1
3-
Geneeskundige Brieven.
P
De Gevolgen van een Operatie.
Werkzaamheden in den
volkstuin.
Mijn
wij'/.em
HUMOR UIT HET BUITENLAND.
Schadeloosstelling tolgens de
Ongevalleirwet. V.
v «rigem brief eindigde ik mot to
W1[OT op de eigenaardige tegenstelling
bi] ongevalpatiëntan, dat de middelen,
tot hm genezing aangewend, dikwijls zoo
weinig gewaardeerd worden. De al dan
niet soms onder-bewuste strijd om de
rente neemt zooveel plaats in set denkm
in dat aan den lichamelijke®. vooruiit-
cang geen aandacht wordt geschonken.
Kik geval wordt van de zijde dei- ge
troffenen .oir, verkeljjk :^neend«
aandrang uitgeoefend om bet gehalte der
geneeskundige behandeling te
Integendeel wordt zulk een veib,lering
veelal niskend. Sr is in de laagte jaren
in menig opzicht verbetering te consta-
teoren Be daarvan afhankelijke snollen»
genezing hoeft uit den aard der zaak
vermindering van uitkeenng ten pvolge.
Jn plaats van dezen gang van zaken toe
te juichen, wordt zij vaak verkeerd be
grepen en klagen niet alleen de getrof
fene zelf, maar ook zijn woordvoerders,
die zich gemakkelijk boter zouden kunnen
laten voorlichten,over onbillijke verla
ging van rente. Zooais reeds gezegd, kan
de getroffene zelf dit dikwijls niet helpen
wanneer hij onder den invloed van
ondoelmatige suggesties verkeert.
Aan de buitenwereld valt het weinig
op, hoe lang de genezing duurt. Be werk
gever, in goed vertrouwen op do inge
stelde behandeling, welke door do Rijks
verzekeringsbank inderdaad zoo goed
verstrekt wordt als slechts verkrijgbaar' is,
neemt zander meer aan, dat hel we. niet
gauwer zal kunnen en is menigmaal be
vreesd, dat een te spoedige werkhervat
ting nadeelig zal werken, zoodat hij zeker
niet tot spoed zal aansporen.
Be gevallen, ook van eenzelfde soort
afwijking, loopen zoo sterk uiteen, dat
het voor don behandelend geneeskundige,
ook met eon grooto praktijk van onge-
valspatiënton, dikwijls moeilijk zal zijn
om te beoordoelon of in een bepaald
geval geen sneller herstel te bereiken
ware geweest. Bij dit punt mogen wij
even blijven stilstaan bij de ommekeer
der bcooideeling van den genezingsduur
onder den invloed van do sociale wet
geving, Vroeger stond het anatomisch
herstel op den voorgrond. Als oen patiënt
met een gebroken been in een ziekenhuis
opgenomen werd, dan volgde meestal het
ontslag „als genezen", zoodra de been-
uiteinden stevig met elkaar vergroeid
waren, zoodat het lichaam woor door het
been gesteund kon worden. Zoo heette
liet, dat een gebroken dijbeen of onder
been als regel na een week of acht gene
zen kon zijn. Maar als het been weer
vergroeid is, dan betcekent dat nog niet,
dat de normale functie van het been
teruggekeerd is. Onderzoekingen over in
ons land voorgekomen ongevallen hebben
geloerd, dat liet na een onderbeenbreuk
gemiddeld meer dan 14 maanden en na
oen dijbeenbreuk ongeveer twee jaar
duurt, voordat de arbeid weer ton volte
hervat kan worden. Bat verschilt dus
nog al wat met G ft S weken.
Onderzoekingen in binnen- zoowel als
in buitenland leerden vorder dat er groot
verschil in genezingsduur bestaat, naar
mate do patiënten in het eene of in ©dn
ander ziekenhuis werden behandeld'. Maar
ook vond men groot verschil lusschon
patiënten, die dadelijk na het ongeval en
die welke eerst na eenigen tijd in het
ziekenhuis waren opgenomen. Volgens
sommige schrijvers zijn het vooral do
grooto ziekenhuizen, waar de ongevals-
patiënten niet zoo goed op hun plaats
zijn. Er zijn sedert de laatste twintig
jaren dan ook steeds meer stemmen
„Mijn vrouw wou een dlctote auto, maar ih stond ei'
op, een open wagen te hebben."
pZoo En hoe bevalt die dichte auto Je nu
(Hnmorlst)j
»,Goete hemel, Jongen, wat yoei Je uit?"
Jk probeer of Ut een appel naar hoven kan slikken."
(Passing Show).,
Oorspronkelijke roman door Jan Walch.
1 66)
Maar daarover kon hij nu ook nog niet
donken. Als hij uit zijlu dolfe volslagen-
beid opleefde, was er géén redding. Zou
hij eens naar dc kerk gaan, Zondag? Dat
was hel eonige, wat hem onverwacht als
troost inviel. Maar zon hij daar alles be
grijpen, zoo-als het bedoeld'was? Een tekst
viel hem in; als kind was hem die als
de troost der mensahen voorgehouden:
Ik ben de Waarheid, de Weg, bet
Leven.
De Waarheid? Wat was dal? Als
kmd had hij het beter begrepen dan nu;
hij had er tenminste iets van begrepen..",
Do Waarheid, die op do wereld moest
woiden vervolgd; en sterven moest
rl; hf- «war wat beteekende dat in
s hemelsnaam?
Do verlossing uit stemmingen van troos
teloosheid komt altijd op een Wiizc die
we heelemaa! met verwachtten. Wij slaren
naar een bepaalde plek van den muur
onzer gevangenis, waar een deur zou moe
ten wezen, indien we de begeerde bevrir-
dmg deelachtig zouden worden. Maar de
muur blijft dicht, en we zitten neer in
doüe wanhoop, alleen op de plek, waar
onze bevrijding door een wonder zou moe
ten worden gegeven, het oog gericlilt. Het
wonder gebeurt niet; maar terwijl we, een
oogeublik door matheid onze smart ver-
n bebben, worden we op den schou
der getikt, een mcnscli is binnen gekomen,
neemt ons scliertsendo met ziel» mee, we
ion met, langs welk gangetje we gaar
„Je aanstaande wacht buiten op Je, Annie."
„Hoe weet u dat het mijn aanstaande is?"
„Hij rookt een sigaar van mij." (Happy Mag.),
„Juffrouw Smits, O is ontslagen."
„Waarom Ik heb toch niets gedaan
„Daarom juist."
(H Travaso).
opgegaan, die de oprichting van bizon-
dere ziekenhuizen bepleiten, waar alle
voorwaarden verwezenlijkt worden, die" bij
de behandeling van ongevalspatiëntaa
wensclielijk zijn. Menigeen zal zich afvra
gen, waarin dan wel liet verschil bestaat
tusscben oen dergelijke inrichting en een
goede chirurgische kliniek. Op deze
eigenlijk zuiver medische kwestie kan ik
te dezer plaatse moeilijk diep ingaan.
Toch zal ik enkele punten kunnen aan
stippen, welke ook voor den lock begrij
pelijk zijn.
In een vexrigen brief heb ik reeds be
toogd, dat ongevalsletsels menigmaal een
afzonderlijke techniek vereischen. Hel
spreekt van zelf, dat in elk ziekenhuis
de mogelijkheid bestaat, de noodïgc tech
nische hulpmiddelen aan te schaffen
evenals de oefening in het gebruik
daarvan. Toch zal in dit gebruik do arts,
die hierin dagelijksche routine heeft ver
kregen, allicht iets voor hebben op hem,
die zich hoofdzakelijk met een ander
soort van patiënten bezig houdt. En dat
vooral om de volgende reden.
In onzen tijd neemt in de chirurgie hel
operatieve gedeelte eon belangrijke plaats,
in. De chirurg in een groot ziekenhuis
besteedt oen goed doel van don dag in de
operatiekamer. In vele gevallen is de
operatie van overwegende beteokenis, de
verdere verbandwisseling en nabehande
ling moet voor een groot deel aan assis
tenten en verpleegpersoneel toevertrouwd
worden. Bij ongevallenpatiëntan is dit
geheel anders. Beenbreuken bijv. eisclion
voortdurende on onafgebroken zorg van
den chef zelf. Daarom zijn de tot nu toe
opgerichte ongcvalszickenhuizon ook altijd
maar op een gegeven oogenblik staan we
in een bloeiendcn tuin, en de muur, waar
naar we in wanhoop staarden, ligt daar
ergens achter ons; als we willen, kunnen
we er achter-om loopen, maar hij is een
onbeduidend ding geworden in de wijde
wereld, die zelfde mum1 waartegen onze
ijs lore vertwijfeling aan den anderen
kant stootte en weg-deinsdc.
Zoo was het, toen Henii zijn éiage-
wonmg op de Valkcnboschkade binnen
kwam. Bij de huisdeur, boven aan den
moeizaam beklommen stoep, had hij al,
bij dc grooto duistere zorg, do gewaar-
wording van rust, die althans één oogen
blik van vrede geven zou; maar toen hij
do gezellige kamer binnentrad, zat daar
niet alleen Clara, maar ook zijn oude,
tiouwe viicnd Kees, en de geur van koffie
kwam hem tegemoet, en ze lachten vroo-
lijk, en Clara was |iiet, zooals hij zich
lmd voorgesteld, iragisoh-ontsleld, maai
bijna niet verbaasd, en blij; en Kees was
ook blij, al was er in zijtn vreugde een
reserve van ernst. En Henri voelde m
éónen allerlei goeds van bel leven, om zich
heen; helderheid was om en ovor hem;
en ja, hij besefte, vóór alles bet toch
wol even te moeten zeggen, dal hij ont
slagen was; maar dat scheen hon ter
nauwernood te verbazen, en het bra ebt
hoclemaal geen verslagenheid; integendeel,
liet schoon bijna of er een verwachte ge
noeglijkheid in vervalling was gegaan, en
zei enkel: „üiat komt terecht"; en
£?Vzei' tHo?ri moeilijk en benepen
r'i. manr, ze bobben geen
mirnt! geloof ik; er is iets abnor
maals aan nnj; en toen waren ze nog
met ontsteld, maar Kees zei ren kalm,
en met een gezicht of hij dat ook wel
wist, maar het heelemaal niet ernstig vond,
van betrekkelijk beperkten omvang ge
houden en moet liet welslagen dier in
richtingen hoofdzakelijk aan den persoon
van den leider toegeschreven worden.
Hiermede is niets onaangenaams aan bet
adres van de overige chirurgon bedoeld.
Dat zou ook zeer misplaatst zijn, want
ons land kan zich hcroemon op bet bezil
van voortreffelijke klinieken en even
voortreffelijke chirurgen. Maar do ails
van een angevalienziekenbuis moet uit
ander hout gesneden zijn dan de gewone
chirurg. Hij moet doo|r een bizondere
ambitie bezield zijn om zich ten volle te
wijden aan do dikwijls langdurige behan
deling van één patiënt. In den regel
wordt hot opci.ilieve gedeelte van hot
vak geprefereerd boven het soms een
tonige geduldwerk in do ongevallenaf-
dcelnig.
Baarbij komt nog, dat bij onze patiën
ten de individuoelo behandeling op den
voorgrond komt, wat duidelijk is na heL-
geen over don psychischen mvloed van
oen ongeval op verzekerden is gezegd.
Het ongevalsziekenhuis kan liier een
krachtig wapen zijn tegen bet ontstaan
v.in neurose. Inderdaad is dit liet geval.
Er beerscht in zulk een ziekenhuis een
prettige geest. De patiënten werken zelf
naar vermogen mee. Zij worden van bet
begin af aan op do hoogte gehouden van
het verloop, er wordt voor "orgd, dat
alle pijn vermeden, of althans tot ©en
minimum bepeikt wordt. Dat is een werk
zame factor om den patiënt vertrouwen
in te boezemen. Als hij dan na die eerste
behandeling op de zaal komt en daar
andere patiënten vindt, die vertellen dat
het bij hen juist zoo gegaan is als aan
hem werd voorspeld, dan geeft hij zich
gerustgesteld aan het verder verloop over
en de gedachte aan renteslrijd komt zelfs
niet bij hem op.
Over do verkregen uitkomsten in deze
ziekenhuizen slaat men verbluft. De
duur der arbeidsongeschiktheid' is meer
malen slechts 1/2 of 1/3 van dien in an
dere ziekenhuizen. Het aantal gevallen
dat met blijvende invaliditeit eindigt, is
veel geringer. In een vergelijkend over
zicht van urio industrie-centra, waarvan
één ecu ongevallenziekenbuis bezit, staat
vermeld, dat in dit laatste centrum de
invaliditcitsJuur gemiddeld meer dan de
helft minder was en dat het percentage
van blijvend leisel daar 3 was tegen 11
in do beide andere oentra.
Van een om ge va 11 en z i e ken! mis in het
buitenland kon Ixerekend worden, dat
nadat het 2 3 jaar in werking geweest
was, de uitkcering aan de getroffenen,
vergeleken met die in andere inrichtin
gen, zooveel lager was, dat de kosten vain
oprichting en van de exploitatie gedu
rende die eerste jaren daardoor geheel
worden goedgemaakt.
Het ligt dus voor de hand, dat van de
Planten eu verplanten in
den bloementuin.
Nu de bladeren weer gaan vallen, is
de tijd voor bet planten en verplanten
van de bladverliezende houtgewassen weer
aangebroken. Eigenlijk is het nu den
moest gcschikten tijd voot bet aanleggen
of veranderen van tuinen, want vtijwel
alle planten kunnen „we nu zoo noodig
verplanten. Wel moet men bij dat ver
planten steeds voorzichtig te werk gaan,
opdat vooral het wortelgestel hietbij niet
te veel te lijden beeft. Planten, die jaren
vast staan, vragen in dit opzicht wel
bizondeie zorgen.
Wanneer we boomen of heesters gaan
verplanten, waarvan de bladeren nog niet
zijn afgevallen, moet men deze er tege
lijkertijd afplukken, om tc voorkomen, dat
deze bladeren en ook de uiteinden der
twijgen gaan verschrompelen.
Waar we zullen planten, moet do grond
over de gehcelc oppervlakte goed zijn los
gewerkt. Het maken van plantgaten is op
de meeste gronden niet voldoende.
Bij de grondbewerking Wordt het mesten
niet vergeten. Wanneer we boomen en
heesters gaan planten, brengen we geen
most onder in hel plantgal, maar 0.11 do
wortels, nadat deze eerst mot wal fijne
aaide zijn ingestrooid. De mest moet dus
niet direct met de wortels in aanraking
komen. Bij het planten worden de hout
gewassen, gelijkertijd gesnoeid. Immers
lijdt bet wortelgestel bij het verplanten
en zal dus dc voeJselopnamo belangrijk
minder zijn. Daarom moet ook een ge
deelte der Lakken en twijgen worden weg
genomen.
Aan planten, welke met oen flinke kluit
verplant worden, zal minder gesnoeid be
hoeven te worden, daar bier liet wortel
gestel minder te lijden heeft.
Wanneer de grond door aanhoudende
regen zeer nat is, planten we liefst niet;
door bel loopen zou de grond1 dan te veel
samenpakken en ontoegankelijk worden
voor lucht.
Hot is nu ook een zeer geschikte tijd
voor het planten van de meeste vaste
planten. Vooral alle vroeg-bloeiende soor
ten kan men nu beter verplanten dan in
het vroege voorjaar. Nu zullen ze voor
den winter nog doorgroeien en straks in
bet voorjaar direct gaan bloeien. Daar
vooral de rots- en muurtuin beplant wordt
met vroegbloeiers, is bet nu do tijd om
deze tuingedeellen eens Hink onder han
den te nemen. Waar open plekken zijn,
vullen we deze aan, terwijl de weelderig
groeiende soorten worden gescheurd en
opnieuw geplant. Enkele soorten van vaste
planten, welke nu nog bloeien, kunnen we
in het vroege voorjaar beter indien noo
dig scheuren en verplanten.
oprichting van dergelijke ziekenhuizen
voordeel te verwachten is en dal pogingen
om daartoe te geraken, met instemming
moeten worden begroet. Natuurlijk be.
hoeft hot niet uitgesloten te zijn, dat ook
niet-verzekerde personen van een zoo
danig ziekenhuis gebruik kunnen maken.
H. A. S.
hartelijk zei hij: „Dan hebben wc nu al
den tijd, om dat eens even in orde te
laten maken", alsof bet een hardnekkige
verkoudheid was of een broncliitisje. Wel
dra kwamen ook de kinderen thuis, cn
naren extra blij, dat de beide mannen
daar nu zaten, die samen oen dubbele
portie van vroolijke robbed oezerij sche
nen te beloven; alleen bleef Nico wel
een oogenblik peinzend bij bet bericht,
dat vader vanmorgen pas naar Am
sterdam vertrokken nu weer voorgoed
thuis bleef; bij was oud genoeg om zich
ovor de wisselvalligheden van vader's loop
baan te verbazen.
Wat ga je nu weer doen, vader?
vroeg bij met een misprijzenden blik; en
waarom ben je nou alweer met die krant
opgehouden
'Omdat ze me ontslagen bobben.
Waaiom bobben ze je ontslagen?
Hoor os, jongen, viel lvees in, dat
kan je toch nog niet begrijpen; daar ben
jij veel te klein voor, kereltje. Plagend
pakte hij hem bij1 de scboudois om hem
achteruit te trekken.
Nee zeg, laat nou los, zegt bet nou.
hield de jongen aan; ik ben geen kind
meer.
- Niet? Och kom. Ik dacht van wel.
Vader heeft nu zin in htool iets an
ders, vervolgde Kees. Hij heeft
hij heeft gemerkt, dat jij te brutaal wordt,
en nu komt bij jou eens een beetje op
voeden...
Niks van an. Is dat waar, vader?
Nee, hè?
Waar zei Ilemi tastend. Wat
is dat?
Dat is, kwam Clara' er snel tasschen
do oude definitie schoot klaar te bin
nen dat is, zooals do meeste mensclien
de dingen zien...
Och, wat ben jelui wijs, kwam
Nico; zeg nou geivoen, of het zoo is,
ol niet,
liet is niet zoo, zei Ilenri.
Ila. Dus jij liegt, Kees. Jij bent een
leugenaar. Hij is ecu leugenaar, hè, vader?
Ja, knikten Clara en Kees. En zoo
maar, om er af te zijn, knikte Ilenri
mee.
En terwijl hij, niet-begrijpend, knikte,
voelde liij óén oogenblik in zich, ais een
vreemde opklaring, een nieuwe catego
rie van denken, die zich voor hein open
de. Maar dadelijk weer sloot. En terwijl
hij moe-aanzat in den kring, en aan de
koffietafel, was er telkens in hem de sen
satie van een vreemde herinnering, van
een perverse bekoring, die was als een
zich vreomdelijk splijtende en tot togen-
deeliglidd ontu ikkdende kleur. Welke dan
weer in het gesprek en gelach' rondom
vervaalde.
TWEE EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
Schreden op den weg der
genezing.
Dr. Marelman keek peinzend vóór zich,
toen Clara hem de gebeurtenis van. dien
morgen vertelde.
Het is misschien een weg naar de
genezing, zei bij. Van buiten naai- bin
nen, Maar... ik kom op gevaarlijk terrein;
daar ben ik trouwens eigenlijk allang; ik
had u naar een specialist in de psychia
trie moeten verwijzen. Maai' ik ben nu
eenmaal op een eigenaardige manier aan
dit geval verbonden, neem me ïiiet
kwalijk, dat ik zoo medisch van een „ge
val" spreek; ik verzeker u, dat de be
trokken personen mij ook wel zeer zijn
gaan interesseeren. Enfin, ik geef u den
Hij ol krachtens wetten of verordenin
gen voorgeschreven en andere offici-
eelo af- 011 aankondigingen en kennis
gevingen van het Gemeentebestuur.
WAARSCHUWING.
De aandacht van do aangeslotenen op
de drinkwaterleiding der Gemeente Schie
dam wordt gevestigd op de bepaling van
do Verordening op de levering van water,
volgens welke de verbruiker verplicht is
EEN WATERMETER 'TE BESCHERMEN
ORST, door afdekking uitslui
tend met drogo stoffen.
Het verdient tevens aanbeveling reeds
thans de afsluiter bij den watermeter op|
gangbaarheid en dichtheid te beproeven.
MET NADRUK WORDT ER AAN HER
INNERD, DAT VORSTSGIIADE AAN ME
TERS VOOR REKENING VAN DE VER
BRUIKERS WORDT HERSTELD.
Gemeente Drinkwaterleiding,
SCHIEDAM.
2981/35
raad, nu nog: ga naar een specialist.
Behoeven we dien raad niet op te
volgen? vroeg Clara.
Marelman glimlachte, Hij had een der
gelijk antwoord gehoopt, en het weid lie 111
gegeven op ©en zeer vleiende manier en
tevens op een manier „trés femme du
monde", dat ha'd je in Holland niet dik
wijls; hij gevoelde behoefte op passende
wij/e tc antwoorden. En vond, «lat een
zachte, eenvoudige dankbaarheid te dezen
wel het mooist stond. Zei dus:
Mevrouw, ik ben u werkelijk erg
dankbaar, dat u mij zooveel vertrouwen
wilt geven; hij wou eerst zeggen „schen
ken", maar bedacht onderweg, dat bet
eenvoudigste woord hier bet beste was.
Ik ben niet speciaal psychiater, maar sk
heb altijd een belangrijk bijvak van de
psychiatrie gemaakt. Dezen zomer, op btet
congres, heb ik zeer uitvoerig mot ver
schillende collega's, wel specialisten, over
dit geval gesproken; en als ik het
ronduit mag zeggen, en eerlijker dan men
liet meent te mogen deen. wanneer men
onder medici is ik heb den indruk
gekregen méér dan den indruk, vrijwel'
do zekerheid, dat bij een zoo uniek geval'
niemand veel aan zijn speciale studie had.
Ze zeiden allemaal: in zoo'n geval is ken
nis van den patiënt, voorzichtig en gevoe
lig manoeuvreeren in verband met alle
omstandigheden, alles waar het op aan
komt. En ik ken den patiënt; dus
bij zei het met nu heel goed ge
slaagden eenvoud: als toever-
trouwt, dan wil ik van mijs'BJ'
behandeling leiden. '""'4SfivVi7
(TFordf vervolgd.]
""-vt
