i» fir
Schiedamsche Courant.
SS*"1*
tasiS»
0&& nu*.53578
itrmENLAm
De Vrijheidsbond.
i ?;--
so 9
TWEEDE BLAD
Maandag 4 April. No. 10005
-J suu'iy ksclie vergader in g.
Zaterdag ca Zondag is te Leeuwarden
onder vooiv.ittersehaf van den algemee-
nen voorzitter, mr. D Fock, do aige-
xneenc vergadering van de Liberate Staats
partij Do Vrijheidsbond, gehouden. De ver-
gadeiing was druk bezocht.
Nadat mr. Fock liet begroetingswoord
had gesproken, herinnerde bij aan het
overlijden van mr. Treub en hij sprak de
hoop uit, dat deze vergadering de overtui
ging zou bevestigen, dat de liberale partij
allerminst dood is.
Met algemcenc stemmen werd1 mr. Rink
lot euro-voorzitter van de partij gekozen.
Op voorste! van het bo old bes tuur werd
een telegram van hulde gezonden aan II. Al.
de Koningin.
Vervolgens hield mr. H. F. v. Leeu
wen een inleiding over de praktijk van
het bankwezen ten opzichte van het be
drijfsleven.
Rede mr. Van Leeuwen
Bankwezen en politiek, aldus spr., ver
dragen elkaar niet. Bankwezen wil beoefend
worden, los van parlij-godsdienstige o£ sec-
tarische invloeden, cn de geschiedenis is
er om met voorbeelden aan te toonen,
dat het aan financieele instellingen, ge
dreven vanuit een sectarischen gezichts
hoek, veelail slecht is vergaan.
Dc ietwat vage term al gem cone ban
ken", met welke benaming men, in tegen
stelling van hypotheekbanken, spaarban
ken, boerenleenbanken, effectenhanken enz.,
de banken aanduidt, die moer veelzijdig
haai- bemiddelende functie op credietgebied
uitoefenen, duidt reeds op de differentia-
tie in de belangensfeer der instellingen,
welke spr. nader beschouwt.
Spr. bespreekt dan het girowezen voor
kleinere betalingen, dat zich hior te lande
builen het bankwezen om ontwikkeld heeft
en in handen is gekomen van het postbe
drijf en soms van stedelijke instellingen.
Komende op het bedrijfsleven, zegt spr.,
dat de grondslag voor een gezond bedrijfs
leven is, dat de ondernemingen gevoerd
worden met een voldoend kapitaal, dat
do ondernemers de risico op zich willen
nemen on dat de schuldenlasten in ge
zonde verhouding blijven tot aansprake
lijk kapitaal in elke onderneming werkend.
Crediet is voor den ondernemer in de eer
ste plaats oen last, welke slechts bij
matig en juist aangewend' gebruik tot lust
wordt.
De bezwaren van „Uberscliuldung" heb
ben zich in do tijden, welke wij thans
beleven, wol zeer sterk doen gevoelen.
Nochtans zou het onjuist zijn normen te
willen basecron op zulk een ongekende
gebeurtenis, welke de waarde van het geld
tegenover de goederen in zeer korten tijd
met 50 h 100 procent heeft verhoogd, waar
door de positie van elkeen, die in gold
uitgedrukte schulden heeft, evenredig is
verzwaard. Onze samenleving is gebaseerd
op waardevastheid van liet gold, dat alls
ruilmiddel, doch bovenal ook als waarde
meter fungeert.
Tenslotte behandelt spr. de vraag, of
het bankwezen behoort te zijn een vrij be
drijf met concurrentie. Toen in Engeland,
een tiental jaren geleden, hot conoentra-
tieprocos in het bankwezen in vollen gang
was, heeft de regeering ingegrepen en er
haar invloed toe aangewend, dat er al
thans „een big five" over zou blijven.
M.i. was dat zeer goed gezien. Zoo zeer
als kapitaalkrachtige banken gewensohtzijn,
zoo zeer is een concentratie, tot monopo
lie grenzen doorgevoerd1, verwerpelijk en
wel om verschillende redenen. Ten eerste
omdat bij crodietverleening steeds een vrij
sterk persoonlijk element komt. Vertrou
wen door bank A. onthouden, zal wellicht
terecht door hank B. worden geschonken.
Ten tweede, omdat fouten in de banklei-
ding,_ of ook reeds leiding in een bepaalde
richting, voor het algemeen belang van
een land te bedenkelijker consequenties
kunnen hebben naarmate de instelling,
waarvan de gestie onder bepaalde omstan
digheden minder gelukkig blijkt, relatief
gro-ater is.
In het bankwezen lijkt mij, gelijk op
zooveel ander terrein, verkieselijk, dat do
gestie der gezamenlijke ondernemers de
resultante zij van uiteeirloopend inzicht,
zooals dat in zelfstandig gevoerde instel
lingen tot uitdrukking komt.
Rede prof. Venijn Stuurt.
Prof. dr. G M Verrijn Stuart, te Rot
terdam, hield vervolgens ecu rode over
„Economische tcgcnslcl'ingen tusscheu li
beralisme en socüiMsmo".
De economische vrijheid en zelfverant
woordelijkheid, ai'nlus spr., zijn in den
loop van de tijden, hoewel in de meeste
landen in beginsel gehandhaafd, loch in
belangrijke mate beperkt door maatregel'on,
van do overheid, l'en deelo. passen deze
liepeilangen zeer wel in liet kader van oen
liberale economische politiek, maar de
economische politiek, die thans feitelijk
hoogtij viert, is in de moeste landen door
trokken van verkeerd inlorvonlionismo,
waartegen strijd van liberale zijde geboden
is Ju hot belang der volkswelvaart.
Tegenover het op liberalen grondslag
berustende stelsel, wordt op verschillende
punten van socialistische zijde kritiek uit
geoefend.
Spr. gaat deze punten na ou weerlegt ze
uitvoerig.
Dc laak van liet liberalisme op! liet ge-
thied der economische polilick is thans ecu
•I' el cd i geecu neg,alien o ia deu vorm van
1 legen het verderfelijk iixtervenlionis-
II op Lal van gebieden; cel posilieve
j len vorrn van hot beramen van xnaat-
gelen Lcgexi do- groole fluctuaties, die zich
ook zonder het overdadige intervenlionisme
O--
.erWxe
de* naar
■lot O
setie Vip.*®
2Set»eS\»,p.vxeeV
ook
Ae\V\V.s9e
T0t ï5°' 9
6 **5S$S
gQ
6 f wt&w**
van onze dagen in de economische ont-
wikkoling kxxunen voordoen; bij doze laat
ste taak zal inzonderheid gedacht moeten
worden aan inperking van overmatige ka
pitaal- en cre-d i c t vers trek k in g in haussepe
rioden, waaruit omvangrijke prsfluctuaties
kunnen ontstaan.
Rede mr Belïnfsinte.
Mr. Joh. J Belinfante hield een rede
overt „de Encycliek „Quadragesitxxo Anno"
en de liberale beginselen".
Spreker behandelt verschillende gedeelleix
van deze Encycliek en komt tot de con
clusie, dat twee dingexx hierbij op den voor
grond' treden.
Vooreerst, dat, al mogen vele passages
in de Encycliek voedsel geven aan do
gedachte, dat de paus practised zeer dicht
bij de socialistische opvattingen slaat en
dat derhalve ook de katholieken zich in
de praktijk ixog meer dan tot dusver in
socialistische richting zullen hebben te
dat de paus ondanks de ietwat schampere geest.
wijze, .waarop hij zich op menige plaats
over het libera,'.isme uitlaat, een opvatting
van de staatstaak huldigt, welke in vele
opzichten identiek is mot die van het
moderne liberalisme, dat dan ook feitelijk
nergens in de Encycliek bestreden wordt.
En in do tweede plaats, dat do radi
cale katholieken, al trachten zij deze Ency
cliek zooveel mogelijk ten bate van hun
opvattingen uit te buiten, toch weinig reden
zullen bobben oin zich over dit pauselijk
document te verheugen, aangezien het ver
schillende van luw stellingen, die moe
ten leiden tot ondermijning van de grond
slagen onzer tegenwoordige samenleving en
tot diepgaande staatsbemoeiixxg ter vermol
ming van ons maatschappelijk bestel, uit
drukkelijk verwerpt en den staat bij de ver
-betering van de toestanden slochts een
zeer bescheiden secundaire taak toedenkt,
terwijl op den voorgrond wordt gesteld
oriöntecren, de werkelijkheid toch deze is, een Ixervorming dor zodon in christelijken
Vervolgens werd de vergadering ©enigen
tijd geschorst voor 'het nu Liman van den
gemeensdhappclij'kcn maaltijd.
De avondvergadering ving te kwart over
8 aan met de openingsrede van xnr. Fodk,
die in verband met de radio-uitzending eerst
's avonds werd uitgesproten.
Rede mr. Fock.
Spr. wijst er op dat men in plaats van
door samenwerking, dooa? nationale mid
delen de moeilijkheden die aidlx overal in
do wereld voordoen, tracht weg nomen.
Spr. slaat dan slil bij den toostaxxd1 in
Dmitsclhland en bespreekt do houding der
s.d. in dat land.
Steeds meer en meer streven de ver
schillende rogeeringen er voorts naar om
door beperkende bepalingen liet internatio
naal verkeer te belemmeren esn hooi loonde
te Bacillen den na'ionaton handel, land
bouw en nijverheid in stand to houden. Al
Op zijn doorreis van Amerika naar Bremen, heett_ de bekende Duitsche professor Einstein, vcigc/old van zijn ochlgenoote,
een bezoek gebracht aaxx Rotterdam, waar zij por s.s. „San Francisco" arriveerden, liet echtpaar aan boord.
moet men toegeven, dat in den economie
schen ooi log, welke thans gevoerd wondt,
maaal.rigelon van afweer ook voor ons ge
boden z«jn, vnexx zal zich toch sioeds moe
ten voorhouden en er zidlx steeds weer op
nieuw rekenschap van moeten geven, dal
al deze maatregelen zonals steun aan
bedrijven, verhooging van invoerrechten, be
perking van invoer hoi niet anders kunnen
leiden dan Lol, vermindering van uitvoer,
afneming van hel haxxdels- en scheepvaart
verkeer cn dus tot verlaging van het volks-
inkomen.
liet is toe lo juichen, dat in de laatste
jaren tusschen onze Zuidelijke naburen en
ons land onder den druk van de economi
sche omstandigheden en van de in'ernalio-
nalo politieke situatie en toenadering is
lot stand gekomen, die =a:ncn,w©rking op
velerlei gebied Itodi mogelijk geuwJ-t.
Des lel meer is het te betreuren, dat
den laalsten tijd geredden opduiken en
steeds groeier schijn van waarheid aan
nemen, als zou onze Nederlandsche ro-
gooring bereid zijn om met onzen Zuide
lijken nabuur tot overeenstemming te ko
men inzake de Rijn-Sobe 1devei'binding op
een grondslag, die afwijkt van wat in 1927
door do Eerste Kamer zoo juist als oordeel
van de publieke opinie tot -uiting is ge
bracht.
Het is een niet te oxitkennen feit, dat
niet alleen in ons land, doch ook in ver
schillende andere nog parlementair gere
geerde landen onder het volk de invloed
en het aanzien van de volksvertegenwoor
diging dalende is. Men moge dit betreuren,
zoiools wij liberalen dit zeer zeker doen,
maar daardoor wordt aan dit feil op zicili-
aclve niets veranderd.
Waaraan is dit alles toe te schrijven?
Dit is naar spr.'s meening hieraan toe te
schrijven, dat men van het paxdement iets
verwacht, dal hot niet geven kan en niet
geven mag, namelijk het verschaffen of
verzekeren van zoo groot mogelijke voor
deden voor de eigen groep.
Ook de radio-zendtijdverdeoling beeft het
aanzien van liet parlement niet verhoogd.
Om evenals minister Reijmer het algemeen
belang slechts als 'n sectaxisdh partij-belang
te zien, daarvoor is ons volle nog te vrij
heidlievend.
liet is te begrijpen en ook door ons libe
ralen to billijken, gelijk uit onze aanvaar
ding van liet beginsel van de financieele
gelijkstelling vair het bizonder en openbaar
onderwijs is gebleken, dat men voor do
opvoeding van het kind een school van
eigen richting verlangt. Maar het steeds
van elkander afgescheiden honden zoo van
kindexen als van volwassenen van verschil
lende godsdienstige of maatschappelijk©
overtuiging gaat zóó zeer tegen onze op
vattingen in, dat wij dit in liet belang
van de eenheid van ons volk bestrijden en
zullen blijven bestrijden. Maar er zijn tee
kenen, die ons lioop geven, dat ook hier
de wal het schip zal koeren.
Was er voorheen tegen de voartwoebe-
ring van de splijtzwam in ons volk, ge
lijk die dooi' de partijen van reeihls veelal
werd bevorderd, onder de partijen ter lin
kerzijde althans op dit piunt overeenstem
ming, d|ü ontwikkeling der dingen beeft
ook onze sociaal-denxocraten in de amicn
van het seclarisme gedreven.
Nadexen onze sociaal-democraten dus met
imn steeds groeiend© sec'arisdhe opvattin
gen derhalve meer en meer de onder do
partijen van rechts cp dit punt levend© ge
dachten, anderzijds naderen deze laatste®
hoe langer hoe meer de door dlo socia'is1-
ten gehuldigde leer van den klassenstrijd
zooai niet in Iheorie dan toch zeer sterk
in de praktijk.
Do steeds nan wei' samenwerking tusschen
rechts en rcod leidt er van zelf toe, dat
do liberale partij hoe langer hoe meer in
verschillende gemeenteraden in die oppo
sitie wordt gedrongen en genoopt wondt
tot het innemen van een eigen zolfs'andigo
positie onder afwijzing van elke verant
woordelijkheid voor dergelijk© ond©r de djo-
taluur van do vakvereenigingen gevoerd©
politiek.
Spr. komt dan tot het wetsontwerp-
Terpstrn, betreffende het lager onderwijs,
dat bezuinigingen beoogt te brengen op d©
ontlei'wijsui 1 gaven. Hoswwel liet ontwerp
geen voldoende maatregelen bevat te
gen het nooleloos oprichten en blijven
voortbestaan van kleine bizondere school
tjes, en er ook nog meer in liet ontwerp
is, dat wij niet kunnen aanvaarden, hebben
wij toch gemeend aan de gemeenschappe
lijke actie tegen dat wetsontwerp niet t©
moeten meedoen. Iïet wetsontwerp brengt
enkele wijzigingen, waartegen door het co-
milé ook actie wordt gevoerd, doch waar
mee wij ons zeer goed kunnen vereenigen.
Spr. doelt hier op de mogelijkheid, die het
wetsontwerp schept om het hoofd van de
openbare school ook weer ambulant te kun
nen doen zij'n. De positie van het hoofd der
school moet worden erkend en afgeschei
den van de noodzakelijkheid diarvan,
Wordt daardoor ook een achterstolling van
hel openbare ondenvijs bij bet bizonder©
onderwijs weggeno non, gelijk ook het ge
val zal zijn, indien op de lagere school oold
weer onderwijs in oen vreemde taal kan
worden gegeven, hetwelk mede door het
wetsontwerp wordt beoogd.
Uitvoerig wijdt spr. uit over den toe
stand der hoeren on landarbeiders.
Tcnslollo deelde spr. moto, dal hot hoofd
bestuur besloten heeft o n op hot gedaan
verzoek van in Indië op den voorgrond ge
treden personen binnen het partijverband
een Indische groep te formeeren.
Bo'tiiujsrerkiez'iig.
Bij hot volgende punt vau de agenda)
werd tnr. Fock bij acclamatie tot voorzit
ter herkozen.
Gekozen werden tot leden van het hoofd
bestuur bij eerste stemming de hoeren:
S. van den Bcrgh Jr., Mr. G. A. Boot, hei
den aftreden'lo loden van hoL dagelijbsoli
host uur; mr. .T. Drost en mr. W. C. Wende-
laar, en bij herstemming prof. dr. B. D.
DER
AH4W
t0«w-
otlf' O'
d ite» Pr aebee°°"
)\\w-e(A°'
óetfe
6
?o ,ooP'f',doe^efx
W^^oeVee
V.\ee«V
