HET PROCES TE LEIPZIG. asm KABINETSRAAD TE LONDEN- Donderdag 21 September 1933. TE LM FILM-GLINSTERS. ERRES RADIO öBsie Jaargang. No. 20445 Te!. No. 68103, 68617 en 68923. Postrekening No. 5311. BUITENLAND Hel groote gebouw van liet rijksgcrcclhls- liol Ie'Leipzig, waar hedenmorgen te 9 33ur het door de geheele wereld met span ning verwachtte proces over den brand in het Rijlcsdaggebouw is aangevangen, bood in den vroegen ochtend nauwelijks een ander beeld, dan bij vroegere groote politieke processen. Wel valt hot op, dat de bewakingsmaatregelen voel scherper zijn Op bet ruime plein voor het gebouw wan delden reeds in den vroegen morgein groe pen pèracmon die belangstelling Iconen voor lien, die zich naar het gebouw begeven en in hot bizonder wachten op de komst van dc beklaagden, In hot gebouw zelf zijn tal van maatre gelen genomen. De visitatie is zoor streng. Vooral wordt naar wapens gezocht. Uitge breide maatregelen zijn genomen tem be hoeve van de berichtgeving. Ongeveer 30 telefooncellen zijn nabij de zittingzaal voor de pers ingericht. Voorbereidingen zijn ge- tioffen voor filmopnamen en uilzending van gedeelten van het proces per radio. Dc aankomst der beklaagden vond zon der incidenten plaats. Driemaal reed een gevangeniswagen, gevolgd door een met gewapende politiebeambten bezette auto, die binnenplaats van het gebouw op. Het binnenbrengen der beklaagden stond onder leiding van den commandant der Leipzigcr Selnipo, overste Iloeler. De groote zittingzaal loopt slechts lang' zaam vol, daar de toelating der perso nen, die kaarten bezitten, zeer voel tijd kost. Precies te negen uur werden do be klaagden binnengeleid. Op dje eerste bank neemt, geboeid en geflankeerd door twee politiebeambten, de hootdboldaagde, de Nederland.-dhe jonge man Marinus van der Lubbe plaats. In He hoofdverdachte, de Nederlander Marinus van der Lubbe. zijn blauwe gcvangeniskleeding ziet hij er bleek" uit. Ka hen volgen in gewone kleeding do medebeklaagden, dc Bulgaren, do journa list Dimitrotf, de student Biag.O'i Popoff en do schoenmaker Wasil Tancfl'. Als laat ste verschijnt, eveneens in burgcrklttoding, de vroegere ciommunislische Rijksdagafge vaardigde Ernst ïorglcr. Tegelijkertijd z'ijn ook de deskundigen, evenals de verdediger van Torgler, dr. Sack, en de toegewezen verdediger van Vau der Lubbe, dr. Seuffcrl, do zaal binnengeko men. Van dor Lubbe maakt een bijna to taal afwezigen onverschilligen indruk. Hij Li juorident van dc vierde strafka mer van hel rijksgerechtshof te Leip zig, clr. Uöngor, die de strafzaak te gen Van der Lubbe o.s. leidt. zit in elkaar gedoken en staart in de ruimte. Op de banken voor de rcgecringsverte genwoordigers bevindt zicli o.a. de rijks minister van justitie, dr, Frank. Achter de Janken der beklaagden zitten de (ei ken voor de builenlandschc beklaagden. To kwart over negen treden de leden van bet gerechtshof, met den senaate-presidcinl dr. Bünger aan hot hoofd, dc zaal binnen. Ziij worden met den Duilschen groet door de aanwezigen ontvangen. Onmiddellijk bij den aanvang legt de president, dr. Bünger, de volgende verklaring af. „Ik open do zaak tegen den metselaar Marinusvan der Lubbe en medebe klaagden. De buitengewone beteekonis van de ge beurtenissen, die den achtergrond van dit proces vormen, heeft ertoe geleid dat de kwestie van het onderzoek in 'dc pers van alle landen hartstochtelijk cn diepgaand is besproken. Men heeft meermalen getracht hot resul taat van het nog hangende proces van te voren reeds vast tc stellen. Het past echter niet, dat men niet oen vooropgezette mcening in een dergelijk pro ces ingrijpt. Dit was tot dusver nooit do gewoonte in de Duitsche pers cn ook nooit in de pers van andere landen. Do strijd der meeningen heeft echter geen invloed op die beslissing van bet gerecht. Een veroordeeling zal alleen plaats vinden c?p grond van d'e resultaten van het onderzoek. Slechts wat in deze zaal in behandeling komt heeft bcleokenis voor de beslissing van het recht. Niet alleen de openbare meaning van alle landen is zonder beperking toegelaten ook de verdediging der beklaagden is on voorwaardelijk vrij'. "Wanneer de toelating van een builen- landsehon verdediger niet heeft plaats ge had, dan moet met betrekking hiertoe wor den opgemerkt, dat volgons de wet slechte in uitzonderingsgevallen een dergelijke loe- lating zal (soil) plaats hebben cn hot bof hoeft in deze zaak geen aanleiding gc> zien tot toelating te beslissen. Want in dit bizondere geval moet, naar de overiui ging van het hof, niet uitsluitend bol be lang van den beklaagden gediend worden". Nadat deze verklaring onder doodschc stilte, was aangehoord, volgde het afroe pen van de beklaagden, uitsluitend door liet noemen van hun namen. Den beklaagden weid door de tolken medwleoling gedaan van do opening van het proces. Daarop Jaal president Bünger de noten van beschuldiging voorlezen. Alle beklaagden worden ervan beschul digd Ie hebben getracht de Grondwet van het Duitsche rijk met gewold te wijzigen, verder het Rijksdnggoboiw In brand te heb ben gestoken met de bedoeling onder be gunstiging van de bramlstichknig een op roer te veroorzaken. Van der Lubbe wordt er verder van beschuldigd te hebben ge tracht het Wbhlfalu'ts-Ant |e BerlijnNcü- kölln en het stadhuis van Berlijn in brand te steken. President Bünger leest daarop oen ver klaring voor van Van der Lubbe, dat hij het aanbod van de Nederlandscho advo caten, im\ Fr. Pauwels en M. Stomps, de finitief afwijst. Van der Lubbe verzekert, dat hij deze verklaring zonder eenigen dwang uit eigen beweging heeft afgelegd. Geruimcn tijd neemt vervolgens het ver- hooi' van den hoofdbeklaagde Marinus van der Lubbe in beslag. Ilij antwoord op dc vragen van den presi dent in do Duitsche taal. Van der Lubbe is 13 Januari 1909 te Leiden geboren. Zifn vader hoeft to Dordt een manufacturenzaak. In zijn jeugd was v. d'. L. in oen opvoodingsgosiichl te 's-IIer- togenboseh. Op de lagere school was hij ecu goede gemiddelde leerling. In 1.927 keerde hij naar Leiden terug, waar "liij het metsel a ars vak loerde. Hij verklaart, dat hij geen vast werk hoeft geluid' omdat or weinig werk was. In 1928 heelt liij een verwonding aan de oogen gehad. V. d. L-. kreeg oen inva- -Kditeilsrento, welke hem naar het buiten land werd nagezonden. Van 192S lot 1929 was hij voor 't eerst in Buitschland', daarna tijdelijk in Frank rijk. Destijds wilde hij over het Kanaal zwemmen. In het volgend voorjaar, im April 1931, had' hij hot voornomen met oen vriend' „oen wereldreis" te ondernemen. Destijds kroeg hij to Leiden een pas voor Europa on Azië. Docr den verkoop van ansichtkaarten voorzag hij in zijn onderhoud. V. d, Lubbe heeft geen toestemming gckrege'n tnnar Rusland te gaan. Do president constateert tegenover be weringen, dat dc foto niet vain v. d. L. is en dat de pasfoto door verd. is onder- teokend'. V. d. LI. bevestigt, dat hij van de ge vangenis uit met zijn familie in Neder land heeft gecorrespondeerd. m 1VH r j - gj jt' De zclel van liet rijksgerechlshof te Leipzig, waar het groote proces inzake den Rijksdagbrand hedenmorgen begonnen is. Het gebouw vertoont een typische ge lijkenis met liet Rijksdaggebouw te Berlijn. op welke wijze v. d'. L. naar Duilsebland' is gekomen. In verband hiermede wordt als getuige gehoord' de commissaris llcissig, die oen bnd'orzoiek hiernaar heeft ingesteld. Hij verklaart, dat de pas van v. d. L. in Nederland is verstrekt, doch dat dc be treffende beambten i'n Nederland -mot allo zekerheid hebben verklaard' de twee streep jes boven de u bij den naam v. d. Lubbe niet te hebben geplaatst Gel. beeft niet v, d'. L, gesproken over liet Klit, dal do foto met vier krammetjes was vastgemaakt. V. d. L. stond bekend als een gevaarlijk communist en men heelt alles god'aan om vervalsching to voor komen. De president komt dan tot het strafre gister van v«, d'. L. Do officier van justitie Werner spreekt den wonsch uit, dat den beklaagde vra gen zullen worden gesteld' over vroeger door hom ondergane straffen. Daar v. d. L. gom voldoende antwoord, gooit, wordt een rapport van do politie te Leiden voorgelezen. 'Hierna wordL van verzet tegen de po litie gesproken. Volgens liet rapport is v. d. L. zoor lieerschzuchtig. Ilij hoopte leider der communisten te won-don on trachtte onder de werkloozon aanhangers le vinden. In 't begin 1931 verminderde zij'n in vloed' en hij hoeft toon de-communistische parlij veriaion. Hij zou toen zijin wereld reis ondernomen. Bij is echter 'niet ver- lier gekomen dan Duitechland. Terugge keerd in Nederland, sloot Hij zich hij de internationale communisten aan. Wegens bedelen werd hij herhaald© ma len veroordeeld. Er wordt dan gepauzeerd. Voor het proces inzake den brand m den Rijksdag zijn 123 perskaarten uitge geven. Onder do toegelaten persvertegen woordigers bevinden zich 82 buitenland- sclic cn 41 Duiisehe journalisten. Belang rijke passages van het proces zullen op gramol'oonplalen worden opgenomen en \oor de Duitsche radio worden uitgezon den. Het proces zal ook worden bijgewoond door de vrouw van Torgler en door Iwoe sticibroers van Van der Lubbe. Gisteren heeft de Internationale Com missie van Juristen inzake do brandstich ting in het Rijksdaggebouw, haar conclu sies bekend gemaakt. Deze conclusies zijn de volgende: 21 September, In onze Oost vindt men onder dc overwegend agrari sche iiilmemsche volken een zeer levend' geloof aan waarschuwende tcekenen. De oud-bestuursambtenaar .1. Tidemau ver telt in liet Koloniaal Tijdschrift van volksgeloof in de landstreek Eurekang in West-Celebes. Vooirleokeiis zijn daar bijvoorbeeld: Als iemand op zijn weg een hand ont moet, die, zoodra hij c on persoon ziet, gaal zitten, is dit een goed toeken. Wanneer een muis uit het dak op iemands lichaam valt is dat een slecht teek en. Wanneer men 's nachts een kip hoort kakelen zal men geluk krijgen. Wanneer iemands bovenlip trilt wil dit zeggen dat hij spoodig boos zal worden. Droomt men dat men varkensrieesch eet dan zal men spoedig rijk worden. Het trillen van do oogleden wijst op oen naderend sterfgeval in de familie. Tot zoover d© mcdcdcelingen van den hoer Tidcman. Het verheugt mij, dat ik correspomd'eerende uitingen van Noder- landsch volksgeloof kan publieecren, die aantoonen, hoezeer gelijkvormig d'e volks ziel over de gansche wereld reageert op ondefinieerbare dilngen cn mystisclio aan doeningen. Ziet hier eenige staaltjes van Spakon- burgsch volksgeloof. Als iemand' op zijn weg een hond ont moet die, zoodra bij een persoon ziet, die Dc commissie lieett bevonden, dat Van der Lubbe geen lid is der communistische" 6 ,°P teil, is dii een goed toeken voor partij, maar veeleer een tegenstander. Geen enkel verband kan worden aan getoond tusscbcn de communistische partij cn den brand in het Rijksdaggebouw. Torg ler, Dimilroff, Popoff en Tanel'f moeten als onschuldig worden beschouwd. De documenten geven aan'eiding tot de meening, dat Van der Lubbe de misdaad met alleen kan hebben uitgevoerd, liet is zeer waarschijnlijk, dat de brandstich ters gebruik liqbben gemaakt van onder- aardsc.he gangen, die van het Rijksdagge bouw naar het huis van den Rijksdag- president leiden. Er beslaan ernstige gronden om aan te nemen, dat de brand is gesticht door ot ten behoeve van leidende persoonlijk heden der nationaal socialistische beweging. OOSTENRIJK. Reorganisatie van d' e r e g e e r i n g. Gisteren hebben voortgezette besprekin gen plaats gevonden lusschen den bonds kanselier cn den vioe-kanselier on bonds president Miklns. Besloten werd het ka- bineL-D Oil fuss to reorganiseer©!]. Deze re organisatie zal geschieden in den vorm van een kabinet van persoonlijkheden. Bondskanselier Dollfuss zal im bet nieu we kabinet ook de gclieelo leiding van de uitvoerende macht van don staat op zich nemen. de dressuur-lioedaiiigheden van zijn baas. Wanneer een dakpan uit liet dak op iemands hoofd valt is dat een slecht tceken. Wanneer men 's nachts een kip hoort kakelen moet men een slaappoeder nomen. Wanneer iemands hand' trilt wil dit zeggen, dat hij vooiioopig geen borrel moot drinken. Droomt men dat mem kalfsrollade eet, dan is men hongerig. Het trillen van liet linker-ooglid wijst op hot voorbij-komen van een aardig meisje. Ik hoop, dal de wetenschappelijke wereld aandacht zal schonken aan mijn medo- deelingon uit het Spakenburgsch volksge loof. Er ligt hier nog ©en groot terrein bloot. Besprekingen over de situatie der ontwapenings onderhandelingen te Parijs. Toenadering tnsschen Frankrijk en Engeland? Het k'ngolsclie kabinet heeft gistermid dag een zitting gehouden, die twee uur duurde en waar alle ministers, met uit zondering van den minister van financiën, den voorzitter van de privy council, Bald win, en den minister van handel, Runci- man, die niet in Londen aanwezig zijn, waren verschenen. Omtrent het rapport, dal Eden over zijn besprekingen in Parijs uit bracht, verluidt, dat het kabinet zeer onder den indruk was van de doelmatige, gema tigde en verstandige houding dor Frnn-iclie vertegenwoordigers. Beide regeeringen wa ren lot do conclusie gekomen, dat in geen enkele, nog overgebleven kwestie, een groote kloof bestond tnsschen haar opval lingen, De door Frankrijk in do controle- kwestie ingenomen zienswijze vormde na tuurlijk ecu nieuw element in de onder handelingen. liet was thans echter niet het oogenbük om te beslissen over af zonderlijke punten van liet totale onlwa- peningsprogi'iim. Men heelt zich derhalve de vraag gesteld, welke mate van ontwape ning thans bereikt kon worden en lino het clement der bowaponingsconlrolo in overeenstemming gebiachl kon worden niet het ontwerp der ontwapeningsovereen komst. Engeland komt in zooverre bet Amcrikaansche standpunt nabij, dat hol voor het geval, dat een proeftijd mocht worden voorgesteld, voorafgaande, tastbare toezeggingen over de mate van ontwape ning wil "verkrijgen, die na afloop van den termijn ten u'ilvocr zal moeten worden gelegd. Met betrekking tot den duur van den proeftijd wo«I bet kabinet medegedeeld, dal geen 'bepaalde voorstellen waren go- daan. Do genoemde tijden wisselden tus scbcn G maanden en 5 jaar. Hot Engel- sclio kabinet beeft in deze kwestie zijn stanndpunl nog niet bepaald. Hot hoopt, dat in Gcnèvc de mogelijkheid zal be slaan de kwestie te bespreken tnsschen Engeland, Frankrijk, Italië en Duilschland hoe de conlrolcvoorstcUcn m de ontwape- werkt en welke de verdere kansen zijn voor dc ontwnpcningsovci'Goukomst, aan welker tot standkoming de Engelsche poli tiek groote waarde hecht. Na bet einde der zitting van het kabi net werd' er in verantwoordelijke kringen den nadruk op gelegd, dat het Engelsche ontwapeningsvoorstel nog steeds het mid delpunt vormde der onderhandelingen en dat dit voorstel volkomen van krachtwas. Alles wat menschclijk slechts mogelijk is ter bereiking van con ontwapeningsover eenkomst zal men doen. De ontwapeningsovereenkomst moet d© onderloekening van alle mogendheden dra gen en een aanzienlijke cn werkelijke bij drage bevatten tot de wcroldointwaponing. Ofschoon toegegeven moet worden, dat moeilijkheden in den weg staan lieett het jongste contact toch een duidelijke aanmoe diging gegeven. Deze nauwe overeenstem ming lusschen Frankrijk en Engeland over de thans te bespreken punten doel hopen, dat Duilschland zal toestemmen. Do poli tieke veranderingen die in Duitechland heb ben plaats gehad mogen echter niet over liet hoofd worden gezien en met het oog hierop is liet geenszins verrassend dat do Fransche regecring en de Fransclio open- uare meening dubbel nerveus geworden zijn. Dit maakt de toestand echter moei lijker en meer belangrijk. De Engelsche regecring is van moaning, dat alles in het werk moet worden ge steld aangezien een niet tot stand komen van eon overeenstemming ver-gaand© ge volgen zou hebben. De kwestie der con trole, dio in de laatste dagen bizonder do aandacht getrokken heeft, is eigenlijk slechts een probleem van procédé en ma chinerie. Ln regeeringskringen is men van meening, dat de besprekingen over dit punt geen onoverwinnelijke hinderpaal zul len blijken voor oen algemeen ontwape- GEEN BETERE. Kap. ,,'t Lichtpunt'1, HoogsiraatlOB, Tsi. B6838 Vervolgens wordt behandeld de kwestie mngsovereenkomst kunnen worden ver- ningsoveroanstcmming. Een later bericht meldt: Blij" de beraadslagingen over de kabi- nelsreoonslruetjo is een pauze ingetreden, doch verwacht wordt, dat nog hedenoch tend de definitieve vorming van liet nieu we kabinet Dollfuss zal geschieden. Bonds kanselier Dollfuss, die, zooals bekend, ook alle uitvoerende bevoegdheden zal verlo- genwoordigen, zal aan zijn zijde een aan tal staatssecretarissen plailsen, en wel vo,or de veiligheid, den vroegeron veiligheids- directeur baron Karwinsky, als staatsse cretaris voor de legerzaken, den uit den wereldoorlog bekenden Schönbnrg llarten- slein, en voor de hervorming der grondwet den tot nu too met dezen taak belasten minister dr. Enders, als staatssecretaris voor landbouw dr. Gleissner. De Bund Oberland voor geheel Oostenrijk verboden. De aclie van den „Bond Oberland" is voor geheel Oostenrijk verboden on de averring van leden is strafbaar gesLckl'. In verband' met deze aangelegenheid zijn 22 personen gearresteerd, waarvan eenigen reeds tot arrest veroordeeld zijn. Polizeirat dr. Begus is wegens verdenking van mis bruik maken van zijn ambt tor beschikking gesteld van hel ï.andsgerichi. TSJECHO SLOWAKIJE. B e n c s j naar Rocmeni De Tsj'Ch'selie minister van bulienlnnd- sclio zaken, Benosj, wordt Zondag te Si- naja verwacht cn dair hij waarschijnlijk reeds den volgenden dag moet doorreizen naar Gcnèvc, vindt de bespreking van de drie ministers van buitcnlaiulsclic zakon der Kleine Entente plaats op 21 Septem ber, onmiddellijk na dc aankomst van Licnesj. Op den voorgrond staat de kwestie van de reorganisatie in de Donaukinden, Verder wordt wellicht een besluit geno men over de reorganisatie van den l»o* gen economischen raad der Kleine En tente. Onderhandeld zal ook worden over de vergrooting van den goeJeronruil der stalen. VEREEN. STATEN. V1 o otp rogram in a wordt onvoor waardelijk uitgevoerd'. President Roosevelt heeft verklaard', dat het vlootprograhima der Vereoidgd© Sta ten onvoorwaardelijk zal worden uitge voerd'. D© rogoering is niet v'an plan, een of andere beperking aan te brengen. De werkzaamheden zijd reeds aanbesteed. Deze'com ant verschijnt dagelijks, met uit zondering van Zon- on Feestdagen. Ms por kwartaal f2.— iranco per post f050. Prijs pof week: 15 ets. Afzon- dorliiko nummers 4 ets. - Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Adveitcntiëo voor hot eerstvolgend num mer moeten vóór oli uur aan hot Bureau bezorgd zijn, Zaterdags vóór 1» uur. ',;cu liopialdo plaats van advertonticn wordt niet gewaarborgd. BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 68103, 68617 en 68923. Prijs der Advertcntlën: van 15 rogoJs f 1.55; Iedere regoi meer f0.30; in liet Zaleidagnummer 15 i egels f 1.80, iedere regel meer 10.35. Reclames fo.75 por regel. Incassokosten 5 ets.; Eostkwitantica 15 ets. Tarieven van advoncntibn ij abonnement zijn aan het Bureau vor krijg baar. Dagclijkb worden tegen vooruitbetaling M--ino Aihcitentien opgenomen A IU.50 t/in. 15 woor den, f 0.75 t/m. 25 w ooi den. Hik woord meer 5 cent tot een maximum van 30 woorden. 's WocnsdaasKlei no Ad verten tién tot 25 w oor den f 0.25, nuts vóór Dinsdagavond Guur aan hot Bureau bezorgd. \s Zaterdags: Kleine Ad\crtcntiên f 1.00. indien olet vóór Vi ijUaga^ond G uur bezorgd. h=r Hedenmorgen aangevangen. Groote beianesteilmg en strenge controlemaatregelen. De levensloop van den hoofdverdachte, den Nederlander Marinus van der Lubbe. Het verhoor begonnen. Het contra proces te Londen. De conclusies der Internationale Commissie met Electro Dynamisclicn-Luidsprekcr Desgewensclit gem. betaling. INYENTA HAARDEN

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1933 | | pagina 1