Schiedamsche Courant.
B
18is \?Ay
D°
TWEEDE BLAD
Nederland in de jaren
1898-1923.
g
■j
ki
I
'I
Dili y!ALUTA-MS£RE.
m
Zatardag 14 Juli 1923, No. 17329
IV.
Heeft het bank- en geldwezen in den
loop dezer kwarteeuw belangrijke veran
deringen ondei-gaan, niet minder is dit
hot geval Snot de financiën van Iden Staat.
Om met een enikel ciijfer deze veranderingen
te i llustreeren, kan erop warden gewezen,
dat het budget, hei,wolk in. 1911 neg een
eindcijfer had van ruim f 207 millioen
in de laatste jaren den afstand, die dit. be
drag van het milliard scheidt, reeds beden
kelijk diciht is gaan naderen; zelfs maar
dat was in de oorlogsjaren dit heeft
overschreden; thans bijna 900 millioen be
draagt. De veranderingen in de Staatsfi-
jjjmciën komen dan ook in hare groote
beleekenis vooral op de oorlogsjaren neer.
Tot op dat oogehblik heeft men het als
een© eerste taak van opeenvolgende Minis
ters van Financiën, hoe verschillend buil
inzicht ook mocht zijn, beschouwd om
het biudget sluitend te maken; in en na
den ooilog is 'dat niet altijd het geval' ge
weest en niet kunnen zijd; Voor 1922 zelfs
snel een 280 millioen! In den loop van dep
oorlog zijn het vooral do kosten recht
streeks aan de handhaving onzer neutra-
•%VYfëni: ÏKrs
De valuta-misère wordt nog met den dag
erger. De Mark heeft in haair razendiein
vaart bergafwaarts of juister gezegd: in
Ter beurze staan er de meeste fondsen
onder pari. En hoewel het schijnt, alsof
er al en toe "n vleugje verademing is, soms
zelf» van specialiteiten op het gebied der
lileit door het militair gezag verbonden! j haar val in den duisteren afgrond! het
eenbrzij'ds, anderzijds die betreffende do I Engelsdhe pond, de Fransche en Vooral economie, deze zijn het het er toch over
tot grooie, b^Tonle krachten Eggende 1Belgis°he fraJf °n zelfs d* D^nscirO een», dat de k(elk kier hoog-vatidu-misere nog
uitgaven. Evenals voor Indië is voor Ne-1krowl meegesleept. En het And© van het lang met geleden is.
derland menige leening geslotenonz© depr eoati e-proces is met te zaan.
Siaatsschuldl vertoont hetzelfde beeld van j Hierboven reprodmeeeren wij! een duider
die van andere, ook in den oorlog neu; I bjke schematisch© voorstelling, speciaal
traal gebleven landen, en is heel sterk j voor ons blad door een bevoegden ecloc.
toegenomen, van 1148 millioen in 1914 noom geteekend.
tot 2745 millioen in 1923 met alle blij-»
vende kosten van rente en aflossing, druk»
kende op ons budget. Daarenboveu hebben
zoowel in als na den oorlog sociale zor
gen van verschillenden aard, o.a. die van I
woningbouw en wetkloosheidsverzekeiriug,
't Is een kaartje van Europe (men lette
hierbij op de grenzen der „nieuwe" staten!)
De nummers dpilden dis namen der landen
aan, njf.1 is Dnjibsdhland/, 2 is! Nederland;
3 is Engplandij 4 is FrankrijTcf, 5 is* 'Beigië-
gfoote bedragen geëischt. Een en ander is I is Oostenrijjkj', 7 jis Hongarije, 8 is.~Zwi.ih
er oorzaak van, dat aan een sluitend bud- j seriand, 9 is Groot-Senië (Joego-Siarië),
get in de jaren na den oorlog niet geöachj 110 is Itallië, 11 is Noorwegen, 12 is Zav©-
kon worden; dat de verkiezingen van '22 den, 13 is Finland!, 14 is SoivjebRusJankt
«igenlijuc^ zijn gevoerd onder de leuze der ea ^a.g^vteten lö fe Polci^ 16 ;is rsjeflh^
k-elijfcheLd! van. bezuiniging is men. het al- l15 20 is Roemenie, ^1 is Bul-
gemeen eens, over die wijze van uitvoer I £arÜe, 22 is Griekenland, 23 is Turkije,
Iring natuurlijk niet. Zulks uit principieel© I 24 is Spanje, 25 is Portugal, 26 is Dener
overwegingen, wanneer bepaalde belangen marken, 27 is Albanië,
in het gedrang komenzulks uit meiden-, I De kleur stelt Voor de graad, van Val'uta-
- teel© overwegingen, wanneer de een olj I misère (d. déprecS&tfe 'ben opzichte v*an
andébe kleine betrekkelijk geringe uitgave I <jerl gjollar, die. zooals men weet, het En-
moet geschrapt woelén! Igelsche pond als „Geldkneter"' verdrom-
Een zelfde verandering, |die de Slants! -bi» T ,'j TT T1
financiën hebben ondergaan, hebben ook di\ I 6en Heeft). verHiud.^ met het feat, dat
gomieeateÊinanciën doorgemaakt. Bijna gen do-li ar echteer odk: met meeT de Kooph
beeï deze kwarteeuw door heeft men 141 kracht van den godden ouden tijd van voor
Nederland hooren klagen over de verhou» I Augustus 1914 heeft, is het niet juist, het
ding van Rijk -en Gemeenten, over het feit, I begrip „depreciatie'" mot ,,waaijde-veonin-
dal het Rijk steeds meer zorgen, o.a. be- j dcringt is 2 B-'maal zoo! groot,
treffende onderwijs, op de gemeenten af; I
sqhoof. En nu zijn wel incidenteel verbei
teringen gebracht in die betreffende web Dc zwarte kanden berkeeten m den be-
die vaa 1897 dabeott, maaï do toegezegd^ I gelulkkigeii toestand, dan hun va-
p'rincipieele verbetering, waarvan dé te-1 luta tennaaste bij op pjeji'ü list. 't Zijn de gctud-
genwooïdige Minister Dje Geer een groot! Valuta-landen, waarin men door do papiei-
vo-oré(ander is, is nog niet tot stand geko) J valuta-landen vrijwel dpoidgocjancureevd
(men. "En hoe hebben de gemeenten zich J wordt De WérHojOsbeM iser gnoiot. Fait-
ïiiel uitgebreid1; \vij bedoelen niet alleen iij| Mssementen en surséances zijn er aan de
in niets meer hminnert aan dat van 1898»zw,aax-
In de eerste plaats is de gemeenterexploii
tatie in hot algemeen toegenomen; gas erf Ivan dit verkeer. Onze grooie steden bieden voor de deur. Do fusie der spoorweg-
_eiec.trisch bedrijf, tramwezen en ook an; er beeld van. Met 't motorrijwiel on maatschappijen maakte iaan de concurren-
diere openbare zorgen behooren in vele ge» |de aut° is het al evenzoo gegaan sedert tie een voorloopige einde, zander intussclieri
meenten onder het eigeip l.rebeeir. Hoe heeft I beide zich perfect'onneeiden. De ontwakke- on snoorwevrehi-'d reeds tot die veifcoteiïn-
bovenidiien het stadsbeeld'niet een gewei-1 Img van het verkeer op deze wijze beeft
dage verandering ondergaan! Ainsterdanj I het voiordeel gehad, dat "gedeelten van Ne-
was ireeds in 1898 een groote stad, waarin j derland. die vroeger onbereikbaar mochten
de eenvoudige provinciaal zich den eer; I worden geacht, (bans druk zijn bezocht;
sten dag niet 'recht thuis gevoelde; tot een J da,t het sch-oone, dat Nederland zelf biedt,
werkelijke stad' naar het wcreldsche typd bc.ter is bekend geworden. Het werk van
heeft het ziidh in deze 25 jaren ontwikt den A. N. W. R., eerst opgericht alswiel-
keld. Voor de havens van Amsterdam is j rijdesrboud, la.ter, nadat hij het rmwezen
gedaan wat gedaan kon wotlden; in no§|°lJ eiSen heienen liet s'aan, bond voor toe-
stërter mate voor Rotterdam, dat tot aanjHsine geworden, is op dit punt niet ge-
den oorlog de spits der continentale havent j «ocg ,te prijzen. Nog steeds staat aan zijn
bleef, met uitzondering dan van Hamburg', hoofd de heer Edo Bergsma, voorzitter,
Nieuwe havens zijn in deze 25 jaren in I die Leiding en stuwkracht heeft "-gegeven
Rotterdam aangelegd; burgemeester Zim» en nog s,teeds weet te geven. D|e A. N.
De schuine, elkaar znïjden'de „diagonaal"';
velden (waaidoe b.v. Nooirwiegen behoort)
duiden de landen aan, waar een matige
dépréciatie is te constaleeren Zijn de va
luta der zwarte Lan'den te New*.York ten
hoogste 10 pCt. gedaald (de Nederiandsdhe
gulden blv slecjbBs 2 piOt), die van de lan
den der tweede öaitggorie staan 10 en 50
piCt. beneden He vredes-paritcit. In deze
landen heeft d» werkloosheid niet die ge
weldige afmetingen iaangenomen als in de
landen der eerste Categorie. Maar aan den
andereu kant is de duurte er nog erger
dan in 1918, waaronder vooral de midden
stand gebukt gaat.
De schuine, van Z.-W. naar N.-0. loo-
pende strepen klu?den de landen der der
de categorie aan (waantoje dtis België en
Frankrijk behooren)de dépréciatie be
draagt hier eventjes 50 a 75 pCt. In België
is deze re'eds Lot bijna 75 pCt. gestegen, en
als de internationale toestand zich niet heiel
snel wijzigt, zal België over eenige we
ken reeds tot de vierde categorie moeten
worden gerekend. Frankrijk verkeert in writ
betere positie, maar heeft tcleih een depre
ciatie van ongeveer 70 pICf. reeds bereikt.
In de landen der derde dategorje gaan
alle standen onder de duurte gebukt. Do
loonen zijn bier betrekkelijk l'aag. Immers,
de Valuta staat er niet '„gunstig" genoeg,
om een abnormaal groptie export-industrie,
die een groot deel van de wiemschen der
arbeiders kan bfeVredigen, in het laven te
roepen. t
De lijnen Van Zuid naar Nowd geven de
fanden der vierde Categorie aan, 'waar
de depreciatie van bet gelid 75 a» 119-pC't. is.
Hiertoe behearen enkele' „nieluiw'ia"' lan
den, die liard strijden, om "hun financiën
te regelen, en die dan ook hun Valuta 'iets
zien klimmen. De niet zelden drastische
financieel© maatregelen hieibben van de
Ijevolking groote opofferingen geëisoht.
Tot de Vierde Categorie behooiren even
wel cuk de „val landen", wtaar men. niet
geloovende aan de mogelijk.be"d, z'n va
luta te ledden, rustig 'de bankjbiljelten
pei-sen laat draaien. De vlottende schuld
neemt daar dagelijks toe. Aan cram-oddd
datie denkt men niet. Men roteert grootte
bedragen, zonder een moment in ovcrwe
ging te nemen, meer belastingen te eisöhen,
Het leven voer den kleinen rentenier, den
vrijen geestelijken arbeider en den niet -
neringdoenden middenstanden wordt
wel ondragelijk, doch men boost zich met
de gedachte, dat er andere categorieën zijn,
die de kunst verslaan „zich bij do valuta
aan te passen", zooals daf'heet, en die
affaires maken, waarop menig zakenman
uit een edel valuta-land naijverig! zou zijn.
[n de landen door eon horizontale s ip-
pellijn aangeduid (zooals DiuiitschlandJ, die
der vijfde caiheigjocie, waar de dépréciatie
meer dan 99 pet. bedraagt, heerscht geld-
vermorsing voor duizenden, honger voor
miJlioencn.
Nog kan de conjunctuur in de meeste
dier landen, waar het geld schier iedere
waarde heeft verloren, worden „uiigenut".
Docli er komt ©en eind: biet bolsjewisme.
Dat is overlevering van don mensch aan
zijn langde lusten. Dut beteekeut: dc onder»
gang va.n godsdienst, van d© wrefeenschap,
vaa de kunst, de ontbinding van al het
goede.
Wij willen niet vaststellen, door welke
politieke „vergissingen" deze va,lula-'rage
die in het leven is geroepen. Doch het
is nog niet te laat. Eén Staatsman in
Europa, die het goede wil, en de wijslifeiI
heeft, en de kracht en de tact, de mensch-
heid1 te ovrertuigen, kan ons werelddeel
redden
Maar de tijd cl ringt!
v. A.
Wattman heeft in dat opzicht heL werk van w- B- is ziia schepping en al heeft hij
dén voorinaligen directeur van gemeente» uitnemend© medewerking gevonden, 't blijft
werken, den heer De Jongh, met kracht de zijne. "Naast hem dient genoemd de beer
voortgezet. Dien Haag is tegenover dezo j G. A. Pos, de man die er toe heeft (bijge-
beide groote steden meer gebleven hej dragen, dat Nederland de leiding nam in
luxueus© dorp met stadsallures, maarwoou-jde internationale regeling van het verkeer,
stad voor '«flies. Vel© dusgenaamde pro- Die auto is hier populair geworden na
vinei ale steden hebben zich krachlig orit-jden grooten wedstrijd Parijs—Amsterdam
wikkela: wij "denken aan Groningen, de in 1898. Welk een verschil tusschen toen
hoofdstam'van het Noorden, aan Arnhem, en nu, verschil vooral in doeltreffendheid
aan Nijmegen met zijn. moeien aanleg, aan I der constructie. Ook de auto, om vian het
Middelburg, aan Delft, aan Schiedam,' aan motorrij wiel in bet geheel n et te spreken,
Haarlem. In alle deze gemeenten is van is geen luxe-voertuig alleen meer; voor
gelijke toeneming der gemeentelijke zorgen practische doeleinden worden de motor-
sprake geweest, in het bijzonder natuurlijk J vrachtwagens zoo veelvuldig en zoo zwaar
tijdens den oorlog, maar ook daarvoor en I toegepast, dat zij een bedreiging èn ruïne
daarna. Een duidelijk merkbare neiging is j zijn voor onze mooiste wegjen. Voorla beb-
aanwezig 'om kleine buurgemeenten mjet I ben we gekregen de autobussen voorlokaal
groote plaatsen te vereenigen. i I en interlokaalverkeer.
Een gelijke toeneming van zorgen heeft j Het spoorweg- en het scheepvaartverkeer
gegeven het verkeer. Wie in 1898 de nood- hebben in deze 25 jaren ook aanmerkelijke
zakelijkheid van een regeling van bet ver- uitbreiding ondergaan. Die snelheid onzer
keer in de staid of op den weg zou jieb- spoorwegen is heel wat groef er geworden,
hen betoojgd, Zou een weinig zijn geridic'u- j in den oorlog helaas verminderd en nog
liseerd. Nu niïet meer. Dat, komt ten gje-1 met weer overal op peil gebracht. Ver
volge van de toeneming van het "verkeer I schillende nieuwe lijnen werden aangelegd,
wet het rijwiel, de motor, 'de auto. Vooral! wij denken am de Noordooster Locaal, de
de toeneming van het rijiwiielverkeer is I Noord-Friesche Locaal, aan Gouda-Schoon-
goweldig geweest; was in 1898 'de fietb I hoven, ;aan H©Uendoorn-Neede, aan Hat-
r,og luxe-voorwerp, wiaarvan vélen, maajr I tem-Ka,mpen. De electriciifceit Sn het spoor-
iacg niet allen gebruik maakten thans I wegverkeer werd tot nu toe slechts op, de
het t' meest noodzakelijke middel van J lijn RotterdamEten Haag toegepast, zulks
verkeer en staat Nederland, hoogstens tel sedert 1908; de ©lieottificatte. van de lijn
veageirjken met Dénemarken, aan de spits I Amsterdann-Roperdam staat intusschen
op spoorweggebi',d reeds tot die veibeteiïn
gen te leiden, die men daaavan gehoopt en
verwacht "had. 'Het stoomtramverkeer, dit
nu nu'n of meer schijnt te hebben af
gedaan, en overal wordt vervangen door het
electrisch tramverkeer, nam in deze kwart
eeuw toe, juist in slreken, die anders slecht
bereikbaar waren of slechts ondeling ver
keer hadden. Opgekomen in deze 25 jaren
is tenslotte gebed 'het vliegverkeer; eerst
In 11 f.0 waren de proeven met vlieg
tuigen tot dusdanige boogie gekomen, dat
dit verkeer min of meer vel'g kon woiden
geacht. De oorlog, die zooveel kwaad op
zijn debet heeft, heeft op zijn credit in
elk geval de ontwikkeling van het vlieg uaigj
wezen, de geweldige toeneming van dé tech
niek. Dp Elita te Amsterdam in 1919 gaf
daarvan een staal je; de- kracht, die ten ge
volge daarvan ten onzent de Koninklijke
Luchtvaart Maatschappij ontwikkelt met
haar lijnen naar verschillend© landen, tooni
ook hier, dat voor Nederland in dit'ver
keer een toekomst zit. Missch:en zal» die
toekomst niet zoo spoedig komen a,ls som
migen wel denken, maar in elk geval zal
de volgende kwarteeuw daarvan ongetwij
feld kunnen gewagen. Reeds nu in elk ge
val heeft nfïn zich gereed gemaakt om
voorschriften voor de luchtuit te vaardi
gen, gelijk men in deze kwart eeuw ook
voorschriften van internationalen aard Af
vaardigde ;voor de steeds meer voorko
mende tentoonstellingen. Met het luchtvaart-
verkeer zal men dan gereed s,taan, het
geen met het gewone verkeer niet bet, ge
val was. De Motor- en Rijwiel-wet ten on
zent toch heeft zich aan dat verkeer moe
ten aanpassen"; de noodzakelijke wijziging
daarvan gaat steeds meer in de richting,
dat men gevoelt hoezeer het'- nalofen van
regeling van het verkeer, ook op den weg
bruten een gevaar kan worden.
Hoe sterk het verkeer is, hoe geheel an-
dat beeld onze wegen vertoonen. zonder dat
verkeer wij hebben het ondervonden in
den hangen oorlogstijd, toen. benzine ont
brak en auto's en motorrijwielen als weg
gevaagd! scheinen.
Viel ©i' in deze 25 jaken algemeen opge
wekt leven te constateeren, onderbroken
voor een deel, vernietigd zelfs door den,
oortog en nog geenszins overal hersteld,
al doet men er po»'gingen toe, niet minder
is dial op geestelijk, op wetenschappelijk en
op artistiek terrein heL geval. En daar
kan men zelfs nu reeds getuigen, dat de
kracht van voor den oorlog is terugge
wonnen, beter gezegd nog, dat die kracht
door den oorlog geheel niet werd vernie-
ligdl l
Zien wij allereerst naar wat wij kunnen
noemen dé geestelijke stroomingen. Zoo-
rvel in de kerkelijk!e milieus als meer in'
het algemeen op geestelijk gebied is cr ont
wakend; opgewekt leven. Het valt niet te
ontkennen, dat daaruit is gevolgd, dat in
deze kwarteeuw verschillende richtingen
schetrp®" tegenover elkander stonden, te»
gen eikander aanbotsten, maar dat is het
noodzakelijke, niet te betreuren gevolg. Op
kerkelijk gebied kan men in bijna, elke
dier vele kerkelijke gemeenten, die ons land
lelt, zoowel aan katholieke als aan pro-
testantsch© zijd©, principieel© herleving eon-
slateenen; men kan tevens zien, dat er in
alle diez© kringen eigen richtingen zich
ontwikkelden. Öp vijsgee'rig gebied behoe
ven wij slechts d'en naam1 van een Bol
land te noemen om te herinneren aa'n een
rijk geestelijk leven, dat werd ontsloten,
lof men tot zijn aanhangers behoor
de of niet. Van Bolland zal wel niemand
kunnen tegenspreken, dat hij, ongeacht de-
kortkomingen, dio zelfs zijn vrienden irt
hem willen erkennen, een figuur van grooie
en blijri-ende beleekenis was. Dat kan van
ander© wijsgeeren, die zich in het Neder-
landfeche leven ontplooiden in deze kwart
eeuw, ook wo'rdlen gezegd; alle deze lieto
ben ons geestelijk leven tevoren tocih read's
niet arm, verrijkt. D|© belangstelling voor
wijsgeerigo problemen is in allo milieus
toegenomen; de stichting van de Schoot
voor Wijsbegeerte te Amersfoort getuigt
ervan, dé in deze kwarL-eeuw verschenen
boeken spreken ervan, maar een toeken in
die tricihling geven ook de VolksunivcTS,"l•
taiben evenals de openbare Laaszalen'
merkwaardig in aanial toegenomen dio
ovetij slechte opkom'st op cursussen, aan
deze ondcr.veipen, gewijd, nimmer te klai
gen laadden.
Een geestelijke strooming van ietwat bij
zonder© beleekenis, die in deze kwarteenut
zich duidelijk deed gelden, is ongetwijfeld!
de dusgenaamde vredesbeweging geweest»
Zij werd sedert 1901 vertegenwoordigd dooil
den Bond „Vrede door Recht", die oji
elke denkbare wijze, ook in de school eil
me' medewerking van de kerk, hare begin-;
scleu predikte. Het is veelal verkeerd ver.
staan, men zag daaï'in het jiredtken van do
mogelijkheid om reeds nu vrede ouder dd
volkeren te bereiken, terwijl juist werd aan*
gestuurd! op aller krachtige samenwerking',
teneinde dit ideaal te bena.deivn. In 1910
verschenen prof. jVan Voilenhovou's merk
waardige artikelen over de mogelijkheid
©wier international© politievloot en -leger,
ivaann hij voor Nederland een taak zag
opgesloten. De oorlog Jieett, aan de Neder*
landöche vredesbeweging een geheel bij*
zondere rol (e vervullen gegeven, gecon*
een Uw id in den N A. O, It onder lei
ding van mr. R. C. Dresselhuys. De N. A'
O. R is erin geslaagd' reeds spoedig do
C. O. a-oor een Duurzamen Vrede, een inter-
nationaal lichaam met 41 nationale sec*
lies, te grondvesten. Zoowel de N.A.O.R,
als deze C. O. ontwikke'den groote bedrij'-
vigheid wisten relaties te verkrijgen toft
in d© oorlogvoerende landen too, tracht*
ten druk uit te oefenen op de openbarrt
meen mg, niet A-oor een A-red© tot eiken
prijs, maar A-oor een A-rede ine» zoodanig©
voorwaarden, daf deze duurzaam zou zijn-.
Schoon het uitsluitend aan Wilson en ze»
ker nit-l aan het altijd' zwakke strOA-en
©ener parUcuiiere boAvegmg te danken is
gcAA-eest, dat de Volkenbond uit dezen ooi'-
tcg is te voorechijiL geko-men -— toch zal
niemand1 cnikennen, dat de N.A.O.R hier
te land©, tot zelfs in het Parlement, d© be-
gaise'en, van den Volkenbond heeft naar vo
ren gebracht. Zijn actie is menigmaal ge.
cdtiseerd, niet goed geacht in ©en lijd. dat
Nederland zich vooraAveerbaar moesttoo-
nen gevaarlijk geacht tegenover bet bui-
lenlaud' zij L» geen van beide, gebleken,
en de Regeering heeft zich tegenoA'er haar
nooii op een negatief standpunt gesteld.
Sedert het ©inde A-an den oorlog bestaaö
als centrale A-rede»organisatie de Vereeni-
ging A-oor Volke-nbond' ©n l'rede", die met
verscheiden© middelen tracht de denkbeel
den A-an den Volkenbond hier te lande in
gang te doen A-inden. Het mag eigenlijk A-ef-
wo-ndering AArekken, dat gezien de inter-
naiionale positie, d'ie Nederland tegemvoor-
dig inneemt, niet ©en krachtiger A-redes-
bewégiug hi Nederland aanwezig is.
Komen wij1 op het Avetenschappelijk ter
rein, dan valt in het bijzonder ia ileze kwart
oeiuv Aram Areel goeds t© gewagen. Immers,
onze dusgenaamde techiiische Av©t©nsch,ap
pen hebben zich ontwikkeld en erkenning
van haar verdiemiten gevonden. Het aantal
Avinnaars toch Aran de Nobelprijzen Aroor
natuurkunde bedraagt alleen AA-at de schei
kunde aangaat, A-ier, t©r\A'ijl daam&A-ensi ook
aan aataurkund'gen Nobelprijzen zijn toe
gekend.
\Yie denkt aa.n d© figuren Aran ©ear Lo-
rentz, ©en Zeeman, een van der Waals,
een Kaanerlingb Onnes, die hot helium
vloeibaar wisit te maken, ziel direcL het rijke
natuurkundige gebied Areor zich. Wie denkt
aan lvapteijn, herimiert zich, dat deze be
scheiden geteelde, te Groninaen langen tijd
werkend met een geenszins A-oldoende
»terrevracht, tot de groot-ten op zijn ge
bied in- geheel de Avereld Avexd gerekend.
Tot de groots ten der scheikundigen mag Ne
derland nog altijd rekenen Van der Hoff,
iChooa deze in 1896 ons Land veiltet en
te Berlijn den Nederlandscben naum hoog
hield. Nevens hem zijn de namen van Bak
huis Roozehonm, van Cohen, vun Hollemjn
van Böseken en tal van anderen met ©are
te noemen alls zeer rtuccesA-oll©, ook ver
in liet buitenland bekende beoefenaars van
de vooral thans zoo belangrijke en nut
tige chemisch© Awe'enschanpen. Gp bi?', ge
bied der plantkunde staat onmiddellijk de
naam van Hug0 He Vries, Aviens mutajiie-
theorio geheel de wetenschappelijke wet©1 d
in beweging bracht, A'ootraan Gp di zelfde
gebied denken Aiij aan ©en Went, die te
Utrecht zijn wetenschappelijke iverkzaam-
heden uitoefc-nde; aan een prof. Ui z.ema,
Bos. die het eerste het riiytojiathol >gisch
Instiituut beheerde en opgeA-olgd weid door
Mej. WeMerdijk, onze eenste ato.i wel ijke
profe»soir. Op het gebied der microbiolo
gie denken wrf aan een Boyerincfc, due zich
te Dielfft groote A-erdiensiten A-cnvierf. öp
het gebied der geologie dient de naam
an den mijn-ingenieur Waterschoot jyaa
der Gracht t© A\-ordcn genoenwh am Avjen?»
zo-rgen het t© danken k dat wij ia korten
tijd e©n \-rij volledig mzicht hebben gje
kregen in den ondergrondschen bouAV va»n
geheel Nederland. In Indië was het. Ver
beek, di»e groot© \-ardi©nstea had, terwijl
juist in Indië onze groot© wetenschappe
lijke expedities AA-io denkt niet. aan
den naam van WeLe.r dienen te AA-or-
den genoemd. Zijn in NederLand Re Pool
reizigers zeldzaam, of liever, zijn zij er
niet, dat Nederlanders o»p het- punt yan
ontdekking tean nieuAA-e landstreken nqg
niet tgeheeiVan activiteit zijn afgesloten,
heeft de expeditie naar het SneeuAvge-
bergto in Nieuw-Guinea Avel beAvezen.
Maar vooral is in deze jaren steeds
weer gebleken, dat Nederland over ui ne
mende ingenieurs beschikt Dat s'aait wel
vast in alle doelen der wereld, waarheen
zij geroepen worden, in Zuid-Amcr.'ka, Avaar
Kraus havens aiudieigde. Hlaar ook in eigen
land zijn groote Averken op viersehiillen'd
gebied tot stand gebracht In deze kwart
eeuw kw,am d© Technische Hoogescvhtool
als Unnveisiteit naar voren; sedert, dien
zijn, liet Adel ook moeilijk anders te ver-
Avachten, de technischfe weteaschappea op
nieuw opgebloeid. Mijn- en Avaterboivw-
kunde, werktuigkunde, scheep-bouwkunde^,
maar bovrenal ©Iectro5ecbn,Iek, s-'aajn in
booge eere. Wat is er op het gebied van
rivicrenA-eiibetecing "en dijkA'©rs!iaikin@ in
deze kAvart eeuw raet A-erricht, hoe is Ne
derland cr mcig-3 'bier ook aan herin-
m.rth worden - te dien aanzien niet be
zocht door rampen als de <wera',roomringen
in Zeeland in 190S en die in Noord-
K-
'4
hé*
'fl
«9
f
3.v:.y,v.vs
.n
i
i
(f;
-f
-ijs?
