.ftÖ
Woensdag 9 Klei 1934.
EERSTE BLAD.
HET SAARPROBLEEM
DE BUITENSLUIS
Te!. No. 68103. 68617 en 68923.
Jaargang.
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Sensationeele brief van den Volkenbonds
commissaris Knox. Commentaar van Berlijn.
Von Papen over de Saarkwestie.
Roripl»t.
NIET. I f
dagelijks van'pas
in elk gezin.
Massale ontwrichting tengevolge van een te lichte
fundeering. Boistaande vloeren. Wat moet er nu
gebeuren? De zuinige voorzaten. De deuren van het
binnenhoofd als reservewaterkeering. De schutkoik-
wanden. Een brokstuk van een oud siuishoofd.
LAMPBKAP
ORNAMENTEN b
at-1
IW« rmuHiii «anselujut dagriyks, mot nit- q~]o\q
tomlBriug van Zon- eu IsooUlngcD. O
l'rija por kwartaal, f 'J.—Iraoco per post
in.50. l'rija por week: 15 eta. Afison-
dorlijtte nummsts 4 cts. - Abonnementen
worden dagelijks uangonëmen,
Advertentiën voor hot eerstvolgend num
mer moeten vóór elf uur aan hot Bus can
bezorgd zijn, 's Zaterdags 'óór uur.
Heu boptalde plaats van advortontieo
wordt niet gewaarborgd.
SCHIEDAMSCHE COURANT
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 68102, 68617 en 68923
PrflsdeT Advertentfën: van 15 regels 1I-55j
Mn 7flfi 37 ledera regel meer f0.30; In hot Zaterdnguummw
11U« faUUu# 5 regela f 1.80, Iedere regel moor f035.
Reclames f 0.75 per regel. Incassokosten 5 ct&j
postkwltantlea 15 cts. Tarieven van advertontiön
D^j abonnement zijn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks wordön tegen vooruitbetaling Klein»
Advertentiën opgenomen f 0-50 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Kik woord rneor
5 cent tot een maximum van 80 woorden.
's Woensdags: Kleine Advertentiën tot 25 woor
den f0.25, mits vóór Dinsdagavond 0 uur aan bet
Bureau beiorgd.
's Zatordags: Kleine Advertentiën M.tXUndlon
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bororgd
Da secretaris generaal van den Volken
bond hoeft Maandag den leden van den
V.ollcenbondsraad den volgenden brief van
den 'president der regeeringsoammissio van
het Saargebied, Knox, gedateerd' 30 April
1931 ter informatie doen toekomen
„Mijnheer de secretaris generaal.
Toen de rogeeringsccunmissio er ongeveer
een jaar geleden d(e aandacht op vestigde
op de bezorgdheden ten gevolge van do
pressie, welke op die ambtenaren van het
ÏSaargebiod werd geoefend', had ziij' nog de
hoop, dat de verzekeringen, welke haar
in do debatten en resoluties van 'don Raad
van 27 Mei 1933 werden gegeven, voldoen
de zonden Zijn kalmoorend zouden werken.
Niettemin hebben roods die talrijke rajv
p-orlon, welke door de regeeringseommissie
sedert dien gericht zlijh aan den Raank ften-
getoond, hoo onzeker deze verrichtingen
Zijn gebleken. Toch heeft 'het slecLtsi indi-
iduoelo tekortkomingen betroffen. Zoor re
cent heeft zich bijl do politie een voorval
afgespeeld, dat de regeeringsoammissio mot
de grootste zorg vervult. Het betreft een
gemeenschappelijke manifestatie, welke op
29 April 1934 lieeft plaats gehad tijdens
do algemoone vergadering dei" veroeiniging
van politiebeambten van Saarbrücken, De
vioorzittor dezer vereeniging, zelf ambte
naar bij den veiligheidsdienst, kon zonder
tegenspraak der zestig politiebeambten, dio
aanwezig waren, een rewluOo van een
uitgesproken politiek karakter laten aanne
men, welke h'ij den volgenden ochtend heeft
ingediend bijl de regeeringscommissio.
In deze resolutie wendt de vereeniging
\an politiebeambten van Saarbrücken
zender overigens bizondêre motieven aan
to voeren zich legen de onlangs plaats
gehad hebbende schorsing van politiebe
ambten van Duilsche nationaliteit en wendt
zich tegelijkertijd legen de eventucele op
roeping van buitonlandsche hulpkrachten,
om de handhaving van do.rost en open
bare veiligheid in liet Saargebied te garaji-
deeren. Tegeli.jkerüjld moet worden gecon
stateerd, dat de Berlijnsehe zender in slaat
was, roorls Op 21 April 193-1 hei eerste
hcncht o.'er deze resolutie te verspreiden
en dat hel aannemen van dez.e resolutie
voorafgegaan is door een ononderbroken
bewerking door middel van de radio on
door zekere bladen, welke z.ioh in hol bi-
zonder tegen de nieuwe politiebeambten
richtte. Deze buitengewone feiten Zijn vol
doende om de genoemde manifestatie to il-
lustreercn. De regeoringsoommissi», die
niet kan dulden, dat politiebeambten zich
laten verleiden tot zoodanige tekortkomin
gen, heefL (le naodigo strafmaatregelen ge-
namen, ton deele van disciplinairen, ton
deele van administratie von aard'.
Dit veelbcteekenendo incident kan de
bezorgdheid slechts versterken, welke de
.•egeeringseoumiissio reeds eenige malen
hoeft uitgedrukt.
Zijn mogelijke gevolgen schijnen des te
moor waard te zijn aandachtig door don
Volkenbondsraad te worden gadegeslagen,
daar sedert eenigen tijld' in liet Saargebied
geruchten in omloop zlijln, welke spreken
van de mogelijkheid van een „Putsch" te
gen het huidige Saar-regiem. Deze geruch
ten hebben betrekking op extremistische
elementen en zlijlti niu eens uit deze dan
weer uit die bron afkomstig.
Do rogeeringscommissie, welke, zonder
tot 'mi| too al to veel gewicht aan deze
geruchten toe te kennen, zich er toe hoeft
bepaald hun oorsprong vast te stellen,
mei do onvoldoende middelen, waarover
zJi; beschikt ziet zich genoopt er groo-
ter aandacht aan te schenken. Do gcrudhton
duiken inderdaad meer op, komen via de
moest verschillende kanalen tot do regee-
ringsoommissie en worden in zooverre ook
concroter, daar zlij den vorm aannemen van
piojeclen, die misschien buitensporig toe
schijnen, doch waarvan de verwezenlijking
niet moer naar het rijk dor zuivere fanta
sie kan worden verwezen. Overigens
moet do onafgebroken agitatie, welke Ion
doel hoeft zekere elementen der politie te
rug te zouden, deze bezorgdheid nog ver
sterken.
liet zal don Raad niet ontgaan, d'at alle
pulschplannen, wanneer ztiji inderdaad' be
slaan, (4 leclits bij uiterste geheimhouding
kimnon worden uitgewerkt. De regoerings-
commissio heeft zoor zeker gom zeker bo
bevijs, dat deze plannen werkelijk Irestann.
Hoo hot ook zJij', wanneer zulke plannen
beraamd zouden züjn, is zij er van over
tuigd, dal oen der meest effectieve .midde
len om oen verwez.enlijking te verhinderen
of deze geruchten tot zwijgen te brengen,
daar zJij oen reeds opgezonden 0|K>nbaro
ineoning nog verder opwinden, is den Vol
kenbond er openlijk over te onderrichten,
daar de Sanrrogeering den Volkenbond in
het Saargebied vertegenwoordigt".
Berlijn leveulc op dezen brief hot vol
gende commentaar:
Uitgangspunt van den brief was hol psy
chologisch wol is waar volkomen begrij
pelijke, maar misschien niet voldoende
overtl.ii Ide en daarom door liet Duilsche
Front ia dlezon vorm niet goedgekeurde
bezwaarschrift van een groep politioboamb-
Donderdagavond verschijnt ilc „Schicdam-
sche Courant" wegens den Hemelvaartsdag
ten hij de 'regeermgscom missie tegen die
schorsing van Duitsdre emigranten in de
Saarpolitie. 'Het is thans veel beteekenendi,
d'at de heer Knox het noodig acht juist
dit feit te verdoezelen, want liij spreekt
alleen van de resolutie der politiebeamb
ten vam Saarbrücken tegen de schorsing
van '„politiebeambten 'van Duitsche .natio
naliteit", zonder liet pijnlijke feit te ^ont
hullen, van welken geest deze politiebe
ambten vervuld- zijn. Wanneer d'e hoer
Knox dam wijst op d'e geruchten, wolke
spreken van de mogelijkheid van een
Putsch tegen bet tegenwoordige Saarro-
gicm, ziet hij bewust de bondige verzeke
ringen van. toonaangevende Duitsche en
Saarlaind'scbe politici over hot hoofd, dat
iets dergelijks onder geen omstandigheden
in aanmerking komt. Zoo als de beer
Kinox zelf toegeeft, heeft de regeerings-
commissie er zieer zeker niet het bewijs
vain dat deze plannen werkelijk bestaan,
hoewel hij zeer zeker niets onbeproefd
heeft gelaten, deze dingen met alle hem
ter beschikking staande middelen na te
gaan. t
'Het blijft dus slechts een opcin vraag,
waarom de heer Knox dezen brief eigen
lijk heeft geschreven, aangezien de heer
Knox deze geruchten in zake oen Putsch
zelf betwijfelt. Of inoent do heer Ivnox,
aldus besluit bet Duilsche commentaar,
met dit nieuwe alarm feitelijk te meonen
zijin eigein lievelingsplannen te kunnen be
vorderen: liet requireeren van internatio
nale politiekrachten, waarvan do wereld
zoo langzamerhand weet, dat zij' slechts
onrrnst en toenemend wantrouwen tegen
het huidige regiem zouden kunnen teweeg
brengen.
Vic-e-kansolksr Von -Papen lieeft eon .ver
tegenwoordiger van den „llakctnkreuzban-
ner" ©cm onderhoud toegestaan, waarin hij
verklaarde: Besprekingen van economischon
aard hebben mij naar Mannheim
gebracht. Zo-oals u weet richt liet rijk zicli
er op in de geheele productie van het
Saargebied' na de wederinlijving te absor-
boeroii. Voor dit doel worden ook thans
besprekingen gevoerd. Hoe natuurlijk omzo
voorzorgen op dit gebied' ook zijn, toch
moot ik er steeds weer den nadruk op
vestigen, hoezeer ik het betreur, dat de
economische toekomst van het Saargebied'
niet op breeder en verstandiger grondslag
van oen wederzijd'sche en loyale Pixilscli-
Franscbo overeenstemming is gebaseerd.
[Wanneer de Fransche pers ton deele zeer
verontrust is over do door minister Goeb-
bels te Zwe-ibrückon gehouden redevoering
Ü'ain constateor ik toch, dat de minister
daar toch slechts de consequenties hoeft
getrokken uil de volkomen afwijzing der
Frainscbe regeermg in te gaan op het voor-
stol van de rijkskanselarij -. n.l. do stem
ming over de toekomst van het Saarge
bied te plaatsen op d'e basis van oon voor
afgaand© Duitsdi-Fransche economische
overeenstemming. Wanneer men in Frank
rijk de constatoeringen van minister Goeb-
hels slechts als oon verscherping der wo-
dorzijdscho betrekkingen probeert to be
schouwen, dam slaat oinomstootelijk vast,
nat de rijksregeorimg sedert maanden alles
beeft gjedaam om den onvermijdelijken ver
kiezingsstrijd de scherpte te ontnemen,
welko al te gemakkelijk oen nieuwen nevel
zou kunnen leggen op onzo botrekkiiiiigon
met de buurstaten en op de Europoescho
atmosfeer.
zij de laatste dagen grpote overwinningen
hebben behaald.
Zij moeten oen groole overwinning aan
het Nehran-front hebben bevochten.
De troepen van Ibn Saoed hebben vol
gens de berichten van hun tegenstanders
4000 man aan dood en en gewonden ver
loren, terwijl de Jemeniden 9 pantserauto's,
32 kanonnen en 360- kameelen buit heb
ben gemaakt.
De vertegenwoordiger, van Ibn Saoed te
Cairo verklaart, dat daar niels bekend is
van een nederlaag der Saoedische traepen
Van de zijde van. Jemen wordt, be
halve de overwinning op hot Nehran-front,
nog gemeld, dat prins Amod Feisoel Islam,
de oudste zoon van den Iman, de troe
pon van Ibn Saoed aan de kust tegen
houdt.
'Onmiddellijk na zijnaankomst te Ho»
deida is emir Feisal tot einir van Ho-
deida uitgeroepen.
i»*irx
Nu de Buit-ensluis droog is, kan mon
eerst good zien, in welken d'eplorabelen
toestand dit waterbouwkundig werk ver
keert. De vloeren staan bol en de muren
van liet siuishoofd wijken aan de boven
zijde uiteen, zoodat de afstand lussclten
do muren aan den voet geringer is dan
boven aan.
De oorzaak van deze massale ontwrich
ting moet vermoedelijk gezocht wo.d'en xn
een te 'lichte fundeering. In 1770 zijn on
der de goheele sluis palen geheid' van
slechts 7 M. lengte. De druk op de palen
onder liet. metselwerk van de sluis is veel
grooler geweest dan op de palen onder
den sluisvloer. Daardoor is een wringing
ontslaan, waardoor de muren naar hulton
zijn gaan wijken en de sluisvloer krom is
getrokken, met den bollen kant naar bo
ven. De vloeren zijn alle van zwaar eiken
hout. Achter, den drempel van het buiten-
hoofü ligt een zeer zware balk van pijn.
13 M. lengte en GO bij 70 c.M. dik. Aan
weerszijden steekt deze balk 1 Va M. onder
hier ter slede gebleken bij het opruimen
van oude vestingwerken en van da oude
sluis bij de Koemarkt, dio daar omstreeks
1660 is gebouwd. Maar misschien hoeft d'e
spreekwoordelijke zuinigheid van de Schie
dammers uit de 18e eeuw ons ook parlen
gespeeld, want niet alleen zijn de in 1770
bij den houw van de Buiterisluis gebruikte
palen van .7 M. wel wat rijkelijk kort,
maar daarvoor zijn voor eeri deel ook
elzcnpalen gebruikt, die d'e gemeente zelf
in voorraad had'. Denucnpalen moest men
koopenl Dat wijst op een streven om de
kosten zooveel mogelijk te drukken! En
nu zitten de nazaten met de gebakken
peren I
Van den damwand aan de Voorhaven
die goed' dicht is tot de gesloten sluis-
ueuren van het binnenhoofd', is een af
stand van pl.m. 150 M. en die ruimte
is nu geheel droog. Do sluisdeuien van
het binnenhoofd dus aan do zijde van
de Buitenhaven moeten op last van
het Hoogheemraadschap Schietend gesloten
Hij herstelde de orde en do rust en
de bewoners, d'ie naar het eiland' Kamaran
zijn gevlucht, zullen binnenkort naar llo-
deida terugkeeren, behalve de soldaten van
het Jemen-leger, die volgens de internatio
nale wetten geïnterneerd zijn en naar Aden
zullen worden gebracht.
Een deel van do bewoners van liodeida
en do soldaten van zijn leger hebben Fei
sal verzocht zich te laten roepen tot lieer
van geheel Jemen, doch Feisal antwoord'
de hierop, dat men dit aan zijn vador
moest overlaten.
Do leden van oen van de stammen van
Jemen hebben een bode van den Iman,
dio gold naar het front van; Nohran bracht,
overvallen en gevangen genomen, waarhij
hen 10.000 pond sterling aan goud en
zilver in handen viel.
Ibn Saoed heeft goedgekeurd, dat Feisal
tol'eïnir van ïïodcid'a is "tel geroep en.
In Djeddah twijfelt men niet, of Ibn
Saoed za! geheel Jemen bezetten.
VEREEN. STATEN.
Geen definitieve schulden-
regeling met Finland.
Het staatsd'cpartement dementeert do be
richten volgons welko met Finland' een
definitieve nieuwe regeling voor de oor-
logsschuklen zou zijn getroffen.
In officieel© kringen is de meaning over-
hecrschand, dat met uitzondering van Fin
land in d© toekomst allo Europeescli© oor-
logsd'Chiteurein als „in gebreke zijnde" moe
tan worden aangemerkt, wanneer zij op
15 Juni niet ten volle betalen, aangezien
bet advies van den minister van justitie
slechts op het verleden betrekking hoeft.
CHINA.
BI and sj o oris a t i o van Binncn-
M oilg o lie.
De CJhineesche pers constateert dat in
den laalslen tijd' de Japanners de
„Mandsjoerisatie" van Binnein-Momgolie met
kracht doorzetten. Te Dolonor is thans een
Japansch douanekantoor en een kantoor
voor zoutbolastiiig gevestigd, terwijl er ook
een militaire missie is ondergebracht. Ver
schillende te Dolonor ingerichte administra
tieve organismen moeten klaarblijkelijk eon
kern vormen voor een on afhankelijke re-
a I.nui Uw
door ons overtrekken en bij verhuizing Uw
overhangen volgens voorschrift G. F. 11
Mas- „'«LICHTPUNT"
HllOGSTHAU Ml» - l'KI.IJOON IIsm.-ï
ONTWAPENING.
Henderson naar P a r ij s.
De politieke medewerker van d'e Daily
Ilerald schrijft, d'at Henderson te Parijs bij
Barlliou een laatste poging zal doen om
een, zij liet ook begrensd resultaat, d'er
ontwapeningsconferentie te bereiken.
Het hoogste, dat bereikt kan worden, is
hot oude plan van een omlwnpeningsvacan-
tic-overeenkomst van vijf jaar met een
daarop volgende vijfjarige periode van ge
leidelijke bewapeningsvennindering.
Frankrijk zal dit eclifer wel afwijzen. Het
kabinet zal hiermede rekening moeten
houden. Mac Donald' is bereid' aanzienlijke
concessies aan het Fransche standpunt te
doen.
De Petit Parisien bevat bet program
van de besprekingen, die de voorzitter
der on I wapeni ngscon Teren t ie, Henderson, bij
zijn bezoek aan Parijs zal houden.
Donderdagmiddag zal hij onderhandelen
met Barthou en bij afwezigheid van d'en
Sovjet-ambassadeur Dowga'.cski met den
Russischen zaakgelastigde te Parijs, Boson
berg, in contact treden, teneinde informa
ties van hem te krijgen. Henderson ddmkt
Vrijdag naar Rome terug te boeren. 00 bök;,|ld« zn,1,^rcs ,Jo 1V,'nconlt
Alt ABIE. aX3a m huwelijk getreden met den lieer
De strijd in het ZuidAvesten. O. G. J. Bos, arts te Overveen. liet bruids-
De troepen van Jemen verklaren, dat paar l»y aankomst voor de parochiekerk.
Een deel van de drooggelegde Buitensluis. öp den achtergrond do gestoten deuren
van het binnenhoofd (aan den kant van de Buitenhaven). Voor de deuren ziet men
een ijzerconstructie, die de beide sluishoofdwaoden steunt. Links en rechts is oen ge
deelte van de fundeering van de siuiskolkmuren zichtbaar (recht opstaande palen),
dio geheel vernieuwd moeten worden.
het metselwerk; in de overblijvende 10
M. is hij in hot midden 22 A 23 c.M.
opgewerkt. Men kan daaruit afle'den, welk
een geweldige kracht gewerkt moet heb
ben om dit stuk massief eikenhout zoo
veel te buigen 1
De drempel bestaat eveneens uit eiken
houten balken, stevig met ijzeren pennen
aan den vloer verankerd. Tegen de twee
balken, welke een slompen hoek vormen,
rustten bij vloed d'e sluisdeuren. liet was
vooral deze drempel, dio zoo veel water
doorliet, omdat de halken ernstig bescha
digd waren. Ze lagen daar reeds van 1770.
De drempel woult thans verwijderd.
Wat er nu gebeuren moet?
De heer ir. H, B. J. Aikema, onder wiens
dagelijksobe leid'ng het werk staat, kon
ons op die vraag geen antwoord geven.
Er wordt nog onderzocht, wat de beste
oplossing zal zijn. Men hoopt de vlo-e
ren waarvan er, zooals we reeds eer
der hebben geme'd, soms 3 -onder elkaar
liggen, met metselwerk tusschen beide en
met een totale dikte van 1.20 M op
hun plaats te kunnen laten. Maar wat er
ton aanzien van het ontzette buitenboord
geschieden moet, daarover schijnt no-g ge
studeerd te worden.
De vertegenwoordigers van het Hoog
heemraadschap Schietend zijn ook reeds
ter plaatse geweest. Met do deskundigen
van Schietend zal zeker overleg gepleegd
worden over de wijze, waarop de sluis
moet worden hersteld.
De slagstijlen dat zijn de rondingen
in bet metselwerk van de sluis, waarin
de sluisdeuren draaien zijn natuurlijk
ook niet loodrecht meer, en voor een
licht loopen van de deuren en voor een
goede afsluiting is dat toolx welhaast on
ontbeerlijk.
Het was 160 jaar geleden niet zoo een
voudig heipalen in den grond te drijven
voor oen heelde fundeering; d'at is o.a.
blijven om als reserve te dienen. Mocht
de damwand aan de Voorbavenzijde on
verhoopt bezwijken, dan moeten de geslo
ten sluisdeuren aan de Buitenhaven-zijde
als waterkoeling dienst doen, teneinde te
voorkomen, dat dte stad hij hoog water
zou overstroomen.
Als het buitonhoofd en do wanden van
de scJndkolk hersteld zijn, moet nog bet
binnenhoofd droeg gelegd worden teneinde
dit grondig te kunnen inspeoteeren. Dit ge
deelte is veel jonger dan het buitenhoofd;
de Buitensluis werd n.l. eerst in 1855 een
schutsluis en daarvoor waren schutkolk-
wanden en een tweede siuishoofd' noodig.
liet buitenhoofd dateert, zoo we reeds op
merkten, van 1770.
Niettegenstaande d'e schutko'.k nog geen
80 jaar is, zijn de wanden toch reeds zeer
slecht. Zoo men weet, heeft do raad m
zijn jongste vergadering een bedrag van
f23.000 gevoteerd voor het vernieuwen
van den GO M. langen muur. Als aan deu
bouw destijds wat meer zorg was besleed',
zou ook deze grondige vernieuwing nog
niet noodig zijn geweest!
Tusschen den xvaterkcerend'en damwand
en bot buitenhoofd zijn in bet droog ge
komen gedeelte de resten van bet oude
siuishoofd voor den dag gekomen. Die sluis
lag iels meer westelijk dan do tegenwoor
dige; heb grootste deel van het oude bouw
werk zit nog, vennoedelijk met deuren
en al, onder den oprit naar do Lekstraat.
De aanwezigheid van die oude brokstuk
ken sluis in dc Voorhaven was oorzaak,
dat de damwand thans verder naar de ri
vierzijde moest worden geslagen, dan an
ders noodig zou zijn ge voost I
-Over den duur van de werkzaamheden
aan de Buitensluis is niets te zeggen;
alles liangt af van het besluit wat tot
herstel van het bouwwerk zal moeten ge
schieden.
geering van Binnon-Mongolie, dat d'eel zou
uitmaken van Mandsjoerije. Do Japausclie
vice-consul van Tientsin heeft een reis ge
maakt door Binnen-Mongolio mot bet doel
het afzetgebied voor Japansch© goederen
te bostudceroa.
JAPAN.
De Britseh-Japansche
controverse.
Het is uitgelekt, dat de Britscke zaak
gelastigde le Tokio, Charles Dodd, bij liet
interview met den onder-minister van bui-
tenlandsc-he zaken, Sjigeinilsoe, de door
sir John Simon in liet Lagerhuis afge
legde verklaring nopens d© besprekingen
tusschen Ilirota en den Britschen ambassa
deur over de Japansche politiek ten aan
zien van China heeft ulioengezct.
Dodd verzekerde Sj'gemitsoe, dat Groot
Brittannië de Japansche bewering, zoo-als
uiteengezet door Hirola, speciaal ten aan
zien van de omstandigheid dat Japan niet
onverschillig kan blijven nopens eenige ac
tie van eenige mogendheid', in wolkenvorm
ook, wolke er op berekend zou zijn d©n
vrede en do orde in Dost Azië te on
dermijnen. Dodd voegde hieraan too, dat
zulks overeenstemt met do Brilscbo poli
tiek nopens Dost Azië.
iwmnf»
- I 'i
ümo-jys
