Luxe
d.
i
v-rsW*1^
S$&k
Prov. Gron. Courant
1
Schiedamsche Courant
PYAMA'S
Ondergoederen*
m b
ADVERTENTIËN.
Sleeperij,
Goederenvervoer,
Boterstraat 81-83.
Spaarbank - Lange Haven 80.
F». SPRUIJT v. d. VELDEN Jr
Luxe-, Bestel- en Vracht-Automobielen
Lange Haven,
P. H. KNOL,
m i
s Magazijn The Prince of Wales,
Schiedamsche Courant.
RSLUIS*
ATLASSEN,
de Rijks Hoagsri Sargirsofiosi
BELA8CWIJK BDBICBT.
Zaterdagmiddag van 3-5 uur.
ABIES
mmmm
SHNTGKEL 0
Uit het Indische leven,
Werkzaamheden in den
Volkstuin,
TWEEDE BLAD
-s Scherp concurrerend 1
Voor bouwen en verbouwen
tón panden en fabrieken en
Wilder voorkomend werk, is
'taangewezen adres:-
J. Th, van Harmglen,
Aanaemer-Metselnar,
mi 10 MARLASTRAAT 47b.
Vlaardingerstraat 32,
7530 15 TL""el©f. 18,
Alleen
OCHTENDVOER
Gemengd Graan
Telef. 732.
Billijke Tarieven*
Aanbevelend,
ws ,5 POOT BAADE.
h
i. F. DUPONT,
Hapkt 8, Telefoon iSfi.
L0vo*t ALLE
-vvxuvupwüVU^
m. verdere artikelen, in gebruik urn hei
Gymnasium,
s* Andere inrichtingen ma oadsririk,
elhi».
W®P ddenshjm,»
beslagen tong, ggf
el 2 gelaatskleur en t-agen
nfëgel mali gen sfoelgai
gebruikt hiertegen
jiiJiHARDT'S
ILAXEER-TABIETTEN i
Per doos 6Qci
bij apolh.
ctrort/sre.
Wegens de tijdsomstandigheden is met ingang van
1 Januari 1921 de ZATERDAGAVONDZITTING VERVAL-
LEWinplaats daarvan is het kantoor geopend
seveelt ziok aan voor reparatiën aan stofi'e erin gen
en dergelyken en levert alles op het gebied der
^OrOfXPJB3E3£U>£XJEUJr tegen scherp con-
curreerende prijzen.
Deze afdeeling wordt speciaal beheerd door den Heer
saoaso
ZEGT HET VOORTI
voor alle Timmerwerk, Bouwen en Verbouwen
ven Woonhuizen en Fabrieken is:
Emm astraat 28, Teïepfe. 204.
5913 20
drogisten,
wbrA.MüHHARD]
Zeist,
tij
7917 22
Alleen door t« «flvertfeeröH 16 d»
uitgave van Uitgêver «maatschappij v.h.
VAN HEIJNINGEN BOSCH Oo,, Oad«
Ebbingestmt 44, Groningen, het
grootste, eadate en best geredigeerde
politieke orgaan der provincie Gronin
gen, bereikt toen de meent koop»
krachtige inwoners van de stad en
de provincie Groningen.
Prijs der advertenties: Van 45
els f 1.50, iedere regel meer SOcetit,
lij abonnement van 500, 1000, 2000
en 80Ö0 regels aanmerkelijk lager.
Tarief wordt op aanvrage gaan»
7525 40
kunnen in alle opzichten tegen de beste buiteniandsoto merken concurreeren.
Vertegenwoordiger: ARIJ JORDAANS,
Wagen- en Carrosserie-fabriek, Hoofdstraat, Schiedam. Telefoon 260
HET BUREAU VAM DIT BLAD
CZ3 m GEVESTIGD: EZD
O TELEFGQfl f03 m 817. O
jfeSfNEMENTEN WORDEM DAGELIJKS
D AAN HET BUREAU AANGENOMEN, O
Hoofdstraat HTo. 235. Telefoon 583.
Fabriek MARIASTRANT 12, Telefoon No. 625.
J. ft OOI J MAN.
Bergplaats
voor
M GEDEELTES
van 1045 22
Inboddelff.
Heden eialeeren wij
in moderne uitvoering,
en
H Hoogstraat 10.
H 7890 CO B»
SER
Zaterdag 9 April 1921, Na. 16637)
i XVII.
In een vorige serie heb ik het gehad over
do malaria, de ziekte, die wel do meest te
vreezen in Iadiè is. Er zijn er echter meen
".vaai-voor men zich in acht to nemen heeft.
Ik wil er nu twee noemen, die meer ge
vreesd zijn dan andere ,en ook ree1 ver
woestingen aanlichten, doch waartegen
een verstandig levend mensch zich zelf
beschermen kan. Dit wil natuurlijk abso
luut niet zeggen, dat zoo iemand geen
kans loopt ze tc krijgen. Niemand weet
tact zekerheid te zoggen, dat hij niet bin
nen krijgt, wat beter buiten bleef. Maar
men kan toch zelf heel veel doen om het
zoo maar eens te zeggen. Er zijn ziekten,
waarvan men de kiemen moet inslikken.
Doet men dat niet, dan loopt men vrij. Het
'gaat er dus om die kiemen te verwijderen
of zo te dooden, voor zo in de maag terecht
komen. Zulke ziekten zijn cholera en ty-
-plius 1
Met die ziekten staat het heel anders
'dan b.v. met longenpest, pokken, tubercu
lose, enz. De laatste ademt men iu en daar
tegen pa bescherming nl heel moeilijk. Eens
mensch kan b v genoodzaakt zijn een pest
lijder te moeten helpen en dan wordt de
zaak zeer moeilijk. 1
i Helpt men een choleralijder of een ty-
phuspatiënt, dan,kan elk verstandig menschL
door de uiterste reinheid en zorgvuldigheid
veol doen om zolf vrij to blijven.
Cholera en typhus zijn n ij wol m-
heemsch op Java. Niet altijd treden deze
ziekten epidemisch op, wel endemisch. Als
men dat nu eenmaal weet, weet men ook,
Jdat het zaak is om altijd voorzichtig to
zjjn. Dio voorzichtigheid mag nimmer uit
Veel is er in de groote steden verbeterd!
door do waterleidingen, In mijn lijd. vond
men die reeds te Soerabaja. Daar kreeg
men zuiver water nit do bergen en
dat was ongevaarlijk. Batavia bleef ach
ter en is, o schande, nog achter. 1
Hoo noodig het is, het water zuiver te
behandelen, moge blijken uit het volgendd
voorval. 1
1 Voordat Semarang een Waterleiding had
moesten de inwoners hun drinkwater
halen uit artesische bronnen, welko men
hier en daar vond. Dat water was oor-
spronkelijk goed, maai' wie kan nu tegen
spreken, dat de Inlanders, dio het water
er komen halen, de pomp met verontrei
nigd ent Doch er was erger. Op zekeren
dag liep ik langs den Bodjongschen weg.
Van een ArtesischOn put kwam een bilan
der met twee emmers aan een juk (pico-
laai). Juist zou hij het erf van zijn toean
opgaan, toen daar een paar vrouwen, die
bezweet van don passer kwamen, hem te
genhielden en hem aanspraken. D'e mau
zotte zijn emmers neer en de dames
waschten hun vieze gezichten boven dio
emmers af. Daarna bracht do man zijn
■vrachtje binnen. Dat was vermoedelijk!
drinkwater voor de familie.
Piositi dacht ik en ik zegende mijn lot,
dat me een'huisvrouw had bezorgd, dio
voor gekookt water zorgde Aan net on-
frisscho dacht jk liever maar niet. Want,
-niet waar, dat is met koken niet frisch fe
maken
Tijdens cpidemien heeft men nog' wel
andere maatiegelen te hemen. In zulke
ij den zorg e men er voor, dat borden, gla
zen, kopjes, enz., ook worden gewasschen
met gekookt water. Voorts doet men zeer
verstandig, waarneer het brood voor het ge
bruik oven in een oven woidt verhit
i Lnmcrs dat brood is, nadat hei don oven
heeft verlaten, aan veel besmetting bloot
gesteld Inwendig zal het wol geen bacil
len bevatten, doch de korst is aangevat
door menschon. Dio korst kan bij de rond
brenging langs do huizen besmet zijn ge
worden We kennen nu eenmaal het feit,
dat er bacillendragers zijn, die zelf niet
ziok worden, doch die wel gevaarlijk zijn
het oog worden verloren. Zelfs in tijden
waarin de streek, welke men bewoont, vrij V00r do omgeving. Wie waarborgt ons, dat
heet van dio ziekten, denke men er toch {j0 hakker of zjjn knecht, of zjjn eigen be-
Irjke besmettelijke ziekten, maar niet zoo,
ais Wel eens gemeend wordt. 1
IWare het werkelijk zoo, men kan er
zeker van zijn, dat er geen Chinees en In
lander meer loefde. Dio hoeren hebben
tot voor woïmg tijd al evAzeor den draak
gestoken met onze hygiënische voorzorgs
maatregelen, als dat in Nederland ook nog
het geval is, bij velen, die zich nergens
iets van aantrekken. Chinees en Inlander
drinkt kaliwater, of het zoo niets is en
leeft op de slechtst mogelijke wijze. Pas
tijdens de epidemien te Semarang van 1910
en 1911 meende ik te kunnen opmerken,
dat or eenig gezond begrip kwam. Joon
waron er ook Chineesche on Inlandscho
ouders, dio hun kinderen met een flesch
gekookt water naai- school ütuurden, even
als do Europoescho ouders dat deden. Dat
was een gioote vooruitgang.
Arnhem. A. v. jW.
om, dat do ziektekiemen aanwezig zijn en
elk oogenblik in hevigheid kunnen optreden
Natuurlijk moot de voorzichtigheid grooteh
worden, als de ziokte epidemisch is. Ik
1 heb me met mijn gezin, man, vrouw1 en
- vijf kinderen, altijd wel bevonden bij hot
nimmer 'drinken van ongekookt water.
Do typhus- en do cholorabacil sterven
na oenigen tijd In gekookt water te zijn
geweest. Hoewel we herhaalde malen ty
phus- en choleraepidomien hebben mee
gemaakt, leefden we toch rustig en bleven,
vrij. Persoonlijk was ik eenigen lijd ver
plicht per trein en auto nagenoeg geheel
Java te bereizen, van suikerplantage tot
"suikerplantage. In do hotels en hotelletjes,
,waar ik moest overnachten, dronk ik
nooit water, omdat ik niet zeker was,
van do behandeling. Vraagt men gekookt
Water, dan zegt men, dat het gekookt is,
maar zekerheid beeft toen niet. Ik dronki
(steeds echt mineraalwater, Apollinaris, be-
kende merk Driehoek en aan tafel een
iglas wijn.
i t .Thuis werd door mjjn vrouw nauwlet-
■i* tend toezicht gehouden op het koken van!
i Water, jjin choleratijden Werd zelfs het wasch-
n Water gekookt en mocht bij het baden
f Alleen het lichaam onder de kin weiden
werd
A,. overgoten, (gesiramd)
Het hoofd
met, gekookt water gewasschen. i
diende niet zulk etm bacillendrager 5s Door
het brood to verhitten worden de bacillen
aan do korst beslist gedood en men voor
komt veel onheil.
Er wordt wel eens beweerd, dal men
in choleratijden geen vruchten moet eten
Dat is nu in het algemeen met juist Een
goede, rijpe vrucht verhoogt de werking
van het maagzuur en wanneer dat laatste
goed weikt, behoeft men weinig to vree
zen. In het algemoen kan men wel zeggen,
dat bij een cholera-opidemie iedereen cho-
lora-bacillen in zich omdraagt. Die doen
echter in goed werkende ingewanden geen
kwaad, jVVat anders wordt het, wanneer
die ingewanden niet goed functioneereW.
Daarop heeft men dan to Iotten en daar
om wachte men zich voor die vruchten,
die heel gemakkelijk een maagcataxrhe
veroorzaken, b.v. komkommers en onrijpe
vruchten. Die zjjn in zulko tij1 den
beslist gevaarlijk,
Overigens passo men op alle vruchten
den bovengenoeniden maatregel toe: men
wassche do vruchten voor liet gebruik af
mot gekookt water. De vmclvt is inwendig
mol. besmet, maar do schil kan het zijn.
lüholora en typhus z'iin dus wel gevaar-
Steeds meer groentenza.deiï kunnen aan
de narde toevertrouwd wiopdien. Liefheb
bers van bieten of kroten voor zonrarge-
bmik kunnen deze nu ziaaien; de soort
„Egj-ptiscbe .platronde" verdient hieivooir
alle aanbeveling Voor wintergebruik zijn
„non} lus ultia" ca „donkerroode bktók
blöd" beter geschikt De-ze zaaien we in
de eerste Neil ft xw. Med. Men kan' bieten
op- rijen, of wel Lreedwleipjg zaaaen. In
het eerst» geval kunnen we zo gemakke
lijker schoon, houden, in liet laatste geval
kunnen we erj nog een weinig kropsHadoor-
heen zaaien, die, voor de bieten de rui
noodig hebben, reeds geoogst is.
Met bet leggen van erwten in den Vol
len grond gaan we door. De vroege soor
ten zijn ïeeds gezaaid, nu zijn de volgers
aan jdo beurt. Bekende soorten voor vfalg-
leelt zijnlange kromhok"1, „Viijmscbe
kromhek", gele en groene „raspers" ens
„Veeraschfe VTOCge". De late soorten gaan
bijna gebjldijdig do grond in, hoogstens ne,
men we lf/2 ftveok tnssclicn ruimte Daar
liet langer duurt alvorens ze dragen ko
men ze toch pas na de voorgaande inop'-
brengst „Kaapscbe groene" en „hoogo
groene" zijn zeer g<xëac late sooiten
de vroege soorten pluafesen we nu het rijs,
de eeoBte tijd doet het dan nog diens Hal's
btscliuttingsmateriaal Voor opvolging
zaaien we tus&clien de erwten ook nu
weer spinazie, raapstelen, radijs, dunsel enz.
Ook schorsenecren dienen nu gezaaid.
Vroeger werd deze groenten vrrj algemeen
2-jajig gekweekt, do laatste jaren is men
hier van terug gekomen ten men kan dan
ook bij goeie behandeling in icon jaai vol
doende ontwikkelde wortels oogsten. Men
zaaic daartoe op tijd, zorge "voor iewa
voedzatnon, en vooral tet op 2steek diep
goed losgewerkten boueuil. Dit laatste is een
vertakking der wortels te Voorkomen nood
zakelijk. ,Wo kunnen op rijenop bxeed-
werpig zaaien. De rrjen-afetand moet on
geveer 20 O.M). zijn. Bij breedwerpg zaaien
kan ook bier kropsla tusschea' gezaaid
woiden. De bloemen die zich in den loop
van den zomer zullen vextooten worden
afgesneden.
Verschillende goede soluien' zijn inden
handel1} o. Oi.gewone zwarte, eenjarige,
niet echietem, Russische leuz-UT, enz.
Gi
BEmENLlN®.
Aardbeving In Tarootoenv en SUIndocng,
Do jongste zware aardbeving in TaTce-
toeng en Silindoeng op 1 April had een
duur van vijf en dertig seconden. Achter
eenvolgens werden zestig schokken ge
voeld. De ïnaterieelo schade is zeer gïoot.
Do bevolking heeft twee nachten in liet
on-cn veld gekampeerd. Er zijn vier dooden
Do Europeanen zijn ongedeerd uit hun hui
zen gevlucht Zeer zwaar zijn getroffen bel
seminarium te Sopbholon, do pasarlood^en
en mLandsche woningen zijn ingestort, do
school en de bioscoop zijn onbruikbaar. De
valled is doorploegd met hreode, jdivpö
schewon, te Tangsi is een schade van on
geveer vi,|ftion duizend gulden toegebiachl
aan 3000 bouw. Een houten brug over de
Aek Si Geaooh is weggeslagen. Door giootc
aardscliiiivingen is een auto bedolven. Er
zijn geen persoonlijke ongelukken, 's Nachts
is een groote brand uitgebroken op den
pasar. Aan de lokocomplev is een scliade
van GO mille toegebracht. Do aardschokken
blijven voort duien. Do bevolking kampceit
nog buiten in het veld. De Eiunpeanen zijn
nog met in hun huizen teruggekeerd. Een
inzinking van het Tobnmcer ivo uil ge
vreesd
Nederl. Roode Keuls.
Het hoofdbestuur van het Nedorlandscho
Roode Kruis heeft van don Nederlandschen
consul generaal te Boedapest bericht out
vangen, dat de aan hem door het Neder
landscliG Roode Kruis toegezonden Hon-
gaarscho effecten on coupons bij verzü
vering tot nu toe een bedrag van 53,156.70
kionen hebben opgebracht.
Do lliirnich-llju.
Toiwijl verscliülende slooinvaarimaat-
schappijon den dienst liobhen gestaakt of
beperkt, blijft de Great Eastern den djenst
van Harwich naar Ilook van Holland da
gelijks, van Harwich naar Rotterdam drio
maal m de week handhaven.
vangt m deze aflevering aan met een liisto
risch overzicht van 0e Alkmaarsche Nijver
heid
Van de andere rubrieken in deze afleve
ring opgenomen, vermelden wij nog „Var]
alles ivat", bevattende een aantal kort ei
belangwekkende berichten.
Gemengd Kieuvrs.
SoilerhiinlscU fabrikaat.
Dat do Vereeniging „Nedorlandsch Fa
brikaat" niet stil sui.it, blijkt weder uit da
aflevering van 5 April.
f Ook in dozo aflevering is wederom een
nieuwe rubriek opgenomen: ^Export",
waarin wordt medegedeeld, dat het .Se
cretariaat dikwerf het verzoek krijgt van,
buiicnlandseho firma's om adressen te ont
vangen van Nederlandsche exportfabrikam
ten. Daarna volgt reeds oen lijst van een
negental huitenlandsche firma's, welko za
ken wenschon te doen met Nederlandscha|
fabrikanten. 1 i
Dat 'het blad niet alleen in Nederland
do aandacht trekt, blijkt uit een schrijve»
in deze aflevering opgenomen, ontvangen
van den Nederlandschen consul te Guato
mala.
Verder treffen wij in deze aflevering aant
Een beschrijving van de haven, van IJrnui-
den, even belangrijk als voorhaven van 'Am.
sterdam als op zichzelf als visschersha-
ven. 1
Do heer J. W. J. van Hamsolte geeft!
een belangwekkende beschrijving over heb
van stapel loopen, van schepen, verduide
lijkt, door een zeer groot aantal' fraaie af-
beeldngon.
De*bijdrage- „Alkmaar als Industriestad^
Verleidelijke belofte.
Do Commissaris van .Politie voor den
.Tusütieeleri Dienst te Amsterdam, waar"
scliuwt het publiek tegen het aangaan van
relation met personen, die voorgoien, mid
dels een hun. bekend systeem, zonder eeni-
go risico op de bank to Monto-Carlo to
kunnen spelen, verlies zou buitengesloten
zijn.
Zij vragen, of bekomen eigener beweging,
een som golds, waarmede dan gespeeld
kan werden, 'toch van hot behalen van
eenige winst is alsncg niets gebleken; wel
is bekend, dat de gegeven of geleende smi
men verspeeld werden.
De moeilijkheden m het veenbedrijf.
De m hot departement van Landbouwi
gehouden confeientie van do ministers van
Arbeid en van Landbouw, Nijverheid en.
Handel mot vertegenwoordigers dei" werk
gevers en werknemers in het veenbedrijll
hoeft gisteren van halfdne tot over vijf
uur geduurd.
Naar wij vernemen was het hoofdpunt,
dat ter conferentie werd besproken, hei
verzoek dor werkgevers en weiknemers
aan de Regcering gericht, om door een
toeslag pp do Ioonen do voortzetting vanj
hot vervenen mogelijk te maken.
Thans staat, tengevolge van do sterke
daling van den turfprijs hot veenbedrijll
stil, terwijl volgens verklaring van de werk-i
gevers de loonen met 50 pCt. zouden moe.
ten worden verlaagd, om hen in staat td
stollen het bedrijf weder in gang te brengem
Van do zijde dor regeenng werd ter con
ferentie met nadruk verklaard, dat er geen
sprake van kon zijn, dit bedrijf van Staats-;
wego door een toeslag op do loonen ipi
gang te honden.
Toen dit ter vergadering was vastgesteld}
werd door do arbeiders aangeboden, hoi
loon, waarvoor zij weder te weik zouden!
kunnen gaan, door arbitrage te laten vast
stellen
Do werkgevers verklaarden hieromtrent
nader overleg te zullen plegen.
Verder werd ter conferentie aangedron
gen, ter bestrijding der groote werkloos
heid in do venen, op wegenaanleg en opi
aanleg of verbreeding van kanalen.
De Minister van Arbeid deelde mede;
dat hij omtrent deze zaak reeds in overiejj
was met den Commissaris der Koningin inj
Drenthe, en, verklaarde zijnerzijds te zul
len. bevorderen, dat met deze aangelegen-/
hoid de noodigospoed zou worden go-
maakt.
Eindelijk weid nog do steunregeling tob
sprake gebracht, omtrent welke aangelegen
heid nader van gedachten zal worden ge
wisseld mot hot departement van Bm-t
nenlandsche Zaken, waaronder de steun/
regeling ressorteert.
De Amderdamsclu Beurs.
Van de ingebruikneming van 3e Amster
damscho Koopmaribonrs, in 1903, at, ver
toonde het gebouw neiging tot verzakking.
In. de muren en den toren vertoonden zich
tl n JlixUUUiUWiJllUJUlU
BIJ VOEDERING MET
llS KIPPENHOUOEN VOOROEELlö,
I VRAAGT OMZC GRATIS ESIB&UJm-
|h«M LETTE OPVERZeaELGE verrakkimo
6'»27 -IX
h!
7722 40
»i
SCHteOAM.
1- A A J. ill 1.1 .1 1..M ATT J\T* J A A rS I 1 T t 1 _l* - 1 -A 1. i_ A AlS It A
Ayvt 1/4 a I* j-T a w. a1—I aI/t ATVT A n A A vT T IT rt Tl rf* T 11 H OT) 1 u f 11. aVi It it at 1 1 A1T /I -r- A rtlAT* fit1 O IhA Ol'
v i
