De finaneieele toestand onzer Gemeente.
Door hei Departement Schiedam der Nederlandsehe Maatschappij rooi- Nijver
heid en Handel is onderstaand adres aan den Gemeenteraad toegezonden:
Aan den Raad der Gemeente Schiedam.
Edelachtbare Heeren
Het Departement Schiedam der Nederlandsehe Maatschappij voor Nijverheid
en Handel, welke Maatschappij zich o. m. de vermeerdering van volkswelvaart
ten doel stelt, veroorlooft zich, in verhand met de openbare behandeling der
Gemeente-Begrooting voor het dienstjaar 1925, met klem bij Uwen Raad aan te
dringen op het betrachten der uiterste zuinigheid hij de verdere regehno» van de
huishouding der Gemeente.
Ook in onze Gemeente zijn in de buitengewone jaren, volgende op het sluiten
van den wapenstilstand, de uitgaven tot een zeer hoog peil opgevoerd, een peil,
dat lang niet meer in overeenstemming is met de gedaalde welvaart van de inwoners
der Gemeente als geheel.
Na beschouwing van de Ontwerp-Begrooting 1925 moet de finaneieele toestand
der Gemeente zeer zorgelijk, om niet te zeggen critiek worden genoemd.
Terwijl de Ontwerp-Begrooting dienstjaar 1924 reeds met een tekort van
niet minder dan f 429,000.-— sloot, kan het, doordien sedert door het Gemeente
bestuur nog steeds geen ingrijpende maatregelen werden genomen, geen ver
wondering wekken, ja, stond het reeds bij voorbaat vast, dat ook de begrooting
dienst 1925 met een aanmerkelijk tekort moest sluiten.
Een tekort op één begrooting moge al minder gewenseht zijn, wanneer zulk
een tekort dreigt chronisch te worden, zooals naar onze meening hier het geval is,
dari _behooren naar onze overtuiging, in het belang van de Gemeente in" al haar
geledingen, onverwijld zeer ingrijpende maatregelen tot bezuiniging te worden
genomen, hoe onaangenaam dit voor velen ook moge zijn.
Een oppervlakkige inzage van de begrooting, waarbij meer in het bijzonder
aandacht zou geschonken worden aan het bedrag der te heffen belastingen, zou,
hoe hoog deze op zichzelf ook zijn, nog tot een veel te gunstig oordeel aanleiding
geven omtrent den financïeelen toestand der Gemeente, die, zooals wij reeds zeiden
en hieronder nader zullen aantoonen, zeer zorgelijk is.
Wij vestigen hiervoor Uwe aandacht allereerst op het belangrijke verschil,
dat bestaat tusschen de geraamde ontvangsten aan belastingen over 1924 volgens
de ontwerp-begrooting en het bedrag, dat later definitief is vastgesteld.
Volgens de ontwerp-begrooting zou ter dekking van de verschillende uitgaven
geraamd moeten worden een bedrag aan belastingen van 1,501,000.terwijl
volgens de definitieve cijfers dit bedrag is teruggebracht tot 1,072,000.
Wanneer dit verschil ad 429,000.gevonden was door de noodige bezuini
gingen in te voeren, dan zou hierover niet anders dan waardeerend geoordeeld
kunnen worden; echter werden hiervoor de reservefondsen der bedrijven aange
sproken, terwijl ook nog de bijdrage van het Rijk hooger werd geraamd. Zoo werden
o. a. de volgende wijzigingen aangebracht:
Uitkeering Buitengewone Reserve Gasfabriek60,000.
Uitk. Buitengew. Reserve Electrieiteitsbedrijf50,000.
Uitkeering Fonds bijzondere doeleinden 90,000.
Terugboeking uitkeering op het Grondbedrijf door het Reserve-
Pensioenfonds 20,000.
Batig saldo van 1923 werd hooger geraamd 20,000.-
Rentewinst overdracht gronden Rotterdam34,000.
Bijdrage v/h. Rijk in de steunverleenïng van uitgetrokken arbeiders
werd verhoogd met135,000.
Totaal 409,000.—
Blijkbaar zijn deze wijzigingen voorgesteld, omdat algemeen werd ingezien,
dat de belastingdruk, die uit de aanvankelijk geraamde ontvangst zou voortvloeien,
veel te zwaar zou zijn.
Wanneer de reserves op deze wijze worden aangesproken, zullen deze spoedig
zijn uitgeput, en blijkt derhalve de noodzakelijkheid van ingrijpende bezuiniging
thans meer dan ooit.
Desniettegenstaande wordt voor 1925 niet alleen in dezelfde mate een beroep
op de reserves gedaan, maar zal de belasting zelfs belangrijk dienen te worden verhoogd.
De voornaamste bronnen van inkomsten toch zijn, in vergelijking met de
definitieve cijfers van 1924, en zooals deze in de ontwerp-begrooting voor 1925
zijn opgenomen, als volgt samengesteld:
1924.
252,000.-
304,000.-
200,000.-
34,000.-
Belastingen1,072,000.-
Batig saldo
Winst bedrijven
Uit reserve en fonds bijzondere doeleinden
Rente winst gronden overdracht Rotterdam.
f
1925.
101,000.-
387,000.-
235,000.-
15,000,-
1,228,000.-
1,862,000.— 1,966,000.—
Uit deze cijfers blijkt, dat ter bestrijding van de uitgaven voor 1925 nog
104,000.méér noodig is dan over 1924.
In verband met de voortdurende malaise en de daarmede gepaard gaande
werkeloosheid, zal het belastbaar inkomen verminderen, te meer, daar de
achterstand bij de Rijks directe belastingen steeds geringer wordt, hetgeen dus
beteekent, dat bij een gelijkblijvend bedrag aan belastingopbrengst het belasting
percentage zal moeten worden verhoogd. Wordt daarentegen, zooals hier het geval
is, ook het bedrag der te heffen belastingen nog verhoogd, dan behoeft het geen
betoog, dat het percentage voor het komende belastingjaar een belangrijke verhoo
ging zal dienen te ondergaan. Zulk een verhooging zal het vertrek uit de Gemeente
van nog meerdere flinke belastingbetalers bevorderen, het vestigen van andere
gegoeden beslist tegenhouden.
Wanneer hierbij in aanmerking genomen wordt, dat, evenals zulks het geval
is in de grootere steden, ook de voorgestelde wijziging in de heffing der Forensen-
belasting tengevolge zal hebben, dat de Gemeente hierdoor minder aan belasting
zal ontvangen, dan rijst de vraag of met deze, eventueel minder te verwachten
opbrengst wel voldoende rekening is gehouden.
Verder blijft het een vraag of met de verplichtingen, die de Gemeente heeft
aangegaan ten aanzien van de woningbouwvereenigingen, wel rekening is gehouden
en of het geen aanbeveling zou verdienen, de reserves intact te laten en daarvoor
te bestemmen.
Zoolang toch de woningbouwvereenigingen over voldoende inkomsten be
schikken, worden de verschuldigde annuïteiten voor rente en aflossing wel terug
ontvangen. Herhaaldelijk is echter reeds gebleken, dat woningbouwvereenigingen,
en particuliere bouwers niet meer aan hunne verplichtingen kunnen voldoen, zoodat
dan de Gemeente tegenover het Rijk voor deze bedragen aansprakelijk wordt gesteld.
Men denke hierbij voorts aan de gevolgen vaii de te verwachten huurverla-
gingen.
De aansprakelijkheid der Gemeente betreft hier een som van niet minder dan
71 nüllioen gulden op 1 Jan. '24.
Een verlies van 20 pCt., dat allerminst denkbeeldig is, beteekent voor Schiedam
dus een schadepost van li millioen gulden.
Het behoeft dan ook geen verwondering te wekken, dat de uitgaven van hoofd
stuk V (Volkshuisvesting) waarvoor per saldo werd geraamd 50,000.in de naaste
toekomst een belangrijke stijging zullen te zien geven, welke meerdere uitgaven
ook uit hoogere ontvangst aan belastingen zullen moeten worden gedekt.
Wat betreft de hooge raming der wm-1 t de bedrijven, veroorloven wij ons
de opmerking, dat hierdoor aan handel 1 te hooge lasten worden opgelegd,
doordien de tarieven voor Gas en Eb t in slist te hoog worden gehandhaafd.
Men zal ook met het oog op concunenUc bedacht moeten zijn op een toekom
stige verlaging der tarieven, met als gevolg lagere winstuitkeeringen aan de Ge
meente.
Betreffende bet Grondbedrijf merken wij op, dat wel telkens winst aan den
gewonen dienst wordt uitgekeerd, doch de vraag is gewettigd, of ook in dit bedrijf
geen groot risico voor de Gemeente schuilt. Immers, de rente en aflossing van de
feeningen die op bet grondbedrijf drukken, kunnen niet uit het bedrijf worden be
taald, zoodat de betaling alleen kan geschieden door een telken jare opnieuw te
sluiten geldleening.
De toch reeds hooge leeningschuld en de daaruit voortvloeiende rentelast zullen
op die wijze immer blijven toenemen.
Door het steeds op den kostprijs van de gronden bijboeken van den daarop
drukkenden rentelast, wordt de boekwaarde op den duur beslist veel te hoog opge
voerd, zoodat de kans op groote verliezen zeker niet is uitgesloten.
De „Waarschuwende cijfers uit de Gemeente-Finantién" betreffende 34 Gemeen
ten boven 20.000 inwoners, samengesteld op verzoek van de Centrale Commissie
voor bezuiniging, ingesteld door de Nederlandsehe Maatschappij voor Nijverheid
en Handel, leeren ons o.m. dat de schuldenlast voor Schiedam per inwonerin 1914
107,55, in 1922 reeds gestegen was tot f 400,91, zijnde het hoogste bedrag van alle daarin
vermelde 34 Gemeenten.
Aan rente en aflossing werd voor 1922 per inwoner berekend f 24.30, zijnde
slechts 6 pCt. Vergelijkende met de andere 33 Gemeenten blijkt, dat Schiedam in
deze het laagst is. Slechts Vüssingen benadert ons met 6.3 pCt. Dan volgt Maas
tricht met. 7 pCt., terwijl de overige gemeenten alle een veel hooger percentage aan
geven, varieerende van 8 tot 11 pCt. Hieruit volgt, dat Schiedam op hare leeningen
een zeer gering percentage aflost, waardoor de rente en aflossingen gedurende een
veel langere reeks van jaren zal blijven drukken.
Door ons is verder nagegaan, welk bedrag aan belastingen, batig saldo en winst
uit de bedrijven noodig was volgens de begrooting voor het jaar 1914 en bedroeg
dit in totaal 330.000.overeenkomende met 9.74 per inwoner.
Over 1925 wordt dit totaal bedrag geraamd op ƒ1,963,000.overeenkomende met
f 45.3S per inwoner, hetgeen in vergelijking met 1914 beteekent een stijging tut 465 pCt,
Een sprekender bewijs voor de stijging van de ondraaglijke lasten der inge
zetenen is wel niet mogelijk.
Wij meenen met het bovenstaande voldoende te hebben aangetoond, dat de
finantieele toestand der Gemeente zeer zorgelijk, zoo niet critiek is, op grond waar
van tot de uiterste versobering van de Gemeentehuishouding onverwijld behoort
te worden overgegaan, in de eerste plaats om te komen tot een werkelijk sluitende
begrooting en voorts om de reeds tot ondragelijke hoogte opgevoerde lasten te kun
nen verlagen.
Beleefd dringen wij er daarom hij Uwen Raad op aan, bij de behandeling der
Gemeente-Begrooting met het bovenaangevoerdo wel ernstig rekening te willen hou
den, en alles te doen wat mogelijk is, om tot een snelle vermindering der Gemeente
lijke uitgaven te geraken. Als einddoel moet daarbij voor oogen staan het verzekeren
van een sluitende begrooting voor den gewonen dienst op zoodanig verlaagd peil, dat
met een matigen druk der belastingen en billijke tarieven der gemeentebedrijven
kan worden volstaan.
Als maatregelen, die voor het bereiken eener sluitende begrooting naar onze
meening direct in aanmeiking komen, noemen wij U, zonder daarvoor een bepaalde
volgorde aan te geven:
1°. Uiterste versobering en inkrimping van allo bedrijven en diensten, met als
gevolg ontslag van alle overtollig personeel.
2°. Invoering van de 8} pCt. pensioenbijdrage. Waar het Rijk en ook vele andere
Gemeenten, die er financieel lang niet zoo slecht voorstaan als Schiedam,
hiertoe reeds besloten, kan hiertegen geen enkel bezwaar zijn.
3°. Herziening van de loonen en salarissen, opdat deze meer in overeenstemming
komen met de gedaalde welvaart en de in het particuüer bedrijf thans betaalde
salarissen.
4°. Geleidelijke vermindering van do uitkeeringen aan werkloozen en Burgerlijk
Armbestuur. Hiervoor wordt, na aftrek van de Rijltsbijdrage, een bedrag geraamd
van 518,000.hetgeen overeenkomt met ruim 42 pCt. van het totaal bedrag
van de te heffen belastingen. (Worden hier bijgevoegd de bijdragen van Rijk
en Provincie, dan wordt in totaal uitgekeerd ƒ870,000.overeenkomende
met ruim 70 pCt. van het te ontvangen bedrag aan belastingen.)
5°. Vermindering van de netto-uitgaven voor onderwijs, bedragende ƒ463,000.
(waaronder alleen voor het Bewaarschoolonderwijs begrepen is ƒ106,000.
overeenkomende met 37 pCt. van bet te heffen bedrag aan belastingen.
6°. Het zooveel mogelijk doen vervallen van subsidien aan vereenigingen. Deze
behooren, evenals vroeger, weder op het particulier initiatief te worden aan
gewezen.
Voorts zal de Raad zich den plicht moeten opleggen, geen uitgaven meer te
voteeren, waarvoor de middelen niet aanwezig zijn. Zoo zal b.v. het maken van een
nieuwe Koemarktbrug enz. alleen mogelijk zijn, wanneer voor de daaruit voort
vloeiende finaneieele lasten de noodige gelden beschikbaar zijn.
Namens het Departement Schiedam der Nederlandsehe Maat
schappij voor Nijverheid en Handel voornoemd
(w. g.) G. W. VAN BERGEN WALRAVEN, Voorz.
(w. g.) W. A. HOEK, Seaetaris.
Schiedam, 15 December 1924.
öemeiigd Meaws.
Schip" gestrand.
Gistermiddag te half een. is op de Zui-
der gronden nabij heit eiland Texel het
Engelsche stoomschip Eramus, komende
van B-ruienos Aires „en bestemd vjoor Rot
terdam, gestrand. Het schip vroeg assis
tentie. Twee sleepboioten van Nieuwediep
vertrokken onnuddelhjlk naar de strandings
plaats. Gisteravond zal het schip zeer ge-
aailijk.
Het maakt veel water in de machineka
mer. Van de 36 napn equipage," weiden
gisteravond 10 'man aan land gébracht.
D|e overige leden bevinden z,ch nog aan
booid. Later zijn nogj 3 sleepbooten van
Hoiek van Holland en twee van IJmpiiden
gerecpjreerd.
Omtrent hel stranden van het Engelsche
s. s. PromUs Wordt nog gtemelid, dat pm-
streeks mididfomacht door twtee vis&chers
Vaartuigen een aanvang Is gemaakt met
het lossen van. de 6000 ton lading w.elke
zich aan boord bievibdfc. D|e schepen zijn
reeds met een hoeveelheid mais de haven
binnengeloopen. Nog steeds, bevinden kioh
2G man Van de bemanning aan boord. D|e
10 aan Land gebrachte n, allen stokers, zijn
in Dm Helder vbodoppijg in een logement
onder dak gebracht. D|e twee Van Nieujwe-
diep vertrokken sleepbooten, Dirente en
Assistent, bebinden zueli in de omnlirtdel-
Lijke nabijheid van idle Bromus. Die |vjan
Hoek van Holland en I.imuMen gerequi-
neerde sleepbooten wjaren te 3 uur nojg
niet ter plaatse. Die lossing Van het schip
had een vToit vjerïoop, (laar er in den be
ginne een kalmle zee stond, die echter
naderhand Woeliger werd.
Inbraak
Te Horst is gisternacht in tvVee woningen
ingebroken. Ontvreemd zijn. ruim £300 aan
geld en eenige Heedmgstuikken, Door het
indrukken, van de glasruiten heeft men #ieb
toegang tot de Woningen verschaft,
Te Leaden is ingebroken in den sigaren
winkel van den heer Th. Kamp, aan de
Haarlemmerstraat. I>oor de aangrenzende
zusterschool zlifn de dieven binnengekomen.
Een geldkistje mei f300 hebben, Zijf mee
genomen. (Hlet kistje us later op d© binnen
plaats van do school teruggevonden.
Gestikt,
Die 66-jarige landarbeider Ten B;. is op
zgn land aan den IHjaagWeg bij Dien Haag
iiï een mestput gevallen en gestikt- De man
leed aan duizelingen.
Bezweken.
Een bejaarde ingezetene van Nïeufwebnig
die op 8 dezer te 'Hteereaveen door ieen
auto aangereden Werd, is Dinsdag aan (te
gevolgen overleden.
Vermist.
Te AMterwoude wordt sinds 8 „dezer die
vermoedt, dat hein een ongeval is 4 over
komen.
Verduistering
Te Assen is gevankelijk binnengebracht
0c 11. te Stieltjeskanaal, verdacht van ver
duistering van een aangotoekenden hnef
met f600.
Valsche voorspiegelingen.
J. S., reiziger te Rotterdam, is als ervan
verdacht te "Nieiffw-Amsterdam door het
doen van valsche vo orspi eg elm gen aan eeni
ge memschen geld afhandig te hebben ge
maakt, in liet huis van bewaring te Assen
opgesloten.
Het proces-Haar man».
Tegen Haarmann is Üo doodstraf ge
edscht - en vervallen verklaring van alle
burgerschapsrechten.
Vastgeloopen.
Het stoomschip Leeidam is in den mond
van |den Waterweg aan den grond geloo
pen. Sleepbooten zijn hij! Het schip tor as
sistemtie. Vemocdebjfc zal hol stoomschip
morgenochten|dj S uur met hoog water vlot
komen.
Dieven, die zich gespecialiseerd hebben
De Bedijinsche po-libe hoeft een bende
van 10 man gearresteerd, die zich uitslui
tend wijdde aan diefstallen van schrijfma
chines. In verhand met deze arrestatie wer
den. eveneens 15 personen, diio als beters
hadden gefungeeid, in hechtenis genomen.
liadio-verbindirg AustraliëIraukrigk
Een amateur te Rau (B|asses-Pyrenées)
heeft, naar de „Maftn" meldt, Zaterdag-
mjoirgen om 7 uur op zijm ontvangtoestel
zeer dujdielijfc een telefonische jnededieé-
ling opgevangjen Vpn een anderen amateur
in Palmers Ion (Nieuw-Zicelhnd). Die Fransch.
man kon heel duidelijk de woorden ver
staan: „HalifoiEuropa? llieir Palmers lom
Da radiommateu|rs Van NjLenjW-Zeelainld wen-
schen de Europeosche amateurs geluk piet
hun schitterende radio proeven." D|it jbe
richt Was op4 korte golven vierzo,n.den, maar
Üie jujfeenklier IBjell! had helaas rtcrgetejn
de golften g>te iop te gevfen.
Een nieuw snelheidsrecord
Te lias Angelos is dè nieuJWe CulVer
City racebaan officieel in gebruik genomen
met een wedstrijd, pvter 250 mijl. D|eze
wterd gewonnen door Bennett Ik 11 in 1' uur
58 min. Ü.6 sec, w'at het buitemgewome
gemiddelde beteekent van 201.2 K'. M.
per uurl D|e grootste gemiddelde snelheid
toit nu toe op dezen afstand behaald be
droeg 190.17 K M per pur door Militöm
De diamantendiefstal te Antwerpen
Da rechtbank te Anitwterpen hoeft einde»-
lijk, na dertien, zittingen, uitspraak gedaan
in |cte bekemlde zaak teigen de vlier beklaag
den, die terechtstonden iwégena berooving
vian een AmSterdalmschen diamanthande
laar in dien trein te 'Antwerp em
De beklaagde Goldstein is als darter
18-jarige boerenknecht HL O. vermist hfenympQideeld1tot vijf jaren gevangenisstraf
en 1500 frs. boete; iWeisblaeh kreeg als
heler 14 maanden, gevangenisstraf en 1500
francs boete en Raranck één jaar gevange
nisstraf en 1500 francs boete. Alle drié
der veroordeelden zullen vijf jaren oudelr
bijzonder polltie-toszicht wérden gesteld.
Dje vierde beklaagde Matkovite Werd vrij-
gesjwokem
De beklaagden Goldstein en WeisbÜach
zijn bovendien vjeroondeeM in de kjosten
geraamd op 9925 francs.
Bacteriedoodende tandpasta's
In advertenties v|an fabrikanten van, tand
pasta's. Wordt gemeenlijk het baoteriedool-
dend vermogen van het product gerofemjcl
als een van zijn belangrijkste eigenschap
pen. Twéé E agelsche phartnaeeuten heb
ben nu onderzocht hqa het in Werkelijk
heid met dit Vermpgen om bacteriën te
<1 ouden staat; 12 Engelsche en Ameri-
kaanscbe soorten hebben zij beproefd pp
hun antiseptische eigenschappen en in het
algemeen was. (de antiseptische werking
er niet pf zeer gering. Tandpasta blijft
slechts enhd'e oogenblikken in den mpmd;
het antiseptacUm, dat het bevat, zon dus
al heel snel moeten werken op do bacte
riën, wilde het werkelijk Wat uitrichten.
Maar zélfs in onverdunden staat hadden
do meesten pas inwierkimg pp de bacteriën,
als ze een half uur c-nn!ee in contact
weiden gelaten. Het zou de tijd van aan-
kleeden belangrijk Verlengen, als men een
half uur 'lang de tandpasta in zijn moind
moest laten inwerken. D® antiseptische
werking van de tandpasta's behoort dus
tot de fabeltjes, zegt The Lancet, hét
Engelsche geneeskundig tijdjsohaft.
Prof Gubert Murray als tehpacah.
Het is weinig bekend (en zou het zijn
Geneefselie collega's niet wat verontrus
ten?) dat de Engelsche vertegenwoordiger
in den Volkenbond, professor Gilbert Mur
ray, een zeer bedrevengëüachtonkö-er is.
Dat is ten minste gebleken uit een verslag
door mevr. Henry Sedgwick voorgelezen
op de vergadering der Society for Psychi
cal Research te Londen, op Vrijdagavond
en waarin zij een overzicht gaf van de
laatste experimenten van den Oxfordscheu
hoogleeraar De betroikken personen zijn
wel waarborgen voor de eerlijkheid en
betrouwbaarheid van het experiment, want
Murray's partner of subject was geen min
dere dan Lord Balfour4 en de séance werd
gehouden ton huize vau mr. Gerald Bal
four. "Wel werd heit experiment door den
voorzitter der Society beschreven als „een
soort salomspel". Professor Murray word
öpgesloten in da eetkamer; loud Balfour
bevond zich-in den salon, waarvan de
deur eveneens gesloten was Balfour jeide
fluisterend tot zijn omgeving„Ik denk aan
Horace Walpole, due Latijn spreekt tot
koning Geoige IH", Toon prof. Murray
daarna in de kamer gelaten word, vroeg hij
onmiddellijk„Iets achttiende-eeuwsch
Load Balfour lonkte bevestigend „Ik ge
loof met, dat ik er precies zal achterkomen.
Dir. Johnson heeft George HI ontmoet in
de koninklijke bibliotheek,4 doch ik ben
zeker, .dat er Latijn gesproken is, wat
Johnson niet doen zou. Ik geloof niet,
dat ik er precies zal achter komen. Wacht
even. Be ben er hijha. Achttiende eeuw:
iemand die Latijn "spreekt tot een koning".
Zoo liep één der tien experimenten af,
waarvan er vijf slaagden
Men vroeg Balfoiur, die» de vergadering
der Society for Psychical Research bij
woonde, naar zijn oordeel over de experi
menten en deze betoogde met nadruk, dal
volgens hem iedere physische verklaring
van het verschijnsel uitgesloten was, vol
gens welke de telepathie uitsluitend aan
een verhoogde gevoeligheid der zmnen zou
toe te schrijven zijn. Pnof. Murray's proe
ven zijn voor hem het overtuigende be
wijs, dat er een volkomen onbekende, on
verklaarbare methode is, waarop twee zelf
bewuste wezens door do ruimte met elkaar
m „veaHmdiing kunnen treden, en die cloar
geen theorie van hot geluid, eloctriaiitéit of
welke theorie ook, opgehelderd worden kan.
HetNoorderlicht gefilmd.
Fen Araerikaansche natuuronderzoeker,
Fart Rosman, is dezer dagen uit de Pool
gebieden in New-YoiH teruggekeerd, mei
de mededeeling dat hot hem gelukt zou
zijn, mot een toestel van ©igeu constructie
hot Noorderlicht in natuurlijke kleuren la
ne ma to grafisch op te nemen. Hij deed over
do opnamertolLe drie maanden w|amt dé tem
peratuur daalde soms tol 50 graden ond'er
vriespunt tengevolge waarvan, de camera
bevroor en de film door de koude in stuk-
kén brak. „Maar", zoo zéide hijf „daar de
opname <amdeli|(k! gelukt is zal men kunnen
constateeren dal het noorderlicht iedere
tint ©n kleunmengebmg beval Waarvan zfelfs
de modernste futurist sche schlder nog
nooit gedroomd heeti In het algemeen idoeit
hel noorderlicht Z-dh in het begin voor
als een lichtende boog van oost naar west,
die echter spoedig begint te trillen en zich
dan oplost in duiztende uitschietende stra
len van ongekende schoonheid."
Gedurende zlijn verbiijlt aan het uiterste
einde van het Amerikaansche vasteland
toonde hij den aldaar wenenden Eskimo's
lilms van dansen van Afnkaansclie inboor
lingen die hij vroeger in den Kongo opgeno
men had. Blij die gelegenheden kwam hij tot
de verrassende gevolgtrekking dat deze,
voor Eskimo's schijnbaar zoo vreemdsoor
tige dansen en gebaren, integendeel door
hen zeer gemakkelijk begrepen en gewaar
deerd werden. Hieruit leidde bij af dat
alle dansen van primitieve stammen, al
mogen de "bewegingen en gebaren ook he
melsbreed verschillen, een gemeenschapje
lijlke rythmische basis moeten h'ebben, want
zijn Esyktmo's voelden het rytlune onmid
dellijk, en braken in luidruchtig en spon
taan applaus en gejuich los.
