1
I
1
1
I
Schiedamsche Courffit.
PAUL KRÜGER.
'1
i
Werkzaamheden in den
Volkstuin.
n ik
-g -<.«<• tg», pi «.^4,k»n* ju^-,-i ttat-t^ttt
i
TWEEDE BLAD
Zaterdag 18 Juli 11)29. No. 19162
14 Juli 1904. 1
Een gevleugeld woord luidt: „U.c Zeifc
eilt, tlie.lt, lieilt."
Hoo voelt men de waarheid er van, wan
neer men denkt aan den man, den groote,
dio den, Hen Juli 190-' te Clarens stierf,
haast een banneling op Zwitsersclien bo
dem.
Ja, de vrede van Vereenig.'ng was den
31 en Mei 1902 getoekend. Lord K'tc-hcnor
had gezegd: „we are go oil friends now",
toon hij en lord Milner hunne handteeko-
rdngen hadden gezet on Ier het slotstuk dor
tragedie, dat de „rogeer.ngsledear" der twee
Zuid-Afrlknansche Republieken en „de
„krijigsofficieren en afgevaardigden" van
beide met rouw on verslagonhed in het
hart van hun 'namen luidden voorzien Maar
Zuid-Afrika, het oude, het met hun hlool
gekochte, was het oude Zuid-Atrka niet
meer voor den! man, die als 'negenjarige
jongen met do „voortrekkers" liet land der
vrijheid had gezoelit, die al de verwacihlti.ni
gen had gedeeld, al Üe teleurstellingen ge
proefd, al do verbroken beloften en 't
verraad van Engeland liaid doorleefd en
doorleden en die, in een lang leven opge
klommen tot de hoogste waardiglied in
zijni land, en tot de hoogste morecle waur-
deerinlg door zij'n volk tevens, toch in don
vreemde moest gaan als oen levende go-
tuigen,'s van het tot onrecht verwrongen
recht van don sterkste.
ü'e tijd ijlt Al vijf en twint'g jaren, se
dort hij stierf. En ruim dertig jaar sedert
de ongehoorde Jameson-raid pla Us liald, do
inval van 800 man der Chartered Company
met geweren on kanonnen in hqt bevrion-
de gebied varr Transvaal, 'd'e hoewel in
een handomdraaien door do Roeren gestuit,
toch de fatale inleiding zou zijn tot do
Britsclie politiek der overweldiging, inden
daarop volgenden oorlog met ergerend suc
ces bekroond. Bijna dertig jaar, dat niet
te vergoten, blijde verwachtingen wekkend
telegram van den Duitsehen ke'zer aan
Paul Krüger, dezen gelukwenschend met
de snelle victorie zijlner mannen, en... bij'nai
dertig jaar óók de diepe krenking, door
dienzelfden monarch hem aangedaan, toen
liij, de gevallen reus, omringd door den
eerbied van vele volken, smadelijk werd
teruggewezen aan do Duitsche grens.
Maar de tijd, Üie ijlt en Ü.e verdeelt,
heelt ook. De jaren zijn voorbijgegaan;
groote catastroplies zijn voorgevallen ,-eeni
wereldoorlog heeft de smartelijke herinne
ringen van daarvoor verdoezeld. Uit den
„worstelstrijd der Transvalere" is, dank
zij dezelfde kracht, die do vroegere repu
blieken bezielde, een Zuid-Afrika opge
bloeid, dat, zij het dan o.ok betrokken b'n-
ne.n Gro-ot-Brittann'ë's ereldimpeii un, een
zelfstandig Znd-Afrika is geworden, waar
do geest van den Boor, van den man van
Nederlandscheu stam, zijn krachtig woord
spreekt Over de oude wonden legde do
tijd zijn genezende hand en bracht rust
en vrede, waar dit een kwart eeuw gele
den oimnogelijk schoen.
Heeft Paul Krüger, met zijn groot ge
loofsvertrouwen, dit 'nog vóór zij'n doei
kunnen vermoeden? Hij eind'gt zijn Ge
denkschriften" met dë gedachte u't te spro
ken', die hem, zoo lang hij leefde, heeft
vervuld, die hem behwxldo voor zelfover-
schatting, d e hem sclwaagde in de oogen
blikken van verplettering- llij zegt: „God is
de Heer; hij1 heeft alle harten in zijn hand!
en bestuurt zo naar Zij'n wil".
Wie zoo dankt, legt ook liet lot der;natien
inj hooger hand. en den ou'don zwerver zal
liet goed zijn geweest in Üe berusting lo
sterven.
Negen jaar oud! Do latere Staatspresi
dent, die als een aartsvader voortleeft in dei
herinnering, dien het gansche volk „Oom
Paul" noemde, die de scheidsrechter was
ini duizend gevallen van hoog-politieken of
klein-lniüshouidelijken aard, Ide kleine ne
gen-jarige Paul trekt u,t, ver over de gren
zen van de Kaapkolonie, waar- de En gel
achen het leven van de vrije Boeren on
mogelijk maakten. Zijn ouders en eenige
anderen gaaln noordwaarts; zij drijven hun
vee en hun paarden voor zich u t en de
kleino Paul zorgt mede, dat alles bijeen
blijft Aan den overkant van do Oranje
rivier, hun Jordaau zal het zij'n, liet land
der rust. Wanneer zij zich ulnar bobben
genesteld en het land den EngeJschen be
geerlijk toeschijnt, worden zij weer ver
dreven. Ze gaan weer hoogorop, weer weidt
een rivier overschreden, do Vaal Aan den
overkant, Transvaal, zullen zij veil'g zijn
Maar daar, in het door lienbloeendd
„Transvaal", is de bodem rijk aan kostbare
stoffen en stecnen De hebzucht volgt ach
ter hen en wapent zich te hunnen koste
Dat is de korte gesch'odonis van Boor en
Brit in Zuid-Afrika; dat is Üe beknopte sa
menvatting van wat liet volk beleefde, dit
in een onvergetelijk l'ed van Catharina
van Rees, door Zuid-Afr.ka en No Ierland
zoo vroom en zoo enthousiast gezongen,
terecht werd gekenschetst als een „volk
vol heldenmoed en toch zoo lang ge
knecht", een volk dat voor vrijheid en
recht, goed en bloed hal geofferd
Paul Krüger heeft dat alles gezien, be
leefd, van zij'n jonge jeugd af. Dat heeft
hom gestaald on gesterkt en tot een for-
schen man gemaakt, die, 1 chamelijk krach
tig, een geestelijk evenwicht bezat, dat hem
voorbestemde een „leider der volkeren"
to zijn.
Hij is vroeg een man; op zijn zesten-
do „eigen" boer, bez'tter van twee plaat
sen in de buurt van het latere Pretoria,
Op zijn zeventiende getrouwd' In de da
gen van den „trok" geoefend in alle kon
nis, die den verdediger, van zijn erf past,
wordt liij spoedig een verdediger van zijn
land, doorloopt hij ras allerlei graden, van
oinder-vcldkornet tot commandant-generaal
loc; zijin ernst, zij'n natuurlijke schrander
heid, zijn ..wijs ooideel göven hem hot ver
trouwen van velen. Meer nog dan „gone-
raai" is hij staatsman en daar hij een
oprecht en in allen blijmoed gen eenvoud
geloovig Christen is, is liij bij uitstek con
man maar het hart van zijn volk. Hij groeit
in gezag, niet door intrigues van eerzucht
of heerschzueht, maar door zijn rustige
persoonlijkheid zelf. Hij behoort tot do
voorsten van do voormannen. In den Volks-
ran1 is zijn stem van groeten invloed Zijn
betoogtrant is eenvoudig, duidelijk, recht
op den man af. Zijn gedrag toetst hij>
steeds aan de goi.lidelijke wet, maar liij
wil ook, dat anderen daarnaar hun doen
en laten regelen. Zoo hij verraad bij deEn-
gelschen afkeurt, wil hij evanm'n lo hun
nen opzichte daden Üo-en, d'e met loyau-
tcit in botsing komen. Er is in hem iets
van den ouden aartsvader, do gemoedelijk
heid van een rijk gezegend stamhoofl, en
daarbij een neig.ng om in woorden te ge
tuigen van het geloof, waarvan zijn hart
vol is. In de Boerenrepubl'ek is hij' de
ideale chef. Bij do eerste üe beste gelegen
heid wordt hij vice-president, spoe lig daar
op Staatspresident: SLantspresdent van do
Zuid-Afr.kaansche Republiek.
Als zoodanig heeft liij de smart gekend
van de vertrapping der vrijheid, die hij' en
zijn dapper volk met zooveel inspanning
herhaaldelijk hadden verkregen en weer
verloren. Toch scheen het, dat eindelijk de
Boerenrepublieken met rust gelaten zouden
worden. Maar de lijn van Cairo tot Kaap
stad, hot Engelsch gebied van Middellnnd-
sclio Zee tot Oceaan, mocht niet onderbro
ken worden door twee zelfstandige krach
tige stalen. De rijkdom van hun bodein
mocht niet in andere lialndcn zijp dan die
van de groote gecharterde ondernemingen,
welke Groot-Brittamiiës onmetelijke "rijk
dommen nog doen toenemen. Toon kwam
na den Jameson-raid, de laatste Boeren
oorlog. Hij eindigde 'in Yereonigi'rig, den
31en Mei 1902. They were friends now",
Brit en Boer, „Friends" na een gruwelij-
ken krijg, dio destijds Europa, nog niet
vertrouwd met de hel der prikkelkampen,
met ontzetting vervulde. Toen mat 54 tegen
6 ste,mmen door de leiders dor beide Re
publieken besloten was het vredesverdrag te
tcekenen, was het lot dier twee beslist.
President Schalk Burger sprak over „het
graf der twee Republieken". Laat ons onze
hand niet terugtrekken van te doem, wat
onze plicht is. Laat ons God bidden oins
te leiden en oris te wijzein hoo wij ons
volk bij elkander kunnein houden."
Djio President was echter niet Paul Krü
ger. llem, Paiu Krüger, is de smart bo-
spaiaid de onmiddellijke getuige to zijn
van do laatste phase van den oorlog. Toen
de krijgskans keerde, toen Engeland, al zijn
kracht had gezet oj» de vernietiging van
den tegenstand der Roerein, was hij naar
Lourctnjo Marqués, op Po-rtugcosch grond
gebied, gegaan. Ware dit niet geschied,
dan zou hoo-gst waarschijnlijk een zeer
smadelijke gevangenschap zijn gevolgd. De
haat der Engelschen was groot en iu die
dagen kon men alles vain hen verwach
ten. Is er niet oen sir Hudson Lowo ge-
weet, die den gevallen Napoleon mar
telde I
Toen en wie zich dal feit herinne
ren zidlen opnieuw de ontroering gevoe
len, dio destijds over hen kwamtoen
bracht onze Koningin uitredding. Zij loonde
zich, naar een Franseli journalist met be
wondering zeide, „de eenige man in Euro
pa". Zij strekte de baud uit naar den
beproefden grijsaard, zond ecu oorlogsschip
om hem een veiligon, hem waiardigen uit
tocht uit Zuid-Afrika te verzekeren. Op
do Gelderland was hij op Nederland&ehen
o-odem, op den bodem vau het land zij
nor voorvaderen.
Maar zijn taak was ten einde. Z,ij!u per
soonlijke bemiddeling bij do regeeringen
van Europa werd na den triomftocht in
Frankrijk gestuit door den onwil dn do
onheuschhoid van AVilhelm II. Noch do
.uitingen vol sympathie in Nederland, noch
de uilingcn vol sympathie van andere lan
den, Duilsohland inbegrepen, konden het
ernstige feit Van. des keizers houding ver
zachten. Die houding bepaalde do hou
ding van Europa buiten JElugelawd. Er was
eenheid noodig gewee&t voor een ingrijpen
ten gunste der Boeren. Do iJiuitsclie kei
zer, van andere gezindheid dam toeni hij
hot telegram na den Jameson-raid samen
stelde, koos do EngeRche zijde en daar
mede was de zaak der Zuid-Afrikaun-
sclio Republiek vcilorcn.
Korten tijd bleef Paul Kruger in ons
land. Do slagen vielen Snel op elkaar
Zijn hand geknecht, zijn vrouw' in Zuid-
Afrika gestorven. En zijn jaren waren ge
klommen toL den leeftijd, waarop menig
een z.ogt, dat hij „geen lust in dezelve
heeft, „de moeite en het verdriet", welke
ook, naar het woord van den bijbel, dio
zijn steun was geweest, do basis van zij'n
gecsLolijk leven, liet kenmerk zijn va'u „de
uitnemends te" onder de jaren, van eens
menschen bestaan, waren niet ongemerkt
aan hem voorbij gegaan. Den léden Juli
1904 stierf hij, eou pntijaroli aau het eind
van een langen tocht naar vrijheid, vrede
en rust, machtig in zijn stille zelfbeheer-
sching, in zijn liefde voor zijn land en
volk en in zijn vroom en kinderlijk ge
loof aan Uo-d,
Do lijd, de ijlende, hoeft na de beproe
vingen voor zijn land genezing gebracht
en een nieuwe, lichtende toekomst ge
opend. Doch in de historiebooken van, Zuid-
Af i ilea zal naast do namen der eerste
groote trekkers, dio van Paul Kruger slaan
als do naam van een groot landsvader,
van wien men iu zedelijk opzicht als van
Saul zou kunnen getuigen: „Van ziju schou
deren en opwaarts was hij hooger dan
al het Volk".
A. J. BOTH EN i U3 BROUWER.
scheuten weg te nemen daar hij oen te
sterk ingrijpen d o onderste oo-gon afknap
pen weer uilgroo'eii en nieuwe houtschcu-
ten vormen, zoodat we dan ons 'doel voor
hij' streven Op overeenkomstige wijze ban
delen we met perzikhoomon Il'er werden
de scheuten iugenepen op plm 50 cM. on
vervolgens aangebonden aan het latwerk
waarvoor de boom geplaatst is. Vooral in
het hart dezer hoornen ontstaan hier ge
woonlijk veel forsch groeiende scheuten
welke geheel worden weggenomen om den
groei der vleugels of zijn armen te be
vorderen. Het (cvocl aan schouten wordt
geheel weggenomen en hoe eerder dit ge
beurt hoe beter voor een regelmatige ent-
wikkeling der boom.
Be gespaarde schouten moeten op een
afstand van plm. 15 cM. geplaatst zijn
Aan do verlcngenis der goslettakkon wordt
nu niet gesnoc'd, dit geilt voor alle 1c'-
boomen. Aan stro ikvorm appel en peer,
wordt in den zomer gewoonlijk nol ge
snoeid Toch kairi het bij jonge -exemplaren
wel eens inoodig zijn om doo-r het weg
breken of Ingrijpen van enkele scheuten
den groei Ju do gowonschte richting to lei
den Ook gebeurt liet wel dat jonge boe-
men geheel of gedeeltelijk te veel met
vruchten beladen zij'n, waaidoor de ont
wikkel ng der boom geheel of gedeeltelij!*
lo wensehen overlaat. Het uitdunnen der
vruchten is dan noodzakelijk Daardoor
oogst men bovendien inoo'cro vruchten.
Pr.
Ook in den fru'ttuiu is er weer een cu
ander dat onze aandacht vraagt Het is
nu tijd om de zomer- of groensnoei toe
te passen hij oinze teiboonien. Bij do pc ren-
b-oomen worden de houtscheuten nu iu
genepen lot op 3 ii 4 bladoren Daardoor
bevorderen wede ontwikkel ng lier onderste
knoppen en hijgevolg het ontstaan va'u
vruchthout dicht aan do muur of schut
ting. liet reeds bestaande vruchthouil krijgt
daardoor ock een betere belicht ng wat de
assim'lalic en vruchtknopvorming weer ten
goede komt Waar teveel houtscheuten zij'n
neinou we een gedeelte geheel weg Bij
sterk groeiende lo hoornen is het wenschc-
lijk om uiet in eens, maar in 2 keer. met
een tusschenpoos van plm 1 a 2 weken de
STADSNIEUWS.
Verslag van don Gemeenteraad.
Vergadering van Vrijdag 21 Juni 1929.
V.
V 0 or x i Iter: De burgemeester, de heer
II. Shdemeijer.
Wijziging rooilijnen.
(Vervolg).
Do beer Van D.orp kan kort zijn. De
kwestie van den liook Buitenhavenweg
Rotterdnmschcn dijk is niet te beoordee-
lon zonder de situatie op den Rol.lpidant-
schen dijk in aanmerking te brengen. En
zijn we, wat betreft den Rotterdam sell en
dijk, op den goeden weg? We hebben maat
regelen genomen om aa'n de Noordzijde
den dijk te kunnen verbroeden en heb-
bon den Zuidkant otagemooid gelaten, Schie
dam gaat den rijweg naar de Noordzijde
verbroeden; Botterdam hoeft dat naar den
Zuidkant gedaan. Als wij aan don zelf
den kant (de Zuidzijde) zouden gaan ver
broeden, zou daarvoor onteigend moeten
worden, maar de kosten daarvan zouden
vergoed worden door den bouwgrond, die
daardoor vrij kwam.
Wat nu gedaan wordt, brengt e«n ge
vaar mede, n.l. dat we do mensehen va'u
ilen Noord- naar den Zuidkant verjagen
en over eenige jaren zullela wo tocli do
hand moeten leggen op de eigendommen
aan dio zijde van den dijk, omdat d'e
verbreeding niet voldoende zal blijken te
zijn
Spr. kan zich niet vereoni^ön meL hel
voorstel ten aanzien valt den liook Ruiten
haven wegRottordamschen dijik, omdat hot
hier een pand betrofl, waarin eou bedrijf
wordt uitgeoefend, ilot bouwvorbod op do
panden aan de a'ndere zijde van den dijk
hebben we goedgekeurd, omdat wo wisten
dat deze mot speculatieve bedoelingen wa
ren gekocht.
Als do gemeente het pand op den Jioek
van den Buitenhavduweg fco-o-pen of ont-
eigenen wil is tiet dan wel eerlijk alls dit
oersl door een bouwverbod in waarde weidt
verminderd? kijkt dat niet op misbruik
maken van macht door de overhead?
Toon spr. het vorige jaar aandrong op
hot maken van een tunnel onder den spoor
weg aan het einde van do Ovorschiescho-
slraait, heeft het hoolo College van B. en
kV. beweerd, dat we hier Lo doen hadden
met oen secundaire- straat, liet is thans
oen tamelijk© straat, zo is aanlig opge
knapt, zoodat men zeggen kan, dat het
een mooie straat is, waarop hooi veel
plaatsen jaloers zouden kimden zijn. Ein
daarom is het spr. oen raadsel, hoe B.
en NV, nu met het voorstel kunnen komen
om op de panden aan dio straat oen bouw
verbod te leggen. Als do gemeente aan
do Overschiesche-riraal zoo hard, verande
ringen noodzakelijk acht, waarom is data
niet liet huis aangekocht van wijlen do
dames Brillenhurg? Maar daarnaar is geen
liaud uitgestoken en het staat !nog weL
een paar meter in don weg.
Do heer Koop mans wijst er op, dat
aan de havenzijde van den Buitenlui van-
weg de nieuwe rooilijn plotseling do straat
in semet, waardoor hot ujtzichl van de
brug at op den Ruilcnhaveiiweg wordt
weggenomen. Voor dat gedeelte onder-
schrijlt sir. de be/wurm. door Jeu loer
Scheurkogel geuit.
Do hoor D i nkol,aar vraagt zich af. oif
do raad oiver deze vo-orstellen, d'e duizen
den zullen vorderen, wol kan be,-dissen', zan
der een vwöiafgaande technische loelidhtin'g
De technische dienst heeft -een graat ba
lang igo/ien in het leggen vain bauwvorbo-
den (ip bedoelde panden en B. ©in W'. hek
ben dat oiok gedaan blijkens het door hen
indienen van de betreffende voorstellen bij
den raad, al zullen deze dok niet mot do
technische details zoio op do hoogte» zijn.
Spr. steil Volar de.® Voorstellen thans
van de agenda af Ie voieren, en. den directeur
Van G. \V. in de gelegenheid te stelCen iiri
een eotmité generaal voor of tijlens de vol.
geride raadsvergadering, tie plannen nader
toe lo lichten.
Do hoe ar Swartjes doelt moe, ma
in de commissie voor G. W. wel het plan
betreffende den hoek BnitoidiavcinwegRol-
tei'danisehen dijk is bespraken, maar niet
die betreffende de OvereohiesciiestraaL. Siplr.
steunt daarom Jiet voorstelDmkel,nar.
Do heer mr. Van Vol z;en merkt oip,
dal twee kwesties aan de oirilo z,i}n gestold
dolor de loden, die do vooretel'ten hesprat
ken: le. >qf R. en Wl madblswellustiigon ziijln
en aL' bun handelwijze wel don toots dei'
eerlijke cntk'k kan doorstaan en 2o of do
voordellen wd doelmatig zijn. Hot eerste
is oa. door den heer V. d. Tempel in hel
midden gebracht; de heer Scheurkogelthoeft
do andere vraag gesteld en totagelidit «mi
beiden zijn door andoren gesecondeerd.
Spr. kan odder verklaren, dat geen rech
ten zijn aangerand etti dat R. on W, niets
andere dan hun plicht heldien ge,laan. Nu
de tijd ontbreekt ,atn d-eze aangelegenheid,
uitvoerig te 'bespreken geeft spr. er ook
do voiorkeiu' aan do behandeling in edit
volgondo vergadering weer aan de oaxlo
te stellen.
Of technisch do oplossing aan den Rui-
toiihavenwcg goied is voorbereid, komt voor
rekening van den Techtaisolion Dienst. 'B.
en \V. van hun kant hebban do zaak naaa'
belmoren voorbereid. Enkele leden wainon
verhinderd do vergadering van do ciauimis-
sio, waarin deze zaak is bespraken, bij' te
wonen; andere leden hebban in die verga,
dering hun opmerkingen gemaakt.
Als met liet voiarelel om de beslissing
aan te handen niet gezegd wil worden,
dat de voorbereiding onvoldoende* is ge
weest, hoeft spr. tegen uitstel g-oon be
zwaar. Maar dan zullen do voiorstcil'ien
voior de volgende vergadering boven aan
o'p de agenda moeten worden geplaatst,
'tls votkcerd on bovendien onaangenaam
do afdoening van oen belangrijke aangele
genheid als deze 3 af 4 malen uit to stol
len, terwijl de weth ouders telkens mei het
gevoel naar don raad gingen, dat zijl oen
belangrijk Voorstel zoud.n moeten toelich
ten en eventueel verdedigen.
Den heer Cotllè splijt het, dat do wet
hciuder van G. W. niet aanwezig is in deze
vergadering. Do hoofdschotel Van deze
agenda betreft zij'u dienst. Spr. zou er op
widen aandringen oiin bij hot uitschrijven
van een raadsvergadering er in hel ver
volg rekening moe te houden of do betrok
ken wethoindcr aanwezig kan zijn. 'tls
beter dat een wothotuder zelf zijn zaken
verdedigt, dan dat bij dat -overlaat aan
een gelegcnheiids-ooltega.
De Vldorzitter komt er legen op,
dat de hoofdschotel van deze agenda zou
ressotrleorcu onder don dienst van den wet
houder van G. W'. Slechts oen klein! do-el
hoeft betrekking oip dien dienst.
Bovendien hebben Bi. en W. er zioli van
ro rraren rekenschap van gegeven, dat de
wethouder van G. kV. in dezie vergadering
niet aanwezig zaa zijn. l>o lieer Van Vol-
zon, spr. en de andere welh'mulors, heb-ben
zich can amore 'horoid verklaard da Verde.
diging van de zaken, die O. betreffen,
olp zich to nomen.
Een verwijt zliju taaie niet naar 'bohoiareln
te vei v uiten kan allerminst den lieer Hout
man treffen; die vcrv'ult juist met voel ijver
en toewijding zijn Laak. Spr. komt er togaon
1
t"
kil
V?fi^'r
>-<r. "5
VVip/Ah' 'l' 'ï-t
DER
t
DE JOYEUSE ENTREE VAN GUNTHER.
Bultan het Centraalstation wachtte een groote menigte om den kranigen sport
man hulde te brengen. In rijtuigen, die zich oen weg trachtten te banen door de
menschenmassa, gaat de stoet naar het clubhuis van „Amstei".
HET EEUWFEEST DER GRENADIERS EN JAGERS.
Mal nrootn belangstelling en geestdrift is de honderdste geboortedag van de regimenten der grenadiers en Jagers gevierd, Do regimenten en reünisten
maakten een tocht door de residentie, Op de Mauritskade déflleerden de reünisten voor de actief dienendo grenadiers en jagers, waarvan hier een
afbeelding.
1\
s
'ikris-1 rit
,4tV
