wmmmmmm. wmmmswm, P mmm WMmmM WwmmmÊ wmmm wmmm npi wmm. ROO.0 13 CT. PER XU ONS më* Pluimveeteelt. ftafie-Progruwa'i. Gemengd Nieuws. WMmM mmmm Er zijn slechts rijt klinker»: ft, e, i, el \i (lie respectievelijk klinkeu als hij oils m aar, er, zien, pail koe. Alle zelfstandige naamwoorden gaan uit op o: at'lio boom, tago dag, enz. Alle bijvoegatijke naamwoorden gaan. uit op a: beia mooi, fidela trouw, enz, Persoonlijke voornaamwoorden zijn - ik ran ei) vi, hij =-= li, enz Werkwoorden m cuibep. wijs, gaan uit op ilerni loeren, promoni wande. Ion, enz. erkwoorden ui den tegeuw, tijd gaan (voor alle personen) steed> mt op a»; mi kantas xk zing, vi kgas gij lood Werkwoorden in. den verloden tijd gaan uit iop ismi labons xk werkte, li kun» hij liep. Werkwoorden in den toekomenden tijd gaan steeds uit op o»vi lernos zult loeren, h vernos Inj zul komen. Telwoorden zijn: 1= tuiu, 2 dn, 3 tn, 4 kvar, 5 kvin, 0 se^ 7 sop, 8 ok. 9 nau, 10 dcR 11 -- dekunu, 20 dudek, 100 cent, 1000 - rad. 1929 rail naucent. dudek nau. De woordstammen nam Zamenhof ml de Romaansehc, G-ermaaiisciie en Slavische talen en koos die zoodamg, dat ze voer het grootst mogelijk aantal menseden „oude bekenden" zijn. Een woord als familie b.v i» in byiu alle .Europeesclie talen bekend dus ids zoodanig in Esperanto opgenomen Telegrafo, telefono, automobilo, aparato enzorden overal begiepen en maken dus deel uil vau de Esperauto woordenschat Zoo koos Zaraeiüiof een 2000 tal woordau. stammen. Dit aantal was natuurlijk niet vol doende om alle gedachten, te kunnen uit drukken, Hierin is echter voorzien dooi een gemaal gevonden systeem van voor en achtervoegsels. Eigenlijk is ook dit met nieuw, want m andere talen. komen die ook voor, hoe wei op beperkte schaal. In Es peranto echter wordt dit logisch en onbe perkt doorgevoerd, in 't lloliandsch en Duxtsdi kennen we b.v. het achtervoegsel in, dat van mannelijke woorden, vrouwelijk maakt: boer boerin, keizer kei zerin, enz. In Esperanto wordt deze lijn steeds door getrokken en krijgen we dus. rego ko- -uAg, regmo koningin, patio va- der, patirao moeder, frato broer, fratino zuster, aunko vriend, ami- kino vriendin enz. Het voorvoegsel mal, drukt uit het tegenovergestelde van het grondwoord, dus tonga lang, mallonga kort, juna jong maljuna oud, hela heider, maliiela donker, enz. Het achtervoegsel ïsto duidt een beroep aan, b.v. als bij ons machinist; iabori werken, labori&to aibeidar, peuh'i schilderen, pontnsto schilder, kanti zingen, kantisto zanger, enz. Zoo ili eei't Esperanto een 33-tal vooi èn achtervoegsels en nog enkele gramma ticale bestanudeelen, doch alle zjjul even logisch als eenvoudig zoodat dan ook de Academie van Wetenschappen te Darijs, Es peranto een meesterwerx van logica en eenvoud genoemd heeft. De Volkenbond verklaarde, na ingesteld anderrzoek, dat Esperanto acht maai gemakkelijker te loeren is dan welke taal ook. Doordat een w-ereidhulptaal, wegens het dagelijks meer internationaal woiden der samenleving, dringend noodig is, tal doordat Esperanto zoo uitstekend geschikt en ge makkelijk te leeren is, heeft de Esperanto beweging den laatstan hjd een groote vluclit genomen. De Esperantist correspondeert lustig met de heele wereld. De loden van den inter nationalen Esp. bond, verspreid over alle steden der wereld, staan hem steeds gaarne gratis ten dienste. Hij ontvangt prosperti van jaarbeurzen, vereemgingen van vreemdelingen veikeer, spoiorwegnxaatscliappijen, enz., alles in Es peranto, uit de meest verschillende landen. Mij ontvangt zijn Esperanto tijdschriften op elk gebied, desgewenscht uit alle wereld- deelen. Geen wonder, dat eon Esp. diplo ma hooge waarde krijgt, en dat ook thans reeds gaarne personen met kenni» van Es peranto in dienst genomen, worden, ilopen- hjk is de tijd niet meer verre, dat ieder ont wikkeld persoon Esperanto kent of kom nen wil. Dat zal een ommekeer in de internatio nale samenleving teweeg brengen en, de goede verstandhouding der volken ten zeer ste bevorderen. Uitv oenge inlichtingen over Esperanto en do Esperantobewegmg, worden steed» gaar ne gratis aerstrekt door de: Centrale Es peranto Propaganda Commissie, Secretari- aat Hugo de Grootstraat 35, Nijmegen. -De vliegbooten naar Indië. Do vliegbooten naar Indie zijn niet bijx- ter fortuinlijk. Zaterdag zijn ze te Tand jong Pnok aangekomen, waar de beman- iLuig door diverse autoriteiten is gehul digd en de omgekomen ofiicier-vheger Everts ceibicdig weid herdacht. Eu seint Ameta uit Tandjong Priok oen meuwe jobsüjdmg: Ten gevolge van een ontploffing van den benzinevoorraad aan boord van een der Zgterdag j.l. alhier uit Nederland aan gekomen vliegbooten der Koninklijke ma rine, de D 23, is het toestel geheel uitge brand. De oorzaak moet waarschijnlijk ge zocht worden in een contact van een elek trische loopiamp met dien voorraad, waar schijnlijk tijdens het bijvullen van ben/me. Twee Inlanders liepen ernstige brand wonden op, en een E uropcescn marine- schepeling werd Jicht gewond. Nu is er nog één, van de drie vlieg booten over... Aciite van de Katwijksche visschers. Onder voorzitterschap van den hoer J. v. d. Steen hoeft Zaterdagmiddag een ver. gaderuig plaats gehad van den Nederland, schen Bona yah. Christelijke iabrieks. en transportarbeiders te Katwijk aan Zee. Deze vergadering, waarin ook de hoer Strijbis, voorzitter van den Bond, aanwezig was, was belegd in verband met een antwoord, ontvangen van de Katwijksche reederijvoit eenigmg. Dit antwoord luidde in hoofd hui garantieloon verhoagen van f 10 tot f 12 per weck. Bij ziekte, ontstaan tijdens liet dienstverband, der haringvisscherij, wordt gedurende zes weken f 12 per ma hozend ooi betaald. Afgewezen werd het verzoek om twee. maal 21 uur den logger tusschen twee reizen te laten binnen liggen. Do bijdrage van het visschersfonds zal verplicht blij. a en. om een 1G0 behoeftige visschers of htm nagelaten betrekkingen ondersteuning te verloenen. Geen lg*zwaar bestaat er om een isschersmaa zitting te doen nonten iti hel fonds. Omtrent arbitrageregelingen worden nadere voorstellen tegemoet gezien. oor do haringvisscherij zal het matrozen lied 2i/t pet. zijn, met een loongarantie vau f 15 per week. Ton aanzien. van de Ueih isscherij zal als weekgeld berekend worden f4 per zeis, het mandgeld zal met uv rekening worden gebracht lfet zieken, geld, w ordt gedurende- drie weken f 10 per matroz.enaandeel. Het lossen van de log gers blijft aan do zeelieden, omdat dit sinds menscJuMiheugems z,oo is geweest. Do voorzitter z.eide, dat dit antwoord niet bevredigend K Te Scheven ingen, al dus spreker, wil men het peil bereiken, dat men thans te Katwijk heeft. Het slagen van de actie te Schevemngen zal blijken van gioot belang vootr Katwijk te zijln, omdat daardoor de loonregeling te Kat wijk op vaste basis zal komen. De bondsvoorzitter betoogde hierna uit voerig, dat het z.eor z.eker voor de ren ders mogelijk is, aan de eisclien der werk nemers te voldoen. Ook luj drong er op aan, eerst er toe mee te werken, dat do stnjd to Schevenuigon gewonnen wordt. Circus-Schouwburg. Zondagavond ging m don Circus-Scliouw burg „ZeemausMouueu oen levensschets in vier bedrijven door Herman Bouber, ge speeld door het ensemble Bouber. Dut stuk speelt in Amsteidam en geetl als hooid- mhoud het loven van Hooio Leen (Anuy eihulst), die, verhet'd op Laurens Hofhuis l,Jan Lemairo), door hem in den steek w ordt gelaten en als hij dan voor inbraak do gev angems in moet, mot tw co kindertjes achterblijit. Willem Broerse, een zeeman, (.Jolian Eisensohn), komt thuis van de reis, verheit zich m Roote Leen, en, on danks haar twoe kmdertni, huwt luj ham. liet huwelijk gaat vrij goed, ondamts een dronken vader, totdat Lau uit de getange- ïus komt, en, op aanstoken van tantei baar, een kasteleines uit de burnt puien Lrfmann Sosbachj er op staat, zijn kin deren te zien, waarbij/ zich een scene tus schen liein en Room Leen afspeelt, die onderbroken wordt door het thuiskomen van Broerse. Deze ziet dat llooie Leen nog steeds met haar hart aan Lau iinngt, en noopt haar te kiezen tusschen hem en Lau. Hoewel weifelend, valt de keus op Lau, Bioerse trekt het zeegat uit, eu het ellende-leven tusschen Leen en Lau vangt opnieuw aan. Totdat hij tiaar weer in de grootste armoe achterlaat en plannen be raamt met een rijke weduwe ervan door to gaan. Als de nood het hoogst is, en Leen, uit het ziekenhuis ontslagen, haar intrek zal moeten nemen bij Alanke -Mie (Aaf Bouber ten lloopo), een goedhartige/ buurvrouw, die het moeilijke/ leven van den moest drag dijken kant opineemt, ver schijnt Broerse weer ten toonoele, en na een stormachtig toonael tusschen hem en Lau, stelt Broerse haar nogmaals tusschen de keuze: hem of Lau. En thans is de weegschaal naar Broerse's kant overge slagen, en vertrekt Lau met stillen trom„ waarbij wTe aan mogennemen, dat hiji thans voorgoed vut het leven van llooie Leen verdwijnt. De talrijke bezoekers, de zaal was bijna geheel bezet, hebben genoten van. het mooie, rustige spel dat gegeven is. En hierbij noemen we allereerst en in één adem Anny Verbuist, Johan Eisensohn en Jan Lemaire Zonder dikdoenerij, dp hartstocht alleen af en too fel optlaaicnd, maar dan ook met een sterk gebaar en groote zegg»nskracht hebben zij hun moeihjk-e rol gespeeld. Onmiddellijk hierna komt een woord van lof taa aan Aaf Bouber en Hoopo als .Manke Mi-o, die ami hoar rol, welke haar bijna voort durend op de plankon hield, een geheel eigen tintje gaf ©n menigmaal do zaal deed schudden van het lachen. Een moei lijke rol ook was die van Horman Bou ber, den dronken vadar van Leen, die een echt-slijmerig dronken sujet daarsteldo, die van werken niets moest hebben, en zoo gauw als er maar van werk sprako was, er op huiligerigen toon aan hariim-er- do dat luj' indertijd „gekraakt" was tus schen een duc-dolf en oen schuit, Alien Erfrnann Sas bach gaf goed do ve nijnige buurviouw-kasteleines weer, die alle pogingen aanwendt om Broerse voor zich zelf in te pikken. Ook de overige rollen waron in goede handen, waarbij we aanstippen Anton Burgdorffer en Rika Kloppenburg, een paar uit een bosjeshuis, waarin zij zich opper best thuis voelt, doch voor hem do tucht to knellend is, En dan Jorry Kitz nis zoon van .Manke Alio niet te vergeten. Er is veel geapplaudisseerd, wat bij do vele bloemen die aangedragen worden, nog <\xtra aanzwol. t Ook de liedjes dia in het eerste bedrijf gezongen werden, vervaardigd door Louis Davids, vonden oen goed onthaal. Het orkest, onder aanvoering van den heer Spree Jr, zorgde voor goede muziek Faillissementen. Opgeheven: G. van Veen, koffieliuishouder, wonende mr. A. Dirk- MUNT UIT DOOR RIJPE KWALI TEIT, GOEDEN BRAND EN AROMA. DE ERVEN DE WED. J. VAN NELLS FliifJiy to Rotterdam. Rechter-comm, zaak aia volgt: voor motorloggexs wil men'zwager, curator mr, K. L. Langemeijer, OYER TUBERCULOSE IN HET ALGE MEEN, PLULWEE-TUBEilCULOSE IN- HET BIJZONDER. Van de bacülen in -eieren komen we nu tenslotte op de tuberculose. Schijnbaar spring ik maar zoo'n beetje van den hak cp den tak, doch wie oen beetje op den draai gelet heoft, ziet, dat deze preciest loopt waar ik hem hebban wil en wiel vanaf mijn begin-vraag over hot gevaar van tuberculeuze kippen en eieren naar de kippen-tubereulose too. Om daar te komen, het ik dus eerst zien wat er zooal voor buitenissigheden ir, eieren kunnen zitten, die meer onsmakelijk dan schadelijk zijn. Daarna liet ik zien hoe in. eieren bepaalde bacteiien terecht kunnen komen, o. a para- typhusbacülen en nu zullen we eens zien hoe het met do tuberculose staat. Het is nu, eigenlijk de tijd^van de kippen- tubeiculose, een zeer ernstige ziekte, die ik wil gaan behandelen en aangeven, hoe wij haai- uit kunnen roeien. Tevens wil ik daarbij de runder- en vaxkenstuberculose bespreken, omdat die er gedeeltelijk mee samen hangen. De algemeene vraag wordt dus eerst: Kunnen taberculeuce runderen, varkens en kippen menschen besmetten? Over deze vraag is ontzettend veel ge streden sinds dSbl de beroemde Robert Koeh de menschen tuhetrkel bacil ontdekte, Reeds vanaf <cte' oudste tijden komt de tuberculose voor, |doch pas omstreek» het midden der vorige eeuw bewees Villemin, dat deze ziekte besmettelijk was. Toen eenmaal de tuberkelbacil ontdekt) was ontbrandde een geweldige stnjd of de bacillen van runderen eu menschen de zelfde waren. Eerst overdreef men in de eene richting, later weer in da andere, eeist zeide men, dat nu het geheim der tuherculoso van den menscli .ontdekt was en deze van de koeien kwam (met de melk, enz.) later, in 1898, beweerde dr. Smith, dat beide soorten van bacillen zeer sterk verschilden, in 1901 verklaarde Ivodi op het Tuberculosecongres in Londen, dat do bacillen niet dezelfde waren en er jjeen gevaar was voor menschen door rundor- tuberculose, zoodat men uit een oogpunt van volksgezondheid de rundertuberculose niet behoefde te bestrijden. De Engelsche en Amerikaansche regeeringen benoemden groote wetenschappelijke commissies om dit te onderzoeken en deze kwamen tot een ander resultaat dan Koch. Op bot con gres van 1908 te Washington gaf Koch toe, dat besmetting van dien monsch met run- dertuberculosie mogelijk was, doch zeer zelden voorkwam. De Britscho regeerings- commissie had echter aangetoond, dat vele gevallen van besmetting van men schen voorkwamen' en zeer ernstig ook, vooral bij kinderen. Bij kinderen, storvon- do aan buiktuberculose, werd deze zelfs in 50 pCt. der gevallen door rundertuber- kelbaeillen veroorzaakt, ovenals in v'ole go- vallen van lupus bij votwasseneia en kin doren. In 1912 op het wereJd-tubetrculoaa-oon- gres in Rome kwam men tot de volgende conclusies Besmetting van don menscli met run- dertuberkelbacillen komt minder voor dan van menscli op mensch, doch niettemin is bet noodzakelijk allo mogelijke- maat regelen te n-ernen tegen besmettuig door rundertuberculose van menschen. In 1913 deelde dr. Stilo3 uit Edinburgh op een internationaal congres te Londen mede, dat van 72 gevallen van tuber culose kinderen er 36 voorkwamen bij kinderen beneden 5 jaar en dat al deze gevallen met uitzondering van 3 berusten op besmetting met runderbacillen. 84 ,pCt. dezer kinderen was vanaf de geboorte ge voed met rauwe koeiemnelk. Door den wereldoorlog werd hot onder zoek in deze richting vertraagd. Een der nieuwere opgaven is van 1922 door dr, Griffith op een congres to Londen gege ven. Van 1215 gevallen in Engeland wa ren er 23 pCt. v-eroorzaakt door rundetr- tuberkelbacillen, zoodat dr. Griffith conclu ded de dat rundei tuberculose een belang rijke oorzak was van menschontubereulo-se en Groot-Brittanje, vooral bij kinderen be neden vp jaar. Uit berekeningen volgt, dat per jaar in Engeland ongeveer 3000 menschen sterven aan rundertuberkelhacil ien en het aantal menschen, die niet ster ven, doch jaren lang lijden als een ge volg van het drinken v'an besmette melk, is voel en veel kooger. In 1927 deelde dr. Griffith mede, dat van 541 gevallen van been- en gewrichtstuber- culose in Engeland bij personen van elke'n leeftijd 18.7 pCt. berustte op rundertuber culose. Er zijn natuurlijk voel meer ge vallen aan te halen, maar uit wat ik tot nu toe gegeven heb, blijkt ai voldoen de van hoe groot belang voor do Volksge zondheid het is do rundertuberculose met alle kracht te bestrijden, afgezien natuur lijk van het feit, dat de ruiidertubereuioso voor den veehouder enorme schade op levert. Besmetting van den menscli met vogel- tubercelbacillen komt lang niet zoo vaak voor, doch is ook aangetoond. Loc-wen- stein geeft haar bij pluimveehouders ge vonden cn deelde in 1913 als zijn meening mede, dat vogel tuberculose meer b'ij den mensch voorkomt dan men denkt Later hebben verscheidene onderzoekers zulke gevallen gevonden -en hieruit v,olgt dus ook al weer, dat uitroeiing der pluimvee- tuberculose een gebiedende eisch is met het oog op de volksgezondheid. Vogel- tuberculoso blijkt bet gemakkelijkst over te gaan op varkens, waaruit weer volgt, dat men in geen geval, zooals tipms nog wel op boerderijen gebeurt, varkens en kipt pen in één stal moet houden. Voor do varkenshouderij is de vqgoltuberculose een hoogs1 schadelijke ziekte. Uit een ien ander zien we dus, dat al deze tubercuiosegeval 1 en bij' verschillende diersoorten verband met elkaar houden en dat de pluiravce-tuberculos© gevaar kan opleveren voor den mensch. Nu kunnen in do nieren van tubercu leuze kippen, op dezelfde manier als pul- lorombacillen, bij pullorumkippen, lubercu- iosebacillen voorkomen en hiormodo zijn wo dus weer bij do bieren eu do kippeq terecht gekomen. Dr. TB KENN&PE. Woensdag, 22 Mei Hilversum, HM M, 1010.16 uur. Al ongeil'Wijding. 12.15—2 uur. Concert door liet Avratno. 2 —3 uur. Kinder matinee door Heim Nolies. 3—4 uur. Maak hot zelf- eursus, 45 uur. Lezingreeks door prof. dr. A. A. "Nijland over: De bouw en de afmetingen van hot Heelal. 5 306 uur. Gramatoonmuziek. 6017.15 uur. Concert door het Avro4.no, 7.157.45 uur. Belas tingpraatje door J. Pelser Jr. 8.018.30 uur. Lezing door dr. P. H. Rhter Jr. over Comui Doyle (Sherlock Holmes). 8.30—9.30 uur. Conceit door liet Omroeporkest. 9.30 11.30 uur. Max Tak: Wat is jazz? Mu zikaal geïllustreerd. 10.15 uur ca Persbe richten, 11.30 uur. Sluiting. Huizen, 336.3 M. Na 6 uur 1852 Al (Uitsluitend N. C. it. V. uitzendingen) 1111.30 uur. Korte ziekendionst. 12.30 I.45 uur. Soiistenconeert. 25 uur. 11de Bondsdag van den Rond v. Meisjesvereea. op Gerei. Grondslag m Haarlem. 56 uur. lundcruurtje. 6 -6.30 uur. Gramafooiumi ziek. 6 307 uur. Causerie over mooi Zee land. 77.30 uur. Causerie- over G. Noe- tius. 8 uur. Concert. Ghr. Radio orkest en spreken Daarna persberichten. Da von try, 1562 M. 10.35 uur. Kerk dienst. 11.05 uur. lluishoudpraatje. 11.20 uur. Gramotfooniuuziek 12.20 uur. Balla den concert, alt, tenor. 12 50 uur. Graino- foonmuziek. 1.20- 2.20 uur. Orkestconcert. 3.20 uur. Dansmuziek. 3.3Ö uur. Voor do scholen. Causerie. 3.50 uur. Causerie. 4.05 uur. Licht klassiek concert. Westminster strijkkwartet. 5.35 uur. Kinderurn tja. 6 20 uur. Muziek. 6.35 uur. Nieuwsberichten. 6.50 uur. Tumpraatje. 7 uur. Muziek, 7.05 uur. Liederen van Debussy vloor sopraan 7.20 uur. Lezing. 7.35 uur. Muziek. 7.45 uur. Historische causerie. 8.05 uur. Kamer muziek. Vixuoso strijkkwartet. A. Domnand, alt. 9 20 uur. Nieuwsberichten. 9.35 uur. Lezmg. 9.50 uur. Nieuwsberichten. 9.55 uur. Raclio-tooneel. The Persao. Doctor Faus- tus en Ulysses. 10.55 uur. Pianoconcert. II.2012J20 uur. Dansmuziek. Parijs, „Radio/Rans'!, 1741 AL 12.50 2.10 uur. Gratnofoomnuziek. 4.055.05 uur. OrkestQoncert. G.557.20 uur. Gramo- foonmuziek. 8.55 uur. Cyrano de Bergerac van Rostand. Daarna Orkcstconcert. Langeaberg, 462 AL 10.35 en 12.30 uur. Gramofoomnuziek. 1.252.50 uur. Gr kestooncert. 6.05 —6 50 uur. Kamermuziek Werag strijkkwartet. 8 20 uur. Ergens in WestDuitschland. Daarna Der Gassenliauor Werag orkest en solist. Vervolgens tot 12.20 uur. Dansmuziek. Zoesen, 1649 AL 12.205.20 uur. Le zmgen. 5.20—6.20 uur. OrkestcotnoeaL 6.20 -8.05 uur. Lozingon. 8.20 uur. Boelduit zending. 8.25 uur. Lezing. 8.50 u,ur. Orkest- oancort. Anno Ataria Steen en Helena Mara, sopraan. Afaxirruhaan Willinsky, tenor. Daar na persberichten en tot 12.50 uur. Dans muziek. Hamburg 391.6 AL 4.35 uu,r. Kamer muziek. 6.20 uur. Orkostconoort. 6.20 uuir. Orkcstconcert. 8.20 uur. Sherlock Holmes. D e iec-tiev o- eomod i o. 11.05 uur. Orkestóon. eert met medewerking van Hawaiian kwar tet. Brussel, 611 AL 5 20 uur. Trioconcert Allle. Stayebans, zang. 6,50 uur. Gramot- foonplaten. 8.35 uur. Galaconcert. Eilista- botli Sanglior, Ifans, collo. ARle, Lestiai, zang. Joanne Jacobs, piano. Do heer Bar- thelemy, viool. Toespraak dour minister E, Vaiadervelde, g'J m/MM Vragen deze rubriek betreffende, kunnen door de abonne's worden gezonden aan Dr. Te Hcnnepe, Diergaardesmgel 96, Rotterdam. Post zegel van 7J cent voor antwoord insluiten en blad vermelden.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1929 | | pagina 6