BUITSCHLANÖ EN DE ONTWAPENING.
- - -
HET PROCES TE LEIPZIG.
l a d.
mssMmnemm
Vrijdag 22 September 1933.
EERS' E
ERRES RADIO
FILM-GLINSTERS-
bbste Jaargang.
No. 20446
Tel, No, 68103, 68617 en 68923.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 68103, 68617 en 68923.
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND.
v'on Neurath over de" Fransche eischen Eerst ontwapening,
dan controie op basis van rechtsgelijkheid.
In ecu interview, dat hijl had loogesiaan
aan deri Bcrlijiischcn correspondent van
do New-York Times, verklaarde Von Neu
rath o.a.
De Ameiikaansclio regeermg hoe tl op
do conferentie steeds aangedrongen op een
ingrijpende vermindering der bewapening.
Dat denkbeeld is door dc conferentie in
principe ook eenstemmig aanvaaid. üobias
heeft men nog niet tot overeenstemming
kunnen komen ever do vraag, welke wa
penen ais aanvalswapenen moeien weiden
beschouwd.
Duitscldand heeft' voorgesteld, de aan
valswapenen te definieeren als in heit wa
penverbod van het verdrag van Versailles.
Dal zou ten gevolge geluid hebben, dat
alle militaire vliegUr gen, aUjo tanks en
al hot zware geschut van meer dan
m.JI. zou zijn uitgeschakeld. Dc conferen
tie heeft echter het Duitsdie voorstel niet
aangenomen en nog geen andere oplos
sing gevonden, hoofdzakelijk doordat ecm-
gc zwaarbewapende landen, in bet buonder
Frankrijk, de grens lusschen aanvals- en
verdedigingswapenen zóó getrokken wilden
zien, dat Zij van hun eigen zware bewape
ning zoo goed als niets behoeven at te
schaffen.
Doer de pers van dezelfde landen, die
deze houding te Genèvo hebben aange
nomen, wordt met het slagwoord „geen
bewapening" geöischt, dal aan liet ver
bod van hel verdrag van Versailles betref
fende de malerieelo bewapening van
Duits'eliland niets zal worden veranderd.
De praotisehe beteekonis van dozan oisch
wordt bet best geïllustreerd door do vol
gende feiten: Duitsohland is niet sledhls
iedere militaire luchtvaart, maar ook het
bezit van luchtafweergeschut verboden. Zijn
buren, vooral Frankrijk hebben daarnaast
gewejdiigM moderne mililaiife luchtvloten
met talrijke bombardemenls-eskadcrs ge
bouwd, Daardoor bevindt Duilschland zidh
in een staat van volkomen weerloosheid en
van groote onveilghcid. Blijven echter de
andere staten in het bezit van iiun mili
taire luchtvloten, dan zou hot een onrodil-
vaardigo on derhalve onaanvaardbare
eiseh zijn, dat ons de eenig mogelijke ver
dediging tegen luchtaanvallen, n.l. door
vliegtuigen, zon worden onthouden
Duilschland heefl iiotzelfde recht op vol
liglieid als alle andere staten. Wel hebbcin
wij ons accoord verklaard, in overeenstem
ming mot bet plan van Mae Donald, dat
voor dc verwerkelijking van dit recht een
overgangsperiode moet worden in acht ge
nomen. "Maar in geen geval kan Duitsch-
land gedurende deze periode principioo'e
(lisoriininccringen aanvaarden. Dat zou on-
vereenigbaar zijn met zijn eer cn zijn na-
t.onale veiligheid.
Doelmatige ontwapcningsmaalrcgelcn zijn
de voorwaarden voor een conlrole die rust
op do basis van rechtsgelijkheid. Onder de
voorwaarden van rechtsgelijkheid en effec
tieve ontwapening is Duiischland bereid,
ook toe Ie stemmen in een periode en
automatische conlrole, wam aan Frankrijk
zoo groote waarde hccbi. De eiscb tot
oen eenzijdigo controle tcg nover Dui'sch-
land moet Dnitschiand echter met allen
nadruk afwijken.
Er wordt van gesproken, dat het aan
het bewind komen van do regoeringdlitlor
iedero ontwapening in de nabuurstaten van
Duitsdiland onmogelijk maakt. Daarom zou
eerst een controle moeten, worden ui'ge-
voerd om bet noodige vertrouwen te her
stellen, voordat werkelijke onlwapenings-
maatrogclen zouden kunnen worden geno
men. Die argumentatio moet ik bepaald van
de hand wtjlzen. Do nieuwe Duitscho ro-
F*«i;ng streeft niet naai- oorlog
SOVJET RUSLAND.
Overeonstemming Russiscii-
F rans eb handelsverdrag.
'Over de Russiseb-Fransclie ondcriiande-
lingen betreffende een handelsverdrag woiïl't
medegedeeld, dat de Russische vertegen
woordigers liet over do vo'gendo punten
met de Fransche gedelegeerden eens zijn
geworden
1. 'Rechtspositie van de Russische han-
delsvcrtcgenwoordigers in Frankrijk2.
recht van nederzetting der beide stalen3.
scheepvaart en verzekeringswezen; 4. er
kenning van liet monopolie van buiten-
landsclien handel; 5 do scimklon, die van
voor den oorlog dateeren, zullen in- liet
verding niet worden genoemd.
CUBA.
Wilde o O h o t p a r t ij e n n
Havanna.
Do toostanci op Cuba is wederom ver
scherpt. In de straten van Havanna heb
ben ernstige schietpartijen plaats gehad.
Ter versterking dor politie moesten taxi's
worden gebruikt, die met soldaten wor
den bemand cn die door de straten par
trouilleerden. Amerikaanse he onderdanen,
die m bet binnenland wonen, hebben zich
aan boord begeven van do Amerikaan-
sche oorlogsschepen. In oen reeks steden
en dorpen in bet binnenland is een malaria-
epidemie uilgebroken, die ten gevolge van
den gebrekkigen sanitairon toestand nau
welijks bestroden kan worden.
POLEN.
Hel bezoek van minister Beclc
in P arijs.
De besulfaton van het bezoek van mi
nister Deck in Parijs worden iin do dag
bladen mot levendige voldoening ontvan
gen. De officieuze Gazeta Polska goefi
uiting aan vreugde over liet nauwer war
den dor samenwerking tusschen do beide
landen, waarbij bet blad editor aainfoo
kent, dat welvcrstaan do houding van
Polen tem opzichte vnux het viormogcind'-
hodeinverdrag ongewijzigd blijft. De afge
vaardigde Stronski schrijft Ln de Kurjer
Warzawski, (laf de gematigde reehlsehe op
positie overtuigd is, dat bet bezoek er
toe zal bijdragen verhelderend te werken
voor do openbare tneeniing en do kunst
matige wolken te verdrijven, die laat-
stof ijk samengedreven werden rand do
PoalschFransche betrekkingen.
OOSTENRIJK.
De
Hoi mwehron" en hot Vader
land s oh o f r on i.
De leider van den „Heimatschutz", vorst
GEEN BETERE.
Kag. ,,'l LicMpunf, Hoogslraal 109, Is!. 8883S
teil. In 1904 promoveerde hij tot doctor.
Van 1904 tot 1915 was Van Dort conser
vator aan 's rijks museum van natuurlijke
historie te Leiden. 'Op 1 Jan. 1915 went
hij directeur van die stichting. Van 1920
was prof. Van Dort buitengewoon hoog
leeraar te Leiden.
Slot van de zitting van gisteren. Onderzoek
naar Van der Lubbe's politieke gezindheid.
Eigenaardige houding van den Nederlander.
DUITSOHLAND.
Communifjisehe activiteit.
In Dortmuna is ecnige dagen geleden
een districtsleiding der communistische
partij ingericht. Naar bet schijnt betreft
het bier, naar de slaalspoliUe-aEdeclmg Dort
mund mededeelt, een verplaatsing van de
districtsleiding Essen naar Dortmund. Uiter
lijk bleek deze reorganisatie uit een ver
hoogde propaganda-activiteit der communis-
tisclic partij m het (Tistriclt Dortmund. Het
~js de staatspolitie gelukt tot dusverre 10
Sreutcndo 'functionarissen van de nicuwo
„districtsleiding te nrrosteeren. Uitgebreid
rmalorïaal werd in beslag genomen. Uit de
^vetbooron bleek, dat de reorganisatie m
•"geheel Dortmuna en de naburige plaatsen
reeds ten uitvoer was gelegd.
Het Oud'c Tos tam ent
on-Du i tsck?
Do regeeringspresidont van Slees wijk, al
dus weet de a.-r. Rotterdammer tc melden,
deelt liet volgende mode:
Bij hot onderzoek, en do bostudeering
van hot godsdienstonderricht, hebben mijn
deskundigen vastgesteld, dat daarbij nog
Steeds het ton ofier brengen van Isaiic door
den aartsvader Abraham, behandeld' wordt,
'Ongeacht de wijzigingen, welke binnen
kort in den eud-testamentischon status van
het leerplan der schoten zullen worden
aangebiyehl, bepaal ik, d'at genoemd ver
ban! van bet leerplan moet worden ge-
sciirapt. om (al liet daaruit sprekende Cïcds-
luywji om litscli is.
Brief van Van dei' Lubbe's
familie aan Von
Hindenburg
Tegen twaalf uur werd do zitting van
liet Hooggerechtshof to Leipzig heropend.
Aan de orde was liet vordcro onder
zoek van tiet verleden van Van dor Lubbe.
In hot bizonder wordt gesproken over zijn
talrijke omzwervingen door Duitsclifamd en
Hongarije, alsmede over zijn pogingen om
maar Rusland tc komen.
Door een reeks verdere gotuigenver-
hoosron wordt het geval BargeVain der
Lubbe opgehelderd als een persemdnver-
wisscling. De vroegere soe.-dem. burge
meester Keil te Brockwitz hoeft op den
dag voor do laatsto Rijksdagverkiczingcm
met leidende soc.-dcm. partijgenootan over
liet geval gesproken, fn soc.-dem. Ides-
pamfletten werd' daarop de kwestie zoo
voorgesteld', als had- Van der Lubbo over
macht bij1 nat.-soc. te Brockwitz, resp. to
Soernewitz. De reizen vain Van der Lubbo
worden dan verder besproken, vooral do
laatste mis in Februari 1933, die hem
naar Berlijn voorde.
Aan het slot van de zitting vain giste
ren wordt de politieke gezindheid vain Van
der Lubbe behandeld, die in Nederland
communistisch jeugdleider is geweest, maar
uit do partij trad, omdat hij geen leidende
functie kreeg. Van der Lubbe uitte zich
ook vorder slechts zeer aarzelend en sprak
zlidizolf soms tegen. Herhaalde malen
moet de president hem waarschuwen, om
dat hij lacht.
Even voor half drie sluit do president
d'o zitting en verdaagt 'de behandeling tot
hedenmorgen.
Over de persoonsverwisseling tusscbcm
oen zekeren Barge en Van der Lubbe
wordt nog gemold.
Na d'e behandeling van do reizen van
Van der Lubbo vroeg do president ver
dachte, of hij zich wel eens voor nat.
socialist had' uitgegeven, om zoo onder
dak to krijgen. Van der Lubbe ontkende
d'it. De getuige Lindner, ambtenaar voor
social o zarg, verklaarde dat een burge
meester had' gezegd', dat Van der Lubbe
eens een inacht had doorgebracht in de
woonplaats van d'en burgemeester. Ge
tuige vermoedde toen, dat deze „Van der
Lubbe" dezelfde man was, die ook te
Brockwitz aan een nai-sociaJist onderdak
luid' gevraagd, bewerende, dat hij ook nat.
de zank toen om- zich brengen.
derzochl en is lat de conclusie gekomen,
dat men Van der Lubbe had verward mot
een zckoren Barge, die voor zijn bcdrie-
gelijbe handelingen is gestraft.
Namens de familie van v. d. Lubbe
verzoekt men ons het voigondo te pu-
bl ice eren
De familie van ilarinus van der Lubbe,
hoofdbeklaagde inzake bet proces betref
fende do Rijksdagbrand, heeft mot onlstei-
temis kennis genomen van de in de pers
verschenen berichten, waaruit blijkt, dat
d'o dringende brief der familie, waarin zij
aandringt op aanvaarding van mr. Stamps
als verdediger, door de Duilsclie autori
teiten niet aan Alarimis overhandigd is
met het gevolg, dat Ilarinus, die wantrou
wend staat tegenover elke hem opgedron
gen verdediging, ook dezen verdediger af
gewezen lioeft. Zij beeft daarom hol vol
gende telegram aan rijkspresidemt Von Hin
denburg gezonden:
„Ersudien dringlichst Ihro Vcrmittlung
beim Roiehsgericlit Leipzig, darnit unsreni
Verwandten Ilanlims unser Brief betrefrs
Vortoidigung durcli mr. Stomps noch ausge-
hiindigt wird wodurdi sein Alisstranen
vorsdiwindem nnd er mr. Stomps akzep-
tieren wixd'.
fin namen der Familie Van der Lubbe
w.g. J. Peuto".
(Verzoeken dringend' uwe bemiddeling
bij liet Rijksgerecht Leipzig opdat onzen
bloedverwant Marinas ons sclirijven be
treffende verdediging door mr. Stomps nog
overhandigd wordt, waardoor zijn wan
trouwen verdwijnen en hij mr. Stomps
aanvaarden zal. Namens de familie Van
dor Lubbe, w.g. J. Peute).
Het proocs te Leipzig wordt door pers
en publiek in Engeland met de grootste
belangstelling gevolgd'. Do b'.aden brengen
ond'er groote koppen, zooals „Het meest
scnsaüoneelo proces sedert de Droyfus-
affaire" kolammenlange berichten over d'e
zittingen. Vam der Lubbe wordt vergele
ken mot d'en Engelscben Guy Fawko's, die
eenigo eeuwen geleden liet parlement in
d'o lucht wilde doen vliegen.
Do liberale "Star" schrijft, d'at hol pro
ces beslissend' is voor het oordeel, dat
d'o wereld' over "de Duiische rechtspraak
zal hebben.
Indien men de vaste overtuiging krijgt,
dat het recht in Duitscldand onpartijdig
wordt gehandhaafd, dan zal dat groote
politieke voordeden voor Duitscldand mot
Siarlieraberg, heeft oen bevel uitgevaardigd,
inhoudende, dat de Heimatschutz tot na
der order niet aan bclaogingon van liet
Vailerlanilsc.be Front zal deelnemen.
EGYPTE.
Sidkoy Pasja afgetreden.
Do Egyptische premier, Sidkoy Pasja,
is afgetreden. Sedert de beroerte, die bij
in Januari gehad hooft, laat zijn-gezond
heidstoestand ie wenschon Over.
lleeds oen maand lang liad de premier
dan ook liet voornemen af te troden. Itot
is mogelijk, dat hij ook de leiding van
zijn partij zal neerleggen.
ONTWAPENING.
Do Engelse li-F ransoiic
besprekingen.
Simon en Eden zullen vanmiddag te
Parijs aankomen.
Te Londen heerscht de meenmg, dat met
aüeen de eontroickwestie in deze dagen
een belangrijk onderwerp van de bespro
kingen is geweest. De Engclschc rogeenng
heeft, naar verluidt, nl geïnformeerd bij
de Fransche vertegenwoordgers, lot welke
ontwapeningsmaatregelen Frankrijk bereid
zou zijn.
(xEMMGrD NIEUWS,
Lijk gevonden,
lil de bosschen to Kessel (L.) is bet
lijk gevonden van den zwerver L. v. d.
li., uit 's-Hertogcnboscli afkomstig.
Verdronken.
Bij Alblasserdam is liet 7 jarig zoonlje
van L. in de Noord verdronken.
Autobotsing.
Te B aarn.
Te Baarn geschiedde een botsmg tusscficn
een zandauto en een luxe auto, die uit
een zijweg kwatn- De luxe auto werd ern
stig beschadigd. In deze auto zat de mu
sicus Jacob Hamel, uit Amsterdam, die
ecnige snijwondon en een rïbknenzmg be
kwam De chauffeurs van beide aulo's ble
ven ongedeerd.
Bolersmokkclarij.
Te Weert is een vrouw aangehouden,
die in een kinderwagen 18 K.G. fraudu
leus ingevoerde margarine vervoerde.
Diefsial van bankbiljetten.
Te 's-Gravenhagc is gisteren aangehou
den een 21-jarige bewoonster van het
Groenewc-gje, die ten nadeele van een be
woonster van de Groot Herloginuelaan zich
zou hebben scbukhg gemaald aan diefstal
van 2 bankbiljetten van f 100.
Een bewoner van den Stationsweg te
's-Gravenhagc heeft aangifte gedaan van
diefsial van een bedrag van f200 aan
bankpapier uit een geldkistje, hetwelk op
zijn kantoor stond.
Ernstige aanrijding.
Te Afferden is do 15 jarige jongen J. II.
door een auto aangereden en ernstig ge
wond'.
Kerk cn SchooL
Prof. dr. E. D. van Oortf.
'Op 5G-jarigen leeftijd is overleden prof.
dr, F- D. van 'Oort. Dr. van Dort werd
geboren te Bameveid, hij bezocht delI.B.S.
te 's-Gravenliage en studeerde daarna plant
en dierkunde aan de Le-'dsche umversi- schoren, en met een sigaar
22 September.
Er is een gek geval, waarmee ik, onder
ons gezegd, lióél erg verlegen zit. Dat ia
dit: in een artikel van prof. dr. Roels,
directeur van het Psychologisch Labora
torium der Utrechfsche Universiteit, lees
ik, dat bij een onderzoek door een der
medewerkers van den professor, met be
hulp van een aantal zorgvuldig geijkte lests,
naar bet begiipsvermoiren van pi.m 11.000
jonge mannen van 19 lot 20 jaar ingesteld,
bleek, dat 31 pet. op een verstandelijk
peil stond vni een kind van ten hoogste
11 jaar. Bijna 19 pot. slond' op bel niveau
van kinderen van 11 lot 13 jaar; ruim
20 pet. op dat van kinderen van 13 tot 15
cn 15 pet. op het niveau van kinderen
van 15lGVs jaar.
Zon men deze onderzoekingen herhalen
op oudere individuen, zoo zegt de hoog
geleerde, die géén. kind is, dit is in het
buitenland geschied dan worden deze
percentages eerder nog iets ongunstiger.
De conclusie, die uit deze onderzoekingen,
kan worden getrokken, is da.n ook, dat,
als men het publick met zijn annonces,
advertenties, plakkaten enz. wil bereiken,
men goed doet liet toe te spreken op een
wijze, die niet gaat boven het lievattings-
verniogen van kinderen van 15 tot 16 jaar;
veiliger nog is liet zich van een zeggings
wijze to bedienen, die ook kinderen \am.
9 tot 13 jaar kunnen begrijpen, wa'nt 50
pet. onzer bevolking komt in verstandelijke
ontwikkeling niet boven die van kindereu
van 13 jaar uil.
En nu zit ik met mijn goeie gedrag en
met mijn goeie óf kwaaie stukjes.
Dat is bet 'm nu juist.
Begrijpt u het al
Wat dit Roelsiaansche, allerakeligste be
richt voor óns volksvoorlichters, volks-
opheffers, volks piciziordoencrs betóékent?
Kijk eens:
Of mijn stukjes vallen niet in den smaak.
En dat is natuurlijk direct al verschrik
kelijk. Dat is begrijpt u ook wel i
bet ergste wat een krantenmeneer kan over
komen.
(Nog erger dan dit ergste is: als de
kranten zijn niet in don-smaak vallende-
stukjes niet eens opnemen, heeft-io geen
boterham met 'n stukje komijnekaas).
Of mijn stukjes vallen wM in den smaak
en dan.dan zogf pr. essor Roels
dan schrijf je voor kind en van 15 tot
16 jaar. Dan schrijf jp voor menschcn,
nou jadie niet direct idioot zijn
maar toch wèl een tikkeltje achterlijk
en zoo
Dat is nu ook niet zóó prottig om te
hooren, voor al jo geploeter en gezuig en
geknabbel op je vulpenhouder.
U moot het niemand vertellen, maar ik
heb een klein plannetje: als ik nu tóch
stukjes voor kinderen moet schrijven, doa
ik dit liever inéóns, direct, op 't kind af.
Ik ga redacteur van een kindercourant
worden. En ik heb zoo'n voorgevoel dat
u me over eenige maanden zult tegen
komen als een lieve, gezellige, vriendelijke
raadsolnedaetricotante Lize, slecht ge-
Dt»D uin'Mit vüiacliijnt dagvlijks, met uit-
zoudering van Zou- en Feestdagen.
pr»3 nar kwartaal f 2.-franco per post
f<> in J. Prij3 per week: 15 cts. Afzon-
dcrlxiko nummors 4 cts.- Abonnementen
wol-den dagelijks aangenomen.
Advertentien >oor liet eeistvolgend num
mer moeten vóór oil uur aan bet Bureau
bcïoigd zijn, 's Zati'idags vóór uur.
Eon bepaalde plaats van advertentien
wordt niet gewaarborgd.
Prfja der Advortentièn: van 15 regels f 1.55;
iedere regel meer f 0.30; ln het Zaterdagnummer
15 regels f 1.80, icdero regel meer f 0.35.
Reclames f0.75 per regel. Incassokosten 5 ets.;
postkwitnntius-15 cts, Tarieven van advortentión
bij abonnooient zyn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks woiden tegen vooi uitbetaling Kleuio
Athortoijtien opgenomen i f0.50 t/m, 15 woor
den,sf 0.75 t/m. 25 w ooi den. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 wooidonu
's Woensdags? Kleine AdtorlonÜbn tot 25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 0 uur aan hot
Bureau bezorgd.
'b Zaterdags: Kleine Advortentión f4.00, indien
niet vóór Vnjdagavond uur hororgtL
VOOR HET RIJKS GERECHTSHOF te Leipzig ia Donderdag onder buitengewone belangstelling de behan
deling aangevangen van het strafproces inzake het stichten van den brand in het Rijksdaggebouw te
Eerlijn op 27 Februari van dit jaar. Een overzicht in dc zaal. Links op den voorgrond de hoofdbeklaagde
M. v. d. Lubbe (x).
met Electro Dynamisclicn-Luidsprclter
Desgewonscht gem. betaling.
NVHNTA HAARDEN
tl «f1
