VERKIEZINGSREICC VAN HITLER.
WIJZIGING VAN DE CRISIS-INVOERWET
DE BRANDSTICHTING IN DEN RIJKSDAG
Woensdag 23 October 1933.
ERRES rads®
86ste Jaargang.
No. 20474
Tel. No. 68103, C86I7 en 68923.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. è8103, 68617 en 68923.
Postrekening No. 5311.
EERSTE BLAD.
Drankwet.
Hinderwet
BUITEN LA NU
GEEN BETERE.
Mag, „'t Lichtpunt''. Hooostfaat iÖ9. Iel. 6BB38
Het douane-verdrag met Duitschland. Vermindering
rechtbanken en kantongerechten. De Tweede Kamer
heeft gisteren schoon schip gemaakt.
Weer bijeen op 7 Nov.
De tasschen van Torgler. Dimitroff jaagt een
getuige in het nauw.
Dom courant verschijnt dagelijks, mot uit-
vonderinK van Zon- en Feestdagen.
Prijs por kwartaal f 2-; franco per post
f2 60 JMie por weok: 15 ets. Afaon-
dorUiko nummers i de. - Abonnementen
worden dagolijks aangenomen.
Advei tontidn voor Uet eorstvolgond num
mer moeten vóér elf uur aan hot Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór uur.
Een bepaalde plaats van advertentiSn
wordt niet gewaarborgd.
iGHIEDAlSCHE COURANT
PrfjBder Advortenttën; vnn 16 regels I 1.55;
ledeie legul meer f 0.30; In liet Ztittrdagnuuuner
15 regels f 1.80, iedere regel rneor f 0.35.
Reclames f0.75 per regel, Incassokosten 5 cts^
postkwitantieslö ets. 'iarieven van advertentièa
bij abonnement zijn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentién opgenomen fü.50 t/m. 45 woor
den, f 0.73 t/m. 23 woorden. Elk woord meer
6 cent tot een maximum van 30 woorden.
's Woensdags: Kleine AdvertentiSn tot 25 woor
den f 0.23, mits vóór Dinsdagavond 0 uur aan bet
Bureau bezorgd.
'a Zaterdags: Kleine Advertentiën 44.00, Indien
niet vóór Vrijdagavond 0 uur bezorgd.
Bij ol krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere officicele af- en
aankondigingen cn kennisgevingen van hel
Gemeentebestuur.
Burgemeester on Wethouders van Schie
dam, brengen Lor openbare kennis, dat
bij hen is ingekomen een verzaak van P.
B. DE. SNAIJ liR, alhier om een verlof B
voor den verkoop uitsluitend van alcohol
vrijen drank voor gebruik ter plaatse van
verhoop in do bcncden-hoeklocaliteit van
het perceel, gelegen aan de Fabrislraat
99a; en
herinneren ,dal binnen 2 weken na deze
bekendmaking tegen het verleenen van tot
Verloif bij hun College schriftelijk bezwaren
kugncn worden ingebracht.
Schiedam, 25 October 1933.
Ingekomen zijln verzoeken vain:
1. De Suikerwerkcnfabriek D, O. V. O.
icxm vergunning tot uitbreid ng van de fa
briek van suikerwerken in het pond Wes-
terkade 24a, kadaster Sectie M. no. 4823,
met 5 electromoloren van rosp. 1 van 3,
3 van 1 en 1 van 0.5 P.K., drijvende een
ventilator en diverse arbeidswcdrtu'gm;
2. J. Gr. VAN DORP om vergunning tot
(oprichting van een slachtplaats van rund
vee en varkens, mot oen stoomketel van
5 M2. verwarmingsoippervlak, in het pand
'Noorcivest 117, kadaster Sectie A no.
1726;
3. L. LIPS am vergunning tot oprichting
van een stoomwasch- on s t rij k in richting in
het pand Westvest 40, kadaster Sectie C,
no. 447, met een stoomketel van pl.m. 20
8VI2. verwarmingsop'pervlak en een stoom
machine van 8 P.K., drijvende 4 wasdh-
machinos, 3 centrifuges. 2 pompen, 1
man cel, 1 strijkbank en 1 compressor;
4. De N.V. WILTON-FIJFNOORD omver-
gunning tot uitbreiding van do machinefa
briek en scheepswerf ap bet buitenland van
Klein BaLvberspolder te Schiedam, kad'as-
ter Sectio N, nas. 382. 333 cn 387, door:
I. Uitbreiding van de machinehal door
bijplaatsing, verplaatsing en verwijdering
van diverse eletóromotoren en arbridswerk-
tuigen, in dier voege, dal daar'n alsdan
aanwezig zijn19S eloctromotoren van to
taal 1524.6 P.K., dienende voor centrale
verwarming en liet drijven van diverse
zaagmachines, draai- st'ijp-, steek-, boor-,
frais-, cn schaafbanken; 2 doriig'on's loop
kranen (bevattende resp. 4 c.m. van totaal
123 P.K. en 4 e.m. van totaal 104 P.K-);
2 Vijf ienton's kranen (bevattende resp 4
e.m. van totaal 67.5 P.K. cn 3 e.ru. van
totaal 51 P.K.); 2 vijlfton's kranen (beval
lende resp. 3 e.m, van totaal 20.3 P.K. en
3 e.m. van to'aal 26 P.K,); 2 drietons kra
nen (bevattende elk 3 e.m. van totaal 24
P.K.)benevens diverse giet-, ontlaat-, hnr-
dings- en smeedovens.
II. Oprich'ing van een "'torzinkerij' mot
diverse zwavelzuur- en amrnoninkreservoirs
een vorzinkoven mot 4 o'icbranderseon
clcctrcnnotoT van 3 P.K., drijvende ren
ventilator; en een drieton's kraan met een
electromotor van 5 P.K.
Deze verzoeken Zijn met do bijlagen op
de Secretarie dor gemoeide ter visie gelegd,
Op Woensdag, don 8 November 1933
des namiddags Ien 2 ure, zal Ion Raad-
huizo gelegenheid worden gegeven om be
zwaren tegen het toeslaan van die verzoe
ken in te' brengen en die mondeling 'of
schriftelijk toe te lichten.
Gedurende drie dagen vóór hei iïjisfp
hierboven genoemd kan op de secretarie
der gemeente van do schrifturen, die tor
zake mochten z'ijin ingekomen, kennis wor
den genomen.
Volgens de hes'aande jurisprudenlie zijn
niet Lot beroep op oeno b s'issing mgevolge
de Hinderwet gercchligd zij1, die niet over
eenkomstig art. 7 dier Wet voor hel Ge
meentebestuur of een of meer zijner 'oden
zlijn verschenen, teneinde hun bezwaren
mondeling toe te lichten.
Schiedam, 25 October 1933.
3137 116
middag zijn beraadslagingen voortgezet en
de voorzitters der fractie ontvangen.
De namen vari de ministers Chaulemps
en Sarraut worden veelal genoemd als ka
binetsformateur. Outsider is de vroegere
president Doumorgpe. Deze zou de oenigo
zijn, die een nationale concentratie zou-
kunnen bewerken.
Ook in de beschouwingen over de ka
binetscrisis van heden, noemen de Parij-
scho ochtendbladen den voormaligen mi
nister van koloniën, Albert Sarraut, als
moest waarschijnlijke candidaat voor de
vorming van oen nieuw kabinet. Men acht
liet mogelijk, dat Lebrun hem in den loop
van vandaag zal opdragen onderhandelin
gen te openen voor de vorming van een
nieuw kabinet.
Sarraut is reeds zeer dikwijls minister,
doch nog nooit hoofd van een regeering
geweest. Met zijn broer Maurice Sarraut,
die evenals hij senator is, behoort hij tot
de meest geziene personen uit de vad. soc.
partij. Hij is rcchtscher dan Daladier.
Er mag slechts een officieel communiqué van
gepubliceerd worden.
ligt in lief vermoorden van drie Japanschei
marinesoldaten in Augustus van dit jaar
door leden van deze bende.
JAPAN.
Civiele luchtvaart.
Het Japansche kabinet heeft besloten
2% milJioen Yen beschikbaar te stellen
voor de uitbreiding der Japansche ziviele
luchtvaart. liet goheelo net der Japansche
met Electro Dynamischen-Luidsprekei
Desgewensclu gein betaluu. -
NVL'NTA HAARDEN
Gisteren beeft Iliüer in 'het Sportpalast
te Berlijn de verkiezingscampagne, in hoe
verre men in het huidige Duhsohland nog
Van een campagne kan spreken, ingezet
met een groote rede. die door middel van
microfoons werd verspreid, zaod'at onge
veer zestig zalen met menscheia de rede
hebben gehoord.
Echter word slechts een officieel com
muniqué van den inhoud vers trekt, geen
verslag dus. Wijl laten dit offieieole sluk,
tor typeering; hieronder volgen:
,.In zlijn groioto redevoering wierp do
leider ter inleiding eon Mik terug öp het
sc-ntslaan van het verdrag van Versailles en
zljjn gruwelijke gevolgen voor het Duilsc'he
yolk en geheel Europa. Hij zotte uitoen,
dat Duitschland de wapens gestrekt had
in vertrouwen öp de plechtige toezeggingen
fler tegenstanders en zette op indrukwek
kende wijze uiteen, waarom dit verdrag
niet tot pacificatie van de wereld, maar tot
vereeuwiging van de haat moest leiden.
üMillioenen werldoozen, niet alleen bij de
overwonnenen, maar ook bij de overwin
naars zijn de getuigen voor liet onverstand
van hen, die deze verdragen gemaakt heb
ben. Do leider oefende scherpe critick uit
ic|p de poging dor anderen liet volledig ont
wapende Duiische volk lot schuldige te
slcmpelen voor de in wantrouwen zijn oor
zaak vindende bewapeningswedloop der an
deren. Do verkeerde, in het verdrag van
Versailles vastgelegde meaning, dat het eco
nomische ongeluk der oenen, liet geluk der
anderen was, heeft Europa op den directum
weg naar liet bolsjewisme en daarmede
naar den dia,os gebracht. Het Duiische
volk heeft den strijd opgenomen en zidi
een ander regcoringssysteem gekozen om
iqp' to treden tegen dezei ruïne on om mees
ter te worden over zijn vroescilij'kon nool,
De leider islchctsto in korlio trekken het
1|Ot dusverre tot stand gebrachte in den
nat.-9ocr slaat en de geweldige polilicko
en economische arbeid, die hij bnncm da
eers.e acht maanden van z'ijin heerschappij'
reeds gepresteerd hciofl.
Met alle scherpte koerde hij zich tegen
Id'o gruwelleugems, waarmede mem in do
wereld' dit Duilscldaind in deelden reuk
trachtte lo brengen, In tegenstelling hier
mede wees hij op do werkelijke gruwelen
ïn de geschiedenis dor revoluties van an
dere volkeren. Waimioor m&n van gruwelen
(spreken wil dan zijn do zelfmoordcijfers
5n Duilschlaind' onder het toeken vam hel
verdrag van Versailles do grootste gruwe
len. De leid'ar weos de in hot buitenland
gedulde beschimpingen van do Duiische
regeering met beslistheid' af en verdedig
de onder gejuich van de massa oip do
'meest indrukwekkende wijze de oer vam
het Duiische volk. Hierbij sprak hij' ook
kort over de emigranten, de jodon en
hoycotkweslie. De leider wees iedere ver
dachtmaking van de oprechtheid van den
Duitschon vredeswil af. Hij herhaalde zijn
uitspraak voor d'on vrede, in hot bizonder
ook tegenover Frankrijk en Polen, doch
eischte met den zei Eden nadruk do conse
quenties op i'n verband' met de volle
rechtsgelijkheid van Duitschlamd met de
anderen.
De leidfer bracht op overweldigende
wijlze zijn persodnlijke en hard© vastbe
slotenheid' tot uitdrukking de Duitsche eer
aan geen enkel dreigement ten offer te
'bronigdnl. Hij zal ten allen tijde liever
sterven d'an iets onderteekenen, dat naar
zijn heiligste overtuiging voor het Duit
sche volk and'ragolijk is. Het onbeschrijfe
lijk gejubel, d'at doze woorden begeleid-
do, legde ocm indrukwekkend getuigenis!
of hoezeer het Duitsche volk achter zijn
leider staat. Niet om zijnentwil, niet om
wille van de partij, maar om bot Duitsche
volk riep hij, ieder volksgenoot op tot
hot uitbrengen van zijn stem op 12 Novem
ber voor rechtsgelijkheid, oer en. werke-
lijkon vrede. Do nieuwe Rijksdag moet do
waarborg van deze politiek zijn.
Do leider boslooit zijn met ontzaggelijke
geestdrift ontvangen redevoering met uit
to sproken, d'at de Duitsche politiek niet
gedragen weid door haat togen andere
volkeren, maar slechts d'oor lioEdo jogeins
hot eigen volk".
FRANKRIJK.
De kabinetscrisis.
Do president der republiek hooft gister-
SARRAUT, de Fransche minister van
koloniën, die genoemd wordt als op»
volger r«n Daladier, wiens kabinet,
sooals men weet, deze week ia nfgc»
treden.
ENGELAND.
Eden naar Geneve.
De Engelsche onderstaatssecretaris Eden
is Dinsdag naar G-enève vertrokken, waar
hij zal deelnomen aan de ontwapenings
besprokingen.
FINLAND.
DuitschFinsch handels
verdrag opgezegd.
De Duitscho gezant te He'singfors heeft
gisteren, volgens berichten in de bladen
in opdracht dor Duitsche regeering het
Duitsch-Finsclie handelsverdrag van 192G
evenals do aanvullende verdragen van 1930
en 1932 opgezegd. Het verdrag loopt 31
December af. Do Duitsche regeering heeft
medegedeeld, dat "zij1 tijdens don opzegter
mijn bereid' was te onderhandelen over
hot afsluiten van een nieuw handelsver
drag. -
CHINA.
Communistische bn'd e in do
pan gehakt.
Een bende Chineo'sche communisten is
bij Hankau op de Gele Rivier door twee
Japansche mijnenbooten aangevallen en
door artillerievuur volkomen vernietigd. De
oorzaak van dit bizonder scherp optreden
luchtvaar/maatschappijen bedraagf, met in
begrip van Mandsjoerije, ongeveer 6009'
K.M. De Japanners trachten thans van
China een concessie te verkrijgen out
nieuw© luchtlijnen te openen tusscben To
kio en Zuid-China, Tegelijkertijd zal ook!
liet Japansche luchtnet worden uitgebreid
tot Mongolië.
De heer Sneeviiet (r.s.p.) ziet door het
ontwerp tot wijziging van de crisis-iuvoer-
wet meer verlaging van do koopkracht.
Do minister van economische zaken zet
uiteen, dat liet voorgestelde veel meer
souplesse zal brengen in bot stelsel der
volgen handelspolitiek. Hot verbinden
van oen fmancicde voorwaarde aan den
import, ten einde dumping togen to gaan,
ware te overwegen. Er komt door do nieu
we wet oon geheel andere sfeer, waar-
MR. T. I. VERSCHUUR, Ministc*
van Economische Zaken.
door het'oude art 3 (wettelijke bekrach
tiging) ©en rudimentair overblijfsel wordt.
Spreker moet dit ernstig antra,den. De con-
Hngenteoring wordt nu ©en mi-ddol, te ge-
bruikon bij onderhandelingen met het bui
tenland'.
(Vervolg van de zitting van gisteren).
In het verder getuigenverhoor worden
de tasschen van Torgler getoond, die hij'
op den dag van den brand bij zich had.
Ben getuige had gez©gd, dat de tasschen
niet met kranten en tijdschriften gevuld
konden zijn. Daarvoor zagen ze er te zwaar
uit.
Verdediger dr. Pclkmann verzoekt daar-
rwi den voorzitter Torgler loe te staan zijn
tasschen zoo met couranten te vullen als
hij lret gewoon was.
Torgler wordt dit toegestaan on hij gaat
dan, in iedere hand een der volgepropte
tasschen dragend, in tie zaal langs Möller
been. Deze zegt, dat Torgler indertijd on
geveer dezelfde houding heeft gehad als
thans.
Daarop neemt getuige zelf een dor tns-
scben in do hand en zegt, dat de tasch
zeer zwaar is.
Daarna wordt do voormalige secreta
resse der communistische partij, mevr.
Rehme, verhoord.
Zij legt verklaringen af over do aanwe
zigheid van Torgler cn anderen in den
Rijksdag on wanneer zij zijn weggegaan.
Van een met spoed vorlalon van don
Rijksdag kan geen sprake zijn, omdat zij
zelf wegens een verband aan den voet
slechts langzaam heeft kunnon loopen.
Dr. Coendors: Is u Dimitrof bekend?
Getuige: Noen. m
Dr. CoendorsDit komt op rekening van
uw eed. Hebt gij hem nooit gezien?
Getuige: Noen, alleen bij de verhoeren.
Dr. Coendors: Ook Popof en de anderen
niet?
GetuigeNeen.
Dr. Coendors: Zijn ook eenige zaken aan
kamer negen afgegeven, pakken of iels
dergelijks
Getuige: Dat herinner ik mij niet.
Dr. Coendors: Ik vraag u thans direct,
U kan hot antwoord ook weigerenZiji gij
op oen of andere wijze bij de brandstich
ting betrokken of bobt gij er kennis van
gehad?- Het komt op rekening van uw
eed.
Getuige: Neen.
De volgende getuige ïs de dagportier
van portaal V, Homoman. Het is hem op
27 Februari opgevallen dat de houding
van Koenen anders was dan gewoonlijk.
Hij beeft niet naar de portiersloge maar
naar links gekeken en is met opgeslagen
kraag en zonder te groeten de loge voorbij
g'egaan.
Verdediger Teichert: Hoeft getuige een
der Bulgaarsche verdachten op den dag
van den brand of vroeger door porlaal V,
zien gaan?
Getuige wijst op Dimitrof: Alleen deze
eene valt mij op.
Dimitrof: Wanneer heeft getuige mij in
den Rijksdag gezien?
Geinige: Op den dag van den brand na
drie uur.
Dimitrof: Hebt gij na den brand zijn por
tret in de courant gezien?
Getuige: Ja, ik had het gevoel, dat hij
dit kon zijn geweest.
Dimitrof: Ilebt gij dit den rechter van
instructie medegedeeld?
Geinige: Neen.
Dimitroff: Waarom niet?
Geinige: 'Omdat ik niet geheel zeker
was. Thans zie ik u beter en natuurlij
ker.
Voorzitter: Kunt gij u ook vergissen?
Gehugc: Geheel precies kan ik het niet
zeggen.
Dimitroff: Tot welke partij behoort ge
tuige?
Getuige: Rechts.
Dimitroff: Welke partj?
Voorzitter: liet is genoog.
Dimitroff: Wie heeft u beïnvloed hier
zoo te spreken?
Getuige: Niemand'.
Voorzitter: Het is genoeg. Dit is
belectliging. Thans ontneem ik u
woord.
Dimitroff: Ich gratulierc.
'Oborrcichsanwait: Komt getuigo
spraak van Dimitroff bekend voor?
Getuige: Ja.
Verdachte Van der Lubbe wordt door
den tolk hot rapport van gisteren van dr.
Schatz voorgelezen. Na afloop vraagt de
voorzitter aan verdachte Van der Lubbe
of hij hier ook iets op te zeggen heeft.
Van der Lubbe antwoordt: Neon.
Do zitting wordt hierna verdaagd tot
heden.
Dc hoeren Schouten (a.-r.), Koir.eiluust
(r.-k.), Van dor Waerdau (s. d.) ei Ili •-o
ma (lib.) rcplicceron.
De minister dupliceert.
Spreker betoogt, dat d© regowinr niet
steeds allo motieven voor contingentem ui-
gen in het openbaar kan meded'Aiïem.
Het wetsontwerp wordt aangenomen met
aanlcekening, dat de communisten en de
heer Sneevliet (r.s.p.) willen geacht w or-
Jen te hebban logangestemd.
Tevoren was art. 3 hot vervallen van ito
wettelijke bekrachtiging van coiilingentoe-
ringoa, verworpen mot 50 togen 29 stom
men.
Douancvcrilrag met Duitschland.
Aan de orde is het wetsontwerp Int
goedkeuring van het Nederlandsch-Duilseh
douaneverdrag c.a.
Dc heer Vliegen (s.-d.) wijst er op. dat
de rente im Duitschland aanmerkelijk
hootger is dan de 4 pCt, van het Noiler-
landsch handelscrediot, aan Duitschland
verstrekt. Een middel om Duitschland over
do brug te laten komein is het groot aan
tal Duitscho dienstboden, hier te lande
werkzaam.
Do hoer Lovink (c.-li.) informeert naar
de plannen van Duitsche zijd© mot het
oog op den invoer van Ncderlandscho
haring.
De heer Kortonhcxrst (r.-k.) dringt aan
op woderzijdsehe welwillendheid.
Minister Verschuur vraagt van den heer
Vliegen vertrouwen om verdragen aan te
gaan.-_>Vat -de haring-betreit,hal verschil
d'at t.o.v.' ck: verpakking bestand, is voor
een groot ded weggewerkt. Spr. - hoopt
waarborg te geven dat hot niet noodig is
voor de Duitsche douane om dein inhoud
dor vaten steeds zoo grondig na te gaan.
De geest der onderhandelingen is steeds
een vatn loyauteit geweest.
Het wetsontwerp wordt z.h.st. aangeno
men.
Indeeliug rechterlijke macht.
Aan do orde is het wetsontwerp lot
nieuwe vaststelling van liet rechtsgebied'
en dozetels van rechtbanken en kanton
gerechten.
De lieer Boon (lib.) heeft minder bo*
zwaar tegen het gewijzigd wetsontwerp,
nu er slechts twee rechtbanken, ïiel en
Winschoten, worden opgeheven.
Mevr. BakkerNort (v.-d1.) beeft het be
zwaar dat belanghebbenden niet konden
worden gehoord.
Mej. Kalz (c.-h.) heeft waardeering voor
do wijze, waarop deze minister het ont
werp heeft verbeterd'. O.a. is er ook eon
bolero regeling voor d© pensioenen en
wachtgelden em voor de advocaten en pro
cureurs.
Dc lieer Smeenlc (a.-r.) herinnert eraan,
d'at zijn fractie voor het ontworp-Doimor
heeft gestemd, hoewel zij zeer goed gjo-
voelde do groote bezwaren van plaatse-
lijken aard. Tegenover dit ontwerp staat
sprekers fractie niet anders.
De heer Ebels (v.-d1.) betreurt de ophef
fing van de rechtbank te Winschoten ©n
zegt, d'at dit o-nlworp tan natleele strekt
van het platteland'.
De heer Vervoorn (p.-b.) meent, d'at
liet ontweip d© belangen van het platte
land' schaadt.
een
het
de
MR. J, R. H. VAN SCHAIK, Minis
ter van Jas title,
Dc lieer v. d'. Heide (s.-d.) verklaart, dat
zijn fractie nietfcegetostaajxd^ de bezwaren