Een bezoek aan het Eenerveld. l De huisvesting van de Schiedamsche werkloozen. De onderneming biedt kans van slagen. CiRBHlff LLft FRIlSLANH DRLM Uit de Tweede Kamer. Productie! werk. Hot woord werkverschaffing hoeft in ve ler oovou roti onaangmuinon klank. Ernor- zijds bestaat een categorie, die f»p grond van haar economisch inricht allo werk verschaffing uit den booze, acht; anderzijds is cr een groep, voor wie werkverschaffing een schrikbeeld is geworden door do wijze, waarop ze langen tijd is toegepast, die dus praetische en geen principe ele be zwaren heeft tegen werkverschaffing. De eiscli: Productief werk is geen on billijke eiscli, ais men den nadruk legt op productief". Ieder die werkt, al is zijn taak ook nog zoo eenvoudig, nioet liet gevoel hebben, dat hij nuttig werk ver richt- Heeft hij dat niet, dan wordt het werken voor 'hem oen vloek. dag goed ingerichte autobussen van de A.T.O naar Drachten, via Veeniuiizen, Hau ler wijk en Dunrswolde, I Lm terwij k is een lang gerekt dorp, gelegen min een vaart, die ongeveer loopt op de zuidelijke grens van don rechthoek. Als men op liet juisto punt uitstapt, moet men ongeveer 20 mi nuten loepen, om op het centrale punt van de werkverschaffing te kouten, ongeveer gelegen op de helft van do hjn, die Een en de Noord-Zuidgrens van den recht hoek verbindt. Do huisvesting. Door do voorgangers van de Schiedam- scho arbeiders is een kanadtje, een wijk, gegraven, dat loop; van 'Ifauicrwijk naar het centrum van de werkverschaffing. Aan het eind van dat kananHje ligt een flinke ocaim QHfllïwatïl 'WfvU/wtJd. Do overheid heeft dat ingezien en ge-1 boerde rijdie de NA". Dio drie Provincies lukkig verdwijnt, b.V. de steenklopperij heeft laten bouwen en daarin zullen de als werkverschaffing steeds moer en meer Schiedamsche arbeiders worden onder ge en maakt plaats voor het in cultuur brem.- bracht. In andere streken heeft men het gen van tot nu toe woeste of moerassige bij werkverschaffing geprobeerd met ha- gronden. j rakken, waarin men do arbeiders huisvest- Jte grocte gem,centen, Amsterdam, Den, te, maar daaraan zijn velerlei bezwaren Haag, Rotterdam en Utrecht zijn, krachtig verbonden. De NA'. De dria Provincies zal gesteund door de regeering, voorgegaan, het huisvestingsvraagstuk nu op ©en an- Uit Utrecht zijn 160, uit Dien Haag 80 werk- dere, beters wijze trachten op to lossen, loozen hij de landontginrung werkzaam, en' Ln het voorgedeelte van de nieuwe boer binnen enkele weken zal dit aantal opge-derij woont do dagelijksche leider van het voerd worden tot 250, welk aantal ook ontginningswerk, de lieer K. Gruhen met Amsterdam en Rotterdam zullen bereikenzijn vrij talrijk gezin, Bij is in dienst van na eenigon tijd. Kleinere steden zijn op dit de Heide Mij, die belast is mei de uitvoc- gebied reeds voorgegaan of hebben het ring van het werk. Het achter gedeelte van voorbeeld van; »b© vier groot© gemeenten do boerderij is geheel ingericht voor huis- gevolgd: Dordrecht, Leeuwarden, Arnhem,vesting van de 52 Schiedamsche werkloo- Apeldoorn, Franeker en Dokkum hebben zen, waarvan, zco we gister reeds meldden, hun werldoozen gezet aan droogleggings- Maandag 12 Maart, de eerste 20 verwacht of ontginningswerk en, zoo men weet, zal worden. Als men de boerderij aan de ach- over eenige dagen Schiedam ook ©en groep terzijde binnentreedt ,komt men eerst m werklooze arbeiders in de gelegenheid stel- een flmk portaal, waar oa, een groot eek len aan het vruchtbaar maken van woeste aanwezig is, waarop de van het land ko- gronden deel te nemen. Do bevolkingsaan- mende werklieden hun klompen kunnen was van ons land bedraagt per jaar 100.000 plaatsen. Tevens zijn hier twee privaten zielen en zal in de toekomst Nederland gebouwd. aan zijn kinderen een bestaansmogelijkheid Do volgende afdeeling is het waschlokanl zal kunnen bieden, dan zal niet alleen Qp drie lange tafels, met zink beslagen de bodem moeten worden bewerkt op zeer en voorzien van een gootje, kunnen de intensieve wijze, maar zal ook het opper- waschLIrkken geplaatst worden. Waterlei- vlak, dat bebouwd kan worden, zoo groot ding kent men in deze streek van liet land mogelijk moeten zijn. Wie daaraan mee- nog niet, maar er is een pomp aanwezig, werkt kan dus het gevoel hebben, nuttig die goed weiwater geeft, werk te verrichten. J De derde ruimte is ingericht voor ver- N.y. De drie Provincies. Eenige jaren geleden werd opgericht de 10 M> lan„ en 4 preed, waarin 5 lange N.V. Be drie Provincies, waarvan 'nóof taMb staan. Ieder van de te werk 6-tal gemeenten de aandeelhouders waren. Zij stelde zich ten doel in werkverschaffing woeste gronden productief to maken. Oor spronkelijk zouden behalve Friesch© ook Groningsehe en Dremtsche gemeenten tot do N.V. toetreden vandaar de naam: De drie Provincies. De Groningsehe ge-meenten trokken zach terug en van de Dbentsche trad alleen Norg toe tot de combinatie. Thans zijn 15 a 16 gemeenten aandeel houders en dank zij de krachtige leiding van den president-corninisaris, den heer J. J. G. S. Falkena, burgemeester van Oost- stellingwerf en inspecteur van de werk verschaffing, is er groot© belangstelling voor het werk van de NA". De drie Provin cies. Krachtens art. V van de Onteigeningswet heeft deze N V. o.a. de beschikking gekre gen over 'n terrein groot 220gelegen ten Westen van het dorpje Eea, ouder de gemeente Norg. Dit terrein maakt deel uit van hot Eenerveld en zal in cultuur gebracht worden. Dio kleinst» helft, on geveer 100 II.A., is reeds ontgonnen Aan de vniebibaarmaking van de aridero helft zullen Schiedamsche arbeiders meewerken Op het kaartjic ziet men, dat bet Eener veld met een rechthoek uitspringt in de jxrovineie Friesland. Daar is het operatie- terrein van da Schiedamsche workloo-zen. Waar ligt Eenerveld? We hebben ©r Woensdag j.l. een bezoek gebracht. Als men met con sneltrein van het Maasstation te Rotterdam, vertrekt is men na ongeveer 4 uien in Assen. Van het station aldaar vertrokken ©enige malen per blijfplaats na afloop van het werk. waar ook gegeten wo-rdt. IHtet is ©en ruimte a 5 lange ges telden krijgt de beschikking over oen eigen least met sleutelt waarin aan haken, dl© reeds zijn. aangebracht, kleeren gdh'mgen en voorwerpen kunnen worden opgoboijgcn, die men gaarne achter „slot en grendel" heeft. Boven deze drie vertrokken, die omdcr- ling afgescheiden zijn door oen houten wand, zijn de slaapplaatsen. Keurig in gedeeld zijn de „ledikanten zonder pootem" op den ruimen on goed verlichten zoldei geplaatst. In elk dezer komt een skoozak met hoofdkussen en vmores krijgt ieder één wollen on twee moltondekens. GoedwUlenden vfiür. De heer Gruhen is niet alleen leider van het werk, maar is ook hel ast. niet het toe zicht op de huisvesting. „Schrijft u in de krant", zei hij tegen ons, „dat de mtenseheu uit Schiedam een paar pantoffels meebren gen ,want met hun vuile klompen kunnen zo natuurlijk niet in hun woonvertrek ko men". ,,Fn zegt u er dan bij", zei-de do heer Meyer do Vries, rijksinspecteur van de werkverschaffing, „dat wie onredelijk is, we hier niet kunnen gebruiken en dat h'et Gemeentebestuur iemand, die daarom is weggezonden, niet mie er mag steunen. Dat is een uitdrukkelijke voorwaarde, die de regeering stelt"! „Ongetwijfeld zullen er", aMus vervolgde de'regceringsvertegenwoordiger, „de eerste S of 14 dagen zich wol moeilijkheden voor doen met het werk, maar daardoor moeten do mcnschen zicli niet haten ontmoedigen. De opzichters bij de werkverschaffing wer ken liever met arbeiders, die uit de sleden komen, dan van het platteland. En wie van goeden wille is, zal hier geen slecht leven Ihebben; de wetenschap, dat men voor zichaelf en zijn gezin 't brood verdient, zal hem "tet steun zijn, "Wie zich echter mis draagt, zich bedrinkt b.v,, gnat de laan uit. Alleen ernstige menschen kunnen we hier gebruiken." Met verlof. Om de 14 dagen gaan de t e wierk gestel- den Vrijdagsavonds naar huis. Ze ver trekken 's avonds om 8 uur uit Assen en zijn tegen 12 uur te Rotterdam, 's Maan dags koeren ze per eerste gelegenheid naar Eenerveld terug, waar ze omstreeks 11 uur 's morgens arriveeren. Die afstand As senüllaulerwijk is 24 K.AI. 'Om het verlies van l1/-' dag in de 14 dagen in te halen, zal op den Zaterdagmiddag, d.at men daar is, ook gewerkt worden. In het tijds verloop tusschen twee „vaconties" zal on geveer 100 uren gearbeid moeten wor den. Er bestaat gelegenheid den Zondag, dat men niet in Schiedam is, ter kerke to gaan. Op ongeveer een half uur af stand in verschillende richtingen vindt men een Ned.-Herv., ©en Geref en een R.-K. kerk, terwijl te Haulerwijk ook een Baptisten Gemeente is. Welk werk verrleht wordt. Voorloopig zullen de Schiedamsche werk loozen in hoofdzaak belast worden met spitwerk. We zagen werkloozen uit Norg op liet terrein aan 't spitten, die nauwe lijks opkeken, to-on we bij lien kwamen, omdat ze geen tijd wilden verliezen. Hoe meer ze omzetten, hoe meer zo immers verdienen! Bij elke 25 man is een voor werker, die aanwijzingen geeft en waar dat noodig is, hij springt, want hij is ook gewapend met een schop! Later bestaat do mogelijkheid om ook ander werk te loeren; er moet geëgali seerd, gegraven, gepoot, gezaaid en ge wied worden en reeds meer dan één werkelooze stadsarbeidor heeft, na bij liet ontginningswerk een meute vak to heb ben geleerd, in Canada zich -een toekomst weten te scheppen. Voor den inwendigen m'ensch zal de vrouw van den heer Gruhen zorgen, dio daarbij de noodige assistentie znl ontvan gen. Naast de boerderij Ls een keuken in aanbouw. Onze totaal indruk hij ons bezoek am hel Eenerveld is zeer gunstig. Een kleine 20 jaar geleden fietsten we- eens over hel Eenerveld en wat ons van die strook als herinnering was overgebleven, nas heide en grooto -verlatenheid. Anti de heide wordl, steeds weer „geknaagd" door de menschen; do eenzaamheid verdwijnt met het verdwijnen van de heide, want staande op het terrein van het onlginuitngswoik ziet men overal in het rund woningqn van menschen. Die onmiddellijke chef van de» Schip- damscho werkloozen lijkt ons een man, die weet wat bij wil, zonder nog den mdruk te maken van een gepensionncerd Pruisisch onderofficier. IIij heeft op bet gebied van landontginnuig met sledoiin gen reeds oen rijke ervaring en bezit het volle vertrouwen van zijn superieuren. En dat de Schiedamsche werklooaen in do inspectie van den beer J. ,T. G S Falkena komen, kan 'aangemerkt worden als een waarborg voor kot welslagen van de onderneming, waarvoor zich en rijk en gbmeento vele bemoeiingen getroosten. Minister Kan bracht Maandag j.l. een bezoek aan het Eenerveld. Bovenstaand© foto werd reeds in ons blad van Woensdag gereproduceerd, maar het onder schrift was foutief. Daarom drukken wc het nog eens af. Men ziet op de foto minister Kan (v), terwijl lh?j een schuit bekijkt, die com post heeft aangevoeld voor liet ontgonnen-land. Het schip ligt in het kanaaltje, waarvan in het artikel sprake is, dat door werkloozen is gegraven. Achter den minister staat do heer Meijer de Vries, rijksinspecteur van de werkverschaffing, achter deze*" den inspecteur van de werkverschaffing in Friesland enz, de lu-er J. J. G. S. Falkema, burgemeester van OosLslellingwc-rf. Een journalist uit As-.cn vergezlelde hen. Op den achtergrond ziet men d© boerderij", waar de Scihiedamsche werkloo zen zullen worden gehuisvest. Links daarvan is thans het ontginningswerk in vollen gang. De Capitidanlenwet is van Dukscihen oorsprong; daar wist men van hoeveel belang het was, dat in het leger ui-et met in don dienst vergrijsde en ooik vaak verstofte onderofficieren werd gewerkt, en daarom kan de 'öndorolfiqfer zich voor zooveel jaren verbinden, met do zeker heid, dat hem daarna in hot burgerlijke een gelijkwaardige ©n passonde betiek- king zou worden verschaft. Wat de Dimt- sche Itegcering gemakkelijk kon doien, om dat de sporen, hot hoscilnvezieu on zoo veel andere dingen Rijkszaak waren, en zij dus over zeer vel© posten had te be schikken. De eapitulant (capiulatiio is een Laiijusdh woord, dat „overeenkomst" be terheid) aanvaardde dus zijn functie in het leger steclhts onder zeker© voorwaar de. D-o bedoeling van de thans hij' de Tweede Kamer in beliandeling geweest zijmie Capitulantenwet is een eenngszins anndere, ze is toch voornamelijk m-et het uog op de bezuiniging: ingediend, en dam betreft ze niet alleen de onderofficieren, maar ooik de lagere officieren, dat wil dus zeggen do officieren to-t den rang van kapitein. Men wilde een groot ge deelte van deze dure beroeps-o-Hicjeren en onderofficieren vervangen door veirlofsper- soneel, dat zich vrijwillig verblindt om gedurende een aantal jaren in worked ijken dienst te blijven. Daardoor zall zoowel de salarislast als de pensioenakist verminde ren, en tevens zal men de beschikking krij gen over vele dienstplichtige rese-rvo-offi- oieren en -onderofficieren, die een uitne mende opleiding zullen hebben gehad. Voorts lag het in de bedoeling, om uit de capitulanten de beste krachten op te leiden bij het regiment tot beroeps-offi cier en beroeps onderofficieren, zoódat men daarbij weer do/kosten uitwint van een dure opleiding. Do capitulanten zullen zich voor C jaai moeten verbinden, of voor zooveel kortei als de Minister van Oorlog zal bepalen. Na afloop daarvan hebben zij recht op een gelijkwaardige betrekking in hot burgerlij ke, en als dio niet voor ben is te vinden, op een geldpremie, waarmee» zo het een of ander kunnen beginnen. Het Voorloopig Verslag overhel wetsont werp voorspelde al niet veel goeds. De sociaal-democraten zijn er tegen, omdat daai'doo-r de burgerlijke dienst ai* liet ware zal worden vermilitariseerd, en vinden bel er, en wij kunnen bun daarin geetn ongelijk geven, dat er al Zooveel soïlii Harden zijn, dio vergeefs vragen naar ©on' inirgerfijk© beirekking, dat men waarlijk geen categorie hoeft to scheppen, di© de voorrang hooft. En aan den anderen kant waren bet weer juist de voorstanders van een krachtig le ger ,die tegen de wet bezwaren nadelen, omdat het zonder twijfel niet d© besten zullen zijn, die zich airs eapitulant voor het leger beschikbaar zullen stelten. De (cihrist.-hist.J heer Tilanus, die liet debat opende, wees er op, dat wat deze Minister wil, reeds in 1825, in 1837 en jn 1869 is geprobeerd, en ho© dit telkens op grooto teleurstelling uitliep. Maar hot was volgens hem absoluut niet noodig, deaj zaak bij de wet te regelen, do Minister van Oorlog kon zich zeer goed verstaan smet z»jn collega's om menschen, die zich voor cenigen tijd aan het leger verbonden heb dij sollicitaties naar een voor hen passende betrekking vóór te laten gaan; onze oud- artillerie officier zag daarin ook geen ver. nulitariseering van den burgerlijken dienst, maar wol het voordeel, dat menschen, die weten van orde en tucht Waard zijn, daarin zullen werkzaam gesteld worden. Maar een wet vond hij niet noodig. D© (Vrijheids.) van lUip'pard luid zeer groole bezwaren, hij zag er geen verbe tering in van do encadrcuiring van het leger, en van de bezuiniging zou niet veel terecht komen; het beroepskader moest volgens dezen spreker ten volle gehand haafd blijven; de verzwakking daarvan was volgens hem do oorzaak geweest van do ongeregeldheden bij de herhalingsoefenin gen. Hij kwam lot de conclusie», dat hij hoopte, dat de Kamer „dal vervalschte product van vreemden bodem" hier niet zal helpen invoeren. De kansen van het wetsontwerp wer den er niet belter op, loon ook d© heer K. ter Laan het namens zijn fractie kwam bestrijden. liet sooianl-denmcratisclno be zwaar is, dat do bezuiniging door dit ontwerp le verkrijgen, 'Lw ij Machtig moet genoemd worden, en dat hiel er dan nog eea z.al wezen, 'niet op het materieel, maar op het personeel, en dat de capitu- lenlcn don strijd, dio de lagere ambtena ren voor beleicn levenstoestand voeren nog zullen komen verzwaren. Volgens de zen spreker kon geen ernstig willend man mei dit ontwerp me-egnan. Db wolken ho ven hot lioofd van Minister Lamibooy wer den steeds zwaarder. 'Do Katholieke hoer Blockers meende, dat 'de wet Imn.r doel niet zal bereiken; bel leger zal ©r niet bij gehaat zijn, want wat beeft dit aan vrijwilligers, die geen dienst nonnen uit belangstelling, maar in do hoop daardoor tot een Rijksbetrekking fo zullen komen terwijl daarenboven de kans daarop dezen spreker zeer problematiek toescheen. Hij kon dan ook aan dit ontwerp zijn ste.m niel geven, daar hij het leen nadeel voor het leger achtte. Na 'hem verklaarde ook de lieer Arts van do llocmsch-Kalho'ieke volkspartij, zich tegen het ontwerp, en toen ook de beoren Oud en DuymaiOr van Twist zulks deden, begicep de .Minister dat hij ©en verloren man was; hier deed zich het zondering© geval voor, dal een ontwerp dat m liet Voorloopig Veislag daarover nog zijn ver dedigers bad gevonden, in de Kantor door alio p,nlgon bestralen werd. Daaarom vroeg de lieer Lambooy na eon korte verdediging van de wet schorsing van do boraadsla'- gingon, omdat het nu reeds duidelijk was geworden, dat de Kamer den weg niet op wilde, dien hij wenschlto in te slaan. Hij zou dan de gelegenheid bobben om tiv overwegen, óf, ©n hoe hij aan de geop- peide bezwaren zou tegemoet komen. Dit wil uit den parlementairen taal m begrij pelijk© Nedcrlandsch ovorgozJot zijnde, zeg. gen dat bet ontwerp een eerlijke begra fenis kieeg; hij komt neoit woorom, zou hier do volksmond zeggen, en wie meer van Klassiek© citaten houdt, zou hier zijn: Johanna geld und internals kolui sie -wie- dor, kunnen plaatsen. Kort daarop deelde do hoor J. J. C. van Dijk, iri zijn kwalitoit van voorzitter van de commissie van Rapporteurs over het Wetsontwerp tot wijziging dor Drank- pliehtwet mode, (dat do ciomnxissie in ver hand met d© doer do Regeariing aange brachte wijzigingen in het antvvorp oem nieuw afdeehngsonderzcek snood.g achtte, waarna het o»p voorstel van den Voorzit ter van de agenda word afgevoerd. Ook dit ball hooi voel van. een eerlijke be grafenis, zoodat hot geen gelukkige week was voor don Minister Lainboo-y, heel wat minder gelukkig dan de daaraan vooraf gaande week toen de Eerste Kamer togen aller veiwachtimg in, zijn ontwerp tot fus.e van de Departementen van Oorlog en van Marino aannam. En toen ging de Kamer aan de be liandeling van bet ontwerp „Belasting vain, niet binnen hot Rijk wonande NederLm- ders"; liet ontwerp is ingediend door Mi nister de Geer, maar d© idee, di© daarin is belichaamd, is van den oud-imnistea' van Financiën van Gijn, thans lid van do Kamer voor den Vrijheidsbond, on ge noemde bee a altijd zeer verontwaardigd geweest over die rijken der aarde, die zich door vertrek naar liet buitenland aan de hooge belastingen in ons land onttrok ken. AVij begrijpen dat, bet is niet ver- kwikkond den rijke juist zoo iels t© zien doen, en dat Ito 'minder, waar Rij door door zijn verhek mmder rijken ml den aard der zaak op hoogerc lasten zet. Staar dat neemt niet weg, dat do vraag mag gesteld worden, of de Rogoeriinig mot haar ontwerp werkelijk ben znl Ireflon, die zo bedoelt; of z'ij zal binnen krijgen wat ze beoogt, en of ze geen slachtoffers zal maken onder beu, die daarvoor niet in de tonnen vallen. IHIot ontwerp is, na hoi, Voorloopig Veislag daarover uitgebracht, gewijzigd en wil tlums in hoofdzaak diii niet binnen liet Rijk wonande Nederlan ders voor de inkomsten-, de vermogens- en do verdodigingsbelastinigeu aanslaan als do Nederlanders hier to lande. -Mot dien verstande, dat men vrijloopt, als het in komen niet moor dan f-1000 bedraagt; dat men de som, die men in. liet hnffen- land aan bekisting betaalt, van hot teiaal der belasting mag aftrekken, waarvan trou wens reeds voor allen ©en bedrag wordt afgetrokken over een belastbare som wwi f4000 voo-r do Inkomstenbelasting en de Verdedigingsbelastiiig II. En ook van de nalalenscliappen van de niet binnen hef Rijk wonende Nederlanders als successie recht geheven worden, verminderd met wat aan dit recht in het buitenland is betaald. Vrij van alle lasten zijn zij, di© na 30 April 1918 niet binnen bot Rijk hebben gewoond; zij, die in Nedcrlanidsch-Indic, Curasao of Suriname wonen, en zij, die in 's Lands dienst, of om hun beroep ge dwongen zijn in het buitenland te ver toeven. Dö (Kath.) hoer Van Vnmcn had nogal bezwaren; da wel was ©en gelagcnhc-ids- wet, zo geeft m wezen geen belasting naar de nationaliteit, want er zijn vel© vrijstel lingen, ze zegt dubbel© belasting le wil len. voorkomen, maar 'geeft di», ze is ecu gevaar, omdat ze de neiging, .om zich in het vreemde land 't© laten mituraliseeren, vermeerderd, ten wat deze» belasting op zat brengen ligt volmaakt in liet duister. D© straf voor do wanbetalers zal ©inde- lijk wezen, dat zo als Nederlanders dootl veiklaard worden, en de grootst© staat zal dan wezen onthouding 'van het paspoort, al een heel ongelukkige straf, waar juist dal. paspooit zoo spoedig mogelijk dient to verdwijnen. Er zou lied wat noodig zijn, zoo luiddo de conclusie, onnl spreker tof voorstander te maken. tEEHSTI^ i o2tjV£MHun£n £t*iwdd launswouit I virawü^iN AAftS t A UWE* dtfvild. \j »yï*v s o Vïf

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1928 | | pagina 6