Familie en Kennissen,
VRIJDAG
Lichte lehcm
IBENDER
ADVERTENTIËN.
SiujefiF Seieps,
Schiedamsche Courant
Gediplomeerd Leeraar.
H.1M. EOELMTS.te ScMeflam,
„De Vriend van den Huize"
Uit de Tweede Kamer.
het jaar spoedig ten einde
TWEEDE BLAD
STESOGBJlFIE
("syst. Pont), Ned, en Franseh voor
kantoor, secr,, vergadering.
Privaat-s tenolessen f6.per maand.
COBBESPOSIDEJITIE
Ned. en Franseh,
Cursus- en Privaatlessen.
Adres: W. v. d. WAAL. Oost
singel 70, Schiedam. 4418 11
ee gas
Ssfflnslmrdfl Pracht-Uitga?eD
door H. J. SCHIMMELl
Met keurige platen, naar teeke-
ningen van CH. ROCHUSSEN,
J. HOYNCK v. PAPENDRECHT,
K. WITKAMP, en een Portret tsux
den auteur door H. J.HAYERMAN.
Royaal-Ostvo. Twee deelen 14.60.
Seh- in linnen prachtband f5,60.
en
door
F. HAVERSCHMIDT,
Met Portret van den auteur door
TÜERE8E SCHWARTZE en 43
illustratief-:, in tint gedrukt, naar
teekeningen van Ji HOYNCK VAN
PAPENDRECHT.
Prijs f 8.60 Gebonden f 4.60.
Uitgaven van
Zonsop. 7.53
11 Dec. V.M
Onderg 3.47.
19 Dec. L.K
De bezorgde vader.
Vader, tot zijn zoon, die in den
schouwburg erg ver over de balustrade
hangt: „Om 's hemelswil, Hendrik,
val niet. Daar beneden kosten de plaat
sen een rijksdaalder."
340
Maansond v.m. 1 5.
26
Opk. n.m. 1.43.
Reeds bij het kiezen Uwer St. Nicolaas-cadeaux
moet ge er op bedacht zijn, dat
loopt. Niemand verzuime dus zich een kalender
uit te zoeken waarbij natuurlijk Uw keus valt op
den bekenden humoristischen,practischenen billijken
dagkalender. Prijs met schild f 0.50; iosse bloes f 0.35.
Zoo niet meer voorradig bij Uw boekhandelaar
wende men zich tot de firma H. A. M. Roelants,
Lange Haven (hoek Korte Haven).
De Pianola-Piano vereenigt niet alleen een
Lijzoncfère voornaamheid van uitvoering met
hoogst bereikbare spebnogelijkheid, maar door
bare eenvoudige constructie, vraagt zij zoowel
geestelijk als physisch een minimum in
spanning.
De Pianola-Piano kan door een kind behandeld
worden. Wanneer instrumenten als Steinway -
en Steek uitsluitend de PIANOLA in hunne
piano's hebben ingebouwd, bewijst dit
eiken leek de superioriteit van de origineele l]
PIANOLA. Bezoekt onze gehoorzalen, over
tuigt U zelf vóór eene beslissing te nemen.
Rotterdam, Witte de Withstr. 32-34
Amsterdam. Arnhem. Leiden.
4983 192
Vrijdag 5 December (924. No. 17757
Wat men ook, terecht of ten onrechte,
op het politieke leven tegen moge hebben,
dit kan niet wonden, ontkend, dat het vol
Verrassingen is. Wie toch had gedacht,
dat wij daarbij in eens vtqptr eene minister-
crisis zotuden komen te staan, en dat nog
v cl Aalberse daarvan het object zoiui wezen.
Als het nu, noig| van Swaay was geweest,
die het hij de Anti-revohiifcionaiiren en
Christehjik-Histoiisohen leelajk verkorven
heeft, omdat hij! inzake de Zondagsrust
lij de Spoorwegen het liberale standpoint
inneemt, en die, omdat hij de naofce waai in.
do Kamer zich uitsprak Voor de vjoltoo ing
van de Vhseingseh© ItaVon onuitgevoerd
liet, bij de behandeling van zijne begroe
ting kwade ©ogenblikken zal- doorleven.
Maar Aalberse, en dat omdat het amende
ment-Boon, om de f 80.003 extra-subsidie
aan de kwieekschoojl Voor Vrojed-vrojpw-en
te Hjeerlen niet te Veiieenen, is aange:n,o(-
nijon..' Het is wiaar, dat de Minister een
zuür gezicht trpk, tojan dezie slag aan de
school, waaraan hij zijné groot© liefde had
Verpand, was toegebracht Maar iedereen
hield daarmee Be zaak goor afgeloopen,
en men ging welgeipoied aan de beggooiing
Van Minister de Visser, om allerlek dingen
te zeggen, die anderen reeds liadden her
haald, toen na afloop de Voorzitter Be
mededceling! ileed, dait er eene VerHatdng
van Minister Aalberse was ingekomen vjan
den yolgenden inhoud1, dat de aanne
ming Van de motie-Bidon, Ivjooiral
na Ide verklaring vlam den heer
Schokking, een dusdanige betee-
kenis voor hem heeft, dat hij
zich heeft te beraden oVer het
geen hem thans te doen staat,
en da't' hij daarom' verzoekt Be
beraadslaging over de begroe
ting te schorsen.
Een zeer leeg© Kamer nam deze sensatie-
makende mededeeüing in ontvangst, en het
"was goed, dat ze niet vóór het begin van
de behandeling van de begroeting van
Onderwijs kwam, want dan zou daarvoor
nog iets minder belangstelling! geweest zijn,
dan nu reeds het geval, was.
Dat Minister Aalberse schorsing y«m de
behandeling zijner begroeting heeft aange
vraagd,' beteekent, uit den pobtiékfen stijl
in den getyonen overgezet zijfade, dat er
een ministerarishs bestaat, en dat hij tijd
moet hebben zich te hedetaken, of hiji na
het gebeurdé nog langer zich met de lei
ding van het departement wdl belasten.
En dan kunnen iwiij niet anders zeggen, dan
dat wij de houding van den Minister abso(-
luut ongemotiveerd vinden. Op de weige
ring van de Khmer om tachtig mille voor
een instelling van twijfelachtig nut, lokt
men geen portefeudlekwestie uit, en Vooral
met m dezen tijd van bezuiniging. Natuur
lijk bestaat er geen geschréven Wet, waarin
men kan naslaan waarop een minister
wèl en waarop hij 'niet een pjorteteUflte-
crisis mag uitlokken, maar er is ook hierbij1
een zekere adat," dn Van Wat de heer
Aalberse deed, zou een Franschman zeg
gen: Cela ne se fait pas Natuurlijk zou
de zaak er anders Vooir komen te staan,
als de aanneming van het amendemient-
Bcon met anders ware dan een schakel in
een lange keten van nederlagen, die den
Minister de overtuiging geeft, dat hij het
noodige vertrouwen van de Kamer mist
om neg langer aan het bewind te blijVen.
Maar ook dat excuus kan onze minister
in crisiswee met baten: hij is in dat op
zicht altijd een Zondagskind der fortuin ge.
wteest, en heeft er steeds alles doorgekre
gen, zoowel in de tijden van expansie als
in die van depresisie.
Dat Z.Exc. trouwens zelf gevoeld heeft,
dat het moeilijk voor hem wias de aanne
ming van het amendement-Boon tot een poi
tefeuille-crisis op te Mazen, blijkt Wel 'uit
de woerden in de verklaring „vooral na de
verklaring van den heer Schokking".
Maar wat heeft dan toch die goed© keer
Schotelring, die geene vlieg zou kwaad doen,
en a fortoom nog veel munder een bevriend
minister, toch wel voor vreeselrj! ks ver
klaard? Niet anders, dan dat het met vast
was komen te staan, dat eene permanente
jaarlijiksche hulp van f80 000 voor de
school te Heerlen iloo&iig wias, en dat waar
de Minister niet Wide weten van eene com
missie om de zaak te onderzoeken, hij en
zijn© porfrjTgenootenhunne stem aan het
amiendement-Boen zouden g even. Moeten wij
nu hieruit opmaken dat, als de heer Schok-
fcing zonder verklaring had tegengestemd,
de Minister de zaak heel Wat lichter zou
hebben opgenomen? Het lijst Wel van ja, I
want in zijn „verUanng" spreekt Inj met
van de vier anti-revolulxma' ren, die heb
hen tegengestemd, en van Wier stem men
ook zou kunnen zeggen, dat Zrj1 den door
slag gaven. Maar de zaak wordt er met
meer helder door. Want dan Zou het daar
op neerkomen, dat d© Minister den Coalitie-
genooten een afwijkende meening toelaat,
als di© niet door veridarmgen Wordt geac
centueerd En alles Zou, dan ook verbijste
rend Wezen, als men niet reeds lang wist,
dat Aalberse liever vandaag heengaat dan
morgein. Het is een publiek geheim, dat hij
reeds in 1922 had willen heengaan, en dat
toen alle aandrang van zijn collega's noodïg
is geweest, om hem daarvan terug te
houden.
Wij begrijpen, dat hij liever heengaat. Aal
berse is een idealist, en niemand Zal
het dunkt ons1 meer moeite kosten dan
hem, om zich aan te passen aan 'den
wreeden eisch der tijden, die is, dat er
bezuinigd moet worden, ook op wat ons
het liefste is. Wat moet het b.v. vptor
hem, die als Kamerlid altijd in, d© eerste
rijen stond, als het ging om, de bevorde
ring van de vóTkshygiene, wel geweest zijn,
dat hij het juist moest wezen, die als
minister het snoeimes mloest zetten in de
subsidies aan de vereeuigmgen, di© de
volksgezondheid bevorderen? t
Waarbij dan nog komt, dat de Minister
in de onpüeizierige positie verkeert van
tusschen hamer en aambeeld tel zitten.
Daarmee bedoelen wij, dat hij door dé
S. D, A. P, op de minderwaardigste wijze
Voor verrader van de arbeidersbelangen
wordt uitgemaakt, sinds de nood der tijden
hem tot inbinden dwong, terwijl aan den
anderen kant hij allen smaad ondervindt
van hen, die van oordeel zijn, dat hij niet
genoeg, of niet hard genoeg inbindt En nu
kan men wel zeggen: dat is eela bewijs
dat de Minister den juisteo middenweg
weet te bewandelen, maar een natuur als
Aalberse trekt zich daarvan natuurlijk veel
aan
Klaar heel iets anders is, of Aalberse
weg wil> of dat hij weg gaat. Zijn heen
gaan zou het Kabinet in groiote moeilijk
heden brengen, want wie zou 'zich voor
een half jaar beschikbaar willen stellen,
en zijn departement' is zoo omvangrijk,
dat een van de collega's het ér maar
niet zoo bij* kan waarnemen Daarom ge-
looven wij, dat het zaakje nog wel ge
kramd zat worden, en misschien zal dat
als deze regels onider de oogen van onze
lezers komen, reeds geschied zijn Het
h o e zal daarbij echter niet zonder belang
"wezen.
De begroeting van Justitie is aangenomen
met de enkele stemmen van de S(.Dt A! Pj
©n de Communisten tegen. Waarom de eer
sten tegenstemden is ©en van de puzzles
die de S.DLAJP. ons reeds in den loop der
tijden heeft opgegeven. Mien moet toch al
tijd aannemen, dat iemand zóó zal stemmen,
als hij hoopt, dat zeer velen met hem zul
len doen. Maai- dan was Minister Heemskerk
gevallen, en de S.D'.AVR wilde toch niet op
neer zullen wij toch eens een onderwijzen
in ld© Kamer krijgen, die begrijpt dat dó
leerstof met moot wonden uitgebreid, maat
ingekort; dat het hem niet. zat m helmulta,
maar m het multam, Het is waar, wn heb
ben er één in de Kamer, en dat is de heet
Gerhaiti, maar deze is meer dan onder
wijzer, n.l. een man van breeden wijsgea
ngen aanleg en universeel© ontwikkel mg*
en daarom is hij zijnen collega's-onderwijs
specialiteiten in ld© Kamer zóó ver voor.
uit, dat zij hem niet kunnen bijhouden.
Het eemge belangrijke punt was eigen
lijk het gebleken geknoei met bet aantal
-handteekeningien, dat er noodig is, om van
het Rijk de oprichting van een bijzondere
school te verkrijgen Waj zijn allen opge
schrikt door het gebeurd© te Amhetm, waai
dit ©ogenblik ©ene crisis aan Justitie uit twee lijsten van ©en Roonnsch-Katlioliek
lokken? Het zal wel geweest zijn, omdat de schoolbestuur, elk van 80 hand teekeningen
heer Heemskerk zich niet afkeurend wilde voorzien, in het geheel maar 10 goede
uitlaten over de wijze, waarop de officier' handteekemngen bevatten Er Werd nota
van Justitie to Wlnnsch-olen den sch'aal-de- bene tot die menschen, die uitdrukkelijk
mocratisdiem predikant Van der Heiden zou verklaarden, dat ze van geen R K. onder-
ontvangen hebben, maar dan was het heel©- wijs gediend waren, gezegd Och. teekent
maal mis. Voor zoo iets stemt men mee te- toch maar even, dan kunnen mijn supe-
gien de he^pootuig, maar komt men met een© neuren zien, dat ik hier geweest ben
mofi© van afkeuring, als men tenminste de1 Dit is hoogst ernstig De financieel© gj©
zaak z©o hoog wil opblazen. W[if vreezen, lijkstelhng van het openbaar en bijzonder
dat de angst, dat de Communisten tegen onderwijs is gebaseerd ook op de weten-
haar zouden uitspelen, dat z© zelfs voor'schap, dat een zeker door de wet vastge-
eene begroeting! dor klassejustiiie heeL ge-1 steld minimum ouders geen openbaar, maar
stemd, de S.DiA.P. in deze parten heeft bijzender onderwijs voor hun kinderen ver
gespeeld. Het zou, niet voor den eens ten langen Klaar dat kan alleen blijken uit
keer zijln. de handteekemngen En als het daarmee
E© behandeling van de begrooting van met in orde is, dan vervalt eigenlijk alles
Onderwijs Was al heel weinig belangwélk- wal zekerheid kan geven En liet diep treu-
teend, al waren er sprekers genoeg. Elk reige van het geval is, dat, als men in
Kamierkd-onderwijlzef zou het als plichts- zulke zaken aan het onderzoeken gaat, zoo-
verzuïrn rékenen, daarbij zijn. licht niet als de gemeenteraad in Arnhem deed, men
te hebben laten schijnen, en de Kamer met aan den indruk kan ontkomen, dat de
telt zeer veel, wij zouden haast zieggen geestelijkheid in deze geheel vnj uit gaat,
overmatig veel onderwijzers. Zie is de ware en dan zucht men Vondel na:
illustratie van het spreekwoord que Pen-' „Wanneer de herder dwaelt, wat pad,
seignement mème a tout pouirvu qu'on en wat rechte gangen Kan d'arme kudde
BMüfENLAND.
sort. M
Wat hebben wij b.v. aan id© reeds zoo
gaen
Wij hadden wel gewild, dat de Minister,
dikwijls gehoorde, maar daarom toch zeer (ll° natuurlijk zijn afkeuring over deze
onbillijk blijvende uiting van den heer Za- j Knoeierijen uitsprak, daar heel wlat kras-
delhoff, dat Minister Dte Visser als bezui- ser teSen was .opgetreden En wat zou
nigingsminister gelukt Is, maax als onder- Onderwijspaoifieati© goed gedaan
wijsxmnister mislukt. Dlat weten wj alle-hebben, ah. bv. de heer Notem namens
maal wel, en irlaareiiiMyven ook, dat dezd''c heele katholieke Kamerclub deze
beiwindismain om d© noodzakelijke bezuini
ging zijn liefd© voor het onderftijis geweld
heeft moeten aandoen. Als de heer Zadd-
hoff zulks niet begrijpt, Bart bevelen wij
hem aan eens zeer nauwkeurig te Verge
lijken,, wat zijn partijgenooten-Wethouders,
vóór dat ze hun ambt bekleedden, al zoo
gezegd hebben en verkondigd, en
wat zij als wethouders hebben gedaan.
D|an zal hij misschien zijn onbillijke ver
wijten binnenhouden, al schijnen die dan
ook voor Ide sociaaldemocratisch© propa
ganda onmisbaar. Vooral als hij zich eens
ernstig afvraagt, hoe het toch mogelijk is
geiwee&t, (dat niemand' minder dan de groot©
Wiba.ut door eigen partijgerooien uitge
maakt is voor „een tweede Colijn". Wat in
het sociaal-democratische jargon wél haast
het ergste is waf men bedenken kan.
En wat winnen wij er bij, dat mej. Wes-
terman "**alwear kwam. met klaagliederen,
over onnoodige verbrokkeling bij het On
derwijs, "waar trouwens tegenwoordig flink
tegen gewaakt wordt, en alweer op herstel
van het Franseh als leervak op Üe Lagere
School pleitte Het wordt vervelend. En ais
wij dan deze dame hoorern aandringen op
het opnemen van Esperanto onder de leer
vakken, verbazen wij ons niet alleen over
bare gxenzenlooze naïviteit, Sdie haar kaji
doen meenen, Bat Minister Die Visser, die
over een goed half jaar geen minister meer
zal-wezen, jdit nog maar zoo eventjes zal
doen, maar zuchten wij toch tevens: Wan-
knoeiers van Arnhem aan de verachting
van de natie had prijs gegeven.
Mej. Westerman kreeg een aasje Van
een kansje voor haar Franseh, en wel,
omdat verscheiden leeraren in bet Fransdh
aan de Hoogere Burgerscholen de Dager
Onderwijswet saboteeren, en doen, of alle
leerlingen, di© znj' krijgen, reeds cenigo
jaren Franseh hebben geleerd. Hit zou
den Minister er toe kunnen brengen het
Franseh wéér op de lagere school te
brengen. Afgezien van het al of niet wen-
Schebfke daarvan op zichzelf, lijkt ons
dit ©en avereehtsch standpunt. Een mi
nister moet niet uit den weg gaan Voor
wetssaboteerders, maar beginnen met dezen
tot gehoorzaamheid te dwingen. Laten wij
slaVen van de wet zijn, om waarlijk vrij
te wezen, zegt Cicero.
D© aJgemeene beschouwingen over het
hoofdstuk hébben Weinig opgeleverd, en
de Minister w'as in het debat dopfloopend
de sterkste. Dat was het gevolg hierVan,
dat deze bewindsman zijne begrooting tot
in alle détails a fond kent, en dat hij
over e©n betoogkracht en welsprekendheid
beschikt als niemand in de Kamer.
(Wordt venolyd).
Om een waardeloos ril.
Uit Now York wordt aan Dé Telegraaf
geschreven
Snijd!, langen tijd schijnt het eigendoms
recht van het eilandje Las Palmas, ergens
m B© buurt van de Philippijnem, hoofdbre
ken te hebben gekost aan d© diplomaten
in Washington en Dten Haag, en d© hoof
den van het bewindi in Manila en Batavia.
Het is een geluk, dat d© twee bevriende
naties zich absoluut niet idruk schijnen te
maken over de vlaggen-poppenkasterij, die
ergens in den Indischen Archipel op, de
hemel moge-weten-Wat-voor edanUje, plaats
vindt Natuurlijk zijn er militaire strategen,
di© uitgevonden hebben dat Las Palmas
geweldig belangrijk is of kan zijn, in geval
van een algemeen© grensverschuiving in
die buurt liet eilandje zelf is zoo onbe
langrijk. Bat niemand Tiet missen zou, wan
neer het moTgeii door een vloedgolf werd
weggespoeld.
Nederlanders zeggen: Las Palmas be
hoort a.in ons; en we verzoeken ju] Lie Ame
rikanen beleefd, ons eigendom te willen er
kennen. Db Amerikanen antwoorden even
minzaam. Las Palmas behoort aan ons
en wees zoo vriendelijk om onze vlag daar
te laten wapperen.
Het bewuste stukje koraalrif, mitsgaders
enkel© palmen en inboorlingen, ligt 12 mijl
verwijderd van den ingang van de Davao
Golf, ten Zuiden van Khndanao; en 40 mijl
binnen <Ie grenzen der Piuhppijnen, zooals
die door het Vredestractaat van Panjs in
1899 (na het eindigen van den Spaansch-
Amemkaanschen oorlog) weriden bepaald.
Het eilandje produceert enkel cooosnoten,
waaruit wij coprah-olie fabriceeren.
Noch het officieele bezoek van den gou
verneur dor Philippijnen, generaal Wood,
nan den gouverneur-generaal van Neder-
landsch-Indië, mr. Fock, noch het dontra-
bezoek van iden laatsten aan den e©rstait
te Manila, beeft het „dispuut" over het
©agenidomsrecht van Las Palmas; een stap
nalder tot de oplossing gebracht, hoewel
beade gouverneurs volledige autoriteit be
zaten om het „geschil" op te lossen.
In 1906 bezocht generaal Wood, op een
inspectiereis Las Palmas; ca zag dat daar
de Nederland sche vlag waaide. Hij het ona
dundoek neerhalen en heesch de „Stars and
Stapes". Tegelijk deelde hij den inland-,
schen chef mee, om zijn vlag met rust te
laten. Plet nieuws van deze daad werd
spoelchg in Nederland bekend. Onmiddellijk
vroeg de NederLandsche minister van Bui-
tenlandsiche Zaken opheldering over deze
misplaatste grap, in Washington. Het State
Dieiparteraent te Washington vroeg genei
raai Weed, wat hij in zjjn schild voerde.
Dj© antwoordde: lias Bahnas behoort aan
do Yer. Staten. Dien Haag moest het Parij-
sche Yxedes Tractaat maar eens nazien.
Den Haag antwoordde, dat Spanje nimmer
Las Palmas had bezeten en, dat het daarom
ook mets weg te geven had.
Daarop verplaatste "zich het onderzoek,
naar Kladnd. In stoffige archieven ontdek
te men, dat „eens" een Spaansch© ontdek
kingsreiziger dit eiland bezocht had en
het Las Palmas had gedoopt, om de vel©
cocosboomen, Diaarmed© meende Madrid
wezen te hebben, dat het eiland aan haar
behoorde. Dit antwoord wérd naar Den
Haag gezonden...... doch onder vrij 1 hadden
d© Nederlanders precies hetzelfde met de -
Arnerikaansche vlag godaart, hetgeen d©
Amerikanen met het Nederlandsen© dun
doek hadden uitgevoerd; stuivertje gewis
seld. Om de zaak nog meer kracht en waar
digheid te verleenen, had ©sn-cter hoogen
te Batavia, last gegeven, het huis van het
a tó
t>ie*moay
SEB
