Schiedamsche Courant.
ADRESLIJST voor HANDEL en INDUSTRIE.
Rusland na den dood van
Lenin.
TWEEDE BLAD
Vrijdag 5 September 1924. No. 17679
vu.
HET NATIONALITEITEN-
VRAAGSTUK,
„Om Ket wantrouwen. ran. de ar
beidende massa's der onderdrukte
volken jegens Ret paxxfetardaajt der
o nd eidniMcerale mogendheden weg te
nemen, is het noodzakelijk ali'.e voor
rechten van alle nationale groepen
te vernietigen, de gelijkgerechtigden,
van de volken te bevorderen, aan
koloniën en met gelijkgerechtigde vol
ken het recht van. zelfbestuur te ver-
leenen".
(Uit h'et program der oomtaimisti-
sche pairtüji). t
Nu, naar ivjij allen hopen, Eet herstel-
vraagstuk, hetwelk Europa jarenlang in
spanning heeft gehouden waarschijtaibjik tot
een oplossing zal komen, is h'et zeker, dat
naast het permanente meeningsv»rsodhjJ fcujsi-
schen de verschillende maatschappelijke
groepen van de volkan de oplossing van het
nationaliteitenvraagstuk het groot© polieke
vraagstuk van Europa zal worden Wanneer
men de omstandighedien, waarin Europa ver
keert, gadeslaat, moet men erkennen, dat
de eenige statenvormende kraohlt in Euro
pa het nationale saamhoongheidsgien'oelvan
de volken is. De nieuwe landen, wlellke na
de ineenstorting van Rusland en OiostenTïjIk-
Honganje zijn ontstaan, hebben alle ais
bindmiddel het nationaal gevoel en men
zal er rekening mede moeten houden, flat
nog jarenlang de handhaving van een
normale orde m Europa afhankelijk zal blij
ven van de maag, of een vorm ban wor
den gevonden, die de cultureéle ontwik
keling van de nationaliteiten waarborgt. Het j
is een vergissing, aan te nemen, dat door
het verval van de .groot© nationaliteiten-
landen het irredemtaprobleem needs voor
een groot deel is opgelost. D,e nieuwe lan
den hebben het beginsel van. het zelfbe-
söhiMcingsreciht der volken reeds bij hun
stichting si ©negeend, zoodat o.a Ploten en
Czecho-Sl ovafcye in dezelfde mate als na-
tionaliteitenlanden zïjjn te beschouwen alls
de groote keizerrijken h'et vóór den oor
log zijn geweest. En daarbij mag men niet
uit het oog verliezen, dat ïle omstandig
heden in zooverre zijn. gewijzigd, dat door
den oorlog en zijta. gevolgen het streven naar
onafhankelijlldieid en het 'dultureeite zelf
beschikkingsrecht van de volken s tortor
is geworden. Bovendien heeft de nationale
idee in Midden-Europa Kaar culminatiepunt
nog lang niet bereikt; zij wint nog voort
durend aan bracht.
[Het nationale vraagstuk is voor de nieu
we landen van Mdden-Europa een van de
voornaamste problemen; in vale gevallen
hangt het leven van den staat er van af,
of men liet tot oplossing zal kunnen bren
gen. Ovmal breekt mien er ztcih het hoofd
over, hoe dit vraagstuk op te lossen, zohdieffl
zijn toevlucht tot de wapenen te moeten ne
men, zonder de noodzakelijke rust te ver
storen, waarin Euitopa zidh! op het oogen-
hlik verheugt. Die communistische Oirde ech
ter h'eeft met vaste liand den Gordiaanse!!©
knoop doorgehakt. Die oommunistisohe partij
in Sovjet Rusland h'eeft h'et nationale vraag,
stuk theoretisch' opgelost. In theorie he
sitant in de unie van Rovjet-republieken hfat
op haar proefvlucht boven het Bodenmeer.
Zoo men weet, moeten eerst heistellingen
aan de motoren plaals hebben, voor de
DB ZEPPELIN Z R1 IH,
Z R Hl van FriecLrichshafem naar Ame
rika kan vertrekken.
nationaliteitenvraagstuk niet meer. Want
ieder wondt door zijln eigen landslieden be
stuurd, berecht en onderwezen. In dit op
zicht kan menig West-Europeesch land van
de communistische orde iets leeren.
Hoe staan nu in dit opzicht de zaken in
Rusland? Uit welke overwegingen is de
communistische partij er toe overgegaan, het
vraagstuk tot oplossing te hrengen en in
hoeverre wordt die theoreTiscibe oplossing
door de praebjk gedekt? r 1
Uitgaande van de juiste veronderstelling,
dat zonder een geleidehjke oplossing van
het nationaliteiten-vraagstuk de national tei-
tenlauden aan een sterke spanning zou
den zijn blootgesteld, die m geval van bo
venmatige belasting door oorlog of andere
moeilijkheden tot een ontploffing dreigt te
leiden, heeft de communistische partij van
het eerste oogeriMik, dat zijl de macht m
handen had, of met groote oonsekwentie
een politiek gevoerd, welke gericht was
op Ket tegemoetkomen aan de cultureel©
weuschen van de verschillende nationali
teiten, die de sovjetunie bewonen Karak
teristiek voor den ureeden blik, dien men
in djt opzicht getoond heeft te beziten, is
het feit, dat op het oogenhhk de territoria:!©
groepeering zoowel alsgr'oepeonng zoowel
als de indeel'ing in districten geheel en al
berust op het nationale beginsel. De split
sing van €teaxistisch' Rusland in nationale
staten is door de communistische orde tot
stand gebracht. 'Dut is een feit, Waaraan in
West-Europa te weinig aandacht wordt ge
schonken, en van de groote beteekenis er
van voor de toekomst geeft men zich ter
nauwernood rekenschap. f I
Wilde Öus de communistische orde eener
zijd s binnentendsehe conflicten vermijden,
aan den anderen kant mag men niet verge
ten, dat de communistische partij1 zelf de
kracht van ontwiakende nationale stroomin
gen heeft leeren kennen. De luithreidmg
van dem communistisohen staatsvorm kreeg
een grens, Waar de nationale gezindheid van
een afzonderlijk land niet was te ontgaan.
Wanneer men van dit gezichtspunt uit den
vrede van Brest Litovsk beschouwt en de
m het vredesverdrag vastgesteld© grenzen
dan zal men zien, dat deze vrede met ge
baseerd is op utopische verwachtingen,
maar op nuchtere feiten, Want de gbenzsen
van Sovjet Rusland hebben ongeveer het
zelfde verloop als bij den vrede van Krest-
Litowsk, die later in veranderden vorm
door de randstaten werd bekrachtigd, was
vastgesteld.
Het gevaar, dat in de onderdrukking van
de nationale gedachte schudde, was door
de communistische partij juist ingezen.
Maar toch doet zich de vraag voor- zal
met door de territoriale verdeeling van Rus
land het nationale gevoel versterkt wouden,
zal niet deze versterking van. hei nationale
beginsel het communistische saatsprincipe
op den achtergrond dringen en tenslotte
geheel vernietigen?
Bij de bespreking van mentaliteit van de
communistische leiders hebben wij er d©
aandacht op gevestigd, dat zrji tegenover
de dingen en feiten van het measchehjk
leven staan met een objecivdeit, die ont
stellend is Het naiionahle.terLvraagstuk is
met vaste hand door de communistische oir
de geannexeerd en die oplossing.er van w-eMd
een van haar voornaamste ag.tatiemiddelen.
Wat nu het gevaar van een nationale he
weging voor de communistische partijl be
treft, moet men niet uit het oog verliezen,
dat fle communistische leiders op het oogen-
blik de sociologische structuur van de lan
den en volken het best kennen. De leaders
van de communistische partijl weten zeer
goed, dat de grootste kracht van iedere
nationale beweging de beschaafde midden
stand, de bourgoisie is. Ontbreekt deze mid
denstand, ontbreekt de bourgoisie, dan zal
de nationale beweging voor de communis
tische orde niet gevaarlijk meer zijn. En
daar de bourgoisie iu Rusland door den
stojd tegen de communisten vernietigd is,
ontbreekt de sterkste drager van die natio
nale gedachte. Dat is de schaduwzijde van
de oplossing van het nationale vraagstuk, in
deze omstandigheid is het vraagteefeen te
onderscheiden, dat thans achter Re theo
retische oplossing van het nafionalitoiten-
vraagstuk in Rusland staat.
Dras, wij gelooven, dat iu dit opzicht
het laatste woord nog niet is gesproken, jffet
leven gaat immers zijin eigen weg en ook
ten aanzien van het nationaliteitenpi-obileem
zou de communistische oude zich tenslotte
veTgissen, wanneer zijl op grond van haar
materialistisch wetenschappelijke inzichten
van de oplossing van het nationaliteiten-
vraagstnk slechts voordeel verwacht en er
geen gevaar voor zichzelf in ziet.
Hoe is het nu in de praktijk gesteld met
de oplossing Van het probleem?
Wij hebben er reeds op gewezen, dat
de territoriale groepeeriag in de sovjet-urne
op het nationale beginsel is gebaseerd
De communist usehe partijl is daarbij bui
tengewoon ver gegaan en heeft de natio-
nalifeilen het recht van zelfbestuur ver
leend, ja, zij heeft sommige na'Kmaütoiiten
zelfs een bepaald gebied te besturen ge
geven Heeft men h.v. vroeger ooit van
Oiraten jgehoord? Of Wtet men bijgeval,
dat de Syrjanen hrjzonder capabel zijn,
zichzelf te besturen? Al naar den graad
van de nationale zeUjbeiwustheid van de
nationaliteiten lis ook Ide Vorm van het
zelfbestuur verschillend, het gaat zefs hier
en daar in IvoHedjge onaflumkelijlkheid over.
De sovjet-unie kent, behalve d© Ruasji die
socialistische republiek, die door de Groot-
Russen wordt bewoond, sotvjat-repulbli©ken,
die in staatsrechtelijk opzicht haar g lijke
zijn en wel: 'de Oefcrainsche, do Wit-
Russische en de Trans-Kaukasische. Naast
deze staatsrechtelijk onafhankelijke repu
blieken bestaan zoogenaamde autonome
republieken, oa. de Wolga-Dmtsche. W.j
kunnen hier het staatrechtelijk verschil
tussohen Ideze maaksels buiten beschou
wing laten. Wait de buitenlandsche politiek
betreft, in militair opzicht zoowel alls ten
opzichte van economische vraagstukken
zijn zij alle van de centrale in Moskou af
hankelijk, maar, zooals giezegd, de vorm
is gewaarborgd en nog meer: Ide taal,
die in de scholen, door de rechtbanken,
door de overheid in hot algemeen wordt
gebezigd, is de taal van de bewoners van
deze gebieden.
Door deze gjrootscbeeplsdbe oplossing van
het nationale vraagstuk, Waardoor zelfs de
kleinste en imnst beschaafde nationalitei
ten het recht tot zelfbestuur hebben ver
kregen, is tegelijkertijd ook het vraagstuk
van de nationale minderheden opgelost
Den natiiOnalen minderheden wordt ïn cul
tureel opzicht geen enkele moeilijkheid in
den we£ gelegd. Integendeel, haar cul
tured streven geniet steun van de over
heid. Ja, de communistische orde gaat
zelfs zoo ver, dat men op het oogehblik
een nationaliseeringsprooes ten gunste van
de vele volksstammen overal kan waar
nemen. En dit proces wordt door de regee
ringen van de afzonderlijke staatjes met
kracht bevorderd. Zoo moeten b.v. do
Groot-Russische ambtenaren in de Oekraïne
in geval zij in dienst blijven, Oeknaïnsch
leeren, daar zij anders hun positie ver
liezen.
Men is 'zelfs bezig, in verband met
de reorganisatie van het leger en de in
voering van het territoriale princpe ook'
m het leger de taal van het land als taal
voor de commando's in te voeren. Er be
staan reeds scholen to or officieren, waar
in de moedertaal wordt onderwezen, zoo
in de Oekraïne en in het TafarengeMed.
Wij zien derhalve, dat zoowel bij het
onderwijs, het leger als het bestuur de
door de communistische partij aangeprezen
bevordering van de nationale gevoelens
in praktijk wordt gebracht. Zelfs is men
zoo ver gegaan, enkele volksstemmen, die
feitelijk nog niet in staat zijn, zichzelf
te besturen, zelfbestuur als het ware op
te dringen. Met bijzondere ingenomenheid
wori.lt in de soyje'-unie het verschijnen
van een nieuwe kraut in de taal van de
verschillende volksstammen begroet En
zelfs stommen, die ternauwernood kunnen
lezen, krijgen eigen dagbladen. De bedoe
ling van de sovjet-regeering is natuurlijk
met gebruikmaking van deze nationale
stroommgen, de leiding in handen te hou
den. Merkwaardig is in dit verband nog,
dat de propaganda voor het nationalisme
in de meeste streken gevoerl wordt door
aanhangers van de communistische partij
en de bladen, die gesticht zijn, zijn natuur
lijk communistische pro pagan da-organen..
Doch hoe het oak zij, één ding moet men
niet uit het oog verliezen: de moedertaal
komt m de sovjet-unie tot haar recht en
niet alleen in do scholen, maar-, gelijk
gezegd, in het gdheeie bestuursmechanisme.
Dit is een omstandigheid, welke, komt
zij verder tot ontwikkeling, buitengewone
gevolgen kan hebben en waarop iu het
bij'zonder hij do beoordeeling van de toe
komst van de sovjet-unie niet genoeg de
aandacht kan worden -gevestigd-
Wordt vervolgdj
Gemengd Nieuws.
Dahlia's.
Men schrijft ons:
De waarde van de Hblllandsche Dahia's
begint m het buitenland hoe langer hoe
meer bekend te worden, wat ouder meer
duidelijk blijkt Uit net artikel The Value of
th© modern Dahlie for the Garden and
for cutting, door den heer* A. J. Cobb, ge
publiceerd in het „laats .e verschenen deel
van do Journal of the Royal Horticultural
Society.
In dit stuk worden de Nederlandsen»
dahlia's verre boven de Engelsche en de
Fransche geprezen.
Een en ander heeft de Ned. Dahlia'Ver-
eeniging aanleiding gegeven weter de beste
Nederlandsche verscheidenheden in Enge
land ten toon te stellen. Dit zal geschieden
op de meeting van The Royal Horticuli ural
Society, die den 9en September a.s. in de
AANNEMERS.
SLAVENBURG SCHEURKOGEL, Lange Nieuw-
straat 115117. te» No. 263. Timmerlieden, Met
selaars en Aannemers. Uitvoering van werken in
gewapend beton. Speciaal adres voor waterdichte
kelders.
BANKETBAKKERIJEN.
W. v. NOORTWIJK, L. Haven 8 en Broersveld 73.
BEGRAEENISVEREENIGINGEN.
A. v. d. BOS, H. J. C. v. d. MARK, H. v. d. ZEE
(Onderlinge), kantoor Oostsingel 57. te» No. 292.
A. VAN DER MOST, (le Schiedamsche), Broers-
vest 103, te» 205. Vraagt tarieven aan.
BEURTSCHIPPERS.
Beurtveer SchiedamAmsterdam. In directe ver
binding met Groningen en Friesland. Vertrek Maan-
dag, Woensdag en Vrijdag, 5 uur. Adres Schiedam,
Oude Sluis 4, te» 456. Amsterdam Kloveniers-
Kjburgwal 39, te» No. 48957. Schippers: J. G. DE MOS
en F. W. BON Jr.
BRANDSTOFFENHANDEL.
N. V. „SCHIEDAMSCHE STEENKOLENHAN
DEL, Noordvest 13-15-17-19, H 208 en 831. Leve
ring uit voorraad van alle soorten Brandstoffen,
zoowel voor Huisbrand als Industrie.
Besteladressen: A. DIJKSTRA, Oosterstraat 20,
A. M. E. ODE, Warande 203a, hoek St. Lidulna-
straat, A. EYGENRAAM, Dam 25, P. J.
SCHREK, Heenvketscheatraat 2, P. B. DE HAAS,
Westfrankelandschestraat 51.
BROOD-EN BESCHUITFABRIEKEN.
N, V. Broodfabriek „DE NIJVERHEID", Nieuwe
Haven 241,No. 385. Grootste Electr. Brood-
en Beschuitfabriek hier ter stede.
a HINDERHOEDEN.
A. v. WASSENAAR, Broersvest 161. Speciaal adres
van gesmeerde en ongegameerde Dames- en Kin-
aerfeoaden. Vermaken, en vervormen van hoeden,
ache-p conouroerende prijzen.
ELECTR. BROOD-, BESCHUIT- EN BANKET
BAKKERIJ.
A. A. DE LANGE, Kreupelstraat 28. Eenigst adres
voor prima Tafelbeschuit. Specialiteit in Bitter
koekjes, Sprits en Macroontjes.
ELECTR. BROOD- EN MEELFABRIEK.
„DE STANDAARD", A. P. VERSLUIJS Pz.,
Hoofdstraat 161.
ELECTRO- EN RADIOTECHNISCH-BÜREAÜ.
J. B. A. BLAAUBOER, Schie 13. te» 890. Licht-
Kracht-Schellen. Draaistroommotoren tegen scherp
concurreerende prijzen. Eleetrische Ornamenten.
Ontvang-inrichting voor Radio-telefonie.
Het beste adres voor uwe reparatiën.
FABRIEK. VAN JALOUSIEEN, ROLLUIKEN EN
MARKIEZEN.
FIRMA W. VAN LEEUWEN Zn., Kefchelstraat 11,
opgericht 1863.
FORD SERVICE STATION
(SCHIEDAMSCHE).
Willemskade No. 11. Oa! 506. Importeurs van Ford
Producten, Fordwagens en alle onderdeelen, uit
voorraad leverbaar, le klas reparatie-inrichting.
Vakkundig personeel.
GEBOTTELDE „HEINEKENS" BIEREN.
WIJNEN, LIKEUREN EN GEDISTILLEERD.
Fa. J. H. G. VAN WAART. Hoogstraat 154, 133
135. te» No. 50.
GRANEN, ZADEN EN GRUTTERSWAREN.
W. VAN AMEN, Lange Kerkstraat 6.
Speciaal lniandsch goed. Gerst, Tarwe en Haver.
Gemengd Kippenvoer, met en zonder mals. Duiven-
boonen, enz. Bestellingen worden thuis bezorgd.
HANDEL IN AARDAPPELEN, GROENTEN EN
FRUIT.
C. J. HULHOVEN, Hoogstraat 80. Gezouten en
Geconserveerde Groenten. Specialiteit in het op
maken van Fruitmanden.
HANDEL IN BOTER, KAAS, EIEREN, ENZ.
„DE BETUWE", Korte Dam 7. Dk> adres voor
Boter, Kaas, Fijne Melanges, Fijne Vleeschwaren,
Spek, Reuzel, Vet, Ham, Worst, Eieren, enz.
Groote omzet. Lage prijzen voor de beste kwa
liteiten.
HANDELSDRUKKERIJEN.
H. A. M. ROELANTS, Lange Haven 141. Cs# Nos.
103 en 617. Drukkerij voor den Handel,
HUISHOUDELIJKE ARTIKELEN, IJZER
WAREN EN GEREEDSCHAPPEN.
POST Co., Korte Dam 10/11. te» No. 182. Staal
plaat- en Bandijzer, Machinekamerbehoeften.
KLEEDERMAKERIJEN.
A. v. d. ZEE Azn., L. Kerkstraat 17. Speciaal Engel
sche stoffen.
LEDERHANDEL Sc SCHOENMAKERIJ.
L. J. HEINSBROEK, Hagastraat 65b. Je adres voor
prima stukken leder in aen bak, verkrijgbaar voor
H.H. Zelfreparateurs. Reparatie van alle soor
ten Schoenwerk.
MACHINEKAMERBEHOEFTEN EN
MACHINERIEËN.
N. V. VAN INGELSE Co., Nieuwe Haven 139.
te» No. 79. Pijpen, Fittings, Appendages, Condens-
potten, Pakkingsstoffen, Drijfwerk, Drijfriemen,
Pompen, Onderdeelen Centrale Verwarming.
MANUFACTUREN.
H. VERVEEN, Brouwerstraat 2. Het juiste adres
voor Manufacturen, Confectie, Tricotage, Bedden,
Deken», Matrassen, Ledikanten, enz. Inrichting
voor Knoopen overtrekken, ga» 204.
MELKINRICHTINGEN
N. V. MELKINRICHTING der Vereenigde Zuivel-
bereiders, Nieuwe Haven 281. te» 363.
MOTORBOOT-DIENSTEN.
GEBR. BIJLOO, Boteretraat No. 71. te» No. 646.
Dnemaal wekehjksche Motorbootdienst Rotter
damSchiedamAmsterdam. Maandag, Woens.
dag en Vrijdag n.m. 5 uur van beide richtingen-
te» Amsterdam 30674.
NAAIMACHINES.
I. KUIPERS, Hoogstraat 56, Schiedam, en Eendracht-
straat 51, Vlaardingen. Uitsluitend 1ste klasse
Naaimachines in de meest luxe uitvoering. Billijke
levering.
OUDE METALEN, TOUWWERK,
MACHINERIEËN.
J. v. d. WAAL, v.h. J. G. B. Krabbendam, West-
molenstraat 31. Woonhuis Westmolenstraat 25.
Handel, In- en Verkoop. Sloopingen.
PIANO'S ORGELS AUTOPIANO'S.
W. A. HOUTMAN Co., Singel 116, te» No. 871.
Vertegenw, van de meest gerenommeerde merken.
Uiterst billijke prijzen en conditiën. Schriftelijke
garantie. Franco levering.
SIGARENHANDEL.
P. G. VAN PELT, Lange Haven 3. te» No. 891.
Grossier in Tabak en Sigaren. Vertegenw. der Firma
ROELFSEMA voor ae bekende „Dikkop" en
„GeneraaT'-tabakken. Speciaal adres v. bruiloften.
STOOMVERVERIJEN, CHEM. WASSCHERUEN
EN UITSTOOMIN ÜSINRICHTJLN GEN.
„DE PAUW", N. V. Stoom-, Wasch- en Strijkinrich-
ting, v.h. M. BIJL Mzn., Stadhouderslaan 13,
625 en 161.
Filialen Schiedam: Hoogstraat 169, bij de Groote
Markt. Hoofdstraat 235, te» No. 583.
Filialen Rotterdam: N. Binnenweg No. 127, te»
14392. Austhofstraat No. 98.
Af deeling: Fijn goed wasch- en strijlrinrichting.
STOOM-, WASCH- EN STUURINRICHTINGEN.
„Edelweiss", G. A. DE WINTER, Westmolenstraat
1618. te» 519. Speciaal adres voor het behan
delen van uwe wasch.
STUCADWÏiih
DE GEUS VAN WAART, Westvest 1. Uitvoering
van alle stucadoorswerken.
:fmM£JflLIEDJEN>
K. KIELA, Oostsmgei 52, Lange Nieuwstraat 20.
te» No. 835. Uitvoering var alle voorkomende
Timmerwerken.
VLEESCHHO UWERIJEN EN SPEKSLAGERIJEN
C. VAN DER MOST, Broersveld (hoek Heerenpa i.
te» No. 342.
DER
