SCHIEDAMSCHECOURANT
ONZE ULSTERS
mM)< 'FÜ1
DERDE BLAD
Uit de Tweede Kamer.
van Vrijdag 19 Oct. 1928. No, 18940.
ijarri
VAN DE
Nadat liet oud-Kamerlid, de ingenieur
L. J. M, Feber, die de plaats van Mr.
Rijckevorsel komt innemen, geinstalloerd
■was, en aan den sociaal-democraat den
heer Drop was toegestaan de Regeering te
interpellceren over de toestanden in liet
mijnbedrijf, zorgde de communist Lou de
Visser voor een rumoerige ouverture van
de najaarszitting, en wel door zijn vraag,
wanneer zijn interpellatie over het verblijf
van Kurt Vogel hier te lande aan de orde
komt- Kurt iVogel is, wellicht'is iemand
van onze lezers dien naam reeds vergeten,
een van do Diuitsehe officieren, die betrok
ken is geweest in den moord op Rosa Lu
xemburg en Carl Liebknecht, de twee Duit-
sclio sociaal-democraten, die, in tegenstel
ling met hunne partijlgenooten, van meet af
"aan tegen den oorlog waren, en zulks zijn
gebleven.
De heer Lou de Visser kreeg van den
Voorzitter te hooren, dat deze niet van
plan was deze interpellatie op de agenda
te brengen, aangezien deze reeds op 11
Maart ltJ20 is aangevraagd, en sinds dien
de heer Lou de Visser nooit op: behande
ling had aangedrongen. Daar het geheel in
dc communistische lijn ligt, interpellaties
aan lo vragen met propagandistisch doel,
eu er dan niet meer naar om te kijken,
was dit antwoord van den voorzitter ge
ducht raak, en. wel geschikt omi onzen
vriend van de partij' van de hoogste meiv
schenliefde boos te maken; en dat w^s
dan ,ook het geval. Met een stentorstem
kwam hij op tegen de partijdigheid' van den
Voorzitter, tegen wiens leiding volgens hem
bij de Linkerzijde ernstige bezwaren zouden
bestaan, en hij' verzekerde den president,
dat hij zich niet door dezen als een kwa
jongen zou laten behandelen. Mis do Voor
zitter met hem wilde „knokken", dan zou
liij obstructie gaan voeren, en luj zwoer,
dat de Kamer er geen pleizier van bele
ven zal, als deze de houding van den
Voorzitter tegenover hem goedkeurt. D.e
Kamer liet hem tieren, do Voorzitter her
wees hem, dat liij!, inzake interpellaties, |pre-
cie-s zoo werd beliatulekl als de overige lo
den der Kamer, en het zaakjlé liep' daan-
mce af, dal hij de toezegging kroeg, dat dc
interpellatie, waarnaar hij' zelf niet .meer
had omgekeken, ia de eerste vergadering,
die na Kerstmis zal worden gehouden, zal
worden behandeld.
En toen kon de Kamer gaan aan' het
wetsontwerp tot wijziging van de artikelen
7, 9, 55 en 72 van de Indische. Staats
regeling. Vóór wij over het debat over dit
ontwerp iets zeggen, zal het wellicht niet
ondienstig zijn onze lezers er aan te her
inneren, wat de oorsprong van dit ont-
werpjo is. In Februari 1925, de heer S„
de Graaff was toen nog Minister van Kolo
niën, heeft de Kamer de nieuwe fndir
sclic Staatsregeling, noodig. geworden in
verband met de wijzigingen, die de Grond
wetsherziening van 1922 in de positie van
onze koloniën had gebracht, behandeld en
aangenomen. Minister de Graaff had. in
zijn ontwerp voorgesteld den inheeinschen,
vroeger noemde men deze menschen in
landers, de helft van de zetels in den
Volksraad te geven, dat was dus meer
dan de Nederlanders. Niettegenstaande de
Minister in, zijn Memorie van Toelichting
deze regeling warm verdedigd liad, liet hij
toe, dat de Kamer door aanneming van
een amendement-Feber deze terug nam, en
liet is wel aardige loop van omstandighe
den, dat deze juist in de Kamer terug
keert, nu deze zijn mispas ongedaan zül
maken. Door aanneming van dat amende
ment toch kregen de Nederlanders 30 van
de 00 zetels in den Volksraad,, behalve
dien van den voorzitter, de inheemschen
25 en de uitheenisclie, niet-Nederlanders, 5.
Met was begrijpelijk, dat dit bij de in
heemschen groote ontstemming wekte; nochi
in het Voorloopig Verslag over liet wets
ontwerp, noch bij de algemeene beschou-
"wingen daarover bleek van 'bezwaar tegen
'sMinisters voorstel in zake den .Volks
raad, en nu maakte - het plotseling uit de
lucht gekomen vallen amendement-Febery;
dat dc regeling zoo gansch anders getrof
fen werd dan iedereen verwacht liad dat
ze zou worden. Het was geen zaak van
belang, en daarom is het amendement-
Feber toen eigenlijk al heel weinig be
streden; de Volksraad is toch geen wet
gevend, maar slechts een adviseerend
lichaam, en een anti-these: blank vóór,
en bruin tegen het Gouvernement, bestaat
niet. Integendeel, er zijn in den Volks
raad blanken, zooals b.v. de socinal-denia
craat do heer Stokvis, die zeer anti-goui-
vernenientcel zijn, en er zijn inheemschen,
die trouwe steunpilaren zijn van de Ne-,
derlandscho regeering. "Waarbij dan nog
komt, dat de Regeering meer dan een
dorde van de leden van den Volksraad
benoemt, en het aldus in haar hiand houdt
dien raad zoo samen te stellen, dat hel
een college blijft, op welks adviezen prijs
moet worden gesteld.
Men vraagt zich dan ook met ©enig©
verbazing af, hoe bet mogelijk is dat deze
zaak zoo is opgeblazen van beide kanten.,
of juister gezegd, men zou zich daarover
verbazen, als men niet wist, wat er sinds
dien alzoo gebeurd- was. in deze draagt
de tegenwoordige gouverneur-generaal, jhr.
mr. De Graaff, zeker schuld. Kort nadat
hij! op 7 Sept. - 192Q de landvoogdij van
zijn voorganger Fock had overgenomen,
merkte hij, dat er onder dé inheemschanj
grooto ontstemming was over de aanne
ming van het amendement-Feber, en vrien
delijk gezind als Inj jegens hem is, sprak
hij het openlijk uit, dat dit amendement on
gedaan moest gemaakt worden'.
Dat was noch verstandig, noch handig.
Het eerste was het niet, omdat het zeker
niet op den weg van den gouverneur-gene-
raal ligt zich afkeurend uit to laten over
een votum van de Tweede Kamer, -enj
handig was het niet, omdat diez© belofte
van vriendelijkheid aan' de inlanders juist
op het daarvoor ongeschiktste oogenblik
vervuld moest worden, namelijk op dat,
wraarop de onlusten van de communisten
Indië verschrikten. Al wat daardoor in)
paniekstemming was gekomen, en al wat
in Indië en in Nederland conservatief was,
liep dan ook te hoop om deze „vriendelijk'.'
heid aan de inlanders" te beletten. Zoo
werd dit kleine zaakje aanleiding om feilen
strijd te doen ontbranden tusscben hen die
op de „nieuwe koers", die nu 25 jaar
lang in. Indië wordt gevolgd), willen terug
komen, en hen, die in dezen koers willen
blijven doorsturen.
De sociaal-democraat Cramer, die het de
bat over het wetsontwerp zeer kalm in-
leiddie, noemde herstel van de door de
Kamer begane fout gewenscht, en bracht
dé zaak tot haar rechte properties terug,
door haar overwegende beteekenis te ont
zeggen.
De lieer van Vunren, een van de mede-
onderteekenaars van het amendement Fe
ber, kwam zich executeererp hij had geen
bezwaar aan dat wetsontwerp zijn stem
te geven, daar het bij hém alleen een
kwestie van 'tempo was geweest, en' de
voorzichtigheid die in 1925 nog betracht
moest worden was nu niet meer noodig.,
En de heer Feber keerde ook om, maar1
met zoo weinig zwier, dat wij ons afge
vraagd hebben, waarom -hij niet liever
met zijn beëediging gewacht heeft, tot de
Kamer dit wetsontwerp had afgehandeld.
Namens de Christelijk-Historisdieu ver
klaarde de heer van Roeizelaar van Dub
beldam dat er bij hen ëenige aarzeling
bestond, of ze hunne stem aam het ontwerp
zouden geven. Want al had ook voor heb
het amendement-Feber indertijd geen prittci-
pieele beteekenis gehad; ze zagen geen re
den voor de Regeering om voor de op
positie daartegen te wijken.
Voor de anti-revolutionairen was de zaak
veel moeilijker, voora' na het boek van
den heer Cólijn; dat algemeen een slechte
pers heeft gebaldde Katholieke Tijd b.v.
liet er geen stuk aan heeL Het verwon
derde ons Hah ook niet dat één' van hun
partij; Dr. Beumex, zoo fel was. Hij noem
de liet ontwerp een staatsrechterlijke on
gerechtigheid, omdat het initiatief daartoe
was uitgegaan van den Gouverneur-Gene
raal. Wat toch eigenlijk maar spelen met
woorden is, want het is plicht voor den
Landvoogd de NederlanÜsche Regeering op
die wetsontwerpen te wijzen, 'waardoor de
goede .verhouding tussdrni- het Nel er-
landsch en het Indisch gebied' kan worden
bevorderd.
De heer Albarda vond het noodig, dat
naar aanleiding van eenige toespelingen
van Rechts, dat ook de 'S. D. A. P. in
dertijd van heel weinig bezwaar tegen het
amendement-Feber had laten blijken, om
vast le leggen, dat de dag waarop het aan
genomen werd, een der slechtste bladzijden
van onze parlementaire geschiedenis is
geweest. iAls toch op dien dag de heer
Feber zijn ommezwaai deed, en Minister
De Graaff zijn „onaannemelijk" niet liet
hooren tegenover een amendement, dat om-
verwiërp wat blijkens de Memorie van
Toelichting van dezen bewindsman zelf van
de grootste waarde was, dan isdai, aldus
de heer Albaida, alleen mogelijk geworden,
doordat er gekonkel achter de scherme(n
heeft plaats gehad'. De heer Feber kreeg
van den Minister gedaan, dat deze die door
hem zoo vurig gewenschte samenstelling
van den Volksraad prijs gaf, opt voorwaar
de, dat hij dan ook met denWetgevend en.
Raad zou meegaan. Er is in deze geen'
overleg geweest tusscben Regeering en Ka
mer, maar wel ruilhandel in het Kabinet
van den Minister. Als de heer Reumer
dan ook de wet bestrijdt meit het argu
ment, dat men niet rnoet tornen aan eein
compromis tusschen de Regeering en de
Kamer wilde de heer Albarda dat in liet
algemeen wel toegeven, maar hier was
van zulk een compromis geen sprake, hier
was een geheim© afspraak. En toen kwam
de communist; vij zouden van) zijn rede
ook ons woordje kunnen zeggen, al hadden
wij er geen woord van gehoord, want alles
wordt in den commuhistischen winkel naar
hetzelfde reoept klaar gemaakt. En dat
recept luidt: Indië moet direct los van
Nederland, en alle wetsontwerpen, die zoo
genaamd dienen om meerdere zelfstandig
heid van die Indische bevolking Voor te
bereiden, zijn slechts gemeen© listen van
de bourgeoisie, om die bevolking in eigen
slavernij te ketenen, en de ergste misdadi
ger is daarbij de S. D. 'A. P. Db heen
Cramer had toch gezegd „Wij willen voor
uit, zonder het evenwicht te verliezenJ"
cn dat was volkomen contra-revolutionnair.
De donderrede van den heer Lou de Visser
maakte, dat hij een paar maal tot de
orde moest, worden geroepen, en aan het
slot kwam de spreker met een iriotie om
het ontwerpje terug te nemen; en in Indië
een nieuwe regeering in te stelten, geko
zen door het beele volk, door middel
-// bV-
- ^7^?# v --x ,'v'A
»r V'y I?-,r*
\s b ?1 )>-> "vaE*>
munten uit door:
Pasvorm
Solide verwerking
Aparten Snit
Alléén eigen
Atelierwerk
5100 240'
van algemeen kiesrecht voor alle perso
nen boven 18 jaar! Daar deze nonsens-
motie door niemand gesteund weid; kwaïn
ze ook niet in behandeling.
Het weid telkens meer duidelijk, dat de
Minister het zeer gemakkelijk zou hébben
en dat het ontwerpje met groote meerder
heid zou worden aangenomen. De Vrijheids
bond, die indertijd1 vóór het amendement—-
Feber had gestemd, kwam thans bij monde
van den heer Droogleever Fortuyn verkla
ren, dat zijne fractie thans vóór zou stem
men, al moest h|ij ernstig bezwaar maken1
tegen de omstandigheden, waaronder het
was ingediend. Dok de Gouverneur-Gene
raal móest bij dien spreker een voer laten
over zijn loslippigheid, en wat het idee
betreft door den heer Colijta! in zijin boek
gepropageerd, te weten een Staatscommis
sie voor een- nieuwe herziening van de Indi
sche Staatsregeling, daarmee kon hij zich
in het geheel niet .vereenigen. Men moet
niet voortdurend veranderingen aanbren
gen, noodig is in die eerste plaats oen
sterke regeering, die de teugels in han
den lioudt.
Toen nu de antirevolutionaire heer Bijle-
veld mededeelde, dat de heer Reumer niet
namens zijn fractie, maar vrijwel voor zich-
zelve alleen had gesproken1,' want dat hij en
zijn partij 'niet ongeneigd waren met den
minister mee te gaan, bleef de heer Reumer
met den heer Lou de Visser over als felle
bestrijders van -liet ontwerp. Dit gaf den
volgenden spreker, den vrfjzinnig-d'emocraai
Joekes, zoo pas uit Indië teruggekeerd, bij
zijne verdediging van het ontwerp: aanlei
ding den: heer Reumer er mee te felicii-
teeren, dat hij zich had onttrokken van
het conservatieve bloc,van Koloniaal im
perialisme, waarvan de heer Lou. de Visser
sprak. Deze geestigheid sloeg geweldig in.
De heer Joekes verdedigde ook tegen de
heeren Roctzelaer van Dubbeldam en Biij-
leveld de in dit ontwerp voorgestelde aan
vulling van den Raad van Indië met een
paar inlam'dsehe, piardon, inheemsch© le
den. Hij achtte het van groot belang, dat
er ook in den Raad van Indiiö personen
zullen zitten, die beter dan anderen kun
nen beoordeelen; boe bepaalde maatregelen
in bet volksleven zullen kunnen inwerken.
Hij aebtte het ten slotte een daad van wijs
beleid, dat de Regeering zich niet door de
communistische onlusten had laten weer
houden ota dit ontwerp in te dienen. Had
ze daarom- -toch van de indiening afgezien
dan zou. zij die onlusten erkend hebben
als v o 1 k s beweging, wat ze inderdaad niet
zijd-
En toen kwam minister Koningsberger
aan het woord. Ook bij begon met de ver
dediging van de voorgestelde samenstel
ling van den Raad van Indië en' verklaar
de dat hij de opVatting van' den heer
Drooglever Fortuyn deelde, dat de grooto
lijnen van onze Koloniale politiek in Neder
land moeten worden uitgestippeld; en dat
geschiedde volgens Z.Exc. ook Hier brak
hij ..op Woensdagmiddag 5.20 zijn rede af
om die den volgenden dag voort te zetten.
(Wordt verootgS).
BlMENLAm
Bekrachtiging van een verdrag.
T'en vervolge op het Lericht in de Np-
derlandsche Staatscourant van 3 September
maakt het ministerie van buitenlandsclfe
zaken 'bekend, dat op '18 «eiber op
hét secretariaat van den Volkenbond' is in
geschreven de bekrachtiging door Duiu.c.h-
land van het verdrag betreffende de ge
lijkheid van behandeling van Vreemde ar
beiders ten eigen onderdanen voor de on
gevallenverzekering, .aangenomen door de
zevende internationale axbe Ldsconf ercntie
van 1925.
Soc. democratische annexatie-zucht.
Do soc.-dem. Amstordamsck© raadsleden
Wibaut, Boekman, de Miranda, Ed. Polak
en G. v, d. Rerglx biejbben de volgende motie
ingediend:
De raad, van oordeel, dat, indien) de
aanleg van oen bosch, beoogd door voor
dracht no. 707, 6 Juli 1928, tot sitand
komt, de gemeente volledige zéggenschap-
dient te hebben over hét gebruik van dat
bosch te maken;
van oordeel, dat deze volledige zeggen
schap, op den voet der Gemeentewet niet
of nauwelijks te verzekeren zal zijn, indien
een gedeelte van dat bosch in een andere
gemeente- is gelegen.;
van oordeel, dat déze volledige zeggen
schap wordt verkregen, indien alle gron
den te begrijpen in de onteigening op den
voet van punten I ten II van het besluit
gevoegd hij voordracht Ho. 707, komen te
liggen binnen de gemeente Amsterdam;
noodigt B. en W. uit, de maatregelen
to willen voorbereiden, die vereischt zijn
om opneming van al deze gronden binnen
het gebied van Amsterdam te venvezen-
De motie zal behandeld worden bij liet
voorstel tót stichting van 't groote" bosch.
Ambtenaren der gemoente-ïlnanciën.
In de as. Zaterdagmiddag te Amster
dam te houden algemeene vergadering der
Vereeniging van ambtenaren bij ge
meen te-financiën, gemeentebedrijven en ge
meentediensten, zal mr. KI J. van Nieuw-
kerken, advocaat en procureur te Amster
dam, spreken over: De nieuwe wet op de
naamlooze vennootschap, en de heer Af,
R. Veenslra; oud-secretaris der gemeente
Amersfoort, over: Het wetsvoorstel inzake
de financieele verhouding van Rijk en ge-
meenten.
Adresseermachincs en -plaatjes.
Het Tweede Kamerlid Loerakker heeft
den minister van arbeid, handel en nij
verheid de volgende vragen gesteld:
Is het den minister bekend, dat door
den Verzekeringsraad aan verschillende Ra
den van Arbeid is voorgesteld, om, wan
neer tot aanschaffing van een adresseer-
machine wordt overgegaan', daarvoor adres-
-seerplaatjes te gebruiken, geleverd door
een in Nederland gevestigde fabriek, welke
zich lieeft bereid verklaard om deze plaat
jes te leveren van ten minste even goede
kwaliteit en tégen lageren prijs dam de
in het buitenland gevestigde leverancier
van adresseermacliines
- is het den minister bekendl dat bedoel
de.' in het buitenland gevestigde, leverancier
aan de betrokken Raden van Arbeid een
brief heeft gericht, waarvan de strekking
is, dat deze leverancier geen odresseerma-
chine wil leveren, indien de plaatjes van
een Nederlandsche firma worden betrok
ken?
Indien bovenstaande vragen bevestigend
worden beantwoord, ds de minister" dam
bereid maatregelen te nemen, om het be
sluit van den Verzekeringsraad, in het
belang van het Nederlandsch fabrikaat ge
nomen; gehandhaafd te houden?
Entstof van dc kocpokinrtclitingcn.
In de week van 7 tot en met 13 Octo
ber 1928 werd1 afgeleverd: door de ent
stofinrichting te Amsterdam koepokstof
voor 2075, door die te Rotterdam voor 94,
en door die te Groningen voor 23 per
sonen. Totaal voor 2192 personen.
Encephalitis na Inenting.
In de week van, 7 tot en met 13 Octo
ber zijn geen gevallen van encephalitis'
na inenting tér kennis van het staatstoe
zicht op de volksgezondheid gekomen.
Besmettelijke ziekten.
In de week van 7 tot en met 13 Octo
ber zijn aangegeven de volgende gevallen
van besmettelijke ziekten: febris typhoid ca)
14; roodvonk. 416 (waarvan. 42 in Am
sterdam, 82 te Rotterdam en 53 te 's-Gra-
venhage); diphterie 78; dysenterie 1; me
ningitis cerebrospinalis epidemica 2;-ence
phalitis letliargica 1 en poliomvelitis inte
rior acuta 2.
Bruinkolen concessicveld Sterman.
De N.V. Maatschappij tot Exploitatie van,
bet bruinkolen concessicveld Sterman le
Eijgelshoven, heeft in een adres aan de
Tweede Kamer verzocht te willen bevor
deren, dat adressante een vergoeding wordt
toegekend voor de door haar ter zake
van haar bruinkolen-exploitatie in dert
crisistijd geleden schade.
De Reeuwijksche cn Slnypvrijksclio plassen.
De werkcommissie inzake de Reeuwijk
sche en Sluypwïjksch© plassen, gevormd
uit een commissie, ingesteld door verte:
genwoordigers van de organisaties van boe
ren en tuinders en land- en tüinbouwarbei-
ders, werkzaam over het gebied der pro^
vincie Zuid-Holland, heeft in em uitvoerig
adres aan de Provinciale Staten met.aan
drang verzocht, „allés in het werk te wil
len stellen, om het plan' tot droogmaking
I. (j „X\
