdbestuur van het Nedcrlandscho
Itoodo Kruis heeft van den Nederlandse-hen
consul generaal te Boedapest bericht ont
vangen, dat do aan hem door het Nedcr
landscho Roode Kruis toegezonden Hon-
gaarscho effecten cn coupons by verzil
vering tot nu toe een bedrag van 53,156.70
kronen hebben opgebracht.
De llnrivlchdija.
Toi wijl verschillende stoomvaaidmaat-
schappyon den dienst hebben gestaakt of
beperkt, blijft de Great Eastern den dj exist
van Harwich naar Hoek van Holland da
gelijks, van Harwich naar Rotterdam drie
maal in do week handhaven.
vangt in deze aflevering aan met een liistö
risch overzicht van jde Alkmaarsche Nijver-
heid
Van de andere rubrieken in deze afleve
ring opgenomen, vermelden wij nog „Vap
alles wat", bevattendQ een aantal korte,
belangwekkende berichten.
Noderlandsch fabrikaat.
Dat do Vereenigïng „Ncderlandsch Fa
brikaat" niet stil staat, blijkt weder uit d«
aflevering van 5 April. 1
Ook in deze aflevering is wederom een,
nieuwe rubriek opgenomen: „Export"
waarin wordt medegedeeld, dat het Se
cretariaat dikwerf het verzoek krijgt van,
bu'itenlandsche firma's om adressen le ont
vangen ,-an Nederlandsche exportfabrikam
ten. Daarna volgt reeds een lijst van cep
negental buitenlandscho firma's, welko za
ken wenschen te doen mot Nederlandsch^
fabrikanten. l
Dat 'het blad niet alleen in Nederland!
do aandacht trekt, blijkt uit een schrijveu
in deze aflevering opgenomen, ontvangen
van den Nederlandschen consul le Guate
mala.
Verder treffen wij in deze aflevering aant
Een beschrijving van do haven van I.Tmui-
den, even belangrijk als voorhaven, van 'Am.
sterdam als op zichzelf als visscheraha-
von.
De heer J. W, J. van Haersolte geef!!
een belangwekkende beschrijving over heb
van stapel loopen van schepen, verduide
lijkt door een zeer groot aantal' fraaie af
beeldngon.
De bjjdrage: "Alkmaar als Industriestad'!
Verleidelijke belofte.
Do Commissaris van Politie voor den
Justitieelen Dienst te Amsterdam, waar
schuwt het publiek tegen het aangaan van
ïelatien met personen, die voorgovon, mid
dels een liun bekend systeem, zonder eelti
ge risico op de bank te Monto-Cario le
kunnen spelen; verlies zou buitengesloten
zijn.
Zij vragen, of bekomen eigener bowogmg,
een som golds, waarmede dan gespeeld
kan weiden, 'lach van het behalen van
eenige winst is alsnrg niets gebleken; wel
is hekend, dat de gegeven of geleende sxra'*
men verspeeld werden.
De moeilijkheden in het vembednjf.
De m het departement van Landbouw!
gehouden confeientio van de ministers van
Arbeid en van Landbouw, Nijverheid ep
Handel met vertegenwoordigers der werk-
gevers en werknemers in het veenbodrijlj
hoeft gisteren van halfdrie tot over vijf
uur geduurd.
Naar wij vernemen was hel hoofdpunt,
dat tor conferentio werd besproken, het
verzoek dor werkgevers en werknemers
aan do Regeering gericht, om dooi- oen
toeslag pp do loonen do voortzottmg rap
het vervenon mogelijk to maken.
Thans staat, tengevolge van do sterke
daling van den turfpnjs hot veenbetlrijl
stil, terwijl volgens verklaring van do werk
gevers de loonen met 50 pCt. zouden moa-
ten worden verlaagd, om hen in staat td
stollen het bedrijf weder in gang te brongem
Van do zijde der regeering word ter com
fcrentie met nadruk verklaard, dat er geen)
sprake van kon zijn, dit bedrijf van Sta at s-
wego door oen toeslag op do "loonen ip
gang te houden.
Toon dit tor vergadering was vastgesteld!
weid door do arbeiders aangebodon, hot
loon, waarvoor zij weder te werk zouden!
kunnen gaan, door arbitrage te laten vast
stellen.
Do werkgevers verklaarden hieromtrent
nader overleg te zullen plegen. 7
1 Verder werd ter conferentie aangedron
gen, ter bestrijding der groote werkloos
heid in do venen, op wegenaanleg en opi
aanleg of verbreoding van kanalen.
Do Minister van Arbeid deelde mode,'
dat hij omtrent deze zaak reeds in overleg
was met den Commissaris der Koningin it|
Drenthe, on. verklaaido zijnerzijds te zul
ten bevorderen, dat mot deze aangelegen^
hold de noodigespoed zou worden ge
maakt.
Eindelijk werd nog do steunregeling tep
sprake gebracht, omtrent welke aangelegen
heid nader van gedachten zal worden ge
wisseld met het departement van Bim
nenlandsche Zaken, waaronder de steun,
regoling ressorteert.
De Amsterdamse/u Beun,
Van de ingebruikneming van 0e Amsler-
clamscho Koopmanbetirs, in 1903, at, ver
toonde het gobouw neiging tot verzakking.
In de muren, en den toren vertoonden zich
'f/V*
Iffi, J
f T
I i-
BIJ VOEDERING MET
OCHTEISDVOER
ïiS KIPPENHOUOEN VOORDE£UG,
1 VCAftQT OMZC GRATIS SI«(H.tJ«T
(min lctte epvcRjeaei.ptverrakkiho.
6<ri!7 18
V
8668-80ZEGT HET VOORT i
5913 20
7525 40
ÈEIST,
7917 92
vaa 4645 tl
NjjWWfg
7860 00
DES
I XVII.
