Tooneel-Terugblik.
Burgerlijke Stond.
°°Sen- 1 m
madame
gekomen,
-iokelHle
/i» U>l
lemud.
«.chain
disease ei
uur, (oen
die mei Siu,-ili mee
raad. /.ij was een
m bliek
et ijk
hield hel
le treil» eitnl
uil.
bv
wa
aangekomen. Maar een ongeluk kium /.el-
den alleen: l>e bagage was aan het douane
kantoor gebleven. Alleen Saiah Bernhardt
had haar eosuttiins bij /ich. Eu het pa-
bliek mocht toeh waar ei-cheu voor rijn
geld, als men bedenkt. dat een plaats op
den eersion rang I' la kostte, (lauw heb,
ben de v. Uiers toen eostuums \an her
en der bijeen geschommeld en ilien
avond werd er schaterend gespeeld Den
Zaterdag; daarop ging „Phèdre" en nog
was de bagage niet gekomen. Zij speelden
de „Phèdre-" dan maar in rosumm- \an
„de schoone Helena". \a atloop der voor
stelling des nachts om ld uur vertrok Sa
rah mei een extra trein naar Brussel -
die kosite haar C 40tX>. om den ochtend
Lrein van ti uur daar te pakken, die haart
naar Parijs bracht, waar /ij dien /elfden
middag om 2 uur in een maiiuée moest
spelen.
Eenige jaren la.er trad /ij weer Idj de
van Uiers op in „Marguerite Gautier" en
weer iets later in „.Jeanne d'Arc", van Bar
bier mei mu/iek van Gounod. Gok aan
deze opvoering is een aardige anecdoht
verbonden. Haar impresario's waren een
Fmgelschman Abbey en een Oostenrijker
Grau. Grau was een slaapkop en hei eerstej
waarnaar hij uitkeek was of hij op het
kantoor der v. Liers» wel een lekker tukje
doen kon. Abbey was een ijverig man. Au
had Sarah een contract met hem gemaakt,
waarin stond, dat zij verplicht waren haar
in 't decor, waarin zij het stuk te Parijs
had gespeeld, ook ie doen spelen in Xeder.
land. België en ie Weenen, waarheen zij
op tournee zouden gaan. Zoo iriet, dan
moesten ze haar een hooge boete beta
len. Waar was dal decor? O, 't zou wat
later komen. Eu het kwam: een reuzen,
décor. Het kwam in aparte wagens. Viec
wagons leng ie. „Ja", zeiden de v. Uiers,
„goed en wel: maar die kunnen wij on
mogelijk in ons theater plaatsen, die reuze,
beesien". Maar, handig als zij waren, maak
ten zij het tooneel maar gereed met het
decor van Schiller's „Jeanne d'Arc" dat
zij hadden. „Wat moeten wij beginnen?"
riepen de impresario's, gedachtig aan liet
contract. Onder de voorstelling redeneert
Abbey met Lion van "Lier: „Willen wij
wedden'zegt Lion, „dat zij "het contract
niet handhaven zal?" „Top", zegt Abbey,
„om 12 flesschen ..Veuve C-licquol". Goed.
In de pauze gaat Lion naar de „divine"
en praat eens gemoedelijk met haar: „Ik
heb een weddenschap", zegt hij. en ver.
lelt het geval en belooft haar met haar
en de voornaamsien van het gezelschap,
Kiel. De nun eis dt migen onder hantooi
lijd tie bank binnen, milwapendeii dei
M'hihlwaelil voor tie kluis en tuinen
iiuillioeu roebel 1112.'! weg. liet personeel
en hel publiek, dal zij me', revolvers in
I bedwang hadden gehuil hm, stolen zij ver
Ivolgens op, waarna zij do politie iclefo
nisch erwilt'gden van hot gebeurde on
verzochten do opgesp .tenon 1o bevtijden.
Op (eremoord.
Hot ecrowoo.'d vroeger even betrouw
haar als de haiulteekemng, komt tegonwoor
dig nogal eens in de knoei.
Gp de beroemde oud Vadoilaiulseh
hems te Amsterdam sloot men menige
koop op het woord. „Dat is dan genoteerd'
zei men aan het slot van over en weer
bieden, en dat „genoteerd** was van even
veel kracht als de tegenwoordig nauwkeurig
geeontro'eeide ha ml toeken ing met zegel
De eerlijkheid in den handel wordt nogal
eens in twijfel getrokken. Daarom is het
au belang wal P. T. sellfijft in de Ahum
farturier over de volgende transactie, oen
bewijs, dat er ook gelukkig absoluut be
treouwbate handelslui zijn.
„Leen mij oen „Ion" op staanden voet'
zoo sprak op de geldbeurs een bejaard
man lot oen jongeren collega, wW is direct
Ie verdienen, doch ik moet «een cheque er
tegenover stel'en: gij hebt een vierde \nn
mijn winst." En de jongere co'iega phutsle
zich aan het destijds nog primitieve schrijf
tafeltje en schreef den cheque. Bij vroo:
geen tegenbewijs, maar overhandigde het
waardevolle papier met oen glimlach. Xog
was de beurs niet afgoloopen of ule.schrij
ver van den cheque behoorde niet meer
tot de levenden, de dood had. hein plotse
ling overvallen. Doch hij, wïen de cheque
was toevertrouwd ais man van eer, leefde
nog en bleef zijn woord gestand lot don
iaatston rent. Het was hem niet genoeg
het hooge bedrag terug te betalen, maar
bovendien hield hij zijn woord betreffende
het kwart der winst, wat ongeveer de
helft der hoofdsom bedroeg. En de nabil ij
verden van den overledene namen die
enorme som in ontvangst, als een later
afwikkelende zaak, iets dat als 't ware van
zelf sprak. Ook zij dachten er zelfs niet
aan. dat. als de zakenvriend zijn mond
had dicht gehouden, niemand iets van dien
chuld had kunnen bewijzen, noch van
de winst die zij nad afgeworpen.
Maartoch stond het opgeteekend.
Niet met pen en inkt, doch in de harten
van hen, die zulk een duidelijk bewijs
hadden gezien van den oprechten zaken
vriend van den overledene.
Moord opgehelderd.
De Berlijnsche politie is er in geslaagd
die flesschen op te fuiven en nog honderdeen geheimzinnige moordzaak lot klaar-
oesters bovendien, maarAbbey en Grau
zullen lekker toekijken moeten. Zij teekon.
de lachend een papiertje, dat zij de boete
kwijtschelden zou. Lion met eec aanspre
kersgezicht bij Abbey terug: „Verloren. Zij
doet het niet". „Heb ik het niet gezegd?"
zei Abbey.
Toen de verrassing, dat Li on netje het
toch gedaan had gekregen. En zij gaven
hem een mooi cadeau bovendien; het de
cor. „Want" had Lion gezegd, „over 3
dagen moeten jullie in Weenen spelen. En
bet duurt wel 14 dagen voor het op z'n
vroegst in Weenen wezen kan. omdat het
zulke lange wagens zijn. En op elk too-
neel vindt je heusch wel een „Jeanne
d'Aradecor. De v. Liers hebben het de
cor gebruikt, want zij hebben het door
gesneden. Dien avond werd er gedronken,
gedanst en gesprongen. Abbey was niet
van de zijde van v. Lier te slaan. „Wat
wil je drinken?" vroeg hij telkens. „Ik
had wel 100 flesschen willen geven. Hoe
is dat bieb mogelijk dat je hem dat zoo
lapte?" „Wel dat spreekt van zelf", /.ei
v. Lier. „Jij bent impresario. Ik niet. Jij
moet verdienen. Ik niet. Jou vertrouwt zij
niet. Mij wel."
Ofschoon Sarah aan het Grand Théatre
was gewend en het haar speet, moest zij
in 19Ö9 ook onder Abbey en Grau in den
Stadsschouwburg spelen. Daar konden
grootere recettes worden gemaakt. Alaar
Lion bleef een vriendje van haar en mocht
altijd bij haar binnenkomen. Zij speelde
toen „L'Aiglon", „La Soraère" en ,.,Tos;
ca".
Verleden jaar toen „Régine Arniand
ging, is v. Lier niet gaan kijken. Hij wilde
de illusie niet verliezen ten opzichte van
een vrouw, die eens charme voor hem
bad.
Staking.
Te Heiligerlee wordt sedert Dinsdag in
de steenfabrieken van Berg en Smit wegens
een Joongeschi! gestaakt.
De Elsina
Bij de familie te Delfzijl is thans be
richt ingekomen, dat de motorschoener „El
sina", kapitein E. Brouwer, na een reis
van weken, van "Rotterdam met verlies
van zeilen .en meerdere schade, te Kopen
hagen is laangekomen. Het vaartuig had se
dert jiet (Vertrek steeds met stormweer te
kampen gehad /en was geheel uit den koers
geraakt. ,De bemanning had, verschrikke
lijke pogenblikken fioorstaan.
Brand te Gieten.
Sedert eenfge dagen kampeerden te
Gieten bij het Zwanemeer, waar eiken
hout gekapt jvas, een groep padvinders,
die'er jhon vuur hadden om er hun eten
te koken. tNu vermoedt men dat hierdoor
het dorre sprokkelhout, doode bladeren enz.
in brand is geraakt. Zekerheid hieromtrent
bestaat niet Hot vuur greep snel om zich
heen en testte ook al een laag eikenboschje
aan. Toegeschoten menschen en kinderen
wisten in vereen igjng met de padvinders
na -eenige uren het vuur te stuiten en
Gieten voor een ramp te behoeden. Want
de verwoesting van de omgeving van het
mooie Zwanemeer zou zeker voor de ge
meente een ramp zijn geweest.
Een brutale roof.
Even voor Paschen is er een brutale roof j
gepleegd in de OekraiiLsche staatsbank te
heid te brengen.
Op 26 Febr. werd bij de Alühlendamm-
;lnis een lijk opgehaald, waaraan alle dee-
len ontbraken, die tot herkenning konden
leiden. Alleen had men aanwijzLng in een
deken, waarin het lijk gewikkeld was. Door
een scherpzinnig geleid onderzoek heeft
de politie gevonden, dat deze deken toe.
behoord had aan een zekere vrouw Ruck
ling en hef 'bleek dat deze vermist werd.
Hel verdere onderzoek leidde tot de ont
dekking, dat zij den tijd voor haar ver
dwijnen veel verkeerde met den 33-jarigen
Duitsch-R assise hen Th. Just en de vrouw
Mathiide Staberock uit Oels. Dezen wer
den opgespoord en lot een bekentenis ge
bracht. Uit jalousie en hebzucht heeft do
vrouw den man tot den moord aangezet.
Beiden hadden veel goeds van de -verinoor-
de ondervonden, maar bestalen haar bo
vendien. Toen zij haar goed lerugeischte,
vatte vrouw Staberock het plan tot den
moord op. dat de man niet wilde uitvoeren,
totdat de vrouw hem op een avond bier
met sterken drank vermengd liet drinken
en daarna in zijn dronkenschap tot de Jaad
overhaalde.
Slavenhandel in 1923?
Dat er nu nog echte middel eeuwsnhe
slavenhandel gedreven wondt, is haast
niet te geiooven, en toch schijnt het zo'i
te zijn. t
In een ingezonden stuk aan de Times
wordt rneegedeeid, dat in Zuid-Abessynië
het land thans geheel ontvolkt ds, door de
razzia's, die de slavenhandel aam er ge
houden hebben. En flat gebeurt /eest se
dert 1912. De gouverneurs van /de Zuide
lijke distrieten verkochten hun onderda
nen op groote schaal om aan geld te-komen
Dezen werdeji dan /vervoerd naar de baai
van Tadjoera in iFransch SomaJïland. |De
groote, vroeger zoo bloeiende streek, p
dan ook geheel uitgestorven.
Het heet, dat jdb gouverneurs nu het
oog richten naar jiet naburige lEngeJsche
gebied om daar slaven te gaan rooven.
Nu kan het (bovenstaande niets dan
waarheid ziju. Doch /het is ook mogelijk
dat in de jaatste zinsnede de aap uit Ide
mouw komt.
Want wij weten, dat menige groote
mogendheid altijd tegelijk met landhon-
ger een gevoel van zedelijke /verontwaar
diging krygt. Wil izij wel met name
John Buil weer annexeeren, dan wordt
het land naast hem altijd slecht beheerd
of er is slavenhandel, of men wil inval
'len doen, enz. enz. En die zedelijke ver
ontwaardiging wordt grooter naar mate
in het betrokken land meer goud of dia
manten of petroleum ,of dgl. ontdekt
wordt.
Zelfs met dit verontwaardigde inge
bonden stuk moet men dus voorzichtig
Zijn.
de menschen
pogingen om
Woeker in het VolkscredietvJezen.
Aan een artikel in het „Tijdschrift voor
Armwezen", wotrdt het volgende ontleen!:
Enkele jaren geleden vestigde de bro
chure „De Woeker in het voikscrediet-
wezen te Amsterdam" de aandacht op het
groote kwaad der particuliere voorschot
banken en der zgn. „leenvrouwen". Sinds
dien is er nog weinig op dit gebied ver,
beierd. Een bijzonder sterk staaltje van
woeker deed zich onlangs te Amsterdam
voor, waar uit een door den Armenraad
ingesteld nauwkeurig onderzoek bleek, dat
mm mimici dan een geluide sl:nl-lmui
door een woekeraarster, die bijna hub aa
huis haai slachtoffers hal, onveilig mop
gemaakt.
De v\oekeraarder was een gehuwd
viohm mei kinderen. Een van de/en In
een «UH'tneiiliamleltje en via de/en jonge
mail, die sehemig was met het verteenc
van oTodioi aan zijn klanten, kwam de moe
der dikwijls aan elaiutizie voor haar woe
ker/aak. Menigeen 11.1. kwam hij de vrouw
hei v not schol opnemen, dat dienen moes
om den zoon te betalen. Men leende b.v
f 10 afbetaling 2 por week, 20 cent pc
week rente. In 'l algemeen gold 10 p('
van de geleende hoofdsom per week al
oen matig tarief, velen betaalden 35 pl'
over twee weken. Dikwijls konden do a
lossingen niet op tijd plaats hebben en dan
liep natuurlijk de schuld geweldig op. De
angst voor schandaal, waarmee de woe
keraarsier dreigde, dreef
vele gevallen tot allerlei
de gunst le blijven. Stilzwijgend werd
verwacht, dat men zijn groente bij den
zoon betrok uil was deze wel eens wat
duurder dan zijn conctirremeul) Cadeautje
werden gekocht van het schrale weekloon
ging dal niet, dan weid arbeidskracht ge
geven. Zoo was er één vrouw, die zonder
er iets voor be ta aki te krijgen, wekelijk
de wasch bij de woekeraarster deed en
daarna het goed meenam, om het hij haar
ihiris te strijken!
Hoe meer de slachtoffers vastraakten
hoe voordceb'ger het zaakje natuurlijk werd
De woekeraarsier, wier ondernemingsgeest
steeds nieuwe middelen verzon, kocht bij
opruimingen en bij uildragers kleedingstuk
ken van slechte hoedanigheid, oude sehoe
non, oude kachels en sielde haar slacht
offers in de gelegenheid die op afbetn
ling te koopen tegen belachelijk hoove prij
zen. Ook gaf zij wel eens, in plaats var
contanten, zegeltjes van een bekend ifbe
talingsinagazijn. Zij kocht ook wol Bank
van Leeuingbriefjes van haar klanten voor
een prikje op en losie de daarop staande
voorwerpen xn.
Een der gevallen, dat een bijzondeJ
Leekenend verloop had, moge hier volgen
Een vrouw' leende eens in hel begin van de
week f 5 voor één week tegen f 0.50 rente
Den Za ierdag d.o.v. leende de geldsohietstert
haar bovendien voor het betalen van de
huur 1 3 voor enkele dagen tegen 30 ctl
rente. De vrouw- raakte gewend aan hel
leenen en nam in den loop van twee jaar
wekelijks steeds een grooter bedrag op
Op het laatst droeg zij Zaterdags het ge
heele weekloon aan de woekeraarster af,
om dan natuurlijk 's Maandags weer op
nieuw te moeten leeuen. Toen eens de
geldschieister tegen een nieuwe Lening be
zwaar- maakte, gal zij harm uit angst 4 zoo
juist aangeschafte lakens en sloopeu
cadeau. Toen liet de geldschietster zich
grooimoediglijk verbidden en leende
20 in geld en f 20 in zegels op een af-
beialingsmagazijn, terug te betalen met f 2
per week plus 20 ct. per week rente! Een
geluk mag hel genoemd worden, dat deze
vrouw tot een wanhoopsdaad kwam z.ij
ontvluchtte haar woning waardoor het
werk van de woekeraarster bij het maat
schappelijk hulpbetoon bekend werd.
Het lijkt onbegrijpelijk, hoe menschen
ziqh vrijwillig aan zulk een onweitige
nuidhl kurmen onderwerpen en zonder
eenig verweer een zoo groote raaterieele
en moreele schade dragen. Maar de woeke
raarsler beschikt over een machtig wapen;
de bedreiging van burengerucht en open
lijk schandaal. Omdat de buurtbewoners
voor elkaar niet willen weten, hoe ze beei-
genomen worden, vliegen ze er met elkaar
in! Zoo'n angst hadden sommigen voor de
woekeraars;er, dat ze den ambtenaar smeek
len er vooral voor te zorgen, dat zij toch
niet te weten zou komen, wat zij van
haar praktijken verklapten.
En de woekeraarster zelf? In bekrompen
omstandigheden had haar gezin zich inder
tijd in deze buurt gevestigd; als menschen,
die 't royaal hebben, gedroeg men zich
nu. Uitgaan naar bioscoop. zoSners op
mooie fietsen naar buiten, mooie kleeren
en. zoo voor Is.
Het nieuwe goudland Labrador.
De goudkoorts, die de Canadeezen heeft
aangegrepen en welke er hen toe brengt
zich met groote opofferingen in te sche
pen naar de kusten van "Labrador, neemt
nog sieeds toe.
Men verwacht tegen bet voorjaar een
groofen trek van gelukzoekeis naar dat
nie uw-ontdekte goud La nd
Ve rs cl) il lende sc h eep vaa ri ond em em i ngen
organfeeeren diensten naar dat gebjed en
maken op deze wijze goede zaken. An
dere maatschappijen koopen groote sjuk-
ken grond in 'Labrador op met het doel
die gronden te laten uitgraven. Zoo zijn
duizenden acres land langs de drie rivie
ren, die in de Stagbaai uitmonden, reed;
verkocht. Ook de aanvoer van "levensmid
delen naar dat onherbergzaam gebied eischt
het nemen van zekere inaaitregek
Alen kan daarmede evenwel iet eer
der lieginnen, voordat het ijs zal zijn
gesmolten, hetgeen oms' reeks half Blei het
geval pleegt te zijn. Er zullen dan tien
schepen naar de kust van Labrador in
de vaart worden gebracht.
Ook tal van visschers van New Found-
land zijn door de goudkoorts bevangen en
men verwacht, dat Stag Bay een tweedt.
Klondike zal worden. Tot dusverre is er
evenwel nog geen enkele reden, om hooge
verwachtingen van Labrador als goud
land te koesieren.
Faillissementen.
Uitges proken:
S. Buikhuizen,- koopman, Meppel. Rech
ter-comm.: mr. O. J. Cluijsenaer; curator:
mr. J. J. Veurman, Aleppei.
J. Zuidema, koopman en kleermaker, te
Leeuwarden. Rechter-comm.mr. H. Han-
nema; curator: mr. J. Vis.
The Anglo Dutch /Mercantile Company
(Engeland], Breda, en houdende een- bij
kantoor of filiaal te Goirle. Rechter-comm1.
mr. Gh. Roebroeck; curator: mr. A. Af. IE
Roothaert, Tilburg.
II. 1'oulsseti, schilder, Nu[h R.c>.dr.
Gailioi; our.: ntr, \V. Ilu^tinx.
R. Ilenkels, uieruutii, llnosciidaal. 1 ,-e.
mi', ('li UoehroiH'ikmr.mr. S Groen,
Roosendaal.
Coöperatieve Ijsfabriek de Volharding,
GuilenliiOcsch Re.: mr. Uh. Roebroeck;
mr.mr. F. A. ,1. M. Smits,
II. F ,1. SJ&ks-, aannemer, lle -rleu. R.-c.
jhr. mr. TesUi; mr.mr. W. Hussel.
Jac. A van Dijk. koopman, te Tilburg
Hechtei-coinm.mr. Oti. Roebroeckcura
tor: mr. A. van Assendoip.
van ihnxjeren, chauffeur. Tehningen.
Recliter-Ooinm.mr. Ch. Roejnopcikcum
tor: mr. S. Groen, Roosendaal.
Th. Durum, landbouwer. Zevenbergen.
Rechter comm.mr. Ch. Roebroeck cura
tor: mr. S. Groen, Roosendaal,
X. V. lol exploitatie der Machinefabriek
Vertex, Breda, ilechter-conim.mr. Th. Roe
hroockcurator: mr. J. A. Al. Bit-,
X. V. Zuider Admini-tratiekanloor, te
Breda. Rechter comm.mr. Ch. Roeliree"k;
curator: mr, J. A. M. Rits.
Wijlen J. van den Rurgh, koopman in
veifuaro'i,- Willnit-t td. Recht M'comm mr.
Ch. Roebroeck: curator: mr. .T. A. 1'. M.
van Hasselt, Bergen op Zoom.
II. en J. de KI eer, landbouwer.-. Bor
gen op /oom. Re.-ht'u-coinm.mr. T*h
Roebroeck; curator: mr. .F. A. P. Af. van
Hasselt, Bergen op Zoom.
Coöp. Ver. Het Alnnstri-clitsciie Bouw-
gilde, .Ma istricht Reêhler-ccntini.ntr. Bau-
dtiin; curator: inr. A. van Liebcrgon.
F. Holthuis, schoen winkelier, te Arn
hem. Rechter-comm.: mr. van Tienboven
curator: mr. A. V. Af. Bonnike.
J. C. Smit. schoenmaker, te Nijmegen.
Rechter comm.mr. J. Houwiak; curator:
mr. J. C. Broekman, Xifmegen.
Af. J. Ker-thoU, scheepsbouwer, te Gro
ningen. Rechter-comm.: mr. F. J. Li-man;
man; curator: mr. P. K. de .Waard.
L. Cohen, koopman, Groningen. Rechter
comm.jhr. mr. D. R. de Ata,ree- van Swin-
dereticurator: mr. S. K. de Waard.
X. Scboenmaeker, rijwielhandelaar, te
Clrouingen. Rechter comm.mr. L. R. Loh-
cura'ormr. S. K. de Waard.
J. Puitmans, klompenmaker, Rest. Rech
tcr-comm.jhr. mr. E. v. Afeeuwencura
tor: mr. P. van A leer wijk.
A. vnai Afeeteren, koopman, te Rotterdam
Curator: mr. ,T. Dutilh.
S. Riehn, koopman, te Rotterdam. Cara
tor: mr. F. A. Al. Cavadino.
Rechter-comm. iu deze faillissementen
mr. A. A. F. W. van Romondt.
Geëindigd-
X. V. Handels Alif. de Afoien, gevestigd
geweest te Gouda.
J. van Dorssen, aannemer, te Vlaardin
gen.
YLAAEDIXGEN.
Geboren:
6 April. Johannes Piefer, zoon van J
Bravenhoer en J. E. van Toor, 2e Alaas
boschstraat. -Johanna Maria, deciliter
van H. Post en J. Al. Reigersberg, 4e Alaas
steeg.
7 "April. Jacobus. 'Jan. zoen van J. J.
Moerkerken en W. Benard, Eendrachtsfraat.
Roeland Johannes, zoon van H. Hoegen
doorn en A. Plomp, Emma-sittaat.
Overleden:
C April. Dirk van Dorp, 28 jaren, echt
genoot van A. van Toorn. Prins Hendrik
straat.
7 "April. Arie Kind, 4 jaren, Westnieuw-
landd.
(Van onzen Parijschen Correspondent.)
(.Nadruk verboden.)
Parijs, 2 April.
Het overlijden va-h Sarah Bernhardt
vormde de voornaamste gebeurtenis van
de afgeloopen week. dodi er is om dit
sterfgeval niet. zooveel te deen geweest,
als men had mogen verwachten, en ik heb
den indruk, dat er in Engeland, Amerika
en ook in Holland meer belang aan is
gehecht dan hier.
De groote tragedienne was niet alleen
een tooneel kun-tenaar van zeldzame ver
dienste en vooral beganflheid. Zij
was, bijna een halve eeuw achtereen, voor
haar land een schitterende propagan
diste, die de schoonheid van het Franse he
vers, de taal muziek van het nobele Fran
sclie proza, deed bewonderen over de ge-
heele wereld. Dit alles liad haar aan
spraak kunnen doen maken op een werke
lijk nniiionalen rouw. ATaar... zij had in
haar leven bijna niets ongedaan gelaten
om hot althans bij het offïcieole Frankrijk
te verbeuren. Haar door niets gebreideld
bohemienneschap, haar onafhankelijkheids
zin, welke h'aar tot een dubbelen breuk-
dreef met de Comedie Francaise, de opzich
tigheid Van baar leefwijze (voord! dit is
haar 'kwalijk geduid door het in den gronci
zoo conventioneele Frankrijk), haar recla
mejacht, de kermisachtige humbug, waar
mee uitsluitend op winst van het oogen-
bli'k bedachte impressarii haar toch zoo
zuivere, hoogstaande kunst omgaven, dit
alles had haar in de oog-en van wat ik
zou Wfillen noemen het „deftige" deel der
Parijzenaars gediscrediteerd.
Er komt nog hij, dat zij... te oud as
geworden. Zij heeft haar roem overleefd.
Een geslacht, dat haar niet gekend heeft,
is opgegroeid; het tooneel is vermoder-
niscerd ter. de enkelen, die nog houden
van hfet genre waarin deze actrice uit
blonk, zij beboeren haast aMen juist tot
die „deftige" menschen, die om geheel
andere, huiten "de kunst staande redenen,
haar den rag 'toekeerden.
Zoo is de vrouw, die van den oorlog
van "MO tot den oorlog van '14 de glorie
was Van hfet Fransche tooneel, belichaming
der klassieke schoonheid, dank zij een
zeldzaam Intelligent 'dramatisch begrip en
dank zij bovenal ook een ensemble van fy
sieke middelen als waar nooit eenige an
dere kunstenares ter wereld over 'be
schikte, zoo si zij, ten slotte, in een-
j«* volk was
enkele dichts
nog immer
""gen .stond.
Darijs heeft haar
De ware roem
on-
3i-v
met
niet
er-
lol
dit
wijze
bet meeisl
zaamheid gesiorven. Alle
haar trouw gebleven en
w ion de schoime legen.li
vergankelijk voor
Hel volk van
kunnen velgelen.
zoo opheiiieer al- wel eens schijiit,"AlinK
mogen onliouw wimlen, snobs" tel,
een andere mode wenden. Wj> <Uji.
maal waarlijk hel hart van een volk Wfi
bezeten, verliest het niet weer zooga-uw
Daarom i- de uitvaart van Sarah Barn'
ba rul (och nog geworden tot een grootsche
demons! rat ie. Door de honderdJuizeni]en
die langs den weg stonden om den urml'
loozen stoet Ie zien.
De ironie van het lot heeft gewild dit
it rumoerige leven-op de meest waard De
geemidigd is. Dit is misschien we]
hewoiuk-renswaardige in (]0Z<1
artiste, dat zij groot gebracht ér,
groot geworden in de school van Bar-
num en ILiily -- heeft weten te sterven
al» een lieve, zachte overgrootmoeder, zon-
der eenfge pose, in eenvoul en. menschc-
lijkhedd. Als eciiigo anecdote weten do
chroniqueurs ie verhalen, dat zij ren por
tie ijs snoepte en zij heeft niet een enkel
„laatste woord" nagelaten, of het moest
zijn dit: dat zij wensc-hle, dat er aan
de groeve niei zou worden gesproken
Alen weel. dat zij tot het laatste'
werkt heeft, stoer en zonder
tend nog schoonheid 'te
middelen en naar haar begrip. Tijdens een
van de repetities van Sacha Gnilry's jin
Sujet de Roman" zakte zij ineen, twee
maanden geleden. Een hevige crisis van'
uremic. Toch ging zij ook na dien tijd
nog voort te werken. Zij mocht het huis
niet meer uit. Zij liet de décors
den film, 'waaraan zij bezig
in de vestibule van haar
daar, tot. minder dan ec
dood.
In vele opzichten zou liet tegenwoordige
Parijsche tooneol-geslaetif nog een voor-
liecld aan haar kunnen nemen. Och, men
is thans nie-t minder op reclame en schan
daal uit dan zij in h"aar tijd. Zij deed van
zich spreken doordat ze een paar jonge
leeuwen kocht of 'een doodkist; tegen
woordig verliest men een parol collier of
laat zich een ruiker aanbieden met "drek
besmeerd. Het is niet hêel veel estheti
scher. Alleen heeft het wat minder wezen
lijke waarde in zijn mars.
Wanneer
die
gv-
nphof, traeh-
geven, naar haar
voor
was, opslaan
woning en speelde
n week vcmr haar
zyn
wij eens terugdenken aan dien
lijd, die nog niet zoo Keel ver achter ons
ligtaan de dagen van '„Cyrano" en
„L'Aiglon". van Sarah' Bernhardt en Co-
quelin, dan wordt het toch duidelijk, dat
het Fransche tooneel op hot oogenblifc
in de put zit, en steeds dieper wegzinkt
De eenige die ons Ts overgebleven van
het geslacht der reuzen is Guitry niet
de charmeur Sacha, maar zijn vader. Doch
hij vindt geen omgeving meer, en, gedeso
riënteerd, jui.t zijn evenwicht, concessies
doend aan „den smaak dezer eeuw", ver
snippert hij zijn rotsbrokkige eenheid. Dezer
dagen zag ik hfem in „Tartuffe". Hij is een
slachtoffer ,van het succes van zijn onweer-
staanbaren zoon.
De anderen zijn heengegaan, of vergeten.
En zelfs hun goede epigonen hebben al
weer geleefd. André Antoine is tooneel-
criticus en 1'ilm-reprisseur gieworden, en
treedt hoogstens nog eens oj> in een sketch
in -een music-hall. Ook de talentvolle eru
diet Lugné-Poe wijdt een groot deel zijner
krachten aan de journalistiek eti veron
achtzaamt zijn kunst en zijn talent in veel
tooneel mercantilisme.
De elite gaat Sacha zien. den hand gen
„illtusri-onniste", die zoo goed v4eet wat
het -publiek behoeft. Of laat zich brengen
naar voorstellingen van Engelschp, ita-
iiaanselie of Russische gezelschappen, zon
der een woord er van te .verstaan. De
rest de groote menigte moet zich
tevreden stellen met „Ta Bouche" of een
dier revues waarvan slechts de aanklee
ding de uitkleeding evenaart.
Er .is letterlijk niets op tooneel gebied in
PfarijL .op het oogenblik, dat den prijs
van .het entreebiljet waard is. Ifoe vaak
gebeurt .het mij niet, dat landgenooten die
eenige dagen hier doorbrengen, mij vra
gen .Raad u ons nu eens, waar zullen
wc .vanavond naar toe gaan? Ik weel
niet .wat te ruitwoorden. Dit jaar is liet
meer dan bar. Allo honderd voo-rstellingen
eiken .avond m alle honderd schouwburgen
dezer stad zijn van een hopeleoze on
beduidendheid.
De tijden zijn te ernstig, zegt men mij.
Vreemde verontschuldiging... Als het aan de
tijden ligt, dan geloof ik eerder dat rij
le materialistisch zij.il. Doch ik weet niet
of Il-uti karakter niet voortvloeit uit de
waarde der geesten die zij baren, in plaats
dat het peil der geesten zo-u gedrukt wor
den door den tijd.
La divine Sarah was het laatste em
bleem -van een tijdperk, dat subliem was
op tooneel-gebied. Daarom vind ik het
jammer, dat Kaar heengaan niet meer dan.
gebeurd -is werd opgemerkt; en heb ik
mij aangesloten bij de menigte achter haar
lijkstoet, in een stemming van rouwende
hulde, -ontroerende piëteit.
Het .toeval plaatste mij tusschen mijn
ouden .vriend Xavier Privas aan den eenen,
kant, den grijzen „prince des chanson
niers", en aan den anderen kant: Jos.
Schumann, den grooten Kederlandschen
impresario, -die (en dien) Sarah heeft ge
ItUTicoo rd
Ook Seh'iirmann, had echte tranen in de
Deze vrouw, zei Bij, op den mei
camelia's J>eladen doodenwagen wijzend,
heb dik alles te danken: mijn naam, wi11
fortuin, mijn geluk en mijn mooiste her
inneringen. Als ik, nu 44 jaar geleden, niet
op een gezegend en dag al mijn moed by
elkaar geraapt had en haar een tournee
in Holland was gaan voorstellen
was ik nu een koopman, en had
wat gemist in mijn. leven dat ik thans
heb genoten.
'En zelfs SeKürmann, de gezelligste, on-
uitputte! ijikste prater dien ik ken, werd sta
en wist gedurende Het verdere gedeeit
Van den weg niets meer te zoggen--
LEO FAUST.
dan
heel
