v
Vereen, van Nederiandsche Gemeenten.
BRIEVEN UIT BERLIJN.
Schiedamsche Courant
aaooi\r
Politieke en moreele isolatie. Vreemdelingenverkeer
en verkeerspropaganda.
TWEEDE BLAD De Sterrenhemel 14-21 Juni 1933 23 h MT (24hZT)
C EEP5TEKW
YOIIE MARI
Samenwerking van gemeenten»
Radio-Programma's,
Dictatuur cn lamst.
ïlet (op zich zelf niet bizolnder ver-
rassonkl) bericht, dat liet Internationaal
Olympisch üomité ia zijlui vergadering in
iWeenm geen wijziging gebracht heeft
in het vootrloopig besluit, de volgende
Olympische Spélen iia Berlijn te houden
zoadat dezie keuzo thans definitief is
hoeft in vele Duitsche kringen om op-
vaUcmkliepen. indruk gemaakt.
Om dit te begrijpen, moet men zich
vooa- oogen stellen, dat het Duitsche volk
er langzaam maar zeker achter begint te
komen, dat hot op het oogonblik in de
wereld vrijwel absoluut geïsoleerd' staat.
Politiek geïsoleerd dat ware nog te
verdragen en te veranderen. Morocl
geïsoleerd; dat is- vele grad'en erger.
Do Dailscher weet in het algomtv nog
niet, hoe groot ea hoe pijnlijk do/o Re
latie is. Er bestaat geen vrijheid Vaüi
drukpers on van andere meeningsuiüng in
Niet alleen zi.n alle
Duitscldand meer.
communistische en sociaaldemocratische
dagbladen, tijdschriften enz. verboden,
maar zulk oen verbod trol dozer dagen
voor oen periode vandrio maanden,
die blijkbaar niet afgekort schijnt te
zullen worden, een zoo conservatief cm
voor de llitlorbeweging steeds i'a het
strijdpcik gebeden orgaan der zware
industrie als do „Deutsche Allgemei'nie
Zeitung", die het zoo inu en da'n Inog
waagde, eeuigo criLiek tc uiten. En dit
verbad word uitgesproken naar aanleiding
van critische opmerkingen over de pio-
Italiaanscho politiek van de tegenwoor
dige njksregoeringl Waaruit wel blijkt,
hoe onaangenaam het der dictatuur ïn
Duilschland is, bij het volk twijfel te
doen opkomen aan de duurzaamheid van
de DuitschItaliaanse!® vriendschap, die
inderdaad', si'uds op Hcnganj'e en zelfs op
Oostenrijk geen staat meer te maken is
liet oenige houvast voor de ia Duitsch
land verschijlnemde bladen is gebleven
om dor bevolking wijs to makcia, dat van
oan absolute politieke isolatie nog niet
gesproken mag wonden.
Do moreele isolatie is bij het goedge-
loavig gebleven deel van het Duitsche
volk wellicht nog minder hekelnd'. Maas
zij is desondanks volkomen. Er is zeker
geen lainid', geen volle lor wereld, dat de
antisemitische maatregelen van de 'natio-
naabsocialistische omwenteling goedpra
ten wil on dat verzachtende omstan
digheden weet te vinden vooa* het wol
wreede „schooinschip-makem", waarvan
groate Duitsche geleerden, kunstenaars
uitvinders oh andere specialisten, niet
zelden vam wereldreputatie, dagelijks het
slachtoffer wouden. En dat de buitem-
werokl zooi ooi-deelt on veroordeelt, driagt
teui slotte langs allerlei kanalen toch tot
de Duitsche bevolking door.
Zoa hooft men i'a do Duitsche bladen
vrij uitvoerig kunnen lezen, welko golven
van vijandschap den Duitschön schrijvers
op de Pen-Club vergadering in Ragusa
togomoetstroiomden. De praclisehe uitslui
ting van. de groolo Duitsche journalisten-
organisatie, waartoe op bet congres van
het hoofdbestuur der Intematicmüo Journa
listen Federatie dezer dagen in Boeda
pest besloten weid, was uit de Duitsche
dagbladen echter niet te vernemen. Mier
had de Duitsche overheid' blijkbaar inge
grepen om te verhinderen, dat de ongun
stige berichten uit Ijet buitenland, een al
te groaton omvang aannamen. Terwijl
toch nauwelijks te vermijden zal zijn
dat het „Reichsverband d'er Deutschea
Press©" besluit, zijn lidmaatschap van de
„Federation Internationale der Journa
listes" officieel op te zeggen; oen feit, dat
ten slotte toch in geheel Duilschland be
kend zal moeten worden.
Zoo kom men ook het telegram niet
doodzwijgen, waarin Toscnnini aaln
mevrouw Winifred Wagner, die harer
zijds met dezen groaton dirigent evenzeer
als met Duitschlands dictator Adolf Hit
ler zeer bevriend, is, meedeelt, dat hij,
gezien do ontwikkeling der dingen in
het artistieke, speciaal het muzikale
Duitscldand!, waartegen liij onlangs met
vol© andere geniale buitenlanders reeds
geprotesteerd had, verhinderd' is zijn ha-
lotto na te koimeti om dit jaar in Bay-
routh te dirigeoren. Waarop Toscnnini
doelt, is duidelijk genoeg. Ifot nieuw© bo-
wlïnd iln Duitscldand houdt ook onder
do muzikale grootheden „opruiming" cn
Iduldt bijv. niet moer, dat eerste krachten
als de dirigenten Bruno Walter en Otto
Klemperer hier optreden, oE dat andere
jooidscho dirigenten, zangers, tooneclsp-
Iers en iias I rum cn tal i s t cm in Duitsche
randen contracten bezitten. Men kan van
een rns-artist als Toscalnini niet ver
wachten, dat hij zou weigeren, mot deze
collega's solidair te zijn, on moot het
3)ctreuren, dat can man als Richard
Strauss bereid gebleken is, in do bros to
springen. Moe groot Strauss als dirigent
oofe moge zijn, een „Ersatz" voor con
Toscani'ai is hij niet. Do spelen van Bay-
routh zijn zöniJ'er don gönialen Italiaan
geen internationale attractie meer, en do
Duitsclio natiolnaal-socialistcin zullen nog
eens ernstig betreuren, dat zij dooff hum
WOENSDAG 14 JÜNI 1933. No. 203G1.
radicalisme de geheele wereld', en zelfs
de Italiaanscho „vrienden", die van anti
semitisme niets weten willen, zoo tegen
ich in het harnas gejaagd hebben,
tiet is venler ook aan te nemen, dat
ten aiadero geweldige bron van inkom
sten ieja een machtige moreele factor voor
Duitschland, hot vreemdelingenverkeer, on
der de nieuwe omstandigheden zoor zwaar
te lijdon zal hebben.
Wij' hebben op deze plaats niet mede
gedaan aan de ophitsing in een zeker deel
der buitonlaindsclie pers tegen het inicuwe
Duitscldand, al was het alleen reeds om
dat, de 'eerlijkheid' gebood' te belichten, dat
do „Greuelcampagno" tegeLn het „Derde
Rijk" onbehoorlijke vormen had aange
nomen en mot d© waarheid niet in over
eenstemming to Iwengein was, Verbitterde.
Joodsclie en marxistische vluchtelingen
zijn, ten d-oeio uit persoonlijke maar voor
al ode uit politiek© overwegingen, de
hoofdschuldigen aan d'eze oneerlijke ainti-
propaganiJa geweest. Wij meenen ook'
heden, dat het onze plicht is er op te
wijzen, dat d© buitenland'sche zieke of
toerist, die in Duitschlaind afleiding of
genezing wil zoeken, zich 'niet doior zoo
genaamd© onrustige toestanden behoeft
te laten afschrikken om do eenvoudig©
roden, dat bet nergens in Duitscldand on
rustig is en vam een onaangename stem
ming jegdns buitcnlamhlsche bezoekers, die
zich niet ia Duitsehlamils bimliionlandseho
politiek mengen, Snot hot minste te be
merken valt.
Maar er is oen geheel ander argument
tegen het kometi naar Duitschlainkl. M en
heeft hier ingezien, dat onder d'e tegen
woordige omstandigheden het vreemde
lingenverkeer moor dan ooiit onmisbaar
is en wil au een propaganda op groolo
schaal beginnen, waarvoor men vooral do
in Berlijn gevestigde builenlaudsche jour-
nalisteti, die men reeds eein wis door
Beioren aangeboden beeft, noodig blijkt
te hebben, ÏS'iet weinige journalisten, heb
ben iatusschen geweigerd', een uitnooi-
iliging aan te nomen, waarop zij' ander
anidore omslandiglieden zeker gaarne zon
den zijd ingegaan. Voor hun argumenten
schijnt mij hot ©en ©n ander te zeggdn,
in de "eerste plaats willon zij hun jo©d-
scho lezers niet verbitteren door jjropa-
ganida voor toeristenverkeer in eön staal,
die don jood' als mönsch-tweede ldasse be
schouwt. Maar voorts komt het hun niet
juist voor, buitenlanders op Duitscldand
opmeikzaam to maken, terwijl tegelijker
tijd de Duitsch© regeering een grootsobo
propaganda maakt voor het blijven van
Duitsche reizigers.... in eigen land1
Verkeerspropaganda van internationaal
Karakter behoort op wederkom igbeid te
berusten. Er op te rekenen, dal hot bui
tenland naar Duitscldand gelokt zal wor
den, terwijl don Duitschers word't alge
raden (dn zelfs, waar het ambtenaren etn
beambten betreft, met bedreigingen^
bun geld naar het buitenland te brenger^
dat is toch waarlijk al te naiefl
En overigen®: is Duitscldand op het
oogonblik werkelijk een bizoinricrei attrac
tie? Gelijk gezegd: van onveiligheid of
onvriendelijke stemnvng is geeni sprak©,
do genezende kracht der tallooz© bronnen
is gebleven, ido schoonheden van do latt-
douwen dn do aantrekkelijkheden dei*
volksslammon zijn niet van politieke om-
wontioli'.igen afhankelijk. Maar als cul
tureel centrum is het Duitsche rijk voor-
loopig allesbehalve meer een middelpunt
dat lokt. De beste Duitsche zangers en
loomedspelcrs zijn in Weenon le genieten,
het Duitsche artistieke leven speelt zich
als 't ware onder edn wollen dekcin af.
Do Idictatuur heeft ook hier bet onver
mijdelijk gevolg gehad, dat de kunst zich
verbilterika en onderdrukt gevoelt. In. d©
bevolking liecrsckt, waar mem ook licen-
komt, een eenzijdige nationalistische
koorts Uan wel ©On schuw© afzondering
uit vroös vootr do denunciatie. Dc irotsclio,
vrooüijke stemming, die ons de nieuwe
overheid zoo gaarne wil opdringen, is
eigenlijk buiten de rijen dor idtxa-inatio-
nalistön nergens te vinden.
Waarom wij geloeven, dat de isolatie
eer toe- dan af zal inemem
En tocli ware bot zoo schoon, kon men
den DuitscheU vrienden weer vam harte
de hand reikend
ROLAND.
gen hun Kin opnieuw benoemden van GO
jaar en ouder te vervangen door jongere
leerkrachten en voor 3i,©t vervolg derge
lijke ook in liet belang van hot onderwijls
ongevvonsohte benoemingen le voorkomen?
Het Italiaanschc vlicgiiiigcskadei*.
De weofTsamstandigkedcm boven do Mid-
dellandsctoe Zoo waren Dinsdag zeer on
gunstig, zoodat het vertrok van (b,ot es
kader waleivliogluigen weer moest worden
uitgesteld.
Bijl do aanvaarding van hot commando
over liet eskader Ihield de minister van
luchtvaart Balbo in Orbetello oen Ideino
Uoospraak, waann hij do bij do luchtvaart
gevallenon hordadUt. II'ij zcide zich do
moeilijkheden der onderneming niet te ver
helen, maar Ibjij weet, dat blij op de vol
komen toewijding van al zijn ondergeschik
ten kan rekenen. Hij sloot met den fascisti-
sclien slrij'dgroot ,,A-Noi" (voor ons).
Crisis-crcdictbulp voor den middenstand.
De Ned, R. K. MiddenstandsbonU heeft
te Utrecht een landelijke vergadering ge
houden, waarin nu*. J. A, G. M. van llcl-
lenberg Ilubar de crisis crediethuip voor
den middenstand besprak. In deze verga
dering is een resolutie aangenomen, waann
do vergadering haar ernstige teleurstelling
uitspreekt, dat tot dusver door de regee-
nng nog geen beslissing is genomen" op
hel reeds in het najaar van 1932 door den
Noderlandschen Middenstandsbond gedane
verzoek om rechts lioeksche crisishulp voor
den middenstand door beschikbaarstelling
met garantie van het rijk van crediethuip
voor gezonde mid'denstandsondernemingen,
die door do crisis m moeilijkheden zijn
geraakt voor welk veizook sindsdien
nog heiliaalclelijk de aandacht dor regee
ring is gevraagd' constateert, dat do
regeering toch blijkbaar van oordeel is
dat niets mag worden nagelaten om ge
zonde bedrijven, die door de crisis worden
bedreigd, to ondersteunen, cn dat van
rijkswege getuige do wet lot stounver-
lccning ten behoeve van bollcntiekkers in
V
IAAHTTE KMKIIEB
0ME*JWEMMN
ZUID
•-VEHDS ®i
MARS
JUPITER G>.'
SAXUP-WUS ©I
SLcrreLijd 16 h 31 min. Dit kaaitj.e
is geheel maanloos; ziij is te 21 lh aomor-
tyld nog niet op deze week. Maïs en Ju-
pilei* slaan merkbaar verder nileen;
eerstgenoemde beweegt zioli nu met vrij
groolo snelheid in do riddling van da
laatste op ons kaartje voorkomende ster
van do Maagd. Jupiter volgt langzamer
in dezelfde richting.
een viertal gemeenten kapitaal beschik
baar moet worden gesteld' om dreigend
onheil ten gevolge van ineenstorting van
ondernemingen te voorkomen; verwacht dal
ook aan den middenstand de rechlstroek-
sche crisishulp met zal worden onthou
den, die in don tijd van mobilisatie en
demobilisatie in den vorm van crediethuip
is verleend en doet ©en klemmend beioep
op de regeering, om thans mot bekwamen
spoed een daartoe strekkend wetsontwerp
bij de Stalon-Generaal aanhangig te ma
ken.
De jaarvergadering.
In de gistermiddag in liet Jaarbeurs
restaurant te Utrecht gehouden algemeen©
vergadering vain de Vercemigitng van Ne
derlandse]® Gemeenten heeft do heer mr.
A. Koelma, secretaris van Alkmaar, een.
inleiding gehouden oim* het onderwerp
Samenwerking van gemeenten, met liet
ooig op de behoeften vaia den tcgenwoor-
digen tijd.
Sipr. geeft een overzicht van de ont
wikkeling der gemeentelijke weikzaamhcid,
waaruit blijkt, dat eeaierzijds de weigever
vooral sedert bet begin der eeuw in steed's
toenemende mate oip de gemeenten een
beroep doet om mede te werken aan de
uitvoering der rijkstaak, anderzijds de ge
meenten op eigen initiatief allerlei voor
zieningen hebban getroffen.
Spreker gaat vervolgens na in welk op
zicht de gemeenten in den loop dor jaren
lot samenwerking zijn overgegaan. Dit
blijkt vooral bot geval te zijin ten opzichte
van levering van gas, water on electrici-
teit. Verder kwam (vooa* de Warenwet)
in aanmerking de regeling van den keu
ringsdienst voer waren, terwijl sporadisch
tot stand kwam cön gemeenschappelijk
bouw- cm waning toezicht on een genees
kundig schooltoezicht. De wel neeft de
samenwerking gestimuleerd (Woningwet,
Vleeschkeuringswet, Besmettelijke Ziekte
wet, Arbeidsbcmiddelingswet 1930). De
gemeentewet .bevorderde daartegen voor
de onderwerpen, die lagen op het gebied
der autonomie, de samenwerking niet.
Vrijwel algemeen maakten de gemeenten
in deta loop der jaren gebruik van pri
vaatrechtelijke constructies i'n plaats van
te sluiten de publiekrechtelijke gemeen
schappelijke regelingen, die in de art. 121
on 12*2 (oud) der gemeentewet werden 1)©-
'doeld'.
In 1931 hoeft de gemeentewet op dat
punt oen nieuwen koers ingeslagen, waar
tegen spreker eonige critiek ontwikkelt.
Do vraag behandelende of samenwerking
meer zou kunnen en moeten omvatten,
IBINNEELAm
"Wachtgelders boven 60 jaar.
Mej. Groenewcg heeft aan den minister
van ondcrwïjfe, kunsten en wetenschappen
do volgende vragen gestold:
1. Is bet den minister bekend, dat
wachtgelders van GO jaar on ouder wor
den opgeroepen oin onderwijs te geven aan
scholen buiten Huur woonplaats?
2. Is dc minister .niet van meening, dat
uit de bewoordingen van hot vierda lid
van artikel 5G cior Lager Ondcnvijswe-fc
1920, zooals dit g'cle/icn moet worden tot
1 Januari 1937, terecht bij do wadbtgoldcrs
van GO jaar en ouder do verwacJiting kan
ontslaan ,dal zij', b'iji het bestaande over
schot van leorkradhten, niet meer zouden
worden aangesteld?
3. Is do minister bereid, zoo spoedig
mogelijk maatregelen Ie treffen om de te-
do samenwerking tusschem slad en platte
land on. die tusschen de plattelandsgemeen
ten'"-onderling en bovendien oen onder
scheid tusschen samenwerking op het ge
bied der autonomie en die waar liet geldt
wetsuitvoering.
Op hygiënisch terrein is er nog veel le
weinig samenwerking. Schooilartsandienst,
gezondheidsdienst, zai voel meer dan tot
'dus ver oen onderwerp van samenwerking
moeten rijn.
Ook tusschen plattelandsgemeenten on
derling is samenwerieng mogelijk en ge-
wenscht, door hol aanstellen van gemeen
schappelijke ambtenaren, medische enlcch
nische. Vooral het bouw- an woningtoezicht
worde behoorlijk geregeld. Men bescliou-
we het geheele woningvraagstuk veel meer
dan tot dusver in onderling verband'.
Zouden do gemeenten een rechtspersoon
lijkheid bezittend lichaam oprichten voor
Je financiering en. regeling van den volks
woningbouw, dan ware dit een belangrijke
stap vooruit Ook hel schoolvraagsluk zou
men meer in do groate lijn moeien be-
oordoelen en tot oplossing brengen door
oprichting van een schooldistrict.
Spr. wijst er op, dat in de eerstvolgen
de jaren meer dan ooit de vraag zal wor
den gesleld of d'e bestaande territoriale
decentralisatie inog wel past in dezen tijd'.
Er is aandrang tot liet vormen van doel
corporaties buiten verband met do ge
meenten; er is aandrang tot samenvoeging
van gemeenten. Dc gemeenten moeten do
handen ineenslaan willen zij de beteeke-
nis barer autonomie kunnen aantoonon.
Aan liet jaarverslag valn de vereeniging
ontloönen we:
Eet aantal leden bleef zich in een stij
gende lijn bewegen en op 31 Mei waren
944 gemeenten met 7.827.173 inwoners lid,
welk aantal 97.1 prooe.it van de bevol
king uitmaakt. Sedert do laatste jaarver
gadering zijli de omstandigheden voor de
gemeenten niet gunstiger geworden, in
tegendeel, dc vergelijking van d© uitgaven
voor de werkloozen en armenzorg toont
do lijn bewogen en dat daartegenover d'a
opbrengst van de belastingen voor de ge
meenten 'dein madeeligen invloed ondervin
den valn de conjunctuur.
De voorzitter besprak daarop do finaln-
cioele posities der gemeenten, waarbij
bleek, dat do taak vocw do gemeentebestu
ren omler deze omstandigheden zeer is
verzwaard. Spr. hoopte, dat er hij d'o noodi-
zakelijke inmenging welke bij de steun
aan 'de gemeenten door liet rijk niet kan,
uitblijven tocli zooveel mogelijk inaar zal
worden gestreefd om de autonomie der
gemeenten in stand te houden.
Als bestuurslid werden daarna gekozen
in do vacatures, ontstaan door het aftro
den va'n de heeren 0. F. Klaar, secretaris!
van Enschedé en mr. dr. W. G. 'A. vanl
Sonsbocclc, burgemeester van Breda (bei
den niet herkiesbaar), de hoeren mr. G.
Jansen, burgemeester van Hengelo (0.)
en A. Verdijk, burgemeester van. Eindho
ven e.i in de vacatures ontstaan door
liet aftreden van de heeren M. G. d© Kruijff,
burgemeester van Franeker en F. 0. vani
Lith, burgemeester van Veghel (de laatste
niet heikiesbaar), do heeren M,. G. do
Kruijff, burgemeester van Frameker en G,
M. Sulerius, burgemeester van Teteri.igcn.
maakt spr. een ouderscheiding tusschen aan dat deze zich nog steeds in stijgen-
DE GROOTS ANKERBOEIEN van de Wtlbei-
mlnahaven te Schiedam krijgen een frisco kleurtje.
Donderdag, 15 Juni 1933.
(Hilversum, 29G M.
A.V.R 0.-Uitzending.
8 u. Gramofeonplateo, 10 u Morgdnt-
wilijding. 10.15 u Gramofoionplaten. 10.30
u. Ensemble Rentmeester. 11 u Knipcur
sus kindeikleedimg. 11.30 u Ensemble
Rentmeester. 12.30—2 u Orgelconcert
Pierre Palla. Solisten: Ev. MiaJema, tenor
en Boris Le.isky, viool. 2.15 u. Gramo-
foonplaten. 3 u. Naaicursus 3.45 u. Gxar
mofaonplaten. 4 u. Voor zieken eu ouden
van dagen, door mevr. A'. van Dijk 4 30
u. Pianorecital door mevr. 0 A'gi-Jambor.
ïi. Voor de kind-eren. 5 40 u. Kovacs
Lajos en zijln orkest. Rcfreinzang: Bob)
Schol te. 6.30 u Sportpraatje Hi. Hollan
der. 7 u. Vervolg Kovacs Lajos 7.30 u.
Pielors: De Belgische en Luxomburgj-
sclio Arde!men. 8 u. Vaz Dias 8.05 u.
Omroeporkest ander leiding van 'A, vnia
Ra al te, met medewerking van Et. Bieb©,
tenor. 9 u. Mannenkoor „De Vereenigdie!
Zangers" Onder leiding van J. J. v d'.
Bos. 9.20 u Omroeporkest onder leiding
van A. van Raalte, mot medewerking vairü
W. Noske, viool. 1015 u. Zang door 10.
Bielio, aan den vleugel Egbert Veen. 10.30
u. Cornelius Codolban en zijil orkest. 11!
Vaz Dias. 111012 u. Gramofoonpla-
ten.
Ruizen, 1875 M.
8 u. K.R.O.
2—11.30 u. NO.R.V.
89.15 u. Gramofoenplaten 10 a.
Hoogmis. 11 u. Gramofocmplaten 12.15 u.
Orkeslconcert en Gramofoonplaten. 2 u.
Cursus Fraaie Randwerken. 3 u. Gramo
foonplaten. 4 u. Bijbellezing doer ds J,
Nauta, mot medewerking van mej. O. de
Jager, zang ön. F. Reijmerink, orgel. 5 u.
C'ellorecital J. Berkhout, met medewerking]
van Rie Beute, piano. 5.45 u. Oursust
handenarbeid voor d'e jeugd'. G.15 u. Le
zing. 6.45 u. Knipcursus. 7.15 u. NedJ.
CSln*. Persbureau. 8 u Ds. J. Hoekstra:
„Taak en doel van do vereen, voor N-ed'.
Herv. Geestes en Zenuwzieken te Amers
foort". S.20 u Zang door do Olu*. Getn.
Zangvoreeh. „Zon en Schild" ander lei
ding van Li. Keemink. 8 40 u. II'. rara
Boyen: „Do taak der kerk ön daarom
ook enzo taak". 9 u. Gramofooinplatem.
9.30 u. AVlamscbe orkestvereon ouder
lei'ding vam F. van Diepenbeek. Circa 10
Vaz Dias. 1111.30 u. Grainofoon(tartten.
DER x
WaMelïpc Irtgaschfouen.
Bureau */d Indusl'ieelefl
Eigendom o«den
No. 64222 -
