advertentiën.
Groote
Pr jsverlaging
Slijterijen „Het Vintsje"
Stoombootóienst
A. TIEMAN.
s
C. VAN KATWIJK,
lil
ichiedamsche Courant.
H.H. GASFITTERS.
Wendt U voor Incasso
HOOFD-
Sfomtoidseist op Merta
Vei sch geka rod
Een Staatsrechtelijk
Jubileum
I BUkshctr.akinjf I
,;M eischen tot en met )l I) en
Kommies. (Er kannen 800 eeplaatst
„„[...en!) Ervaren leeraren. Geen be-
lito» roornlt! Vraagt lijst van je
slaagden en prospectus onder lev
jj p jèon7, Algem. Advertentie Bureau
P Y, ALTA, Rotterdam. 504 10
Een teer belangrijke bijverdienste
kunt U maken, door U met den ver
roep van een nieuw artikel te be
telen. Schriftelijk solliciteeron
Techn. Bur. W. PEREIRA,
Gheynstraat 130-132, Den Haag.
óöo 9
uwer achterstallige orslaringen
tot het INCASSO-BUREAU van
WILLEM DE ZWIJGERLAAN 7,
SCHIEDAM. Tel. Interc. 797.
KAP DU DOJLOGNF, merk
Jft. PAPAVER"
het Beate
Bevoraeit den Haargroei.
Zuivert beslist het hoofd.
Per flacon van 185 gram inhoud
- f 0.30
Bij inlevering van 12 ledige flacons
ontvangt men 1 fl. voor vergoed, i g.
Harte Tel. HIO.
in fijnen, Likeuren en Cognac.
Hoogstraat 51 Telef. 546.
Beijerlandschestr. I.Tel. 547.
Mariastraat 54.
Singel 103. Tel. 300.
Beregelde da^igkache
Sleepbootdienst, stee per ij, bevraektin-
Ê-n, transportovername, nklaren, op»
eliaa en bewerken van oederen.
Opslagruimte voor 3000 ton altijd be
schikbaar. Massa transporten tonder
voorafgaande kennisgeving. 2383 29
BILLIJKE TARIEVEN.
Hoofdkantoor s
fel eiïnmBoofSatraat 39,
Telefoon So.'s 251, 484 en 413.
fm
•'"A,
Blue Band wordt alleen verkocht in pakjes.
Het Blue Band-pakje s te herkennen
aan den blauwen band en de woorden
BLUE BAND"
Blue Band wordt alleen verkocht tegen
DERTIG CENTS per halt pond.
Van Blue Band welke beneden dezen
prijs verkocht wordt, garandeeren wij de
kwaliteit niet, daar deze niet direct
van ons afkomstig en dus niet verSCh
gekarnd is.
TWEEDE BLAD
Vrijdag 2 November 1923, No. 17423
.Wanneer de herinnering aan staaiteirecbw
Wijke veranderingen "wait m,eer mdruk op
de Nederlanders maakte, dan zou er redeni-
in bet laatst van dit jaar een groot
feest te vieren. i t l
ïten 3en November 1923 toch is Jnedi
juist 75 jaar geleden, dat krachtens!
publicatie van 14 Dot. 1848, Stbi. no. \71|
de „«plechtige afkondiging'', plaats had
van. de wetten van 11 Oct. 1818, Stbl. no.
5®-~70 tot verandering van verschilLeiidel
hooMstukfaein dear Grondwet. En door deze!
bejangiiijke GrondWetsherzd'e|nmg werd
mogelTjlk de ontwakkeling van het p ai re 1 e->
w nta re stels.e.l.
Biet overwicht van de kroon wjas
gebroken, en werd verplaatst naar de Sta-
vsirGenecaaJ. Toen Werd dus mogelijk: het
ejhocratisöhe regeeringSsitelseli (Gri
domos volk, kratein heeiacben): We3
beerde minister jHieemiskerrk Sc1, nog ia
I8601868 hietcaan te ontkomen, maax 't
ito.:,© op. den duur niet. j
ïte totstandkomen van deze mogelijkheid
'Was niet gemakkelijk gegaan. De herziening
1840, noodig geworden door de afscheid
~,dmg van de ZuidelijkeNederlanden, Wasj
v nationale teleurstelling'* (Thorbecke)
r De macht van de vofavertegenwoordiA»
|ïng Was lang niet voldoende uitgeliireidi
Iterwirp, bovendien de heide Kamers ded
Staten-Generaal volstrekt niet,' Wat haad
r' ySam-anstelling betreft, een eigenlijke y e r-
.1Gogen woo jrcti.g.i.n.g konden heefen.'D|0
jEarner vergaderde ook nog steedd
'■'Vl? biet geheim!, („het-onderonsje''). De ko^
|\;nmg .had 'verschil lende onderwerpen via»
jajWtétgeving bij algemeenen maatregel yan
.ibpstuur,-.geregeld, zonder de
v^syertegenWoordiging er in te kennen,
hetgeen vooral mogelijk 'was door de wet
van 6 blaart 1818*).
Die eerste Stap tot nieuWe grondwetsi-
berzienuig Was het zg. „voorstel der ne
gen mannen''. Jn 1845 maakten n.l. negen
leden van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal (de heer en Thorbecke, Sitortn,
Luzac, do Kempenaar, iHieemstra, van Reg-
teren, Anemaet, Wichersen, van Dam van
IsSedt) gebruik vm het initiatiefrecht tot
het indienen van «en voor dien tijd vfft
vergaand Voorstel tot grondwetsherziening.
Voorgesteld werd om,.
a. juvoeren van rechtstrerikscjhe ven
kiezingen
b. volledige (politieke) xninisLerieeTe ver-
antwoordehjkheïd;
c. onthmdhiaarheid van de bedde Ka
mers der StateibGemeiraal;
d. rechten van interpellatie, amendement
en enquête; j
regeling van de provinciale- en ge
meen te-inrichting bij de wet.
Die Regeering verztette zich sterk! tegein
dit voorstel en ook in de Tweede Kamer
ondervond het vrij veel tegenstand, Men
mleende in de eerste plaats, dat een der
gelijk voorstel in geen gqval van Kamer
leden had moeten uitgaan, maar dat het
doen van een voorstel tot grondwetsher
ziening aan de Regeering overgelaten had
moeten worden. Kjet voorstel bracht het
niet eens tot openbare behandeling.
Inmiddels deed zich een nieuwt bezwaar
tegen de Grondwet van 184,0 voor. het
bleek n,l. onmogelijk een bruikbare wet te
maken tot uitvoering van apt. 6 (betreffen
de het kiesrecht), zonder in' strijd te komen
miet bepalingen in het hoofdstuk over de
Staten der Provinciën. (jBjij de heraefain^
was bhjkiblaar vergeten voor overeenstem
ming tusschen die bepalingen te zorgen),
Dparom deed het lid der Tweede Kamer
Nfedenmeïjfer van Rosenthal een voorstel
om d'e artikelen 13)0, 131' en il32 jder
Grondwet te schrappen en art. 152 (oven
plaatselijke besturen) te wiijizigen. Dit voor
stel Werd echter ook niet aangenoimeni
(1845). i
.Vender stelde het Kamerlid 'Jliofftrtary
"(ziwlageor Van Groen van Rrinsterrer) in
1845 voor, in "da Grondwet een beperking
te zetten van 's Kon inga macht bij hef
sluiten van tnactaten (art. 57, GrondWet
1S4Ö). Ook dit Werd verworpen,
De drang naar Grondwetsherziening wteiji
in tusschen steeds sterker en in de troon
rede van 1847 werd "herziening aange
kondigd. Toch bleef de Regeering nog .aar
zelen, maar eindelijk ga£ de Koning toe.
Op 8 Maart 1848 werden door de Regee
ring 27 ontwerpen bij de Staten-Generaal
ingediend, maar dezte voorstellen gingen,
lang niet ver genoeg; geen politieke miöi-
sterieele verantwoordehjkheid, geen retóht-
stneeiksche verkiezingen, geen ontbindïngs
recht ten opzichte van de Staten Generaai,
geen andere Eerste Kamer. Dit gaf na
tuurlijk nogal' Wat oppositie toen riep de»
Koning zelfs tandig jjbniten <Z minis
ters om), den voorzatter van de Tweede
Kaarter, Bpreel van ïïSogelanden, hij zachj
om de wenscheai van de Kamer te veme-i
men, 16 Maart bracht de Tweede Kmner
verslag nit, Waarin puntsgewijs "de wem
schen wienden opgesomd. De voornaamste
Wenschen waren: getrapte verkiezing, af-,
schafSng der standen, recht van arnem
dement, ministerieele verantwoordelijk
heid ©nz. Den 17en Maart Werd een Staats-,
commissie benoemd, bestaande uit: Thor
becke, Luzac, Stonö> de Kempenaer en
Donker Curtius (ongecontrasigneerd benoe-
mdngsbeBluit). Deze commissie kreeg <le
opdracht, een ontwerp gromdwetsherZienimg
samen te stellen en haar denkbeelden om-:
treat de vorming van een ministerie mee
te deelenj (De ministersi die in functie Wa
ren hadden natuurlijk ontslag genomen).
Schimioelpenninck, geZant te Londen, werd
intusBchen aangewezen voor de tijdelijke
waarneming van het Departement van
BjuitenJandscbe Zaken, maar hij kon niet
besluiten, eenvoudig minister van Bfuiten-
landsch© Zaken ad interim te worden,
Daarentegen bood hij, in züja brief van 23
Miaa,rt, den Koning aan, een Ministerie te
fonmeeren. (Thorbecke, Kjidrage tot hew
zaening der GrondWet). Dje commissie liet,
Zonder een advies te geVen, den Koning
tasslchein het stelsel 'van het Besluit van
17 Maart en het aanbod! van den Graaf
(Schsmmelpennindk ril.) kiezen. Mien ver
klaarde evenWel aan dezen, dat Zrjhdenk-,
beeld in allen gevaile ontijdig scheen, en
dat men den Koning, indien Z3L advys
verlangde ziou afraden den „tast door den
beer S. gevraagd, hem op te dragen'*. Daar
na. bood Sl aan, „andermaal ais hoofd, een
tijdelijk Ministerie tot stand te brengen*'.
Tot groote ergernis van Thorbecke advi
seerde de meerderheid van de commrsisïe
den Koning ten gunste van dit tweede aan
bod. Schimmelpenninck werd mmister-pre-
sidjent en heel gauW was een ministerie
bij elkaar (o.a. Luzac, lid van de iStaats
commissie).
Riet ontwerp Grondwetsherziening van
de Commissie was volgens Thorbecke (de
Ziel van de commissie) „een nieuWe uitgaaf
van het voorstel van 1844'' (negen man
nen. De voorstellen gaven aanleiding tot
verschil van meening in het Ministerie
Sdmntoelpennindk trad af en de Kempenaer
(lid van de Staatscommissie) werd mi
nister. De Regeering Wijzigde de voorstel
len nog Wat en diende toen 12 ontwerpen
in, die in beide Kamers Werden aange
nomen. i
'€L KUDDEJR&'
Art. 1 van de Wet van 6 Maart 1818
luidde: i - S
„De overtredingen tegen de bepalingen,
vastgesteld bij de ajgemeene maatregelen
of reglementen van inwendig bestuur vaai
den Staat, bij art. 73 van de GrondWet
vesrmeM, op vtefike geen straffen bij de web
ten Zijn of zulten worden .vastgesteld, zrub
lea door 'de rechtbanken naar gelang van!
den aard van het onderwerp, van de zwaar
te van de overtreding en de daarbij plaats
geahd hebbende omstandigheden, worden
gestraft met' een boete vain ten minste f lö
en ten hoogste f 100, of een gevangenis van
ten minste één en ten langste 14 dagen
of met boete en gevangenis tezamen, mitsJ
binnen de evengenoemde beperkingen respl
begrepen zijnde.'* j
BBSNENLAITD.
Tramp, onder bevel van den kapitein ter
zee T. A. van iHJengst op zijn oefeningssreia
naar de Mi ddelandsche Zee, 31 October
van Port Mahon vertrokken.
(hue
In aansluiting aan het kort geleden ge
melde aangaande het bezoek van den Ne
derlandse hen gezant in China aan ïea
Lung-iHjai-spooitWeg', wordt nader uit Be
king geseind, dat de gezant op hijzonder
wiel walende Wijze door de Chirteesche* auto
riteiten werd ontvangen, o.a. door maar
schalk Wppeifu en de gouverneurs van di
verse provinciën.
De gezant sprak zijn voldoening nit over
den stand der in uitvoering Zijnde Werken
V
(Hlr. Ms. geZant te Boekarest, Dr. Hendrik
P !N. Muller, is heden na een kort ver
blijf hier te lande «naar Roemenië terugge
keerd. t i
Naar Wfij vemeimen. is deze diplomaat
bestemd om tegen bet einde dezes jaarsl
Jhr. Mr. Es. Micihtels van Verduynem, wan
neer deae op zijn verzoek ter beschikking
wordt gesteld, als buitengewoon gestunt
en gevolmachtigd minister te Plipag opf
te volgen. t
V
De Zwitseasche gezant te 'S-Gravenhage
de heer Arthur de Plury, is (van, jpertof
ia do Resisicntie teruggekeerd.
Consulaire dlonst
RSj het op 27 en 28 October 11 gehouden
examen voor den consuLairen dienst, is het
getuigschrift voor benoembaarheid lot ad-
spirant vkeoonsul uitgereikt aan de can
didaten, de heeren A. Me reus, Mr. J.
Noest en T. Elink Schuurman.
Jhr. m. p. G. van Fttbujh
Ete laatste aan het Departement van»
Ruitenlandsche Zaken ontvangen berkjh-
tan nopens den gezoridheidsloestand van
IHjr. Ms. gezant te Rem, Jhr. Mfc. R G. van
Psambuïjs, luidpn, naar wjj vernemen, zeer
bevredigend.
De prins van DJo>{ Ante en de sultan
van loeioengan
Dp Prins van Djocjakarta en de SnHar.
Hr. Ms. Tromp.
(ptrjbens bij het Departement van Marine -,,r
ingekomen telegram is Rjr. Ms. pantseaschip van BMoengan, zulien den Gen
V«t8 posuie. Mondeling - schrifteliike
opleiding voor Ondervrtt*er(ea)
404 it
Vraagt nieuwe prijscourant.
590 2!
BLUE BAND
DEK
,.fd
-it*.
s?
