SCHIEDAMSCHECOURANT
KINDER-BLAD
INDISCHE KRONIEK.
"WIIISriKIijELIEILT-
De Schilderijzaal,
TWEEDE BLAD
van Zaterdag 28 April 1928. No. 18794.
I
SOHIEDAMSOHE COURANT
a
et
VAN DE
XLtV.
Indisdh toerisme. De grojjcudc
Jbeteekenis van -oze Oostais toe
risten! and. j%. - eniiandstSie rei
zen. Java, in throe days. Het
prachtige initiatief der Nederland
sche Reisvereeniging.
Niet slechts als economische en politieke
factor van wereldbeteekenis heeft Nied.-
fndie zliclh in de laatste halve eeuw ont
wikkeld, maar ook op ander gebied be
gint het zich in het werddverband een
plaats van beteokenis te veroveren, na
melijk als aantrekkingspunt voor het groot-
toensme. Het behoeft in onzen tijd waar
lijk geen betoog meer om aan te duiden
welk belang voor een land er verbonden
is aan zijn aantrekkingsklacht voor bel
toerisme en daarom is het dan ook wel de
moeite waard, oin in deze Kroniek eens
na to gaan hoe bot staat met het Indisch
toerisme. Wij zullen tot beter overzicht thl
toerisme splitsen in drie groepen: het toe
risme der in den Indiisdben archipel wo
nende Europeanen. Indie als internationaal
toeristen!and en het toerisme van het moe
derland naar Indië.
Hoe dikwijls gebeurt het, dat men men
sdien spreekt, die tal van jaren in Jan
Oost hebben doorgebracht en die toch niet
in staat blijken om van land en volk
daarginds een algerneenen indruk te ge
ven. De reden van dit gebrek aan mede
deelzaamheid moet men mccsUü niet zo©
ken in een weinig ontwikkelde gave om
opgedane ervaringen, indrukken, en ken
nis in woorden of geschrift weer te ge
ven, doch eenvoudig; in het feit, dat de
Indisobgast in kwestie van land en volk
nagenoeg niets heeft gezien. Inderdaad zijn
er, vooral in parLiduliere betrekkingen, tal
van menschen, die hun Indische jaren ge
sleten hebben op één on dezelfde plaats.
Er zijn lieden, die tien on ook twintig
jaar to Weltevreden of te Soerabaja heb
ben gewoond en die nimmer een andere
stad of streek van bet ovorige Indie hebben
bezocht. Zulke lieden weten van Indie niet
meer dan wat hun ervaring tussclion viei
kanloormuren en lxun dagehjksch© rit door
hun woonplaats hun 'hebben geheid.
Soms komt er con uitstapje naar eetï of an
der berghotel in de buurt bij om liun
kennis uit te breiden, maar daarbij blijft
het dan ook. Natuurlijk liggen de groote
afstanden en do vrij aanzienlijke onkosten
aan elke verplaatsing van eenige beteö-
konis verbonden, aan dezen staat van za
ken voor een deel ten grondslag, maar voor
een ander doel komt hij op rekening van
do redeneering, dat men in Indië is om
geld te verdienen en hard te werken en
dat men dus zijn tijd beter kan gebrui
ken dan met pleiz.erreizen.
Maar ook in deze opvatting is in de
laatste Jaren bij -velen verandering geko
man. Zelfs de hardste werker in Indie
begmt tta begrijpen, dat die boeg niet ai-
üjd gespannen kan blijven, en dat een
vacantiereis ai en toe geen overbodige
luxe is. En langzamerhand is bij Indische
menschen zelfs de gedachte post gaan
vatten, dat de tijd van liet Zoogenaamde
buiteniandseh verlof althans voor een deel
nog wel eens gebruikt zou kunnen worden
oin do schoonheid van het Indische land
zelf wat meer van nabij' fce gaan bezich
tigen tot hot omzet'ien van deze verstan
dige Ihooriecn in een daadwerkelijken
vorm heeft wel bet meest bijgedragen hWL
initiatief der Kon.nklijke PafcetvaartMaat-
schappij, die sinds een viertal jaren va-
cantiereizen door den Archipel organi
seert met een van haar groots.e en fraai-
sto luxo stoomers. Eens of twee keer per
sc.zocn schejien zich dan een paar hon
derd vacantiereizigcrs in 0111 gedurende
oen drie- of viertal weken door den Indi-
seheu Archipel te kruisen volgons een te
voren mot zorg en kennis van zaken op.
gesteld programma, dat den reizigers niet
slechts alle geneugten van een aangename
zeereis verschaft doch hun ook zoo oor
deelkundig mogelijk liet schoon© en be
langwekkende der bezochte streken en vol
ken doet kennen. Stond do Indische za
kenman in den beginne nog eenigszins seep
tisch tegenover dat initial©f, hof verloop
van zaken heeft bewezen, dat do Pakc-t-
vaart goed had gezien. Met steeds stijgend
succes werden die trips ondernomen en
men is langzamerhand de route zelfs gaan
uitstrekken buiten de grenzen va., den In-
dischcn Archipel tot Saigon en Siam toe.
Het spreekt van zelf, dat men dit soor
van reizen moet rekenen tot het groot
toerisme. 'Onder Indische klein-toensrm
mag men rekenen liet reizen op Java en
Sumatra zelf, desnoods ook nog naar de
aangrenzende eilanden, waarvan 'tschoone
Bali als toeristisch doe®het meest in
trek is.
In de allerlaatste jaren is Indié als inter
nationaal toeristeniand op den voorgrond
gekomen. Hoe langer hoe meer vermogende
lieden, wie de Europeesche grenzen te
nauw werden, en die den aardbol voor
hun omzwervingen kozen, kwamen er toe
om ook Nederlandsch-Indië op hun reis
programma te zetten. Immers in woond, ge
schrift en beeld werd hele langer hoe
meer de schoonheid van Indié verkondigd,
de roep der Nederlanders als koloniasa-
toren en het succes van hun kolonisalie-
aibeid zijn over de geheele wereld i>e
kend en wie op comfortabele wijze en
bovendien volkomen veilig uit eigen aan
schouwing de tropen wil leeren kennen,
kan al niet beter doen dan daartoe Neder-
landsch-Indie te kiezen. Men zou dau ook
verbaasd staan over liet aantal op eigen
gelegenheid reizende buitenlandsche toe
risten, die men het geheele jaar door
in elk groot Indisch hotel kan onlmoe.en
Natuurlijk zijn de Amerikanen de eersten
geneest, die de zaak en gros hebben aan
gepakt. En ofschoon hun manier van re.-
ien waarlijk niet het meest aanbcvelens
-waard is en naar onze opvattingen zelfs
weinig aantrekkelijk, mag zij in dit ver
band toch niet ongenoemd blijven. De.Ame
rikanen schepen zich naar men weet elk
jaar bij duizendtallen in aan boord van
hun monsterachtige groote s.oomers en
maken daarop monsterachtige reizen o:n
de wereld in betrekkelijk korten tijd. Op
deze beruchte world-cruises schiet ervoo.
elk land maar een paar dagen over, maar
wij kunnen tevreden zijn, dat ook Java-
Uie-Wonderiand op deze world-cruises re
gelmatig een paar duigen wordt uitgespaard.
Na aankomst van zoo'n sight-seeing schip
worden er een vier of vijfhonderd Ame
rikanen, mannen en vrouwen, te Priok
ontscheept, die zich als een zwerm uit
storten os er Weltevreden en waarvan he;
grootste gedeelte heze.en is door liet idee
Jixe to do Java, in three days. Inderdaad
is het programma der leiders er op inge
richt, om deze ongelukkige toeristen later
aan den huiselijken haard teruggekeeid te
kunnen laten vertellen, dat zij ook die on
metelijke eiland hebben „gezien". Daartoe
worden zij dan in kuddevorm den eersten
dag naar den Plantentuin in Buitenzorg
gesleept, den tweeden dag naar Bandoeng
en den derdon dag naar den Boroboe
doer. Den, vierden dag zitten ze al weei
amechtig en half versuft op hun boot
nieuwe wonderen en nieuwe wetenschaj
tegemoet. Ik behoof natuurlijk niet ver
der aan te toonen, wat er op deze wijze
aan blijvende indrukken wordt opgedaan
of liever niet opgedaan. Men huivert als
men bedenkt, hoe liet er iu het hoofd
van zulke toeristen moet uitzien na ho
'beëindigen van zulk een wereldreis. Maar
dat behoeft ons op het oogenblik niet
bezig te houden, het voornaamste is, dat
ook Indië wordt bezocht en profiteert van
den Amerikaansclien geldstroom en, van
de reclame, die het ook bij het vluchtigste
hez-oek niet nalaat voor zich zelf te
maken.
En nu rest nog te vernielden de meest
vcilieugende factor in het toenemende toe
ristenbezoek aan Indie, namelijk de groeien
de belangstelling der Nederlandsch© toe
risten iu Gro-ot Nederland onder den
evenaar. Het heeft lang geduurd, voordat
hel zoo ver was, wel drie eeuwen, en
w e zijn nog lang niet waar we wezen
moeten. Maar vooruitgang is toch zeker
te bespeuren en daarover mag men zich
veilieugen. Want alle propaganda voor Indie
in woord en beeld en geschrift, hoe ver
dienstelijk en nuttig ook, blijft tens.ott»
toch maar graue theorie, vergeleken bij
persoonlijke aanschouwing. Dat lieeit bij
voorbeeld ook de heer Deterding begre
pen. die elk jaar een aantal jonge.ui in
staat stelt om onder deskundige leiding
Indie te bezoeken.
lndn idueelo toerisfcenreizen van Neder
landen naar Indië zijn tegenwoordig veel
vuldig. Het is tegenwoordig niet alleen de
zakenman, die zich aan een Indischen trip
waagt om het nuttige met het aangename
te co in b moeren, namelijk het oog des
meesters ter plaatse eens te laten waren
over zijn belangen in het verre land en
towns dat verre land, dat zulk een be
langrijke rol in zijn denken speelt, eens
van nabij te bekijken, het is ook de ge
wonc rerinogende Nederlandsche toerist
die hoe langer hoe meer tot hot inzicht
komt, dat zijn rasgenoaton daarginds iets
hebben gewrocht, waarvan de resultaten
en tevens liet wonderbaarlijke Luid, waar
rij tot stand kwamen, even goed zo>o niet
meer de moeite van eigen aanschouwing
waard zijn dan de Riviera, Egypte en
zooveel andere vreemde streken, waar hij
tot nu toe zijn geld en tijd besteedde.
En de voortdurende verbetering der com
municatiemiddelen, straks misschien hot
vliegtuig, doch heden de steeds meer ver
korte reis in de drijvende hotels onzer
JlolJandsche Scheepvaart Maatschappijen, is
daarop natuurlijk van gronton invioed ge
wecst.
En nu is Lu het afgeloopen jaar waar
achtig ook do Nederlandsche Reisvereeni
ging begonnen met een Indische reis. Of
schoon uiteraard hot aantal deelnemers
nog gering was, do reis ls, wat het overii
go" betreft, een groot succes gewerden.
Er was voor deze reis, die drie maan
den duurde en drie duizend gulden kostte
een program ontworpen, dat het meest
groolsclie en belangwekkendste bevat e, dat
er in drie maanden van onzen archipel te
zien is. Dat was natuurlijk niet alles,
maar wie deze reis achter den rug heeft,
lcau toch met recht zoggen, dat hij Indië
heeft gezien, heeft indrukken opgedaan,
die hem immer zullen bijblijven en waarbij
die van zoovele dollar-Amerikanen, die
Java in three days do-en, in het niet ver
zinken. De ervaringen dezer drie maan
den zijn hem een bezit geworden, voor
het leven. En hij zal er op lange winter
avonden zijn famihe en zijn kroost en
zijn neefjes en nichten telkens opnieuw
van vertellen en daardoor ook hun be
langstelling voor Nederland in de tropen
opwekken. Men zal daardoor hoe langer
hoe meer Indië niet meer beschouwen
als een land, u aarheen men al' ren op
jeugdigen leeftijd tijgt om carrière te ma
ken, men zal het leeren zien als een zeer
bereikbaar deel van ons Nederlandsch im
perium, waarheen zelfs collectieve uit-tap-
pen heel goed mogelijk zijn. Daardoor zal
do afstand tusschen Nederland en Indie
we! niet met een zeker aantal dagreizen,
doch wel in het vooistel.ingsvennogen ver
kort worden, hetgeen misschien nog van
groeier waarde is. Moge daarom de No-
deilaudsche Reisvereemging liaar schoon
streven met klimmend succes beloond
zien en hoe langer hoe meer Nederlan
ders tot het inzicht komen, dat een Indi
sche reis behalve wat extra opoffering van
tijd en geld, oneindig meer voldoening
geeft dan tot m den U'eure heihaalde
seizoenen aan tie Azuren Kust of in het
Alpenland
Gememrö Nipavns.
\ipuaie Lonrde^rnt.
Te Va'kcnbnrg wordt hoven en nabjden
ingang van de Va kenóurger groeve ten na
bootsing van de grot te Loutvles in den
berg uitgehouwen. Een jonge beeldhou
wer uit Heerlen heeft hiervoor 0311 lang
durig bezoek gehiacht aan do bovenge
noemde grot, waarheen jaarlijks duizenden
zieken reizen om genezing te vindon. Hij
heeft deze giet nauwkeurig opgemeten en
ti i ervan do ncodige dwars- en langspro-
lielen en een afbeuhlso! van de grot in
klei gemaakt, zcodat hij thans in staat is
deze giet t'.e Va'kenbuig natuurgetiouw-
na te maken. Indien later cok Valkonbuig
bedevaartgang©.s zou mogen Hekken, zal
dit tot den bloei van het plaatsje zeker
kunnen bijdragen. Het werk, dat reeds geel
gevorderd is, zal over ongeveer eon jaar
gereed zijn.
Up écu fiets de uier ld rond.
Dezer dagen zijn de 11-jarige R. S en
11. B. te Veip inplants- van naar school
te gaan met hun heiden cp één. fiets ge
slapt cm een wereldreis te gaan maken.
Teen de ouders, die dachten, dat de
jongens n«uu school waren, 's nukkigs on
gerust weiden, ©n de petitie waarschuw
den is die dadelijk cp onderzoek getogen.
Wc ons dagavond 8 uur bleek, dat do jon
gens al tot Leiden gefietst waren Door de
po' ilio werden ze weer naar de oudoilijke
woning toniggcb.acht.
lo. een Zoetigheid.
2e. een riv.ei in Duilschhmd.
3o. een viervoet g djier,
4e. een geneesheer.
4. Mijn geheel wordt met 10 letters geschreven
011 noemt oen stad in Gelderland.
1, 9, 4, 10, 9, 7, is een stad 111 Oostenrijk.
Een 1, 2,' 3, 9, 5, is een vervoerm.ddol.
Een 1, 2, 10, 8, is een deel van je goz.cht.
Een 1, 0, 3, is een splijtbout-
Een 1, 6, 4, 8, is een slaapplaats voor
kleine kinderen. 1
VOOR KLEINEREN.
i
1. Met D ben ik een mooi dorp pi de pro
vincie Utrecht, met H oen stad in Noord-
Holland.
2. Verborgen vissclien.
De helft der menschen kon geen plaats
krijgen.
De driftige man schold den jongen voor
alles uit.
Ik zal Mario direct laten roepen naar aan-
leid.ng van 011s gesprek.
Eet je boterhammen nu eens vlug op.
Heeft Mina alle boodschappen, in één
keer gedaan
3. Ik ben een bloeiende struik, die met een
S begint. Verander deze in G en ]k be-
teekenweinig.
4. Mijn eerste is een lang, rond voorwerp,
mijn tweede is een lidwoord en mijn ge
heel is een dorp in Drente, dat jn de nabij
heid van Assen l.gk
No. 17.
28 April'1928
Rie is morgen jarjg
'k geef haar een cadeau
'kniag het zelf gaan koopen
met mijn zusje Je.
SLIJ I i h 1 I
Moeder gaf twee kwartjes,
Jo vindt 't „rauzen voel",
wil er ééntje houden,
nis ik 'Lmet haar deel.
Samen, met ons beursje,
gaan we langs de gracht,
kijken voor de winkels
neen maar, wat oen pracht.
Jo wil alles koopen,
maar dan voor ons saam.
Git en dat en diililc,
wijst zo voor het raam.
Zeg eens, een héél kwartje
is te veel voor Rie,
'kdenk, dat 'kvoor tien centen
hier ook wel wat ze.
Zullen wij dan samen
deelen? vraagt weer Jo
•k knik, maar v.tnl het toch wel
sneu vo-or het cadeau.
Jo gaat nu aan 1 koopen
vóór de winkel ru.t
cn zoekt hoopen dingen,
voor ons beiden u.t-
Geil, van de tien centen
blijft geen een gespaard
goed maar, dat 'kdo kwartjes
veil g bei) bewaard.
E11 niet 111 de wankels
koopgraag .To'fjc staat,
anders wist 'kmc morgen
werkelijk geen ïaad.
'k Kan niet naar 'tpaitijije
zonder een cadeau,
neen 'k wil noo t meer vnikden
ilt mijn zusje Jo.
Ï1ERMANNA.
VAN DE
Naar het Eiigelsdi van
M. MOLEb WORTH.
Vrij bewerkt dooi'
C. E. DE LILLE IiOGERWAARD.
2)
„Maar wat is het dan wel?'' vroeg Noortje weer.
Diolfje gaf geen antwoord op deze vraag, keek
om izieh heen zij.'waren nog in de scbnderip
zaal en trok Noortje mee. Nauwelijks bad hij
echter de deur ah ter ziielh dicht gedaan en waren
zij op het portaal, of liij trok zijln zusje in oen
hoek en begon:
„Noortje, jo zuil liot axui niienxtiud vorlcLcn,
is bet wel?"
„Nee", beloofde Noortje, wel wat ondoordacht.
„Noortje'', igiixg Dolf je nu voort, „het zijn do
schilderijen, waarvoor ik bang ben. Aan memand
zeggen hoor. 't Begon verleden jaar al, toen we
hier waren. Ik ben altijd bang, dat die moei uri-
godosle dames en heeren van den muur zulten
komen om mij achterna te zitten".
hoofdstuk: iv.
Dol f j e overwint zijn angst.
Den volgenden morgen was het helder vriezend
weer. De lucht zag er kalm uit en niets wees
op oen naderenden sneeuwstorm of dooi. Het gc-
zelscliaiP heeren en jongens, met schaatsen^ gewa
pend, vertrok dan ook heel opgewekt m nc-i voor
uit zcht van een heerlijken, tocht op 'hel ijs en
een bezoek aan een sladievr.end van meneer
van Brake!
.Zou je ook graag groot genoeg wtHen zijn om
mco te gaan, Dolfje?" vroeg Noortje, terwijl z\]
het gezelschap voor hot mam stonden na tc
wuiven.
,Niel zoiulcr Pr.ns. Maar 'tzou tc ver zijn c oor
hem", antwoordde Dolfje, terwijl hij den honcl
aanhaalde.
Dien mddag zei Oma tegen moeder:
„Wal kijkt Dolfje ernstig. Hij zal locli mets
mankeeren'3"
Ik geloo fhet niet", antwoordde mevrouw van
Brakel. Hij is altijd een stil ventje, maar mis
schien vindt hij het jammer, dat hij PW met
Arnold en Bert kan meegaan".
'Oma besloot echter Dolfje aandachtig gade tc
„laan. Zijn gezichtje, stond nog ernst ger dan ge
woonlijk, want de gedachte, dat ajln broei tjes
"Pa,,;,v--,-.--..-:.v...,—;i-.. ri'L.-'j. 1Kv.7L-ëx,v,-
den gehoeven dag zouden uitblijven, maakte dat hij'
j do schilderijzaal nog angstaanjagender vond. niet
I Arnold en Bert in de nabjjhed zou luj do zaal
wel alleen durven doorioopen, maar vandaag had
hij niemand dan Noortje, En juff.c vond; met goen
waarom, begreep hij niet dat luj en Zijn
zusje altijd samen waren. Noortje zou er missch.en
een standje voor krijgen. Arme Doifje. Ihj voelde
zich erg eenzaam, zelfs met Prins, dlie hem op
do hielen volgde.
„Lieve Pr.ns", fluisterde liij tegen den hond.
„Ik wou dat het al maar weer tijd was om naar
huis te gaan, want daar is geen schiiiderijzxal.
Alleen zou jij daar niet zijn, Leve Prjins, want
jouw thuis is hier bij oma".
Prins kw.spelde met zijn staart en keek op
naar Doifje. Hef was alles, wat het trouwe dier
kon doen.
Het bleef mooi vriezend weer tot twee uur jn
den namiddag. Toen pakten d kke, grijze wolken
zich samen.
„Ik ben bang, dat we weer sneeuw krijgen'zto
mevrouw van Brakel, die 2i ch mot Ljineke en
.Noortje en nog een paar logeetjes van oma op
den verguisden vijver met schaatsenrijden bez g-
hielden. Dolfje vermaakte zch met zijn sleeijo en
werd natuurlijk o-p de hielen gevolgd, door Prins.
„Wat jammei"', riep één der me.sjes pik „Dun
is liet gedaan met schaatsenrijden. En liOx ijs is nu
juist zoo moo.. Voor degenen die naar Driehuizen
jn,n, is het vooral n et te hopen,dat zij' door een
sneeuwstorm overvallen worden".
Dolfje luisterde met gesp tste ooren. terwijl z,jn
moeder aandachtig naar de lucht keek.
„'Als het werkelijk Zoo- erg wordt, hoop ik maar
dat ze in Dsr ebuizen blijven overnachten en den
terugtocht niet aanvaarden, vóór hst weer gunst g
is. Dir.ehuiizien is helaas door geen trein, tram of
bus tc bereiken".
,,'ASs ze maar niet in de sneeuw verdwalen,
want we hebben hier geen groote honden", riep
Dolfje nu angstig n terwij! reeds de eerste vlok
ken vielen.
„Wees smaar niet bang, Leve jongen", ZA zijn
moeder. „Vader zal beusch wel voorzicht g zijn,
maar laten we iru naar huis gaan".
Mevrouw van Brakel was echter niet wemtjg
opgelicht, toen tegen vier .uur een bediend©, die
■s morgens den tocht had medegemaakt, verscheen
met de boodschap, dat dc. heeren en jongehesren
in Driehuizen zouden blijven overnachten. Hij
zelf was onmiddellijk teruggegaan, toen liet we«P
teekenen van verandering vertoonde en dus nog
bijtijds thuisgekomen, want het sneeuwen had niet
doorgezet. Zoo nu en dan begon het wel even,
maar het hiehl spoed'g weer op.
d
14
'Sü
1 1 n
■ril
i A
