Schiedarnsche Courant
De begaafde jeugdige actrbe Ciska Cre-
mer, is door ecu noodlottig ongeval om
het leven gekomen.
Fen bezienswaardigheid te Westkapcllo in
Zeeland, is do vuurtoren, welke op den
30 meter hoogen kerktoren is geplaatst.
Het licht van den vuurtoren is op 40
K.M. afstand' te zien.
om do overgebleven psalmen van muziek
Ie voorzien. i"; P j'.vk;.;-,-
Djoeh Maistre Pierreham.;zijn' taak .nogal
gemakkelijk ,op. Waar héLmët'.do Vcrsmpat'
uitkwam,', nam hij dé mélodieën,'die Bour
geois roods gecomponeerd had en "dé óve
rige" psalmen voorzag hij' zélf - van een
melodie, d-ocli opeen wijze,dieduidelijk
dèeft., intkqmon,welk een groot verschil
er tusschen hem en Bourgeois was.
iBiourgeois was een kunstenaar en MaisLre
Pierre was sléchts een muziektheoreticus,
die volgens de régelen der "kunst compo
neerde) zonder bezieling en zonder do gave
van den kunstenaar.
Uit bovenstaande blijkt dus, dat do psalm
melodieën hoofdzakelijk van Bourgeois 011.
Maistre Pierre afkomstig zijn. Er zijn even
wel nog 17 psalmen, waarvoor de Zwit-
sersche - dichters zelf reeds melodic-n ge
kozen hadden. Deze psalmen worden wel
de Straatsburger-psalmen genoemd. -
Latere -onderzoekingen bobben aatn.'t licht
gebracht, dat ook de-Duilscho orgelisten
Greiler en Daclistein psalmmelodieën
gemaakt hebben. De' 46sle -psalm is- a.m.
getaon-zct dooi' Daclistein. 1 Vermoedelijk
hebben, de latere N-oderlandsche bcrij-mers
bij het samenstellen van het psalmboek
de melodieën van Greiler en' Daclistein
beter 'gevonden'dan 'sommigevanMaistre
Pierre,; I waitrpm zij dan ookonder moor
enkól-e wijzen van deze Buitsché toondich
ters opgenomen hebben.
Wanneer men nu. deze oude. muziek,
in haar tegenwoordigon verbasterden .vorm
boort uitvoeren, die heerlijke liederen van
een Bourgeois op een zoodanige wijze
hoort uitgalmen, dat het bij sommigen
do spotlust opwekt, dan vraagt men zich
ongetwijfeld af: waarom hoeft liet. muzi
kaal gevoel in dozen zoolang moeten zwij
gen en waarom zijn de pogingen om tot
verbetering te geraken sboods op niets uit-
geloopen?
En dan is ook nu weer hot antwoord,
dat laksheid en conservatisme de hoofd
schuldigen zijn.
In verschillende doelen des lands heeft
men vroeger al eens geprobeerd den ouden
vorm in eere te herstellen, doch de animo
om spontaan hieraan mede te werken,
ontbrak. Volgens beweringen leverden deze
pogingen zulk onstichtelijk gezang d.w.z.
verward en onregelmatig gezang op,
dat men er spoedig mee ophield. Ba zaak
werd toen ongetwijfeld verkeerd aange
pakt. Hel jeugd element, dat hij deze her
vorming noodzakelijk is, word uitgescha
fceld.
Het conservatisme, dat graag alles wil
doen wat door vaders, grootvaders en
overgrootvaders ook al gedaan is, sprak
hierbij natuurlijk een hartig woordje mee,
Men beschouwde deze -„nieuwlichterij"
iets uit.den hooz-e en.,., we zouden ons
sterk moetan vergissen, maar nog staat
©en groot doel van hot orthodoxe pro
tostantsclie volk zóó tegenover deze zaak.
Ook hi Schiedam schijnt men nog niol
zoo enthousiast over -deze hervormingspo-
gingen to zijn. Daaróm volgen we met
grooto belangstelling de pogingen, die de
Synode voor de Ned. Ilerv. Kerk in haar
geheel en do organisatoren hier ter stede,
voor Schiedam in hot werk stellen.
E-en ding is zeker: hij dit groote werk
inoefen vele verstarde begrippen en fou
tieve meeningen uit don weg geruimd
worden.
De toelntine: tot,<le Rijkskweekscholen.
Naar de Meierscho Crt. uit Den Iiaag
verneemt, heeft do minister van onderwijs
de toelating tot de rijkskweekscholen stop
gezet.
Een man, die liet geheugen verloor.
Door den commissaris van politie van
het bureau aan de -Oppert te Rotterdam
werden inlichtingen verzocht over een
jongeman, die inet een rijwiel, vermoede'
lijkvan diefstal afkomstig, was aangehou
den en die vo-orgaf zijn naam en woon
plaats do hebben vergoten, liet vermoeden,
dat hij simuleerde, werd gisteravond be
vestigd', aldus de N. It. C. Eenige men
seden vervoegden zich aan liet bureau,
die mededeelden, dat deze jongeman de
SG-jarige K. Schoenmaker moest zijn, die
veelal zijn broodwinning zocht in het ver
koo-pen van bloemen. Toen hom o-p hel
bureau gevraagd word of hij Schoenma
ker heette, gaf hij dit na eenige aar
zeling toe. Zijn vader, zoo zei hij ver
der, heette eveneens Schoenmaker, maar
diens voornaam was hij: vergeten, evenals
den naam van zijn moeder.
Een nader onderzoek wees uit, dat deze
jongeman'echter zeer waarschijnlijk toch
niet de 26-jafigc K. Schoenmaker is. Deze
woont n.l. in Den Haag. De politie heeft
dan ook alle reden, om te veronderstel
len, dat de aangehoudene om een of au-
dei-e, nog niet opgehelderde reden, oen
tijd - lang te Rotterdam liceft gewoond on
der den naam van den Hagenaar, op wien
hij- inderdaad veel gelijkt, ü-e fiets is door
liem gestolen to Capelle a. d. IJssel ten
nadeelö van den landbouwer D. V. In
verhand hiermee zal hij naar het huis van
bewaring worden overgebracht.. Bij liet. kal
'stè verhoor hoéft-de. man krankzinnigheid
gesimuleerd. Totden. inspecteur, die hel
onderzoek naar zijn ware identiteit thans
voortzet, zei hij telkens„Ik zie je wel,
maar ik zie je ondersteboven". Veel meer
valt er niet uit hem te krijgen.
Geheime zender te Leiden opgespoord
-De rijksradiodiensl streeft er bij voort
during naar een 'einde'te maken aari de
radiostoriiïgen 'van verschillenden aard,
onder welke ook die, veroorzaakt'door ge
heime zenders. Heden is in samenwerking
met de gemeentepolitie to Leiden proces
verbaal -opgemaakt tegen een bewoner v:an
don 'Ilioiogewoerd aldaar, hij wion in den
kelder een geheimez-ondinrichting was
opgesteld. De onderdoeion van den zander
"werden in beslag genomen.
Zwervers door hoog water verrast,
Twintig d oodon?
In den nacht' op .Donderdag heeft te
Nice oen ernstig -ongelukplaats gehad,
waarbij een tot nu toe no-g niet vastge
steld aantal bedelaars' om het leven is
gekomen.
Do dakloozeu hadden de gewoonte in
een brug tunnel te overnachten.
Do Paillon, anders een onschuldig ri
viertje, was evenwel tengevolge vau de
buitengewoon lievige regens der laatste
dagen zoodanig gewassen, dat liet water
Tiachts oinvenvachls-. buiten de overs
Irad, de otngelukkigen tijdens hun slaap
verraste.
Do zwervers werden dooir den stro-om
modogeslcurd.' Eerst dc-or hulpgeroep werd
men -op het vreeslijk gebeuren opmerk
zaam. Do brandweer wend gealarmeerd.
Het is pas na zeer groote moeite gelukl
een doel der door den stroom meegetrok
ken dakloiozen te redden. Een aantal an
deren, -a.w. een vrouw, zou echter 0:11 liet
teven zijn gekomen. Het juiste aantal
dooiden is niet heleend. Men weet niet hoe
veel zwervers tot gewoonte hebben den
nacht door te brengen in den tunnel, doch
men neemt aan, dat liet aantal slachtoffers
in ieder geval wel 20 zal bodragen.
GEMENGD NIEUWS.
Do sluts le iJmutdett aangevaren.
II.et Zuidslavisdio s.s. Jurko Topic, bo
mende van. Ancona, is bij 't passccron van
IJmuiden in do niiddonsluis mot stuur
boord-boog tegen de Zuidcr middencantrc-
fort gevaren.
Do sluis-word vrij! ernstig beschadigd.
Het schip lieeft aan sluurboordb-oeg een
scheur van een metier lengte gekregen, juisl
-qp do breek .onder de doldijtn. Ifot is dotór-
gevaren naar de Coeahaven om te bun
keren.
Waar do schade zal worden hersteld is
nog niet hekend.
Grand aan buofd van s s. Moldanger;
Hedenmorgen ongeveer zes uur zag men
rook kamen uit hot in aanbouw ziijinde
motorschip Moldanger, dat eugeveor twee
maanden geleden van do helling van de
Ned, Scheepsbouw Mij. was gel-aoipen, votor
x-ekening van do firma Westfal Larson en
Co., to Bergen (Noorwegen).
liet bloek dat in ruim 3 vlak voor de ma
chinekamer brand was uitgebroken. Men
is daar bezig do wanden van het schip te
boldeeden met kurk voor liet inrichten,
van koelruimlen. De brandweer kwam mot
groot materiaal en weldra lag de drijvende
stoomspuit Jason non bakboord en wareiu
tal van brandspuiten, benevens de Jan van
dor Heijden, op weg naar de Ned. Scheeps
bouw Mijt
Naast het brandende schip lag biet even
eens voor dezelfde Naorscho firma in aan-
boi>w zlijndo motorschip Borga-ngor.
Zoo spoedig mogelijk werd dit schip
verhaald.
De Jan v. d. Heijden was toen langs
sluurbot-ad. Hot was onmogelijk1 het ruim
van het schip binnen te dringen.
Eenigen tijd hebben d-e vlammen hoog
boven liet luik uitgeslagen, maar na hard
werken, verdwenen do vlammen voor dik
ke rookwolken.
Do hitte die ontwikkeld' word', was zioo
groot, dat do 'scheepswand' gloeiend ging
slaan.
Meer
28ste
dan GOUO Amsterdamsche schoolki mieren vertrokken Donderdag voor het
vacantiekind'crfeest. Bij hot vertrek liet d'e stemming niets te wenschen over.
den goeden stand'dor wijnbergen dit jaar
eens een bevredigenden oogst ziaudon krij
gen, is den bodem ingeslagen. Het graan
ligt verpletterd tegen den grond. Ln de
dorpsstraten' hebben zich; meters liloog-o
aartlhóoperi apgeslapeld. De autoriteiten
hebben, voorgesteld, in Zeil den noiodtoe
stand af te kondigen. Ook uit Merl, Puen-
derjo-j en Kaimt wo-rden soortgelijke ver
woestingen gemeld. De spoorweg door bet
Moeweldaii moest den goheelen nac-lit den
dienst staken. Er wordt met koioirLsachtige
haast gewerkt aan het vrijmaken van den
MoozieJstraatweg.
Groote brand in do houthaven van
Antwerpen
Do houlopslagplaalscn in de haven van
Antwerpen staan in brand. Er zon kwaad
willigheid in het spel zijn.
De brand welke'gisteren is uitgebroken
in do h-outopslagplaalscn aan de haven,
deelde zich met ontzaglijke snelheid aan
do omgeving mede. Alle beschikbare brand
weerlieden waren met groot materiaal ter
piaalso. Te middernacht was de brand nog
niet gohlusc-l.it. De blusschingswcrkzaain-
hodeai weiden er toe beperkt den brand
tot zijn haard te beperken. De aangerichte
schade is zeer groot. Aangenomen wondt,
dat communistische terroristen de brand
hebben gesticht
Onwedcrs in het buitenland.
Woensdagavond is hot Khiscrstuhlgobied
door een buitengewoon ziwaar onweer ge
teisterd. Langer dan oen half uur woedde
een orkaan mot wolkbreuken en hagelslag.
De wijnbergen en de velden zijn volk-omen
vernield. Do oogst, vcior de eerste twee of
drie jaar is venvoost. De hagel viel zioo
dicht, dat de menschen er tot de knieën in
wegzakten. Ifot laagste deel van E.tidingen
staat geheel onder water. Twee huizen
moesten wegens gevaar voor instorting ont
ruimd worden. Rij Achkazren reed oen wa
gen door hot slechte ziiciiit op den spoor
weg, juist toen er een trein aankwam. B:ij
de botsing, die volgde, werd oen vrouw
'cdo,od Zwaar geteisterd weid de slad
Breisach. Ge-liceie straten worden vernield.
Verder wordt ook schade door o-nweor ge
meld uit hot Kehler-gebied en uit midden-
Baden. Meermalen ontstonden aardverschui
vingen. Do spoorbaan RastattKeld werd
onderspoeld'.
Boven het gebied van den Midden-MoezcJ
heeft zich Woensdagavond oen buitenga
woon zlvvaar omwaar ontlast. In Zeil stroom
den -anomie watermassa's van de wijnber
gen. liet water drong in de liuizien, welker
bewoners moesten vluchten naar de lioia-
gero doelen van do slad. Volo li ui zien zijn
bcscluidigd door do nanlmassa's, die liet
water met zich meevoerde. Ook in hot St.
Joseph ziekenhuis werden grooto verwoes
tingen aangericht.
De hoop van dei wijn bouwers, dat ze hij
Welke kleeren op reis te dragen?
Praclisclie en eenvoudige kleeding is op
reis van groot belang. De mode is in dezen
zeer welwillend voor ons en wel omdat
dit jaar de blouse zoo'n voorname plaats
inneemt. Men kan deze dragen van alle
mogelijke sloffen, katoen, linnen, crelon
me, mouscline, ja van wat al niet'.
Deze stoffen zijn alle zeer billijk in
prijs, niet te vergeten het beeldige zijden
linnen mot kleine bloempjes an open
werkjes.
In de eerste plaats zorgen we voor
paar rokken, b.v. een. lioog opgeknipte rok
of een rok met handen vanaf do taille ave.
de schouders,' waarop' wé allerlei blouses
kunnen dragen, die voor verschillende doel
einden geschikt zijn, van liet eenvoudige
overhemd af tot do meer gold-eede blou
ses met lange mouw of, pofmouw. Ver
geten we niet hij enkele blouses losse pele
rines le maken, waaraan lange bandon
zitten, die over elkander gekruist worden I
en -op den rug niet een knoop sluiten- i
of wel ge.strikt worden. Een -wollen crêpe
rok mot blouse en bolero geeft dadelijk
een gekleedc japon.
Onze mantel behoeft slechts eenvoudig
te zijn en liefst van een stevige stof, zon-
dat we, im-dicn een regenbui ons overvalL,
niet dadelijk doornat zijn; grooto revers,
opgestikte zakken en eon ceintuur gaven
eon practise!! geheel, dat mot een klei
nen villlioed of muts voltooid wordt.
Eenvoudige schoenen met platte hakken
zullen ons als het ware tot wandelen zel
ve nooden, terwijl in den koffer inog oen
paar geldeedore schoentjes geborgen wor
den
Dusdanig toegerust zullen we rustig on
kalm ornze vaeantie buiten door kunnen
brengen, zander vooraf te veel deer onze
loilelaangelegoTilieden in beslag genomen
te zijn.
Kunst en Wetenschap.
Regen.
Weet ge hoe lang liet duurt, voordat
een regendruppel uit do regenwolken, die
zich gemiddeld op 1500 M. hoogte bevin
den, op aarde is gevallen? Een paar secon
den of hoogstens een minuut? Het lijkt er
niet naar! De tijd hangt af van don dia-
meier van den druppel. Bedraagt deze 0.1
m.M., dan heeft de druppel een uur en
achttien minuten noodig om van do wolk
op de aaide te komen. Is de doorsnede nog
kleiner, zooals bij een lieel fijnen mot
regen het geval is, dan duurt het 5 uur
12 minuten. Zoo'n druppeltje wordt dus
b.v. 's morgens om 8 uur gevormd' en
komt 's middags om kwart over eeuien op
aarde aan. Het vreemde verschijnsel, dat
het regent, terwijl de zon schijnt, is
daarmee tevens verklaardvoordat de le
gen de aarde heett bereikt, is de wolk al
geheel opgelost, dan wel een groot stuk
vorder gedreven.
Bij eon stortregen is liet weer heel an
ders gesteld1. Deze druppels hebben oom
doorsnede van Vé tot c.M. en vallen
in drie minuten uit oen hoogte van 1500
Meter op aarde. Do tijden loepen dus sterk
uiteen en dat komt, omdat de druppels
al naar lum grootte niet zeer verschillen
de snelheden vallen. Tengevolge van- den
weerstand dor lucht vallen do regendrup
pels, n.l. niet met oen steeds toencm-m-
do snelheid, zooals liol geval is bij groote-
re voorworpen, doch zij verkrijgen spoedig
laatst toe behouden.
Zij vallen dus eigenlijk in het geliedl
niet; zij zweven -naar henoden, waarbij
er een zeker evenwicht bestaat tusschen
hun gewicht en den weerstand der lucht.
Wordt do doorsnede en daarmede het ge
wicht van den regendruppel grootcr, dan
valt hij voortdurend similor. Een druppel
mot oen diameter van 0.1 m.M. wilt slechts
30 c.M. per seconde; bij oen diameter van
1 m.M, valt hij 4 en bij oen diameter van
5 m.M. zelfs 8 M. per seconde.
Do kleinste regendruppels vallen mot
een snelheid,- die slechts Vs bedraagt van
die, waarmee soldaten in ruAig tempo
marchooreai, terwijl een stortregen na.tr.
hoiioden kbunt met oen snelheid als ya|ii(
een eenparige snelheid, die zij tot het cou spoortrein.
TWEEDE BLAD
Vrijdag 15 Juli 1032 No. 20681
Kerlc en ScIiooL
Het kerkgezang,
Zijn oorspronkelijke vorm en
l)oe men er tegenover staat.
In .onze verslagen oyer de zgn. orgel- en
gemeentezangavouden in de Grooto Kerk,
bobben we reeds hel een en ander aange-
slipt over den oorsprong en de verbetering
Van -het' kerkgezang in d-e Nod. Ilerv. Kerk,
zoodat voor lieii, die hierin belang stel
len, liet' volgende, ontleend aan een
handschrift .van den vroegeren orgelist der
Grooto Kerk, don li-eer II. J. P. Textor,
niet van belang ontbloot zal zijn.
Alvorens we echter den heer Textor
aan liet woord laten, zouden we willen
ivijzen op hel feit, dat do orthodoxe Ned.
Ilc-rv. Kerk het langst sommige door hun
verstald riiytlniie onzingbaar geworden
psalm-mcilodiön heeft gehandhaafd. Andere
protestantsdie .kerkgeiioolscliapp-en, die
hun éigen liederenbundels samenstelden-,
namen wel don tekst van enkele psalmen
over, maar de melodie en liet rhytlune
weiden gewijzigd.
Zoo komen in do Evaing. LuUiersche hun-
dols cyoneens psalmen voor, doch in rhylh-
misdien vorm. Ook in de Nod. Ilerv. Kerk
wendt liet bezwaar van de zgn. „onzing-
bare" psalmen gevookl en d-e predikanten
laten deze psalm-en dan ook" zeer weinig
zingen, maar tot wijziging is men nog niet
.over kunnen gaan.
Eigenaardig is liet evenwel,- dat deze
„onzingbare" psalmen, in oorspronkelijk
rliytlmie overgezet, wél degelijk good te
zingen 'zijn en minder onmelodisdi klin
ken, 'dan ze thans in liun verbasterden
vorm doen en dat do inhoud van den
tekst in den ouden vorm heter tot den zan
ger doordringt.
Dat d-e SyndJo der N-öd. Ilerv. Kerk deze
zaak onderzoekt, is oen bewijs,- dat liet
kerkgezang van de zijde der kerkelijke auto
riteiten \mocr belangstelling krijgt da;n vroe
ger -wel het geval was en dat do verbete
ring van dat gezang een kwestie is, waar
over do Synod-c vermoodelijk binnen niet
Ql te langen tijd wel liet een on ander
zal zeggen en... waarvoor z'e misschien ook
wel wat zal doen. Indien we ons niet ver
gissen, zijn reeds enkele voorbereidend-a
werkzaamheden in verband met de verbete
ring van liet kerkgezang, in do Synode lie-
gonnen.
De vraag, waarom het kerkgezang op
zoodanige wijze is misvormd, dal het thans
verbetering behoeft, is aan een nauwkeu
rig onderzoek onderworpen. Men is tot
Dfc conclusie gekomen, dat in ongeveer
1730 de huidige rhytlimisciho vorm voor
de psalmen is ingevoerd,
De doorwerking van li-et Calvinisme in
'Nederland, dat do uitoefening van den
godsdienst steeds in een sober milieu en
op een sobere wijze voorstond het
iW ooixl en niet het uiterlijk- vertoon was
'immers voor den Calvinist hoofdzaak
zal ook op dit gebied wol liaar invloed
hebben doen gelden.
De koren en orkesten verdwenen uit
de kerk. De aanklcoding en liet interieur
van het kerkgebouw worden zoo sober
mogelijk - gehouden en alleen hot orgel
bleef voor de begeleiding - van het ge
meentegezang over. Uit-, alles moest duide
lijk- blijken, dat het alleen om hét IV oord
ging. De rhythmisehe zang Werd onstich
telijk genoemd en alle wcreldsch cachet
moest verdwijnen. Il-ot strakke, sniakeiooze
verwrongen kerkgezang ontstond, dat thans'
nog in -de dienste®, der orthodox Ned.
Herv. Kerk gebruikt woidt.
IV ie liet oorspronkelijk kerkgezang, do
psalmen in iiuri omderi vórm,' lioört .uitvoe
ren, komt oiuler dé bekoring van de schoon
heid dier oude melodieën,-- waarvan men
nog ni-et' met volledige zekerheid weet,
wie dé toondichters geweest zijn.
Enkele melodieën zijn afkomstig van Fran-
scbe HugeiióotonJiedero'n,;. uil den tijd dor
vervolging. Weer andere psalmen zijn ge
toonzet op Oud-Noderkmdsche melodieën,
die op hun beurt oólc wéér van Franschon
bodem overgeplant zijn.
Hoofdzakelijk zijnde psalm-melodieën ech
ter van Zwitscrsohon en vooral van Go-
neefsclien oorsprong.
In 1562, aldus lezen we in liet hier
boven, Aangehaalde handschrift valn den
lieer Textor, gaven do Zwitsersohe dich
ters Marót en Bóza een Fransoh-e psalm
berijming uit. De muziek van deze psalmen
was hoofdzakelijk gecomponeerd door den
Geneofschen cantor Louis Bourgeois,
De in Nederland zoor bekonde predikant
Duthenaus vertaalde deze Fransche psalmen
én wol op een zoodanige wijze, dat do
GeneefsdiiO melodieën ook in Nederland ge
bruikt konden worden. De latere Neder-
landsoho i>crijmers hebben, op hun beurt
weer do moeste doz-er melodiën overgo-
nonion.
Bourgeois, die verreweg de meeste en
schoonslepsalmmolodicënvervaardigd lveclt
was voorzanger of cantor'in een der hoofd
kerken van G'Oiièvo. Daar Bourgeois, mid
den in zijn werk, Genève moest verlaten,
kom hij zijln taak om allo psalmen van oen
metelie te voórzi-on niet valbrcngan. Do
kerkoraad van Genèvo wees toen zijn op
volger, den cantor „maistre Pierre" aan
/AvyVSj
HER p-j
