Schiedamsche Courant.
tweede blad
""Werkzaamheden in dënT
Volkstuin,
De waarde van het boek.
Zaterdag 31 Maart 1923, No. 17242
BDTNENIiAND.
Rechtszaken.
Gemengd Nieuws.
SIB
Meerdei'e groentensooiten kunnen thans
gezaaiid on geplant worden. Zoo zaaien
we nu peen, waarvoor we liefst geen
versck bemest grondstuk gebruiken met
het oog op do wortelvüeg „Paila rosae",
veroorzaker van het pie rig worden dor
wortelen. Dtoor do peen kan men desge-
wenscliiL nog oen weinig radijs en krop
sla, zaaien, en langs liet peeubed is nog
plaats voor oen rij sjalotten. Ook voor de
sjalotten wordt Met tijd, dat ze in den
grond kotnen. .We geven de bolletjes een
afstand van ,15 c.M. op de rij en deze
laatstee komen 3a c.M. uiteen, Deze cul
tuur is ook zeer goed te eombineeren met
die van stokboonen. Wanneer jnen do rijen
stokken b.v. een afstand geeft van 70
c.M., dan plaatsen wre in de ruimte tus-
scbeu 2 rijen stokken, 2 rijen sjalot,,en. We
laten echter om den andere een tuaselien-
ruimte open. JDiit zijn dan de paden, noodig
om .allo werkzaamheden aan de boonen
te kunnen verrichten. De sjalotten komen
dan ook alleen onder tie hokken of
schranken. Gewoonlijk .worden bij het toe
passen .van een dergelijke gecombineerde
teelt tevens de boonenstokken al geplaatst
en reeds noemde ik 2 methodes' daartoe,
namelijk het plaatsen der stokken aan
hokken .en aan schranken. Bij eerstge
noemde manier komen dje stokken in vior-
kant verband te slaan, de afstand bedraagt
70—80 c.M. Telkens worden dan 4 stok
ken op 2 M. hoogte aaneen verbonden.
Bij de tweede manier plaatsen we de
stokken in kruisverband op denzelfden af
stand. iOp 2 AI. hoogte brengen we nu een
dwarsligger aan, waarvoor we, om net
werk te kunnen maken, een lat gebruiken.
Hieraan worden de stokken bevestigd. Daar
in het laatste geval het gewas beter be
licht wordt, verdient dit de voorkeur.
Om straks in het bezit te zijn van kool-
planten, zaaien we iu velschillende kool
soorten, o. a. roode kool, witte kool, sa-
voije kool en bloemkool, voor herfsitge-
hruik. iVoor spruit- en boerekool is het nog
te vroeg. AVe kiezen hiertoe een vochtige
plek met het oog op de aaidvlooien Haltica
oleracea en !H. nemorum. Ook denken we
er iwel aan, dat vooral vinken, het zaad
graag wegpikken. G.
Arbwdstp b$ het drakhen van verkiezlngnieims'
De minister van arbeid, handel en nij
verheid heeft aan hoofden of bestuurders
van drukkerijen van dag- en weekbladen
in alle gemeenten des rijks vergund, dat op
twee dagen in het tijdvak van 8 April tot
en met 14 April mannen, in afwijking van
het bepaalde bij artikel 24 der Arbeidswet
1919, gedurende 11 uur per dag en tus-
schen 7 uur des vooriniddags en 12 uur
des nachts arbeid verrichten tot het druk
ken van verkiezingsnieuws, onder voor
waarde dat:
a. in de week, /waarin van deze vergun
ning gebruik wordt gemaakt, bedoelde ar
beiders niet langer dan ,13 uur arbeid ver
richten; l
b. de werktijdregeling blijkt juit een ge
schrift, waarop de afwijking van de arbeids
lijst te voren is aangeteekend en dab naast
de arbeidslijst op een duidelijk zichtbare
plaats moet zijn opgehangen.
Financieel Nieuws.
De algemeene centrale bankvereenigïng
voor den Middenstand te (Amsterdam, zal
met ingang van 1 April p.s. het .bedrijf van
de N.V. Zutphensche 'Grediet- ieu Handels
bank voor den Middenstand te Zutphen
voortzetten en tevens optreden als liquida-
trice van die vennootschap. De zaken zul
len door haar op dezelfde wijze als tot dus
verre worden gedreven, behoudens uit de
reorganisatie voortvloeiende wijzigingen.
TV ormerveer.
Het Molk schrijft:
Na eindelooze correspondentie en bespre
kingen zal Wortnerveer door de Bank ,van
Nederlandsche gemeenten aan geldmiddelen
worden geholpen. E,r zullen dezelfde voor
waarden worden gesteld als voor elke an
dere gemeente, die geld bij deze jilank
opneemt. Het college van Gedeputeerde
Blaten heeft een nauwkeurig onderzoek in
gesteld naar de gemeente-financiëu. Daar
van 'is het resultaat, dat geen .voldoende
grond aanwezig wordt' geacht voor de bank
instellingen om aan de credietwaardigheid
der gemeente te twijfelen. Waar do .voor
waarden, waaronder indertijd de gemeente
aan geld zou worden geholpen en die het
gemeentebestuur geheel onder curateole
stelde, zijn vervallen, is ,er voor onze
parlijgenooten geen reden om hun bedan
ken (voor de functie ,van wethouder, fled.)
te handhaven. Zij hebben den raad hierme
de in kennis gestéld.
Smaadschrift.
Voor het flaagsche gerechtshof heeft
in hooger beroep gediend, de zaak
tegen den 32-jarigen redacteur ivan het
Goudsche Weekblad, weekblad voor do ar
beiderspartij, K. R. v. St., door de recht
bank te Rotterdam veroordeeld tot vier
maanden gevangenisstraf wegens smaad
schrift tegen den inspecteur van politie
Man Hoorn te Gouda.
Aan beklaagde, die van dit vonnis ,in
'hooger beroep is gegaan, was bij dagvaar
ding ten laste getegd, dat hij ,op 29 Juli
1922 te Gouda, opzettelijk da eer en den
goeden naam van den inspecteur van po
litie der gemeente Gouda D. L. ,van Hoorn,
tevens onbeaoldigd- rijksveldwachter, zou
hebben aangerand door te laste legging, dat
deze in den avond van 20 Juli op den open
baren weg te Gouda in beschonken toe
stand in politiedienst was opgetreden, door
opzettelijk in het le Gouda "en omstreken
verspreid geworden nummer 14, d.d. 29
Juli 1922 van het te Gouda .verschijnende
blad Goudsch Weekblad, van welk blad
bekl toen redacteur was, te hebben ge
plaatst ol te hebben doen plaatsen en op
die wijze opzettelijk openbaar te maken
eeri door Item geschreven artikel, hande
lende o.m. over liet optreden van genoem
den inspecteur van politie, in den avond
van 26 Juli 1922 op den .openbaren weg
te Gouda, in welk artikel voorkwamen als
geschrift de voor genoemden inspecteur
van politie beleedigende woorden: „Een
handhaver der orde als rustverstoor
der. Ergerlijk optreden van den inspecteur
van politie," en voorts de volgende jvoqr
genoemden inspecteur van politie beleedi
gende zinnen:
„Hot optreden van dezen inspecteur van
politie wordt verklaarbaar, als wij mede-
deelen, dat bedoelde ordebewaarder waar.
schijnlijk niet geheel normaal was. Van
Staal verzocht toen aan enkele, hem on
bekende burgers eens te observoeren, of
zij soms iets bijzonders aan den Inspecteur
bemerkten. Onmiddellijk gaven enkelen ten
antwoord: „Wat u denkt, hebben wij ook
bemerkt," en voorts: „Van Staal heeft
toen onmiddellijk den burgemeester opge
beld en hem van hot geval en van zijin
vermoeden door meerderen gedeeld, in ken
nis gesteld. Hij verzocht Z.E.Achtb. om
zoo mogelijk dadelijk de juistheid van zijn
vermoeden te onderzoeken, of hier wer
kelijk door een heel of half beschonken
inspecteur rustig huiswaarts koerende bur
gers gemolesteerd werden."
Na een uitvoerig getuigenverhoor eischte
de advocaat-generaal bevestiging van het
vonnis der Rotterdamsche rechtbank.
Als verdediger trad op mr. Mondeis (die
aandrong op een vrijsprekend vonnis, siibs.
ontslag van rechtsvervolging en uiterst
subs een geldboete.
De uitspraak werd bepaald op 11 April
aanstaande. i i
De kunstzijdefabriek te Ede.
B. en AV. van Ede hebben 21 dezer
overeenkomstig de Hinderwet vergunning
verleend aan de Ned. Kunstzijdefabriek te
Arnhem, tot oprichting van oen fabriek
tot vervaardiging van kunstzijde te Ede.
Deze fabriek, een der grootste van Ne
derland, is sedert lang in werking. De
eerste aanvrage tot vergunning hebben B.
en \V. van Ede toegestaan, doch daar
het betrokken polderbestuur, dait ejken dag
een half miliioen liter spoelwater moet
ontvangen, bij de Kroon in hooger beroep
kwam, is de vergunning om fonneële re
denen ingetrokken. Desniettegenstaande
werkte de fabriek door en diende een
nieuwe aanvrage in.
Tegen deze nieuwe aanvrage zijn vele
bezwaren ingediend. Bij de mondelinge toe
lichting waren ongeveer vijftig personen
tegenwoordig. Aan de ééne zijde kwam
verzet bij de omwonenden, die vreesden
dat bun grondwater wordt weggepompt,
aan den anderen kant klaagden de bewo
ners der lager gelegen gronden, dat zij
bet verontreinigde spoelwater in hun sloo-
ten moeten ontvangen. Verder hebben vele
omwonenden, met najme de officieren van
het garnizoen, groeten hinder onderwonden
Van de vergiftigde zwavelkocibtofdampen
welke de fabriek verspreidt.
B. en W. hebben meer dan vijf maan
den werk gehad om deze bezwaren te
onderzoeken. Aan den eenen kant kon de
gegrondheid van vele argumenten niet wor
den ontkend, aan den anderen kant gaat
het h. i. riiet aan, om een fabriek, waar
aan met inbegrip \an woningen, terreinen
etc., een som van bijna zeven miliioen
gulden zou zijn besteed, en waaraan bijna
3000 arbeiders werk vinden, weer stop
te zetten.
Tegen deze beslissing van B. en W.
zullen de belanghebbenden bij de Kroon
in hooger beroep gaan. Ze hebben zich
reeds de hulp van een advocaat verzekerd.
In het leven teruggerorpen
Hoe een man, die door een injectie in
het leven werd teruggeroepen, nadat „de
werking van het hart geheel had opgehou
den," wordt medegedeeld door r. 'Carl Bo
den van Boedapest. De patiënt was 56
jaren oud eu had een hartziekte, waarvoor
de dokter hem eerst morphine toediendei
maar dit had geen goede uitwerking. Hij
beschrijft daarna zijn strijd met den ,dood
met het lancet," Dus besloot ik een
hart-injectie te beproeven, snelde naar mijn
vertrekken' om mij van een lange jniaid
te voorzien en bevond, teen it na eenige
minuten terugkeerde, dat mijn patiënt in-
tusschen bijna gestorven was. Hij lag slap
en schijnbaar levenloos in zijn stoel, met
het hoofd achteiover gezonken. Terwijl ik
de injectie gereed maakte, hield do adem
haling geheel op en kwam de .werking van
het. hart volkomen tot stilstand. Ik .was
zonder medischen bijstand en geweldig ge
agiteerd, verklaarde iele dokter, die de .uit
werking beschrijft, ;toen hij! zijne naald
die eene oplossing van arenalia bevatte,
in het hart van den man stak. Eenige se
conden later bemerkte ik eene voortduren
de verbetering van den hartslag, die ,in
minder dan een halve minuut regelmatig
en krachtig bleek. Do man is in alle op
zichten gezond.
Een nieuwe ontdekking van Einstein 'I
Naar verluidt, heeft professor Einstein
eeu nieuwe ontdekking gedaan, grooter
nog dan zijn reeds bekende vinding of
relativiteitstheorie.
Deze ontdekking betreft de zwaarte
kracht en hot aardmagnetisme on werd
door den rofessor gedaan toen hij, tij
dens zijn jongste reis dopt" den Indischen
,0ceaan, de eigenschappen van amber be
studeerde.
Een nieuiv verdoovingsmiddel.
Naar de „Lancet" meldt, beeft prof.
K. At. Gauss uit Freiburg ecu nieuw ver-
doovingsmiddel ontdekt; marcylesium ge
noemd, en samengesteld uit oxygenium eu
gezuiverd acetyleen. i
Ream naar Duitschland.
Het Duitsche departement van bui toni,
zaken heeft de vertegenwoordigers in hot
buitenland gemachtigd tot verzachting der
voorwaarden voor het verkrijgen eener ver
gunning tot liet ondernemen een er reis
naar Duitschland en wel voor hen, die
voor het herstel hunner gezondheid naar
Duitsche badplaatsen en Kurorte wemchen
te gaan.
Ontsnapt-gered
Een verpleegde uit hot Prov. ziekenhuis
te Medemblik traclitte te ontvluchten, door
overklirnming van het hek noordzijde. Zich
ontdekt ziende, sprong hij in de Woster-
haven, doch nog tijdig went hij oj> het droge
gebracht.
Uraadlooze telefoon JÜeW-YorkLonden
Naar aanleiding van de jongste goed
geslaagd e proefnemingen met draadlooz®
'telefonie lustschep. New-Yodk en Londen,
beeft de Engel'scbö positmaster-general eén
oatmnissÈo benoemd, welke aan de hand
van den jongsten viooruitga'ng op het gebied
van de draadloozle, de mogelijkheid Van
technisch standpunt uit zal bestudeeren
voor transatlantisch draadloos telefonisch
verkeer, dat vpiidotende waarborgen biedt
voor handelsdoeleinden, en advies uit te
brengen, u elke slappen er op dit oogenblik
gedaan kunnen worden om dit verbinding»
middel tot verdere ontwikkeling te bren
gen.
De Frins van Wales en zijn paard.
De Prins van Wales heeft Dinsdag deel
genomen aan don militairen wedren en
was in de tweede ronde de dorde. Zijn
paard nam echitier zijn sprong te kort,
toen het over een. sloot moest springen,
zoiodat het daarin terechtkwam. De Prins
krabbelde er uit, doch het paard verkeer
de in een Vrij moejilijke pioiSitie, zoodat het
niet op den kant kon komen. Dta Prins
sprong daarop weeï in het water, greep het
paard bij den kop en wist (het zoó in vei
ligheid te brengen.
Draadloos medisch advies.
De Zweedlsche negeering heeft goéd ge
vonden, dat het Algemeen en het Sahlgren
Ziekenhuis, tie Gotheboirg draadloos medisch
ad-vies uitdeinen in het Ffansch, Euge-Lsch,
D|uitjsch of Zweedse!i aan schepen, van
alle "nationaliteit, die don wensch kenbaar
maken, dit te ontvangen.
De droogte van 1921 en de vogels.
Het jaar 1921 is berucht door zijn droog
te, mooi weer voor wandelaars en toe
risten, doch de landbouwers en met hen
vele- anderen hebben terecht geklaagd over
het uitblijven van de dosis regen, .waarop
wij' in Nederland doorgaans mógen rekenen
Die droogte-periode heeft echter langer
nagewerkt dan men oppervlakkig zou ver
moeden en in een der jongste .uitgaven, van
den Plantenziekteknadigea Dienst te Wa-
geningen, Vogelcultuur en Vogelstudie 1922
getiteld, vinden We enkele voorbeelden
van de slechte gevojgen, die de droogte
gehad heeft voor de vogelwereld in ,1922.
Die vogelwereld schijnt in 1*922 honger
geleden te hebben tengevolge van het .ont
breken van insecten. Het gevolg is geweest,
dat talrijke vogels in het begin van het sei
zoen wel in hun oude domicilies aanwezig
zijn geweest, maar na 'korter of langer
oponthoud, soms van een paar dagen,
soms van een paar Weken, weer jriju ver
trokken, zonder te hebben gebroed of .zelfs
eieren te "hebben gelegd.
Talrijke winterkoninkjes waren na "de
laatste dagen van April nergens meer |e
zien of te hooren. Evenzoo de heggennis-
schen. De goudvinkdomicilies bleven on
bezet De fluiters verdwenen alle na een
aanwezigheid van een dag of vijf, zes.
Deze gevallen zijn meer of minder locaal
geweest.
Verder verdwenen na oen oponthoud
van verscheidene weken verschillende
ooievaars, zonder te leggen.
Alzoo vonden de vogels blijkbaar, hetzij
door den drogen zomer van 1921, betzij
door den vrij strengen winter van '21'22,
die in menig opzicht hetzelfde effect .ver
oorzaakt als langdurige droogte, hetzij door
den lagen waterstand, hun tafel niet vol
doende gedekt enverdwenen.
De ooievaars zochten vergeefs naar hun
meest geliefde voedsel, kikkers, en gin
gen zich te buiten aan eieren ,en jonge
vogels. Op de Vcenendaaische hei verdwe
nen grutto's, kievitten eu kemphanen, om
dat al hun jongen gestorven waren ten
gevolge van gebrek aan voedsel.
Opmerkelijk is ook het klein aantal .kie
vitseieren, dat ia 1922 werd verhandeld.
In 1919 bedroeg dit totaal 124.100, in 1920
166.000, in 1921 113.000 en in 1922 slechts
40.000.
En zelfs op den eierleg der .kippen in
1922 heeft de droogteperiode van 1921
slechten invloed gehad. De log se ls waren
kleiner en -het aantal kuikens, dat .uit
kunstmatig bebroede eieren kwam, was
belangrijk lager dan in andere jaren.
-Als wjj, mild gestemd en overtuigd da.t
wij iets goeds verdiend hebben, met elkaar
overeenkomen samen te g^uui dinecren,
dan spreekt het vanzelf, dat wij, over
den zalm pratend, den Lest denkbaren
zalm 'bedoelen en dien wij 'daarbij ter tafel
wenscben, niet de een of andere confec-
tie-visch, minderwaardigi surrogaat uit
goedkoope opruimingsld ikjes.
iVs wij over degroot-c waarde van het
lezen spreken, dam staat daarbij, evenzeer
stilzwijgend, voorop, dat we de lectuur
van het 'goede boek bedoelen, hot hoek
dat den lezer rijker, beter, gelukkiger zal
maken; niet het maniakke letters-versündeu
uil even opwindende als afmattende sen
satieverhalen, waarvan de onnoozelheïd
slechts het leugenachhtige evenaart en dat
den lezer nog dommer en slechter ach
terlaat dan tevoren.
Er is ©en lees zucht, die even edel on
heilzaam \s als elke hartstocht voor liet
goede, WiUv- en schoone; zij kiest de boe
ken, die losmaken van het aardsche, dte de
neigingen zuiverder, de inzichten ruimer,
den wil sterker, do gedachte rijker maken.
Zij wil de verreining en den vooruitgang,
de verheffing en de vergeestelijking.
Zulke hoeken, waaruit 'wij loeren kun
nen wat grooteren dan wij gedacht eu
gedicht hebben, waaruit wij oris een die
per levensdoel, oen bozonkener wereldbe
schouwing kunnen veroveren zij verdien
den onze huisgoden te zijn, onze meest
vereerde bezittingen, do schoonste be
raden van onze woning.
Hoe is hel in dat opzicht met liet boek
in onze samenleving gesteld
Het ziet nog al te zeer er naar uit,
of zijn innerlijke waarde te huig wordt
aangeslagen, ja, of die waarde minder
wordt geacht, naarmate het een verder
stadium van zijn bestaan heeft bereikt.
Men denke zich in, welk oen heteekenb
het boek voor den schrijver heeft. Hij is
de vader en de moeder er van hij heeft
het ontvangen, in /.u li voelen groe.en en
voortgebracht. Langen tijd nadat de grond
gedachte als eeu licht, eeu vuur, dat hem
met een schok doorlaaide, 111 hem ontstond
dikwijls weet hij te nauwernood hoe;
als een gave, een genade langen tijd
daarna, jaren soms, draagt hij liet lang
zaam ontwikkelende werk met zich om.
Het wast, het gaat leven en eindelijk kan
de drang'tót vormgeving niet linger weer
staan worden: de schrijver zet zich neer
en het witte papier vult zich regel aan
regel met zijn scheppende woorden. Hij is
een schepper geworden, een schepper van
werelden en meuschen, van dingen on ge
beurtenissen, van gevoelens, aandoeningen,
conflicten, ontroeringen., Moeilijk, smarte
lijk zelfs is die arbeid veelal; van zijn
gedachten en zijn gevoel worden de sterk
ste inspanningen geëischtbet juiste woord
laat zich maar al te dikwijls wachten;
klank, ïhythme. nuance, willen niet wor
den wat van hen verwacht werd, de ge-
wenschte atmosfeer vormt zich niet, het
ontbreekt aan scherpte van utbeeldïna, de
bojuw verbrokkelt hier en daar, de draad
knapt aE op beslissende oogenl l'kken. Een
worsteling, een lijdensweg wordt vaak deze
scheppingsdaad. Totdat eindelijk cte pen
rust in de moede huid. Het kunstwerk
is geboren; nu sa hel de wereld in: het
beste wat zijn maker geven kon, geest
van zijn geest, bloed van zijn hartebloed
Moest zulk een boek niet. met eerbied
ontvamgen w ord en
Maar ach. de vermogende vriend van
den schrijver, die niet hem een. boekwinkel
is binnen gegaan 0111 daar een exemplaar
van Humfekl's Financier te koopen en er
getelefoneerd heeft om een tafeltje van
vier in het meest befaamd restaurant van
de stad, blijft nog even voor het venster
staan kijken eer hij afscheid neemt cai
in zijn automobiel stapt, een zooven ge
kocht kistje havuna's voor zichzelf onder
den jirm, een tak orchideeën voor zijn
bejuweelde vrouw in de hand, een biljet
loge voor den bokswedstrijd van dien
avond, dat hij zijn zoon beloofd heeft, in
den zijzak. En tezamen lezen zij den titel
van het nieuwe hoek, dat in de u "totalling
ligt. „Ja, amice, ik heb het nog altijd
niet gelezen,, maar in de bibliotheken is
het telkens uLt. Nu wacht ik maar, tot
we het in de portefeuille krijgen. Tenzij
je het me eens leenen wilt... Nu, adieu."
De Rolls-Royce glijdt heen, en de jon
gen, die op liet voertuig gepast Iieeft,
krijgt een kwartje. Hij koopt er sigaretten
voor, en misschien huurt hij een Lord
Lister.
Zeker, uitgevers zijn mensthen, die geld
willen verdienen apn het boek. Er zijn onder
ben, als onder aUe meuschen, zoowel ten
goede als ten kwade geneigden; sommi
gen hebben idealen in bun hart, anderen
in hun brandkast. Enketen verstaan de
schoone zijde van hun vak, enkelen alleen
de financteele. Er zijn er, die in hun
fonds een monument willen achterlaten
er zijn er ook, die slechts vragen op
welke zwakheid van het lezend publiek
zij het voordeeh'gst kunnen speculeeren.
Maar wij spreken van het goede boek;
laten wij 'ook van den goeden uitgever
spreken. Hij is trouwens niet zoo zeld
zaam.
Hoe behandelt men het artikel waar
aan hij de resultaten van zijn opleiding
heeft besteed, zijn vakkennis, zijn schran
derheid, zijn artistieke toewijding gegeven,
waarvoor hij zijn geheele apparaat van
relaties, koopmanschap, exploitatie kunst en
publiciteit in beweging heeft gezet?
Luister wat hem eiken dag door een
zwerm van mannelijke en, vooral, vrouwe
lijke bibliothecarissen, secretarissen, archi
varissen en conservatoren van openbare
en bizondere leeszalen, van school- (leer
lingen- en leeraren-) bibliotheken, van aller
lei speciale museumpjes, verzamelingen en
inlichtingdnireau's, van sociale, weten
schappelijke, technische en onderwijs-in rich
tingen en -instellingen, van bazaar- en
fancy-faircornité's, van tehuizen en can-
tines voor militairen, van weldadige en
hygiënische stichtingen met even naieven
als vrij moed igen aandrang gevraagd wordt:
„Zend ons uw uilgaven ten geschenke."
Hel is verbijsterend.
Is dan het boek niets waard? Behoort
li-et tot de kleine artikelen van dagelijkscli
gebruik een speld, een lucifer, een
velletje postpapier, een snuifje (in den
goeden ouden tijd ook een sigaar) die zoo-
gemakkelijk gevraagd, gegeven en. aangeno
men worden, omdat ze geen ideëele en een
geringe materieele waarde bezitten en ieder
verondersteld wordt, ruim er van voorzien
te zijn? Is hot een ruilobject: tien knik
kers o£ oen glazen stuiter loor een boek"?
Waarom vraagt men tenzij in de onaan
nemelijke, want toch al ie onnoozeJe, ver
onderstelling, dat het produceeren er van
niets kost juist boeken cadeau, en
niet de meubels, kachels, gordijnen, kas
ten, lichtkronen, vloerkleeden of inktkokers,
die de vertrekken niet ontberen kunnen,
waar de lioveiigenoem.de functionarissen
met zulk een huiveringwekkend aplomb
hun rodelooze hulpsignaien de uitgevers
wereld uisl ingeren
Waarlijk, bij deze meuschen moet het
besef van de waarde van het. boek
om van des schrijvers en des uitgevers
waarde te zwijgen wel heel vast slui
meren. Wat te wonderlijker aandoet, daar
een gaavot deel van bon oen levenstaak
koos, die aan het boek gewijd is.
Bleef de beangstigende kwaal, 0111 het
boek met zulk oen gering respect te be
handelen, tot oen duidelijk aanwijsbaren
kring vtw Inden met weinig intellect, bo-
sehaving en onderscheidingsvermogen be
perkt, wij zouden dien van onze beschou
wing kunnen uitzonderen, zooals wij bet
de minderwaard.ge boeken, schrijvers eu
uitgevers deden. Maar tiet b helaas n:et
te ontkennen, dat het euvel in de beste
families vooikonit. Een h'sforis lie anec
dote: onlangs bereikte oen uitgever liet
volgend verzoek van een onzer ministe
ries men weiischle daar een zeker boek
werk te raadplegen „zoudt u het even
ter mzago. wallen zenden, na gebruik ont
vangt 11 liet terug."
Wie er niet om denken zou zijn buur
mans nieuwe schoenen, diens pendule, een
van djeiLs beeldhouw w eiken, schilderijen
of tapijten voor eenige dagen in gebruik
te verzoeken, neemt zonder gewetensbezwa
ren dieaas boeken ter leen en ver
geet. ze dikwijls terug te geven. Ja, er
zijn er, die de indiscretie zoo ver drij
ven, den auteur diens eigen werken ter
lezing, zelfs ten geschenke te vragen. Wie
zonder een dubbeltje 0111 te koeren gaarne
een handvol geld neerlegt voor 0011 spoedig
genoten flest'li wijn, een amusement van
enkele uren (en dikwijls van twijfelachtig of
waardeloos alloo'), bedenkt zich tienmaal,
en komt dan nog niet er toe, hetzelfde
bedrag, of zelfs minder, aan een boek te
bect-eden, dat hem jarenlang genot kan
geven. Allerlei onjuiste voorwendsels wor
den aangevoerd 0111 alles te to open
juttelooze. dwaze,- onech'e. smakdooze en
ïjdoLtuiitige voorworpen behalve een boek.
Het is zoo duur geworden, klaagt men.
En ofschoon uil en terna van bevoegde
zijde met cijfers is aangetoond, dat het
duurste boek. bij de tijden voor den oor
log vergeleken, gedurende de (nu alweji
ve rs treken) periode van de ggootste prijs
stijging na den vrede slechts zeventig pro
cent omhoog gegaan was, blijft men van
„het dure boek" spreken en koopt zon
der aarzeling weeldezaken, ook toen ze
tweedrie- en vier- en tienmaal zoo duur
waren geworden als tevoren. Het Neder
landsche volk gaf in 1913 vier en een
lialf .miliioen voor gouden en zilveren sie
raden wit; maar een boek vindt het
te duur.
De mentaliteit na te gaan, welke oor
zaak is, dat het boek in zoo verschil
lend geaarde kringen en bagatelle behan
deld wordt, het zou een afzonderlijke stu
die eiscben.
Wij nemen, met alleen gemakshalve, maar
ook uit genegenheid voor onze m-edemen-
sclven, liever aan, dat geenszins een ge
ringe aanleg of een boosaardige natuur ten
grondslag ligt aan de poovere waardeering,
die we ons veroorloofd hebben hierboven,
zij bet vluchtig, aan de kaak te stellen.
Er moet hier hoogstens een kwade ge
woonte in het spel zijn, of, zoo men wil,
de afwezigheid van een goede gewoonte.
Want het is moeilijk aan te nemen, dat men
zich willens en wetens, uit een ongezond
genoegen, om zichzelf te kort te doen en
een infcellectuecde élite te prikkelen, eén
zoo groote levensvreugde ontzeggen zou
als bet stoffelijk en geestelijk bezit van een
boek.
Het is een levensvervulling. Het helpt
ons over booze en smartelijke uren heen,
het brengt verzachting en stilt onrust, het
vult oen leegte en geeft ons wat wij mis
sen. Zou er waarlijk iemand zijn, die
nooit in ket verborgene geworsteld heeft
met het spook van zijn eigen kleinheid
en onmacht? En die niet de gelijkmoedig
heid, de berusting het evenwicht voelde
terug komen, toen uit de bladzijden van
een in slapeiooze nachten ter liand geno
men boek de manende, troo&tende stem
klonk van een betere, wijzere, sterkere?
Maar ook: wie heeft niet in zonnige dagen
va,11 geluk zijn blijdschap omdat hij leefde
weerspiegeld 'gezien ,in het werk van den
dichter, die .dezelfde levensvreugd gekend
had, on .zoo zijn vertrouwen in dc waarde
van het ,mensc henbestaun bëves- igd gevon
den?
AL w ij maar beginnen, met het inzicht,
dat het goede boek, zooals het daar ligt,
nog oriopongeslagen, uiterlijk eon voorwerp
van kunsit, van schoonheid is, dat het als
zoodanig' reeds onzen eerbied verdient.
AVanneer wij het dan opnemen en door
bladeren, en ons rekenschap geven van
de weloverwogen schikking der sierlijke
lettertypen op het kostelijk papier, wanneer
wij "dan bedenken, dat we een stuk bloed
warm leren 111 handen hebben, een slot
som van gevoelens, en gedachten over dat
zelfde leven .waarin wij ons soms, in onze
binnenkamer, zulke jiufpdooze brekebeenon
wetenwanneer wij dan ongemerkt aan hot
lezen gaan, en beginnen te ondereinden
dat we het een nog niet wisten, het an
der nu joeiter begrijpen, dat er tusschen
hemel en aarde heel wat meer is dan
waarvan onze filosofie ooit gedroomd heeft
wanneer wij dan „weg" en verdiept ra
ken in ftea ban van bet boek en zij 11,schrij
ver
Ja, ais het zoo maar eenmaal gaat,
dan komen we er wel toe, ten laatste
de waarde van het boek te beseffen.
J. EFLKEMA DiE ROO.
