OPENING VAN HET SEIZOEN.
Superbe World
Corset,
DElïlEN GEBODEN
THEE a
AflïBrieeri i öe S
Grootste Magazijnen van Uitsluitend Eigengemaakte Heeren-, Jongeheeren- en Kinderkieeding, „Kleeding naar Maal".
O t>©pt Costuums, moderne stoften, niloiiwst© modellen v.af f 18.-
fongelieeren Colbert ostuums m. langs of korte pant, v.af f IO.-
Dat mms)
Een uitkomst voor
bescheiden beurzen is onze
krachtige en waterhoudende
CENT PER ONS.
Kat, de Wolbaai. Braersvest 57'.
STADSNIEUWS-
Kerk en SeliooL
Hoogstraat
tegenover de Hoofdsteeg
BOTTERDAM
ij de opening van het Seizoen hebben wij onze étalages een geheel moderne verandering doen ondergaan,
waardoor de geëtaleerde artikelen beter tot hun recht komen en U een duidelijk overzicht krijgt van onze
buitengewone prestatie op het gebied van Heeren-, Jongeheeren- en Kinderkieeding. gbr üio
Probeert U eens het
gepatenteerd gezondheidscorset,
door H.H. Doctoren aanbevolen.
U vvenscht dan nimmer
meer een ander model.
Alleenverkoop
J. G. JACOBS,
IitlXOR.
AKKER'S
r KLOOSTERBALSEM
beroemd wrijf middel
bij rheumatiekjspit,
spi vr verrekkingen^
en stramheid^
Hoogstraat 61-
S
2
O
O
ll
1-
CO
z'
O
m
r
de katrol is gegM-viuiiseerd. Vastleggen van
den liijschdraad "kan geschieden aan een
eveneens gegalvanisfMuden kikker, op mans-
hoortc aan. den. mast geschroefd.
Voor isolatoren neemt men het best z g
zadel-isolatoien, welke men vooraf kookt
in paraffine. D© geheel© isolator wordt
dan met paraffine doortrokken, en afgr-
stooten schilfertjes van het jjlazthir hinde
ren dan niet in het minst. Hei verdient
aanbeveling, vooral hij klein© LsoLatarijcs,
er eenige achter olkaai' te verbinden. Bij
urooto isolatoren is dat niet direct nood
zakelijk.
Men moet er op letten, dat de antenne
steeds aan het laagste einde is afgetakt
naar liet toestel; bij een horizontale an
tenne is et natuurlijk geen voorkeur.
Een geschikt© lengt© voor een omroep-
antenne is 2530 meter, en dan hijvoor
beeld tweedraads. Die hoogte 5 meter bo
ven het dak (dus „vrij"). Boog© schoor-
steenen moet men vermijdende antenne
draden mogen geen enkel voorwerp aan-
laken. Die invoerfeiding wordt gesoldeerd
aan de koperen antennedradende invoer-
leiding zelf kan geschikt een zware „bui-
lendrand" zijn. Bij een Lwiedraadsantonne
kunnen beide draden afzonderlijk, of oak
wel beide draden vereenigd tot één naar'L
toestel gebracht worden. Dte beste manier,
van binnenbrengen van den antennedraad
is door een z.g. klokisolator, die in een
gat van de raamlijst zit. In de kamer Ue
antennedraad op kleine muurisolatortjes.
Otn bliksemigevaar t© voorkomen, moet
men zorgen, dat. wanneer men niet luis-
teit, de "antenne geaard is. Hiervoor ge-
Imiikt men liefst ©en'geheel buiten aan
gebrachte iuurtveriri tiding, die men bij het
luisteren. desnoods pok kan gebruiken in
plaats van de waterleiding. Alen staat een
lange gasbuis jin den grond, totdat de
buis bet grondwater bereikt en aan die
buis wondt een drand gesoldeerd oï ge
klemd. Met .een buitenshuis aaugebrachten
schakelaar wondt .de antenne dan geaard;
luistert men, dan zet men den seiuikelaat
om, en .verbindt del antenne via toestel
met de .and© e aatdverbi'nditig. Schikt bel
moeilijk een dergelijke aparte aardverbm-
ding mm ,te brengen,, dan is de water
leidingkraan ook .voldoend©. Een geaaide
antenne werkt .altijd als bliksemafleider.
Ten slotte zij er nog op gewezen, dal
een antenne, in horizontalen zin gemeten,
minstens 2 meter rerwijdcid moet blij
ven van telefoondraden; en moet men op
bet huis van een buurman ecu antenne
mast opzetten, vergeet dan niet daarvoor
vergunning te vragen.' Het spannen van
antennedraden over een openbaren ver-
keersw'ög is- verboden, tenzij men toestem
ming van 13. en IV. beeft verkregen.
Tot onzen spijt moet ©en deel van bet
in het .vorige artikel aangekondigde onder
werp, n.l. „liet gebruik van den. ontvan
ger", wegens plaatsgebrek tot den volgen
den keer blijven liggen.
üit den Gemeenteraad.
<V.
Allerzielen.
De Voorzitter stelt den beer C. Kor-
pel in de gelegenheid naar aanleiding van
bet schrijven van den burgemeester tor be
antwoording van de vragen inzake bet ver
bod tot opvoering van het tooneels'nk „Al
lerzielen", opmerkingen te maken.
De beer K,orp cl komt h'ei an!Woord vrij
zwak voor. De burgemeester beroep' zich
op een verbod, dat zijn amblsvoorgangeu-
ook sou hebben uitgevaardigd, maar dat ge
tuigt niet van een behoorlijke zelfstandig
heid.
V 'erder beroept de burgemeester zich op
het argument van de openbare orde.
De Voorzitter: Openbare orde en
zedelijkheid.
D© heer K o r p e 1Juist. Op do open
bare orde en zedelijkheid. MAllerzielen7; is
hier vroeger wiel opgevoerd, maar spr., die
reeds 20 jaar bet openbare leven in Schie
dam meemaakt, kan zich nie'. herinneren,
dat het stuk liter ooit verboden is. In 1915
is het door de vereeriging „Kunst aan het
Volk" in den Officierentuiu opgeveerd ten
aanschouw© van 700 personen. Nu was dit
formeel Wel een besiloten bijoenkem-t om
dat men lid van de vereenïging moes' zijn,
om toegang te verkrijgen, maar men kon
enkele dagen voor de uitvoering nog als
lid toetreden, zoodat pnic'isch iode de
opvoering kon bijiwonen.
Schiedam is een 'stad van 43300 inwo
ners, waarvan ongeveer een derde R.-K
zijn.
is het nu Wel ©en royaal standpunt om
Ier wille van da' een derde grdeeil.ie ©en op
voering van een stuk te verbieden.
Spr. wil aannemen, dat R-K Al© zelen
kwetsend zullen vinden, maar lie' staat hiun
toch vuij al of nie!. de voorstelling bij te
wonen
Bet betreft hier h!et werk van e-n h'oog-
staanden kunstenaar, die de kunst tot het
volk heeft gebracht.
(Gemompel),
Biel bevreemde spr. dat deze burge
meester de dompertactiek wil toepassen, om
te voorkomen dal de hooge kunsr van Heij-
erman tot hel puibliek zal spreken.
Die V o o rz i tv e,r: De huirgemcesteis van
Beiden en Delft hebben toch ook „Allerzie
len", verboden.
De heer K, o rpe 1Dat is evengoed af
t© keuren.
Als men Alleivk-len ves'b'edl zou men
dat b.v. ook Glue'to van donzelfdea sclirijiver
moeten doen, want daardoor zouden zich
d# Israëlieten we! gekwetst kunnen gevoe
len, Boe staan de R, K. daartegenover?'
Bi? R.-K eischen zelf wol de straal voor
zich op om hun heg nsel te propageeren
o.a, door opheffing van het processiever
bod te ©isehen. Als men zi§| de vrijheid
ope.scht, moe men ©en ander net belem
meren in zijn vrijheid. De voo stelling „AL
terzielen" is nog heel iets amlers dau een
processie, Want een tooneels'uk wordt bin
nen de muren opgevoerd, terwijl ©en pro
cessie op straat plaats beeft en stootend
kan zijn voor Rroteslariten, die z'-ch op
straal bevinden. De S.D.A.P, is echter er
m,ee meegegaan om het processie-verbod op
geheven te krijgen, omdat ze de vrijheid,
die zii voor zichzelf opeisclit. ook anderen
wil toeslaan.
Fpr. doet ©en beroep op den Raad om
zich uit te spreken, dat de burgemeester
in deze niet heeft gehandeld in overeen
stemming me! het gevoelen van de meer
derheid In de Eerste Kamer ïs korf gele-
dan ook gaziegd, dat hijf 'n verbod van Aller
zielen art. 188 van de GcmeenfeWet door
den burgemeester onjuist wordt toegepast.
De Voorzitter: Volgens eenige spre-
keis in de Eerste Kamer, niet volgens den
minister van binnenlands he zaken.
De heer Korpel leest all 188 van de
Gemeentewei voor en betoogt, dat ©en op
voering van AlterzVen niet in strijd geacht
kan worden met de zedelijkheid of de open
bare orde. Spr, protesteert cr tegen, dat
dit her Wel hel geval wordt geacht.
Als het maar niet te doen is om den socia
list iMjermans te vervolgen.
De Voorzitter: Het gaat hier niet
om een persoon. I
Die heer K o rpel: lleeft de bu:gemees'or
en hebben de R.-K. die zich tegen de opvoe
ring van Alle rz'eten verzetten, 'tstuk gelezen
en gezien? Als het voor R.-K, verboden Ji,s'
dit werk te lezen of te zien vertoonen, wil
spr. daarin berusten, maar dat kan geen
reden zijn voor den burgemeester om te
verbieden, dat anderen een opvoering hier'
willen, bijwonen.
De V o o r zi 11 er: Zeker heb ik Het stuK
gelezen.
De heer Is,o rpel: 700 personen hebben
in 1915 hier oen opvoering van Allerzielen
bijgewoond en er is geen sprake geweest
s-an eenige wanordelijkhe'd. Spr. steB dit
werk ver boven andere stukjes, die hier)
wel eens vertoond worden en ver boven f,1- J
men als b.v. „Credo". Allerzielen is zeer;
leerzaam, maar wie het n:el wil zien. kan
Immers thuis blijven. j
.Namens twee derde deel van de burgerij
doet spr. een beroep op den burgemeester
om bij een eventueele hernieuwde aanvrage
zijn standpunt te wijzigen.
De Voorzitter: Met belangstelling heb
ik den heer Korpel aangehoord, ik behoef
echter nlel te zeggen, dat ik het over deze
zaak niet met hem eens ben.
Vooraf editor een stukje voorgeschie
denis. i
Zooals u uit hef antwoord aan deu Rand
hebt kunnen zien, verzocht C. Rit man mij
toestemming tot ©en opvoering van „Alle#
zielen" in Schiedam, welke toestemming ik
meende niet te kunnen verieenen.
ik ontving daarop ©en schrijven van be
doelden Ritmaa, waarin hij nader aand.otig
om alsnog de vergunning te willen ver
leunen (spreker leest 'dit schrijven voor)
en 0111 aldus een „lleijfennans-lierdcnking"
te Schiedam mogelijk 1e, maken. Hierdoor
Was deze zaak in een ander stadium geko
men en heb ik daarop geantwoord, u hebt
dit ook uit de stukken kunnen lezen, dat
genoemde Ritman immers nie! verhinderd
Werd om Heijennans Hier te gedenken, Waar
er nog uit zoovele andere werken van dien
schrijver, tegen welker opvoering geew be
zwaar beslaat, een keuze gedaan kon wor
den. En het zou m.i. dll met alle (be
scheidenheid gezegd voor meer piëteit
tegenover den overleden kunstenaar Heijler-
mans pleiten, indien men voor die herden
king nu juist niet koos een sluk, waarvan
men immers Wist dal reeds jaren lang tegen
de opvoering daarvan bedenkingen waren
gerezen, meermalen door een veibod tol
opvoering daarvan gevolgd.
Inlusschen, men bleef bij de keuze van
dit s!uk. Want ik hoorde daar verder niets
meer van.
'Wanneer nu de Burgemeester op goede
gionden meent, dal ©en stuk iu strijd is
met de openbare orde of zedelijkheid, dan
legt art. 188 der Gemeentewet hem de ver
plichting op, de uitvoering er van te ver
bieden, Want, zoo vervolgt dit artikel. „Hij
waakt tegen het doen van met de openbare
orde o! zedelijkheid strijl'ge vejtoon'ngen".
HT'u is mijn meerling, dat Wanneer eenig
stuk krenkend is voor de godsd.ensi'.ige mee
rling van ©en deel der bevolking, dit stuk
strijdig is met de goede zeden en aldus
valt onder de toepassing van genoemd art.
188. Want immers hel begrip openbare ze
delijkheid moet n el opgevat worden in de
enne beteekenis van hel woord waarbij
mm dan denkt een kleeding. j-uWe woor
den of gebaren doch liet kwe sen, van Het
godsdienstig gevoel van anderen bevat het
element van strijd tegen de goede zeden in
zich. Prof. Oppenhe m, de groote kenner
van ons gemeentere-h', geeR zelfs als zijn
meening te kennen, dat Wanneer een stuk
„aanstootgevend" is, dit ook onder de toe
passing van dit artikel valt. a! mag ik niet
verzwijgen, dat die geleerde schrijver meent,
dat dil ardke-1 maar uit de Gem-eentew'et
moest verdwijnen. Een ander gezaghebbend
schrijver zegt: Hef artikel is niet toe te
passen in de practijk. Doch zoo makkelijk
kan een Burgemeester zicb er nie! afma
ken, bet arlikel staal mi eenmaal in de
wet en moet uitgevoerd worden. Iu mijn
meening hierover sta ik dan ook zeker
niet alleen. Ook o.a. de Burgemeester van
Leiden en die van Delft gaven geen toe
stemming tol opvoering. Ook de partijgenoot
van den beer Korpel. "de heer Vliegen g.if
toe. dal dat sluk volgens de meeniug dei-
Katholieken krenkend voor Hen word' ge
tukt. Zoo zeide do Heer Vl.egen. lom dil
onderwerp in de Tweede Kauie- ter sp ake
kwam (u kunt dit vinden in de Iland, liegen
van de Tweede, Kamer van 1913 blz 473),
het ging toen tevens over bet verbod van
een ander stuk van Heijeruuins, n.l. „de
Meid", een stuk waar ik geen bezwaai te
gen zou Hebben
„Hier", zegt de lieer VI ogen n 1 bij
..Allerzielen'' ,zijn dl om-dandicheden
„van anderen aard .AHin/.ie'oii" woull nu
„eenmaal door de Katholieken ktenkend ge-
..aclit voor Hun godsdiens.".
De beer Korpel: Dit is bes' mogelijk,
maar daarom is het dat niet. voor andoren!
De- V o o r z itl e r:
Welnu re-.siimeerendo, begon ik met 1,0
zeggen, dat He', mij 1en zeerste spijt, dat
men voor een herdenking van den kunsle-'
naar Heijennans geen ander sluk van hem
beeft gekozen dan juisl „Allerz'elen", en l
ten tweede, waar dil stuk voor een deel
dei bevolking krenkend wo*dt gencli' voff,
lnm godsdiensti
De lieer Korpel: Dangaan ze maarniet!
Te Voorzitter.... blijf ik bij mijn
meening .dat ik ingevolge a-I l.SS <ior Ge
meentewei mijn toestemming tot opvoerng'
van dit sluk niet mocht verleenen.
De heer Boddeüs: De lieer Korpel
zegt, namens hel °'t) n tel-katholieke deei
der burgerij L© spreken. Bij welke ge'egen-
hei.i is hem die opdracht verstrekl
De beer Korpel: Tracht maar nk't
iu liet gevlei to komen! U vraagt mardon
bekenden weg1
De Leer Collé kan zjeh aansluiten
bi, het betoog van den Heer Korpel.
De beer mr. Van Vel zen: Natuur
lijk!
De beer Col lé slaat op hel stand
punt, dat men ieder zijn vrijheid van over
tuiging mort laten. De R. K. Leer is daar
mee lijnrecht in strijd, want alleen die
geschriften mogen gelezen worden, dié ker
kelijk zijn goodgekeuul. We zijn thans nog
niet zoover, dat wat voor een R K. ver
boden is, dat voor ©lk burger ook is,
al zou iriein dat van zeker© zijde Wel
gaarne willen. Alen kan dat echter niet
doorzetten, omdat de tiji daarvoor niet
gunstig is. In de AEddcteewuen wwü
iemand, die anders dacht dan de R. K.
kerk goedkeurde, op den brandstapel ge
bracht.
De heer mr. Van Vel zen: In Rusland
doet mein dat.
De lieer C-olié keurt dat ook tensterk-
«te af.
De heer mr. V a n Vel z e 11Dat gebeurt
in Rusland niet in do Afiddeleeuiwcn. maar
eek thans nog.
De heer C o 11 Da lieer Van VeSzen
heeft den communis ten in Rusland 'dat
niet kwalijk te nemen. Da R. K. zouden
precies hetzelfde doen, dus 'beeft bij den
communisten niets te verwijten.
De taak van een burgemeester is die
van ©en ambtenaar «n nu gaat Iie.t toch
niet aan. om leuk weg (t© zeggen: Het
touneelsluk is kwetsend voor de R. Tv.,
zonder rekening te houden met het ge
voelen en de overtuiging van anderen. Of
zijn er voor den burgemeester geen an
dere ingezetenen dan R. K.
De Voorzitter: De burgemeesters
van Leiden en Delft hebben „Alle:zielen"
torii ook verboden!
De heer Collé: Dat was ook verkeerd!
Een ambtenaar beeft rekening te houden
met allo ingezetenen.
De heer Evors: Abin.r bot stuk is voor
ons kwetsend 1
De beer D ink el aar: 1.1 ken! bel sluk
waarschijnlijk niet eens, dus kunt dal ook
niet bcoordeelen.
De beer Collé meent, dat. de Jj urge
nt ©es to i zicb zelf wel verdedigen kan en
daarbij niet de hulp van den beer Evers
noudig heeft.
Spieker heeft wel eem andere tooneelei'
gezien, d;e kwetsend waren, In* de fee-
ten van de Oranjevereenlginr, d'edioitke-
manspaitijen werden. D uraan Kwel ten an
dere menschen zicb, mam zal de Rurre-
meester daarom die feesten verb'odeu" De>
R. K. moeten beseffen, da! er tuig men-
wriien zijn, die anders denken dan /.ij
en kunnen zij zicb daaimre» niet veieeir-
gen. laten ze dan naar de een of iindeie
kcmeet verhuizen.
De Voorzitter: R hebt zoo ©ven be-
loogd, dal verhuizen niet goM was!
De heer Collé zegt. dal er toen van
veiliuizen sprake was onlt-a' geheel andere
omstandigheden.
Spt. meenl, dal een zaak al zeer zwak
meet «taan, als men zijn tegenshm Iers
op dc wijze, als liter (hans gebeurt,
gaat bestrijden. Wat B toch eigenlijk het
onzedelijke in de opvoering v.m hel too
neelstuk
De V o o rz i 11 e r: Als men de gods
dienstig© gevoelens van anderen kwel-4,
Meekf daar toch iels nnzeiLdijH tfu®
De heer Collé: In R K. vereenIgin
gen. oh in de kerk missthVu ook wel.
wondt kwetsend gesproken over so .al sten
en die opvoeringen zal de Ruigemeester
d.tarr.m wel niet verbieden.
D-e Voorzitter: Over ©en go> Isdienrt-
oeJcning in de kelk kan men toll nel
Spreken als over ©en opvoering?
De heer Collé' in we/.en is dal het
zelfde. Spr. vindt dit ©ai onzedelijk stan 1-
punt, dal men voor zichzelf vrijheden op-
eischl, die men andeien niet wil toe
slaan. Dc Burgemeester moet een ander
slanripunt innemen cn ook rekening hou
den met andersdenkenden.
(Wordt vervol?jd)
N ed. Her v. Kerk.
Beroepen Ie Hijlaard: ds. E A. Snij-
delaar, l© JJhorst; -te Tholends. F. d©
Gidts, te Goedereode; te, Schare trad©
ftoezj: ds. J. Ro-oker, gep. O.-t. pred.
in Dien Haag.
Bedankt voor Stoemvijk: ds. G. Ti
chelaar, to Leiderdorp.
B'croepen ie Hoerllugowaard «mSt.
Pancras, en te Domburg: de cand. II
AV. van Andcl, to De Bildl; ie Sloeu-
wijk en to Zweeloocand. A. Dvrcksnn,
te Gouda.
Aangenomen: maar Warns door deu
lieer AV. Tom, theol. cand. te Hilversum.
Geref. Gemeenten.
Beroepen te Werkendam ds. J. Ovi r-
duin, to Rotterdam.
Telef. 745. 6260 2i
Verwacht vanaf Vrijdag S April
6234 8
Cl36 50
CE;
LU
_J
UJ
OA
5879
