Schiedamsche Courant,
to- :rP'
LOEB, OFFERT 63, HIEF. S3578, R'DAM
Uit Rusland.
SsSS
Het conflict n het
zeevaartbedHjf.
TWEEDE BLAD
'V
Een gulden per weeki
see
Het Russische experiment,
zijn thans ook voor herfst en winter verkrijgbaar.^
Elke serie betaalbaar met
SPREEK MET LOEB EN 'T KOMT IN ORDE1
Vraagt onzen meubelcatalogus.
GEMÜËNG» NIEUWS»
Villi <len bok geslagen en gedood,
liet panrd van den huidbouwer uil
Ruurlo, dat voor een wagen was gespan
nen, schrok van een •eore'pjoiouT, welke was
opgericht in verband mot liet muislaando
25 jarig jahileauu van don burgemeester van
Ruurlo, en sloeg dp hol. Toen de wagen
met oen ander voortuig in aanraking kwam,
viel W., dio op d-en wagen zal, ca af. Bij
Lwajm z'oio ongelukkig tcrooht, dat do dood
onmiddellijk intrad. Het slachtoffer was on
gehuwd. I
Moeilijkheden met do Veendam.
ituitonUimlsclic steun.
Folie brand te llerpt.
De storm.
Boren Berlijn.
Mislukte lianualtocht.
SER
Maandag 12 Sopt. 1932 No. 2013q
(Nadruk verboden).
Eik historisch gebeuren vertoont veel
aspecten dn kan op verschillende wijzen
bekeken warden. Ook de gebeurtenissen in
Rusland, Ho Russische revolutie met al
liaar gevolgen, kunnen van verschillende
standpunten bekeken worden, waarbij zij
telkens een ander aspect vertoonen. Een
van de talrijke aspecten, waarin He Rus
sische revolutie zich aan den Westerling
vertoont, is dat van een experiment- Over
den aard dn do beloekenis van dat experi
ment wordt don Misten tijd overal in West-
Europa veel gesproken en gedoliberoerl.
IVij willen ta de zaak van dit standpulnt
bezien en daarbij rekening houten met
het feit, dat het Russische probleem een
wercldbetcekonis gekregen heeft, want als
een experiment bezien, krijgen de Russi
sche revolutie eu het bolsjewisme een
wcreldboteebenis, onverschillig, hoe onze
persoonlijke sympathieën of antipathieën
zijn.
Do wereld maakt nu een crisis door,
die onze tegenwoordige samenleving tot
in haar diepste wezen aantast en alios
wankel maakt. De geestelijke toestand van
het mcnschdom doet nu sterk donken aan
dien tijdens een hevige aardbeving, wan
neer de menschen den bodem onder hun
voeten voelen wegglijden, wanneer zelfs
do storkslon door een paniekstemming be
vangen worden. liet vertrouwen in de ste
viglieid van onze economische en sociale
instellingen is verloren gegaan. liet is een
gewaarwording zooals die welke tijdens
den Ondergang van do klassieke maatschap
pij moest hebben gohoerscht.
De technische capaciteiten van hot ka-
pifalismo zijn niet verminderd, integen
deel, zij nomen met den dag toe, maar er
is een paradoxale toestand ontstaan, waar
bij do geweldige groei van rijkdom de men
schen steods armer maakt. De koopkracht
van de wereld neemt steeds af, terwijl do
productie toeneemt. liet algcmoeno gevoel
is dan ook, dat er iets gevonden moet wor
den, dat er nieuwe wegen bewandeld moe
ten walden. Deze stemming maakt ïte men-
sclien toegankelijk voor elk'e nieuwe ge
dachte, voor elk experiment- En nu aan
schouwen do volkoren van de lioole we
reld, hoe iu oen groot land (een zesde van
de wereld!) met oen bevolking van ruim
160 millioen zielen, een nieuwe productie
vorm doorgevoerd wordt. Er beslaan dus
nu twee economische systemen naast el
kaar en iniot slechts één. In hoeken en
krantenartikelen, diepzinnig en oppervlak
kig, met kennis van zaken en op oen erger-
lijk-diiletantischc wijze, door menschen die
hun teven lang do Russische maatschap
pelijke eu sociaal economische toestanden
en ontwikkeling bostudeoren en door men
schen, die ia Rusland oen paar weken heb
ben doorgebracht en in dien korten tijd al
les „hebben bestudeerd", worden do te
genstelling van deze twoe systemen en de
vooruitzichten en mogelijkheden van het
communistische experiment Jyesproken.
Doch het zal voor iedereen duidelijk, zij'n,
dat Vleze theoretische besprekingen betrek
kelijk weinig waarde hebben, alleen de
practijk zal aantoonen, welk systeem de
overhand' behalen zal. Daarom is het „Rus
sische experiment" van zoo ontzaglijk veel
beteekenis voor do geboete wereld, ook
voor Nederland.
IIoo ontwikkelt zich dat experiment? Wat
is er reeds bereikt? Wij zuilen in alge-
meene trekken op dezo vragen een ant
woord trachten te geven, waarbij wij ons
van elke cdndusio, van elke beoordeeling
zullen onthouden. Laat "do lezer het maar
liever zolf trachten te doen.
In de geweldige literatuur over do ,,pja-
iiletka" bestaan twee stroomingen: de eene
verheerlijkt alles wat er in Rusland nu
gaande Is, raakt in woelo bij elke pogin
om critiok uit te oefenen en scheldt de
critici schuimbekkend voor alles wat er
ledijks to bedenken is; de andere vervalt
in ©dn andere uiterste eu verklaart, dat al
les humbug is, slechts een middel om geld
uit do zakken dor liclrtgeloovigo Wester-
lingeln te klappen. Wij doelen noch de
eerste, noch de tweede opvatling. liet plan
moet op ernstige wijze bestudeerd worden,
zonder vooringenomenheid. Nu wij do zaak
(och als een oxperintent beschouwen, moo
feu wij Ons gedragen zooals men z.ich tij
dens eön experiment gedraagt. Geen voor
ingenomenheid, scherp toezien, wat er in
de retort ontstaat.
De grondgedachte va'n hetgeen nu in Rus
land gaande is, is industrialisatie van oen
arrarisch landt liet is op zich zelf 'niets
nieuws, want hot proces va'n industriali
satie ontstond in Rusland lang vóór de
komst der bolsjewiki en nam vooral na
den Russisch-Jnpainschcn oorlog gewel
dige, zuiver Ameriknanscho afmetingen
aan. Do-zo snelle industrialisatie van Rus
land,, was ec'n van do oorzaken, die tot
den wereld oorlog lxobbtfn geleid. Nieuw is
alleen het razend1 snelle tempo van do iu-
dustrialisalio on tie opbouw van do in-
v'1| hot geboete economische
Hm on van een groot land volgons vooral
.uitgewerkte planmon.
Do eerste pjati'.elka gaat nu ton oitulo
en wij hebbeln dus 'ervaring. De Oorspron
kelijke plantam worden natuurlijk' niet ver
wezenlijkt; alleen zeer naïeve of in hooge
mate vooringcinomon menschen konden ia
vallen ernst geJooven, dat zoo iets mo
gelijk was. Daoh van don anderen kapt k'an
alleen eeln fanaticus Ontkennen, dat er in
den löop van Öie japen iets tot stand is
gebracht. Er zijn geweldige fabrieken com,
ploxen Ontstaan, volgens plaunen va!n bui-
tenlaPdsohe deskundigen on onder leiding
van buitónlaudsche ingenieurs gebouwd,
van de nieuwste machines voorzien. Zij
kunnen binnen afziembaren tijd beginnen te
werken. Hun productie zal natuurlijk ver
benedeh He duizelingwekkende cijfers blij
ven, die iin do plannen vermeld staan, maar
dat bun productie heel groot worden kan,
zal alleen och verblinde en fanatieke tegen
stander kiïnnen Ontkennen.
Do vraag is echter: zal' die protectie
rendabel zijin? En ook: onder welke om-
standighedcin. zal die productie plaats vin
don? Wanneer wij deze vragen onderzoe
ken, dun zion wij vreemde dingen, die
de beteekenis van hetgeen bereikt is, sterk
vermindert. Eein typisch voorbeeld. Eien der
belangrijkste industrieele ondernemingen is
do geweldige Magnitogorsk. Dezo onderne
ming kap millioenen tonnen ijzer leveren.
Maar steenkool voor deze hoogovens mc-et
uit liet Koeznetskybekkton gebracht worden,
een afstand van meer dan 2030 kilometer
per spoorl Iedereen, Üio ocaige ervaring
op economisch gebied beeft, zal begrijpen,
dat dit onzin. is. En dergelijke dingen zijn
in hot gehoole vijfjarenplan een gewoon
verschijnsel.
Do industrie van elk land ontwikkelt
zich op een organische wijze. De fabrie
ken worden, (althans in den regel) daar
opgericht, waar zij het meest op hun
plaats zijn. In Rusland zien wij nu iets
anders. Alles wor.lt van bovenaf opgelegd
in plaats valn zich van beneden af te ont
wikkelen. E'n de gevolgen zijn niet moeilijk
te raden. Elke industrie heeft oen groot
leger van geschoolde eu ervaren werk
lieden, industrieel kader, nooJig, zonder
welke een arbeidersleger eveu waarde
loos is als een gewoon leger zonder ka
der. Dit industrieel kader ontwikkelt zich
tegelijk met de industrie, alweer op or
ganische wijze. In. Rusland' wordt nu een
geweldige industrie uit deu grond gestampt,
maar kader stamp je niet uit Jen grond.
Er ziju volo jaren, ecnigo generaties noo-
dig, om ||duslriecl kader te vormen. G-e
brok aan ongeschoolde werkkrachten is er
in cein land als Rusland niet, maar de
geschoolde arbeiders zijn er lo tollen.
Even groot is liet tekort aa'n ingenieurs,
aan menschen, die de groote fabrieken
kunnen leiden. En hot tragische van liet
geval wordt nog grooter, wanneer wij be
denken, dat de bolsjewiki de Russische
ingenieurs wantrou wen, dat zij telkens weer
honcleidcn ingenieurs terechtstellen cn
daarbij do boste krachten van het land.
Men de'nko slechts aan het zg. „Sjachty-
proocs". Wel worden in Ruslanl tientallen
tochnicums en technische hoogescholen op
gericht, maar zelfs indien die scholen wer
kelijk aan redelijke cischen zouden vol
doen, kunnen de piepjonge ingenieurs, zon
der ervaring, zdnler kennis dor practijk, de
functies van leiders van groote bedrijven
niet vervullen. Men moet dus honderden,
dnuen-len. vreemdelingen werven, maar de
verhouding, dio dan ontstaat, is van dien
aard, dat de industrie or meer nadoel dan
voordeel van heeft. De haat tegen do
buitenlandsche (vooral togen de Duitsche)
ingenieurs, hoeft in Rusland ongekendo
afmetingen aangenomen en vele Duitsche
ingenieurs verlaten nu het land.
De otficieele bolsjewistische statistieken
erkennen, dat de kostprijs, die volgens de
plannen voortdurend zou moeien dalen, in
werkelijkheid' stijgt, dat de kwaliteit der
geproduceeide goederen zoor slecht is, dat
de verhouding tusschen de verschillendo
takten van het economische leven veel te
wensdieu overlaat.
Een belangrijk beslanddeol van liet plan
vormt de collectivisatie van den landbouw.
Dio collectivisaties wordt op hardvochtige,
on menschel ij ke wijze doorgevoerd. Honderd
duizenden z.g. koelaki (rijke boeren), wor
den volkomen gerumoerd, naar het noor
den verbannen, tot slaven gemaakt, liet
lijden der boerenbevolking in Rusland is
niet te beschrijven. En toch is nu gebleken,
dat de collectivisatie haar doel niet bereikt
beeft, dat do productie van den landbouw
niet alleen niet gestegen is, maar zelfs ge
daald on daarbij in niet onbelangrijke male,
dat hot land opnieuw mot den hongers
nood bedreigd wordt.
Overigens was hot doel va'n Stalin niet
alleen opvoering van do productie van den
landbouw. De bolsjewiki willen liet indi
vidualisme dooden, oen nieuwen mensch
scheppen, volgons oen door hen zelf opge
stemd- schema. De mensoh moet ophouden
'n individu te zijn, hij moet gestandaardi
seerd worden, evenals de machines, do
ccmfoctiopnkkün en schoenen. De mensch
vo-rmt sicchls een onderdeel van hot plan,
een dor radertjes -errata en zijn boLcekonis
is niet groolcr dra die der machines, eer
der kleiner.
Do pjatilotka heelt do krachten van het
land uitgeput en het land aan don rami
van lioagersnood1 gebracht. De Rus is ge
duldig van aard, hij Onderscheidt zich door
een uithoudingsvermogen, dat voor een
Westerling volkomen onbegrijpelijk is. Hij
kan zijiu behoeften aan voedsel, woonruim
te, kloercn, schoeisel, tot hot uiterste be
perken, hij kan onder de moeilijkste cn
Jekt£j
;Ziet hier eenige van onze verbluffende aanbiedingen»,
Wl»te
1? >e„jcó
6 Camisoïss
6 direciows
onderiurken
2 Dyama s
6 paar kousen
STAAL
(f 4.' per maand) zonder vooruitbetaling
Enorme voorraden - Billijke prijzen
Geopend tot 6 uur. Zaterdags tot half 10.
meest onhygiënische omstandigheden leven,
honger en kou lijden en alles vertragen.
Docli zelfs het uithoudingsvermogen van
den Rus heeft grenzen. En daarbij denken
wij niet aam revolutie, verzet. Zelfs indien
wij dezo mogolijkhelen uilscliabelcm en
aannemen, dat do Russische massa nooit
in opstand zal komen, dat de menschen
zonder morren alles zullen verdragen, dan
beslaat er nog altijd' het feit, dat er plvy-
sieke grenzen zijn. De ond-ervoelo, slecht
gehuisveste, in lampen gehulde mensch,
verliest geleidelijk -eeu groot geleelte van
zijn productiekrachten, vervalt in een staat
van willoosheid, uitputting. Geen enkel
volk is physielc in staat to laing in voort
durende spanning to leven. Vroeger of la
ter komt óf verzot óf totale uitputting, ont
aarding. Ea dan kan zelfs do G.P.Oe. niet
meer helpen.
Een ander gevaar, dat door de bewon
deraars van de bolsjewiki volkomen ver
waarloosd1 wordt, zijn de financieele moei
lijkheden. De' bouw Uer „giganten", zoo
als de bolsjewiki hun groots bedrijven
noemen, hoeft tot nu toe plaals gevonden,
dank zij eon in de geheele geschiedenis
der menschlieid Ongehoorde uitpersing van
de bevolking, de opvoering van de belas
tingen tot een hoogte, waarbij de mensch
minder overhoudt dan liet alleruiterste mi
nimum. Daarnaast werd1 do schepping van
de giganten gefinancierd door de kapitalis
tische landen. Do Sovjet-econom-en erken,
ne-n, dat een verdere opvoering van de
uitpersing der eigen bevolking onmogelijk
is, omdat daardoor het proces van uitput
ting en dus van ineenstorting, verhaast
zou worden. En het Westen wondt steeds
armer cn kan in steeds mindere mate crc-
dietcn aan Moskou verschaffen. Hoe zal
de industrialisatie verder gefinancierd moe
ten worden?
Wij willen ons van voorspellingen out
houden. Eón ding willen wij nog naar
voren schuiven. liet communisme beperkt
zich geenszins tot do economie alleen.
Het wil tegelijkertijd een 'nieuwe samen
leving scheppen en als middel tot ver
wezenlijking van dit dool gebruikt het ter
reur, massamoorden. Ondanks de talrijke
terugtochten vain Stalin blijft het hoofddoel
ioch steeds de verovering van do macht
in de geheele wereld. Do twee economische
systemen zulten op den duur niet naast
elkaar kunnen blijven bestaan, een ervan
zal mo-oten overwinnen. Wanneer Litwinow
to Genève beweert, dat do bolsjewiki zich
tot Rusland' zullen beperken, dat do twee
stolsels naast elkaar en bijna in harmonie
met elkaar kun'nen beslaan, dan is dat be
drog. Een vasn deze twee systemen zal ten
gronde moeien gaan. Maar wie zal de over
winnaar en wie do ovcrwonn-one ziju?
Dr. BORIS RAFTSCII INSK\r.
Het s.s. Veendam van de ILA.L., dat
onderweg is van NcwYork naar- Rotter
dam, wordt heden in Plymouth verwacht.
Bij de directie der II.L.A. bestaan plan
nen om do Veendam builen het conflict
lo houden. liet plan bestaat om de Veen
dam in Plymouth te lossen. To Boulogne
zulten vasteland-passagiers opgenomen wor
den voor oen nieuwe reis naar Amerika.
Dat de bemanning hiermede aocoord zal
gaan, is niet to verwachten.
De contactcommissie deelt nl. medo,
dat cte bemanning van het s.s. Veendam
zich per radiogram tot den Centralen Bond
van Transportarbeiders heeft gewend met
de medccteeling, dat zij het bondsavios
afwacht en dienovereenkomstig zal han
delen. Ilierop is Zondagmorgen aan de
bemanning geseind: „Indien schip met
naar Rotterdam komt, verklaar u dan be
reid het naar een veilige Kanaalhaven te
brengen en te meren. Éisch daar afmon
stering, Kosten overtocht voor rekening
Centralen Bond. Zoodra ons haven van
bestemming bekend is, komen wij over."
Van deze beslissing is aan de regee-
ring cn aan de directie van de II.A.L.
kennis gegeven, aan do eerste met het
verzoek, consulaire ambtenaren, die in de
zaak kunnen worden betrokken, te in-
strueeren.
Later is bij den Cenlralen Bond een
telegram ingekomen van de bemanning
van bet s.s. Veendam, dat de kapitein
afmonstering weigert en de overeenkomst
van vertegenwoordigers van den Bond ver
zocht wordt. Daarop zijn de hoeren Kie
vit er: Rattó Zondagavond naar Boulogne
vertrokken.
Hel hoofdbestuur van den Centralen
Bond heeft bepaald, dat aan de ongeor
ganiseerde zeelieden, d'io op advies van
do contactcommissie bij het conflict zijn
betrokken, financieele steun zal worden
verleend.
Gemeld wordt nog, dat er ook moei
lijkheden zijn ontstaan met de Engelsclie
bemanning van het ss. Lowland, dat te
Hardingen ligt. Do Lowland is do gewe
zen Noord-Holland, van de Scheepvaart
en Steenkolen Maatschappij te Rotterdam,
en vaart thans onder Engelsclie vlag. Mode-
gedeeld wordt, dat oen deel of de ge
heele bemanning afmonstering zal vragen.
Het hoofdbestuur van den Cenlralen Bond
heeft geadviseerd, dat de lossing niet moet
worden verricht.
Wat zal de directie van
do H A b doen
Wij vernemen nog, dat do directie dor
1IAL..., in verband met liet conflict aan
boora van de Veendam, nog geen beslis
sing beeft genomen aangaande haar hou
ding voor het geval dat do bemanning
van dit schip de gestelde eischon hand
haaft.
Het ligt evenwel in do bedoeling, om,
wanneer do Veendam evenals do Rotter
dam. zou worden gedwongen naar Roller-
dam to varen, het schip op te loggen
en de bemanning, 250 man, to ontslaan.
Bij de conlactcommissie is de mede-
dceling' binnen gekomen, dat door do Decn-
sclio maclnnistenorganisatic een bedrag
van 50.000 Kronen ter beschikking vau
de Ccnlralo van Koopvaardij-officicrcn is
gostekl.
tegen den wielrijder D. gereden.
Van D. kreeg geen. letsel. IC. bekwam
oen schedelbreuk. ,_j
Ernstige aanrijding.
Do 28-jarigo J. IV. K. uit Roosendaal
is met zijn motor op do Wouwscho haan
Drie boerdorijen en oen
schuur oenp reorder 1
vlammen. I
Zaterdag is brand uitgebroken in de boer
derij van den heer van Oord in de gemeente
lterpt (N.-Br.).
Do brand sloeg weldra over naar de
boerderij van den heer van Malland; daar
na deelde het vuur zich mede aan die van
den den heer van Herpt en eaa schuur.
Do drie boerderijen en de schuur met
alten inboedel, het hom en graan werden
een prooi der vlammen; niets kon worden
gered. Het veo liep ia de welde.
De oorzaak vair den brand is onbekend.
Verzekering dekt de schade, welk© geschat
wordt Op f 50.000.
Do motorspuilen uit 's-IIortogonbosch en
uit Wijk waron voor het blusschingswerk
nwezig.
De krachtige storm, die langs d© Noord
zeekust heeft gewoed, heeft zich ooik in
Berlijn merkbaar gemaakt. Etes middags
werd de storm steeds heviger. Voetgangers
konden nauwelijks op de hoen blijven. Da
brandweer moest herhaaldelijk uilrakken
om afgewaaide cn omgewaaide voorwerpen
hoornen, schuttingen, reclames etc. op to
ruimen. 15 personen weiden liclit gewand1.
Eerst laat in den avond, tegen middernacht
verminderde de storm ©enigszins in kracht.
Langs de kust.
Gisteren heeft boven Hamburg en het
geheele kustgebied oen storm gewoed, ge-
lijk men die lang niet meer hooit meege
maakt Een woJkbreuirachtigo regen stroom
de neer, zoodat verschillende stadscleelcn
gedeeltelijk overstroomd' geraakten. Da
wind bereikte een snelheid van 28 M.
per seconde. Gemeld werd, dat over het
geheele kustgebied een orkaan woedde van
sterkte 12. Dp de reed© van Cuxhnfon zijn
talrijke schepen van verschillende nationa
liteit voor anker gegaan am op heler weer
te wachten. Per radio is bekend' gemaakt,
dat TOM' de Duitsche Noordzeekust storm-
vJoedgevaar bestond.
Men verwacht, dat het noodweer ml aan
houden tot Maandagmiddag eu dan eerst
langzamerhand zal verminderen.
De Amoi'ikaansclie zwemmer zonder b©e>-
non, Charles Ziebehnami, Zimmy bijge
naamd, hooit zijn poging om het Kanaal
zwemmend over te stoken, gistermiddag oun
11 uur 25 tengevolge van ongunstige weers
omstandigheden opgegeven, nadat hij IS
uur lang in bot water was geweest. D© koe
na zv emmer had 48 K.M. afgelegd en
bevond zicli op ongeveer 13 K.M. van do
Fransche kust. Iljj was voornemens ge
weest het Kanaal in beide richtingen over
te steken.
Eigenaardige reddiug bij vliegongeluk.
Bij El Paso in den slaat Texas is een ver-
koersviïeglnig verongelukt dco dat hei iu
ecu dichten mist tegen een bergwand vloog,
liet toestel vloiog in brand, waardoor de
beide piloten en een passagier omkwamen.
Do tweede passagier- dankt zijn redding
alleen aan bet feit, dat hij voorzichtigheids
halve zich van een rcddingsgontel had
voorzien. Toon het vliegtuig tegen den rots
wand slootte, werden do duo andaro in
rittonden mei grooto kracht naar varen,
gedrukt, waardoor zij bewusteloos raakten.
Zij verbrandden voor Zijn oogen.
