WAT HET AFGELOOPEN JAAR ONS BRACHT.
SCHIEDAM IN 1929.
NEDERLAND IN 1929.
êrn
s
li
12c blad, Dinsdag 31' D'ec. 1329.
De jaren vliegen daarheen, doch wat de geest gezaaid
heelt zal nooit worden weggenomen, noch door de
stormen worden verstrooid.
Eio kleine wijzer van de klok is bozig
met zijn Jaatstan cirkel in. het jaar 1929
to' voltooien.
Als wc een terugblik werpen.op den' t'ij'd,
dién hij noodig liecft gehad om 729 maal
dien cirkel te beschrijven; dan is de algicj-
moeno Lnilrnk niet. ongunstig.
Ilct begin was voor onze gemeente, nictj
zeer hoopvol. Nauwelijks was het jaar. be
gonnen, of in den Rotterdamschen raad
werd naar het touw gegrepen om de doods
klok te gaan luiden over hot zelfstandig
bestaart, van onze gcmeculjo. Na ook den
vorigea dag over de kwestie te hebban:
gedebatteerd, werid' op 11 Januari door den:
Rottoidanischen raad met 26 tegen 13 stem
men besloten aan Gedeputeerde Staten van
Zuid-Holland meewerking te verzoekn om:
to komen tot een belangrijke grenswijziging,
waardoor 8 gemeenten zouden verdwijnen
ion 9 andere een gedeelte van hun gebied
zouden z.i.en gevoegd bij de groot-stad Rot
terdam.
Gedeputeerde Staten doelden echter in
Maart B. en \V. vaar Rotbenlajn mee, dat
van dit plan niets kon komen eui ofschoon,
do Hotterdamsfcho gemeentebestuurders
voorloopig nuttig werk te over hebben,
waaraan zij zich kimman wijlden, zijn er,
dio toch nog verlangend telkens weer naar
het klfikketoiMv kijken, om daaraan te mo
gen trekken.
Als uitvloeisel van do beslissing van
God. Staten werd de Haveubolangencont-
missio benoemd, wier zoor 'eenzijdige sa
menstelling 1 Juni heleend werd.
Nu do zelfstandigheid: van Schiedam
voorloopig gowaarbcurgd is, kan zij ,zich
verder yuslig blijven ontwikkelen cm als; zij
dat blijft doen als in -het bijna afgdooport
jaar, gaat zij een goede toekomst tegemoet.
Het aantal inwoners Ls mot pl.m. 3000
zielen toegenomen, wat ruim 6 pCt.
Da werkloosheid nam in die male af,
dat dezen zomer do steunregeling voor
crisiswerkloozen huiten werking kou war
den gesteld on meermalen kwam het voor,
dat do bemiddeling van do Arbeidsbeurs
door werkgevers to vergeefs werd ingeroet
pen, omdat do gevraagde werkkrachten niet
te vinden waren. Vooral aan vaklieden
heeft een voortdurende behoefte bestaan
en oen groot bedrijf hier ter stede is er
zelfs too moeten overgaan werkkrachten uit
den vreemde te importeeren.
Do gemeentebedrijven hebben met suc-
5
Dl. "Boddeus f
ces gewérkt.. Grondbedrijf maakte Zeker een
recordjaar,watdo uitgifte van grond hé-
treft. Meermalen werd door dén raad salhc-
tio» verleend aan voorstellen tot gromd-
verkoop, waarmee - tonnen gemoeidwaren.
ijMas er dus, in 1929 veel ivat tot tevre
denheid. stemde, er waren ook som bore
schaduwen. Do dood hoeft in liet algeloop en
jaar oen einde gemaakt aan hot leven van
•^r^bia^'ivvbioËa^taiteé Gfe "viöiöSiemf
stelijko burgers onzer stad.
Do burgemeester, do hée® A'. J. Gijsen,
dio vanoen ernstige ziekte in, dén zomer
van 1928 hersteld was, werd begin Januari
opniemv ziek enld Januari ontsl iep dé
■eerste burger <lcr stad.
I Opt 23 Januari overlegdde gemöentet-
taccounlant, do heer AL van der Vlies, '«ni
twee dagen later de hoor 11. J. C. Roela.nts,
did der firma, II'A. Al.' ll'oelanls,1 oud-
•directeur en pres idenjt'-eonimissaris dei'
a fiSclrialatmscho Courant".
Een algeméén bemind arts, dr. A. P. M.
~j.>Kpéno,L'ovcrléed '12 Jlaart on den laats ten
•dier maand do.heer D. LbIngelsé, oprielv
tor on oud-directeur van do N.V.Ingels©
i en Cn.'s MaehaiaEabriokóp 8 Juni 'de hoor
I D, Ris E.llzn,, oen stilte werker in menig
College, op 3 Juli do héér II. J. P. Textor,
j die op het muziekleven van ontzei stiid'oon)
•j 'oteniskdnbarcini' invloed heeft gehad, óp 20
'Augustus de lieer 'A'. J, J. do Groot', dien
-wollianstiedere Schiedammer kond© en
Op 8 Soptoinbor to Ilillogoin de heor D.
I Eodideils, <lio -hior vorsohoidloiio jaréti noJ
taris on wethouder was,
ivjcrVls opvolger van <lcn hoer Gijsen' woud
op, 28 Februari de heer II. SUilemeijer,
burgemeester van Bergen' op Zoom, be
noemd, die op 16 Maart geïnstalleerd weid.
In het afgeloopen jaar is onze gemeente
een mooi gebouw rijker geworden', het Te
huis' voor Half weezen, dat 29 Juni offi
cieel geopend werd en bij welke gdegchj-
hoid de voorzitter van het College van
Regenten van liet Weeshuis der Hervorm
den, de heer J. M. van dor Schalk1, tot
officier in 'dio Orde van Orfanjc-Nassau
werd benoemd.
Een week later, ,op 6 Juli, werd het Ju-
lianapark geopend, wat zeker ook oen' aan
winst mag heatcm, al zal dit niot het ver
lies van een groot deel van: het Sterref
bosch kimmen vergoeden. Op 6 Maart be
sloot do gemeenteraad jet hot graven van
oen haventje aan den .Maaskant dn eert
pioging van de soc.-dem. raadsfractie om
dat besluit ongedaan te maken, mislukte,
want oen desbetreffende motie werd' in
do raadsvergadering van 11 October met
20 tegen G stemmen verworpen. Er is
ocliter toegezegd, dat er in den Klein!
Babberspolder oen bpsdi 7.al verrijzen,
aansluitende op hot bestaande en voorts
heeft do strijd om het SterraboscJi tenge
volge gehad de oprichting van ce'ni Com
missie tot behoud van Natuurschoon, die
in do toekomst misschien :nog nuttig werk
zal kunmetn doan.
Vermelding verdient ook do uitbreiding
van het St. Liduïnagesl.icht met een niou
we afdeeling, die 17 October officieel in
gebruik genomen werd^
Aan verkiezing van leden der Tweede
Kamer op 3 'Jjuli is hier met opgewektheid
deel genomen, voor zoover dat ónder luit
huidige systeem mogelijk is. Er werden
20140 stemmen uitgebracht; 'hiervan ver
kreeg do S.D.AP. 5898; do ILK. Staats
partij 5784; do Chr. Hist- Unie 3027; de
A.R. Staatspartij 1819; dé Vrijheidsbond!
i028 en do Vrijt,. Dom- Boinid 724 stemmen
Voor groote rampen bleef otrtze gomeento
gespaard.
Einde Juli kwamen eerst te Rotterdam
en later in verscheidene andere plaatsen!
alastrimgevallen voor. Ook hier ter slede
weiden 7 gevallen geconstateerd, liet eerste
op 12 September, hot laatste op, 23 Octo
ber. Allo patiënten, die in oen hulpziekéa-
iruiohting inde Nieujwstraat in bet vopr-
malig Diacouessieliuis verpleegd werden,
hersteldon. 1
In de onmiddellijke nabijheid, n.l. op de
rivier voot do werf van. de II. D'. JE,
had 9 September een vreeselijk ongeluk
i plaats Bij ee.n brand op bet Engelsehe s.s.
1 „Vimeira" verloren 10 personen het leven,
i loven, -
I Er kwam slechts één gróót© brand voor;
1 op' 22 October werd de Breeuwuterkfahriek
I aan den Buitenhavenweg in $e ascli gelegd,
j Do buiteng'èwbne vorstperiode, die pl.m.
(6 weken duurde en dié ,;op Zateijdag 23
i Februari een einde nam, zal vele® lang int
liet geheugen blijven. .'Zelfs-de scheepvaart
in de Lange" Havën was geruimen tijd
stil gelegd en óp' de Nieuwe Haven wend
i dagen lang schaatsen gereden'.
1 Een stuk, wérk, dat dé ,'Schièdlamscihe
I nijverheid alle eer aan'doet én haar retélm
to;t' in de nieuwe wereld hoeft gedragen,
j is de „Statendam", waarvan dé volfoonnlg
op do werf .Wilton hier plaats had. Van
1618 Maart werd oen technische proof-
I tocht op do Noordzee gehouden en op 3 ein|
4 April een officieel© tocht, waarbij o. a.
Prins Hendrik om niet minder titan: 7 mi
nisters tot do gasten b'eliooidevan! Vte
Holland—Amerika Lijn.
Een historische datum voor de outtete
Schiedanischa nijverheid was 1 Maart, toen
Gijsen t
een belangrijke aeeijnsvcrlaging op hot ge
distilleerd in werking "bakt. Dat was een
drukke nacht, die van 28 Februari op 1
Maaxtl V
Ofschoon de Graf Zéppelin niet boven
Scliioilainseh grondgebied vloog verdient
toch do glorieuze tocht van dit luchtschip
op 1.3 October wel even vermelding, want
duizenden sladgen'ooleii heb bon op dien
Zondagmorgen, genoten van don aanblik
van hel luchtgevaarte.
Die verbinding met Rotterdam wc At nog
verbeterd'door het idoortréldcan van lijn 4
dor R. E. T„ ztoodat óinidolijk! een rechlj-
sireekscho verbinding Schiedam—Maaasl'a
lion to Rotterdam werd tol stand gebracht.
Twee malen heeft Nederland in het afge-
loopen jaar een periode :van groote span
ning doorgemaakt en l.eide kéereu betrof
hot een ernstige nangolegén,lïeid, waarbij
ook ©en andere mogendheid! .betrokken was.
Op 23 Fobr. publiceerde het' UEnöditecli
Dagblad ©én z.g. geheim Fransch-Belgiseh
militair verdrag dat ons land in oen gt»
vaarlijiko positie, bracht, Na een week, Want
in sommigen denweg bijlster dreigden.' te
raken en de stemming jegens België niet
die was, welke gewenscliL is voor mij
goede nabuurschap, lc'wam de avonturier
Albert Frank (Heine) met' de medeidieeliing,
dat liij: .de documenten, 'dié de Vhuunsch-
riatiónalist' Ward Hermans uaar Nedérland
had gebracht, vérValsdit had. Nog gerui-
men tijd'is dpkSyëstie, van de Belgische do
cumenten" een onderwerp van débat ge
weest, maar tenslotte is de belangstelling'
voor-do kwestie bij het publiek verflauwd,
jzondev dat/men échter ook thans nog
weet, Wat er precies achter de schermen
is gebeurd. De Vlaming Ward Hermans,
die inmiddels lid Van de Belgische Kamer is
geworden, heeft nog steeds niet alles ge
zegd, wat hij omtrent de zaak 'schijnt to
weten en dat de Belgisch© justitie geen
strafvervolging tegen hem durven instel
len wordt uitgelegd als vrees van
Belgische zijde voor de openbaarheid, of
schoon Belgisch© soc. dom. oud-ministers
nadrukkelijk hebben beweerd d© heeii
Cam. Huysmans kwam er voor naar Am
sterdam dal er absoluut niets aan dó
hand is.
Intusschen is deze kwestie niet bcvor
der]ijk 'geweest om de juiste sfeer te doen
ontstaan;, die noodig zal zijn "óm liét moei
lijk© -vraagstuk op te- lossen,dat tusschen
Nederland om België, nog- steeds iiangende
is inzake de Schelde en- dé verbinding
van Antwerpen met de monden van de
groot© rivieren. -
Do andere periode .van spanning werd'
veroorzaakt door den -overval vlam 500 Vc
nozolanen op Curagao i:n den nacht van
8 op 9 Juni. Gelukkig bleek dat men hier
slechts t© doen had met oen troöp1 avon
turiers, wier leider, generaal Urbi.no, ge
heel oj» eigen vcrantwoonleljj'kh'eid liaridel-
do, liet doel was wapens c.n munili© té
rooven om de wettige regaering va.n Vene
zuela te bestrijden.
Do gouverneur, ir. L'. A. Fruytier, die
leden van dc militair© bezetting Vain Cura
sao het leven verloren.
Een hoogtepunt in het Nederla'ntlsoho
volksleven, dat van "heel wat' opgewekter
aard was dan de Lot mui toe gemamoreer-
de, was do feestviering ter .gelegenheid)
vans liet feit, dat H. ,M. de Koiiingin-Mooden
een halve eeuw geleden in oins land Icwairt
als gemalin van wijlen Koning Willem IU.
Wan 7 tot 10 Januari heeft Dien. Haag!
feestgevierd, waarvan de huldiging van
II. M. de Ivoningin-Moedcr in de Groote
Kerk een waardig en indrukwekkend slot
was.'. i
Diit jaar is do Tweede Kamer opnieuiw1
samengesteld. Veel is er geschreven;
cri gesproken, in do weken, voor 3 Juli;
maar toen do stembus gesproken bad bleek,
dat oi' weinig verandering i'U den bestaaliï-
den toestand was gekomen. De A- R. partij',
de Liberate Staatspartij. Do Vrijheidsbond!
cri do R.-K|- Volkspartij' vorloran elk één
zetel en do Staatkundig Gorof. Partij', de
Conrmunistiscbo Partij H oil arid. (Centraal
Comité) en do Middenpartij voor Stad cu
r.ande vcTOverdea elk één zetel. 1
Lang is er gedokterd om de oude
coalitio weer nieuw leven in te blaze'n,
maar doer de iïouding van do Chr. Ilisb'
faalden die pogingen ön 7 Augustus kon
jhr. mr- Ruys de Beerenbrouek eindelijk
do samenstelling van een nieuw kabinet
bekend maken, dat wol uit rechlsoho per
sonen bestaat, maar niet stei;|nt op de
rechtsche partijen. 1
Een van de belangrijkste ontwerpen, dal
do Tweede Kamer aannam, was dat lot re
geling van de l'inaucieele verkonding tus
schen rijk en gernoentöu.op 3 Mei. Nu ook'
de Eerste Kamer dit ontwerp hooft goed
gekeurd, zal er in 1931 een ware omme
keer plaats hebben op bet gebied van be
lastingheffing. D!» forensenplaatsen, waar
de beter gesitueerden zich gevestigd heb
ben, zullen hun bevoorrechte positie op
belastinggebied voor oen belangrijk deel
verloren zien gaan, maar door de nis-el-
leer'mg van do belastingdruk zullen de ge-
Het Tehuis voor Ilalfweezen.
in Januari pas het bewind had aanvaard,
werddoor. generaalUrhino meegevoerd,
maar toen de opstandelingen op Venezo-
laanscheh bodem waren geland, weid de
gouverneur teruggezonden. Zijn houding is
door velen zoor gegispt en het gevolg is
geweest, dat ir. Fruytier, toon hij ter ver
antwoording naar Dén Ilaag was ontboden,
kórt na aankomst hier to lande eervol ont
slag verkreeg. Als Zijn- opvolger is onze
oud-sladgenoot majoor Van Slobbe be
noemd, die over oenige. weken haar'Cura
sao zal vertrekken, waar hij een Augius-
stal zal hebben te reinigen.
Bij den overval op 8/9 Juni hebben ee'nigd
Hot' s.sV „StatéiHlairt" :in h'oll dok van do \Verf Wilton, van waaruit hot zyn lechniscbon proeftocht begon,
moentén met een sterke- arbeidorsbevob
king gebaat zijn. Voor onze gemeénito zijn
do vooruitzichten op belastingverlaging door
aanneming van dit ontwerp', waarvoor jhr,
mr. De Geer alle lof toe kount, zoor ver
beterd. I 1
In twee groote gemeenten, in de hoofd
stad en in de residentie, kwam eén wet
houderscrisis voor. Amsteidami kreeg weer
zijn drie soc.-dem. wothouiders en nadat
do oppositie water in do wijn had: gedaan,
hieven in Den Haag tenslotte dezelfde hec;
ren op het kussen. I
In 1929 hooft die P1. T. T. een bizondere
activiteit ontwildceld. 'Op 7 Januari had d©
officieele opening van het draadloos tele
foonverkeer met ludiü plaats;' op I'S Sep
tember weid door do KJ. L. NL een geregel
de pöstvliegdiéhst op Ned-Inldië en terug
geopend, al is dat voorloopig cok! bij wijze
van proef; op 1 November ging een nietj
onaanzienlijke verlagingvan de posttiirie-
ven in en voorts weid1 eén nieuw telefoon,!
tarief voorbereid, dat morgen ingaat. 'I
Van do velen, die in het nil! bijlna afgo-
loopcn jaar verscheidden, noetndn we oud-
min isf er dr. ir. C. I/cly, dr. W. Rooyaarels,
dio. voor ons toon eel zooveel deed;' do
heer Marius Spreo, wien het volk als too-
neelspeler waardeerde, dr. Van Ciheel Gil-
demeestoi-, een bekend Hervormd predikant
to Den Haag en do aartsbisschop van;
Utrecht mgr. Van de Wetering.
[Oibfc do oud-leider van liet Leger1 des
Heils, Rnumvéll Dootii, overleed Ln Juni;
ha id-Januiari van zij'n fulnctie te zijn ont
hoven. i
Vennelding voidiont nog. d ut op 2 Fobr.
ouzo oud-stadgenoot, die lieer Ph. (J. Vis
ser, .vergezeld van zijn ochtgonoote, mevr.1
Visser'tHooft, en don heer J. A- van
Sillem, zióhte Rotterdam aan bourel van
het s.s. Ridderkerk inscheepte voor i zSju|
dercleu Karakommiexpeditio, die scliittorênl'tj
is geslaagd. 'Dio heor Visser, on zijn r-eisge-
noolen hehlxm weer eens bowozen, dal;
ons kleine laud ook aur nog moasóhon
mi»i4ss3s»b lassiss
IiiiPllll s
na»
