/au vroege r en nu. Historische beschouwing door C. Krijger. iffinltiiiWiiTiMln rrmiitiiiT ale menschen denken, dat er in dien tegenwoordigen tijd al meer dan geanoeg aan sport en Ifcliaamsioafening gedaan wordt en er veel te veel lover wordt ge- schreven. Zij, die zoo redeneeren, gaan meestal te rade met het aantal kijklustigen bij eenige spanning be toonenden voetbalwed strijd, met de verslagen daarvan in de couranten en met die van Vaz-Dias door de radio. ij moeten direct toegeven, dat er i.a 1931 over de geheele wereld, cl'ns ook in Nederland en ook in Schiedam, meer aan sport en licliaamsoefenitngen gedaan wordt dan jaren geleden. Die voor deze uitbreiding aan dien weg getimmerd hebben, kannen op dit s ut ces met eenige satisfactie terug zien, doch - en dat is uit de vermeende vooruitgang niet op te maken deze voldoening komt meer voort uit de overwinning op den taaien tegenstand en de grooto moei lijkheden, die nog te overwinnen zijn. De schijnbare groote deelneming is volstrekt geen overwinning over de geheele linie. Als we in Schiedam blijven om aan Schiedammers over dezen strijd wat te ver tellen, dan zal het, naar wij hopen, voor velen een herinnering opwekken. Omstreeks 1870 is er in Schiedam door het departement van het Nut van 't Alge meen een commissie ingesteld, welke tot taak kreeg, de door het departement inge richte school voor gymnastiek- en zrvvem- onderricht te exploiteeren. De school kwam nabij! het gymnasium en de drijvende zwemschool lag achter het gymnasium, in de Nieuwe Haven. Uit den aard der zaak konden van het gymnastiekonderwijs alleen kinderen van de meer gegoede families proliteeren, daar het schoolgeld tamelijk hoog was. Van de Heinë jongens en meisjes kwam het spoedig tot eenige deelname van de rijpere jeugd, waardoor het mogelijk werd de yereeniging Arena" op te richten. Behalve gymnastiek beoefende deze ver- eenigimg ook het wiel rijden, waarvoor hou ten fietsen met ijzeren banden werden ge bruikt. (Niet lang daarna verbood het dagelijksch bestuur dit wiel rijd en in het lokaal, om dat muren, kasten en schutwerk in mini mum van tijd in een desolaten toestand! verkeerden. .Na Arena, ontstonden de vereenigi'ngen Olympia en Palaestra, waaruit in samen werking met andere sportliefhebbers de Criquetvereeniging jpternies" werd gebo ren. (1883). Eenige jaren later ging deze vereeniging ook het voetbalspel beoefenen, waarbij evenals overal, de truc van tweeéén den man en één den bal, nogal eens toe passing vond. Zooals we nu Hermes B.V.S. kennen is er door de vroegere en tóe luen opvol gende generaties, die zich bij die vereeni ging aansloten heel wat gedaan voor de sport, waardoor zij als voorbeeld in be- teekenis heeft gewonnen. Omstreeks dien zelfden tijd kwam hot lage rijwiel met luchtbanden in den han del, waardoor in pl.m. 1890 in Schiedam de wielrijders vereeniging „Swift" is op gericht'en waarvan ook jonge dames lid konden worden. In die dagen kostte een Humber f 350 een SparbrooÜ f 290 en andere machines naar rola,, zoodat ieder wel begrijpen zal, dat dë leden van „Swift" nu niet direct uit de middenstands of arbeidsklasse wer den gerecruleerd. (In 1865 was er door de v ei op het Middelbaar Onderwijs in Seine,. ook een H.B.S. gekomen, met een programma, waarop voor de drie eerste klassen twee uur per week les in gymnastiek was uit getrokken en voor de hoogste klassen, één uur gymnastiek en exeiceeren. De aan de gemeentelijke H.B.S. benoemde gymnastiekleeraar kreeg in combinatie met zijn aanstelling ook de verplichting om les te geven aan do toenmaals zoogenaam de school van Monsieur' Tyl, waarmede de eerste schrede was gezet voor een gemeen telijke zorg voor het gymnastiekonderwijs op de lagere school. Al heel spoedig verzochten do ouders van de le meisjesschool, hoofd Mej. Van Dxiel, ook om dat onderwijs voor hun kin deren, hetgeen door den gemeenteraad nit billijkheidsoogpunt dan ook niet is gewei gerd. Do Nutsschoo! kwam daardoor zonder leerlingen te zitten, waarmee daar de zwemschool reeds jaren geleden was op gedoekt de eerste strijdster in Schie dam voor de verbreiding van lichaamsoefe ningen van het tooneel verdween. De vereenigingen Olympia en Palaestra verdwenen eveneens. We leefden toen al in het jaar 1890, zoodat de bier vodr ge schetste toestand 'de vrucht was van meer dan twintig jarigen ai-beid. ïoclr gingen we onbewust vooruit, daar er in Europa, vooral op voorbeeld van En geland, meer en meer aan sport gedaan werd. Er werd over geschreven, gedacht en gesproken, terwijl do waarde van elke sport en andere bewegingsvormen op phy- siologische, paedagogische en daaruit weer op biologische gronden kon wórden vast gesteld. De gymnnstiekonderwijzers zijn doordeze uitkomsten in staat gesteld de in gebruik zijnde bewegingsvormen naar lnm waarde voor de lichaamscultuur in te deelen en het werkprogramma eener les op een meer wetenschappelijke basis te regelen. De sport zelf maakte intusschen groo te vorderingen. AUerwcge werden vereeni gingen en bonden opgericht, waarin en waardoor do speciale sportvorrn hunner keuze door de leden werden beoefend en beadministreerd. De Nederl, Bond voor Lichamelijke Oefe ning, op initiatief van vooraanstaande man nen opgericht, trachtte een centraal punt voor deze bonden le vormen, door deze bond, door de regeering gesteund, de door het rijk verleende subsidies lia| li te Jctetri- bueeren. Januner genoeg is deze bond in zijn arbeid door de bezuiniging-s maatregelen van het rijk belemmerd en is zij niet meer instaat de vroegere leiding uit te oefenen. iris bekroning van dezen arbeid hebben we de oprichtingvan bet Nederiandsch Olympisch Comité te zien, dat onze Ne- derlandsche sport in een wereldsfeer bracht en als trait-d'-unïon lusschen de in elke cultuurslaat arbeidende zmster-afdeeling van dit comtié dienst doet. Het behoeft geen betoog, dat er thans sportvereenigingen te over zijn, waarbij men zich volgens aanleg en keuze kan aansluiten, doch en dit is feitelijk het doel van dit schrijven er zijn te Yeel vereenigingen en veel te weinig aangeslo ten leden. De specialiseering van de sport brengt mee ,dat er voor elke tak van sport, ver eenigingen moeten zijn, doch wil er van zoo'n vereeniging kracht uitgaan, dan dient zij ook haar ledental zoo hoog mo gelijk op te voern. Het kleine aantal sportbeoefenaars (de leden der gymnastiekvereenigingen reken ik«laar ook ondier) is een beletsel voor een grootere bloei, Dioor vereeniging zou geld, kracht en arbeid geconcentreerd kun nen worden. Maar door de Nederiandsch© zucht tot vereenigingtje spelen en het zich splitsen in sportbonden naar politieke en religieuse opvattingen, is daarvoor een be letsel. Wanneer we de laatst bedoelde nood zakelijkheid moeten aanvaarden, dian zou ik' hier alle sportliefhebbers willen aanra den: Sluit u bij de grootste vereenigingen aan, waarmee uw politieke of religieuse overtuiging niet in strijd is, omdat kleine arbeiders-,, kleine Christelijke-, kleine neu trale, of kleine R.-K. vereenigingen afbreuk doen aan het geheel en het verstrekken aan gemeentelijke hulp aan al die Meina" vereenigingen niet mogelijk is. Als slot moet ik nog het bewijs leveren, dat het aantal loden, dat zich in Schiedam bij de diverse sportvereenigingen heeft aan gesloten, tegenover het aantal dat dit zou kunnen doen, veel te klein is. In 1930 is in onze gemeente een bond opgericht, waarin alle of bijna alle Schie- damsche sportclubs opgenomen zijn. On der den naam van Schiedlamschen Bond voor Lichamelijke Opvoeding arbeid! hij als centraal lichaam voor de sport en de lichaamsoefening in het algemeen en voor zijn leden (de vereenigingen) in het bizondeiHet aantal leden, dat bij dezen bond door middel hunner vereeniging aan gesloten is, bedraagt pl.m. 3030. Hoogstwaarschijnlijk wordt er bij het ver nemen van dit aantal gezegd: Is 3GQO leden dan niet genoeg? (En dian lis het ant woord: Neen, want dit is nog maar een klein deel van hetgeen liet zon kunnen zijn. In onze gemeente worden per jaar ge middeld pl.m. 4 tO jonge mannen voor den militairen dienst ingeschreven. Het aantal gebaren meisjes overtreft het aantal jongens met pl.m. 5 pGt., zoodat naar de verhouding der lotelingen pl.m, 900 jonge menschel, in Schiedam in het zelfde I alender-ja u worden geboren. Onze tumvere- nigingen nemen als ad- spirantlid kindeion op vanaf den 6 jarigen leeftijd, terwijl andeiv sportorganisaties do toelating wat later stellen [Nemen we nu de leeftijd grenzen voor sportbeoefening van 10jaar, dan krij gen nog 900 hiaal 20 is 18000 jongens, meisjes rijpere jeugd en vel war ionen, die, bij lichamelijke gesdiifctha'd lust en tijd, in aanmerking zouden komen voor deel name aan sport, enz. Jaarlijks worden er in Nederland' pl.m, 35 a 40 pCt. voor den rniti arirem dienst afgekeurd, zoodat ook -oor het deelonomem aan sport een zeker p, .ventage moet wor den afgeschreven, als gevolg van lichaams gebreken, e;genaardi,gen aanleg. gebida aan aanpassingsvermogen of tijd.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1931 | | pagina 29