1975
w
>AMES
HOEDEN
169S I 975 14s® 1§7S
14S0 1975 245® 3@5® I
ZOMERMANTELS MANTEL KOSTUUMS
BRIEVEN UIT BERLIJN
m
y. v. v.
WEEK
WASCH-JAPONNEN
STOF- EN ZUDIN JAPONNEN
245 195
.1500 ZOMERIAPONNEN
2QO ZO^IMOHPLiTS
^95 j ,||9§ g75 1250 U50
„Vreemde" voorlichting van Kranten. Objectieve
berichtgeving door Nederlandsohe journalisten.
Gemengd Nieuws
fta€ii®pr©gran$msi5$
2/1
Vs en
CONCERT
M0DELMMNTELSEH
alle modestoffen, moderne kleuren, alleen modellen Yan dit seizoen, ook groote maten.
EEN GROOTE PARTIJ
ROTTERDAM
(Van. onzen correspondent).
„Wet liditen kranten vreemd voor",
vijf woorden las in ©en merkwaar
dig verslagje dat de Nederlandsch- Hervorm
de predikant ds. G. C. Postma uit Ouden-
besch over een uitstapje van eenige dagen
naar Berlijn aan de Nederlandsche pers
afgestaan heeft. En hij voegde er ter na
dere verklaring aan toe:
„Ik was de gast van het officieeie Ber
lijn en zag werkkampen, sprak met Haken-
kreuzlem, het was alles toch anders dan
ik meende, uit de kranten te moeten be
grijpen. Beter!"
Bit alles las ik met begrijpelijke belang
stelling. Wanneer men, gelijk schrijver
dezes, nu al eenige tientallen jaren dag
in dag uit niets anders doet dan den lezer
in Nedniand! over 't buitenland en in het
bizontl r over Duitschc toestanden, men-
schen eti gebeurtenissen voorlichten, en
dan zoo maai- ineens zwart op wit krijgt,
dat men dat „vreemd" doet, dan stemt
zooiets tot nadenken. En nu weet ik wel,
dat een dominee uit Oudenbosch, die over
het algemeen wel wat anders aan 't hoofd
heeft dan studie maken van buitenland
se.}!© politiek, economie en cultuur, bij zulk
een gedurfd' oordeel niet al te zeer au
sèri-eux genomen mag worden. Hij heeft
zich, naai- hij zelf verklaart, bij zijn vluch
tig bezoek laten voorlichten door zijn „of
ficieeie gastheeren" en door zijn „landge
noot®, die jarenlang er leefden en stre
den". En wie de situatie hier kent en zoo
ongeveer weet, welke landgenooten voor
den geachten dominee als voorlichters in
aanmerking kwamen, wordt slechts gesterkt
in zijn overtuiging, dat een dergelijk on
der zoek- ter- plaa tse nu heusch niet dte be
voegdheid verleent om zoo maar luchtig
jes weg te comstateeren, dat „kranten
vreemd voorlichten" en dat uit eenige ge
sprekken „met Hakenkreuzlern" onmid
dellijk blijkt, dat in het Duitschland van
heden „alles anders" en „beter'1 is, dan
„de kranten" den lezer in Nederland ver
teld hebben.
Men zou de vraag kunnen stellen, uit
welke krant of kranten de bedoelde domi
nee zijn bij eigen onderzoek onjuist ge
bleken materiaal dan geput heeft. „Hiel
Volk" zal hem over Duitschland zeker
heel andere beschouwingen en berichten
voorgezet hebben dan „De Standaard", de
„"N. R. Cf." weer andere dan het bureau
Vaz Bias. Verschillende Neder!andscho bla
den en nieuwsbureaus staan nu eenmaal
op het standpunt, dat weliswaar steeds
de waarheid gesproken moet worden, maar
daarom nog niet elke waarheid steeds te-
hoeft te worden uitgesproken. En dit na
tuurlijk vooral in verband met de faetceko
nis van zekere buitenlandscho bericht
geving voor de eigen binnenlaindsche po
litiek. Met bet gevolg (waarvan wij niet
aannemen, dat „opgemelde dommee" daar
aan bij zijn gesxeraliscerende beschuldiging
juist daaraan gedacht heeft), dat inder
daad het beeld, bijvoorbeeld en vooral van
do tegenwoordige ontwikkeling in Duitsch-
land, niet steeds en in elk Nederlandsch
orgaan zoo uitvak, als do vooruitgeschoven
observatieposten der nationale journalistiek
dat gaarne gezion hadder». Dit terloops.
Omdat de opmerking van don heer Post
ma mij er op gebracht heeft. En omdat
Wet misschien zijn nut kan hebben, dat
op soortgelijke „tactiek", die, onvermijde
lijk of niet, nu eenmaal het gevaar van
Vertroebeling der „objectieve bericht
geving" met zich brengt, eens even
wok all weer Ier voorlichting van den
lezer gewezen wordt.
De heer Postma heeft op zijn bizonder
gebied nog snel ontdekt, dat „te midden
van de bewogenheden (in DuitscMand) ook
een vragen is naar de eeup-ige dingen" of
tewel een toenemende be'a ïgstelling voor
kerkelijke dingen.
Om met het laatste te beginnen: er is
inderdaad, sinds de omwenteling die d©
Hitierbewejing gebracht heeft, een nog al
opvallende ierugkeer van Duitsohe slaais-
burgprs naar de verschillen le kerken te
constateeren. Maar de officieeie gastheeren
van dm Hollandschen dominee (en ver
moedelijk ook de landgenoten in kwestie)
zullen hem niet verteld bobben, dat een
niet onbelangrijk© rol bij dit verschijnsel
de omstandigheid speelt, dat tien luizen- ten
Duitschers en vooral ro< Joodse}ie D uit-
schers hun weg naa de R.K. Kerk ge
vonden hebben om rob- en, die veelmeer
met a'g-emeene politiek, dan wel met reli-
gieuse behoefte te maken hebben. Terwijl
do protestantsdie kerk in Duitschland haar
winst ton deelo aan soortgelijke motieven
te danken heeft, maar meer nog aan het
feit. dat de nieuwe almachtige staat dui
delijk te kennen gegeven heeft, atheïsme
en in het algemeen anti-kerkelijke opvat
tingen als oen bewijs van slecht staats
burgerschap te beschouwen. Zoodat al te
velen hel er ook op dat gebied maar lie
ver niet meer op wagen, zich in ambtelijke
vraag! ijs ten als „zander religie" in te schrij
ven. De plotseling toegenomen kerkelijke
belangstelling is daarom tot een zeker per
centage opportunisme van de onaange
naamste soort. Wat duin ook voor de
beide hoofdkerken in Duitschland al lang
geleden reden geweest is, om duidelijke
bevelen voor nauwkeurig onderzoek voor
de opname uit te vaardigen.
Maar dat is ten slotte een detail.
Er moet antwoord gegeven worden op
de wel wat al t-e lichtzinnige en genera-
liseerende opmerking van den Hollandschen
bezoeker, dat het hier zooveel „teler" is,
dan in de pers in Nederland wordt ver
teld.
„Beter" en „slechter" zijn subjectieve
beoordeelingen. En hier ontbreken con
crete voortee'den. Objectief, zuiver objec
tief over oen ontwikkeling van zoo ge-
weldig-ingewikkelde vragen als de tegen-
woord'ge Duitsche oordeden, is naluuTlijk
een ideaal, dat men slechts benaderen kan.
Een sterk subjectief element zal steeds
Mijven. Niet alleen in wat men bericht,
maar ook en vooral in wat men verzwijgt
of waarvan men het verzwijgen dulden
moet. Maar de Nederlandsche journalist
maakt gelukkig een strenge leerschool door.
In weinig landen ter wereld wordt in dit
beroep zco conscientious gewerkt, zoo eer
lijk naar waarheid' gestreefd. En daarom
moet ik, over eigen werk een oordeel
natuurlijk weglatend, ter vordcdg'ng van
de meeste Nederlandsche bladen en bun
correspondenten voor zoover ze niet
meenen aan Nederlandsche politiek con
cessies te moeten doen hier den vlucih-
tigen bezoeker uit Oudenbosch aniwooiden,
dat hij verstandig zal doen, ziel» liever
te houden aan „de kranten", die hem
op grond van zeer goede observatie in
lichten, dan aan zijn indrukken van twee
of drie dagen ter plaatse." Wij zijn veeleer
van meening, dat het er in Duitsch
land, tegenwoordig nog veel minder
gunstig uitziet, dan door de pers in Neder
land in het algemeen (de socialistische
en communistische, die mecs'al schromelijk
overdrijft, natuurlijk u'tgeslolen), beschre
ven wordt. Wij hebben nimmer meege
daan aan de verspreiding van wat men
hier -*m Duitschland „grawelbericliton"
noemt, omdat wij weten, dat 90 pot. van
die berichten op leugen berust en do ove
rige 10 pet. door het voortgevon uit d'e
zooveolsle hand, zoo onjuist ploegt te wor
den naverteld, dat ook hier nog slech s 1
pet. waarheid van over blijft. Persoonlijke
wraaknemingen, plaatselijk onverstand en
machtsm'sbruik, door kleine zielen zijn Ze
ker in tal'oc'ze gevallen voorgekomen, maal'
vallen in beteekenis eenvoudig weg bij
het groote gebeuren, waarvan wij h'ier dag
aan dag ooggetuigen zijn. De mentaliteit
van don thans regeerenden Duitsclier is
over het algemeen steJLg veel „beier" dan
de lezer misschien' uit die nog heden cri-
tiekloos afgedrukte gruwe'bsrfch'en" roemt
te mogen af!e,den.
Maar er is zooveel anders, dal honderd
maten belangrijker moot genoemd wenden,
tiet gaat hier om een experiment op ge
weld ge schaal. Vraagstukken komen cmder
de loupe, die olk op zich zelf genomen
geheelo volken in oproer'ge beweging kun
nen brengen. Denlc Rijk en internationale
ruilhandel, Dorde Rijk en zijn sehuld-
eischers Derde Rijk cn Versailles, Dorde
Rijk en Rome, Derde Rijk cn jeugd vorming,
Derde Rijk cn levensstandaard d'er eigen
bevolking, Derde Rijk en cultuur-, B_rde
Rijk en protestantisme, Dorde Rijk en so
cialisme... Zoo ka,n men nog een vette
alinea lang doorgaan.
Wij kennen do geestdriftige vasehechte
Duitsche nazi's, die géln opportunisten en
echte, eerlijke patriotten zijn (wij kennen
ook de mintler-cerlijke in tal van varia
ties), en wij kunnen ais begrijpen, dat do
Nederlandsche dominee, mocht hij op zul
ke mensdien gest&oten zijn, oen indruk
gelregen heeft, die de IJollandscho pers
hem niet pleegt voor to zotten. Maar de
taak der \eori ichling mag niet lot hot
weergeven van zulke geestdriftige over
tuigingen beperkt blijven, on hier is het
eerder plicht, zich tot nuchter wikken en
wegen te dwingen zelfs al loopt men daar
door gc-vaar, aan hot „betere" soms wat
te kort te doen.
Lag het aan ons, dan zou do lezer in
Nederland wellicht wat meer van dit bi
te-re" te lezen gekregen hebben. Omdat
het meeleven met geestdrift en jonge hoop,
die zich in liet Nieuwe Duiisdhland aak-
op zoo gevaarlijk-meesleependc wijaopleegt
to demonstreoren, nju eenmaal verleidelijk
is, en de berichtgever zulke warme vader
landsliefde het eigen wik nu eenmaal gaar
ne voor oogen zotu willen stellen. Maar
do objectiviteit en het Nederlamlsch be-
lang bij nuchtere voorlichting dwingt nu
eenmaal, voortdurend' achter de schermen
te zien en juist daarover te berichten.
En al geven wo toe, dat geestdrift oen
onberekenbare factor is, die over heel wat
nuchtere bezwaren kan hoenhelpon, (Lm
blijft bij ons toch oen overtuigd pessimisme
in de ontwikkeling in Duitschland', die we
den dominee nit Oudenbosch en zijn inede-
av«tuigden zullen voorzetten, en die go-
grond is op de overwegingen, dat Duitsch-
laiKis buitonkindsch-politieke situatie zei
den zoo ongunstig geweest is als heden,
dat de binnenlandsche opleving even als
in 192G1927 een schijn bloei belcekent,
dat de finaneieelc situate hopeloos in de
verzakking is, dat inflatie- en depreciatie-
mogelijkheden in tal van zeer deskundige
gesprekken heel anders bcoardkelü worlon
dan in officieeie verklaringen, dat onge
zonde werkverschaffing die bovendien nog
voor een goed deel van buitenlandsehe
grondstoffen afhankelijk is, tijdelijk een ma
rcel, maar stellig op don duur geen prac
tise!! succes zal betcekenen, dat do poli
tieke eenheid d'er bevolking met don dag
meer de honderden liarslen toornt, die
slechts met geweld gekit zijn; en dat het
een werkelijk wonder ware, indien na een
of twee jaren, het régime Van heden nog
in siaat zal blijken zijn pouitio to handha
ven, ook al doet het op vele andere ge
bieden even sonsaliocieelo coinciessies als
thans roods op dat der beroemde „au
tarkie".
Maar daarovor is in do „werkkampen",
mot opgemelden dominee waarschijnlijk niet
van gedachten gewisseld'?
ROLAND.
De Hollandsche windmolen.
Eca nieuwe toekomst.
liet aantal windmolens in ons land is
in de baatsto jaren sterk verminderd en
vervangen door mechanische kracht. De
verceniging „De Hollandsche Molen" beeft
dal met leedwezen gezien, omdat daar
door niet alten dikwijls een sterk vadei-
landsche schoonheid', maar ook een stuk
vaderlandscilio geschiedenis heengaat. De
vraag is dan aak gerezen: heeft die wind
molen afgedaan, moet hij het afleggen te
gen de mechanische kraditwerktuigen Die
vraag moet ontkennend warden beant
woord. De molen, zooals wo die kennen
van een halve eeuw geleden, kan zeker
met gelijk op werken legen de mechani
sche werktuigen. De mo'en is editor, wat
do techniek bolreft, verwaarloosd.
Men is achter geraakt. In de laatste
jaren zijn -echter groole verbet-ringen aan
gebracht bij molen techniek .De wieken zijn
door don bekenden moten-deskundige- Dek
ker veranderd. Hij is gekomen met zijn
strcuomlijn-wioken, waardoor meer kracht
wordt verkregen. De as van den molen is
gelegd in kogellagers, waardoor hij veel
gemakkelijker loiopt. Ook do technische in
richting van don korenmaten heefc verbe
teringen ondergaan, terwijl bij do water
molens Let scheprad en d'o vijzel doo-r
centrifugaal ,ot sdiroefpompen zijn ver
vangen.
liet is gebleken, dat deze mteterdo
molens kunnen werken tegen do mecha
nisch gedreven bedrijven. Daardoor is er
weer meer belangstelling gekomen voor
den winchnaten, die zijn kracht aan het
bedrijf nog altijd gratis levert, terwijl do
kracht voor do medianisriho werktuigen
moet betaald worden.
aar eenmaal do kapitaalsuitgaven zijn
gedaan \ioo-r do mechanische werktuigen,
zal men moeilijk terug kunnen koeren naar
een anderen toestand). Editor wat nog wor
den moet, zal hebben rekening to houden
met den nieuw gecanstruoerJen. windmolen,
die met de nieuwerwetsohe motens kun
nen wedijveren.
De vraagstukken van den landbouw heb
ben in de paar laatste jaren oen geheel
ander karakter gekregen. Er moot meer
economisch worden gewerkt. liet gevolg
daarvan is geweest, dat in 1933 in aas
land 32 nieuwe korenmolens zijn gebauwd
on in do eerst© d'rie maanden van dit
jaar zijn er reeds acht nieuwe venezen.
Het vraagstuk op waterstaatkundig ge-
biel ligt anders. Hooft de korenmolenaar
voor zichzelf te beslissen, in waterscbaps
kringen meet ook met andere belangen
rekening warden gehouden. Hier komen
ook landsbelangen in het spel. Het is nu
de vraag, of ook in dozen do nieuwor-
welsclie windmolen geen voorkeur verdient
boa en do motorische bemaling.
Vóór 1914 heeft men daaraan vermoe
delijk nooit gedacht. De oorlog Jiecft ech
ter ook problemen naai' voren gebracht,
die schier onoplosbaar ziijn geweest. Het
is iooli een dubbeltje op zijn kant geweest,
dat do Haarlemmermeer is behouden, om
dat do brandstof ontbrak vaar het in wer
king houden van do stoom gemalen. Wan
neer bij een nieuwen tKorlog of bij ernstige
binnenlandsche .onlusten do grao-to elcctri-
sobo centrales cm do een of andere re ien
niet meer zanden kunnen werken, zouden
tal van polders verstaken zijn van hun
lOTitwateringskrachton. In een adres aan den
minister van waterstaat hoeft de verceni
ging „De Höllandsch© Molen" gewezen op
de verbetering van den winti moten en ge
vraagd, do windbemahng in hot algemeen
-onder het oog te zien. ïn dit adres is ook
gewezen op nieuwe inpoldering n van liet
Jsselmecr en heeft zij de vraag naar va
ren gebracht, an do mogelijkheid to over
wegen, gebruik te malven v'an den wirid'-
mioten, althans dit d'oor oen commissie van
deskundigen te laten ander/toeken.
Do verceniging „Do Hollaridsdlie Molen"
is er van overtuigd, nu do windmolen
groole verbeteringen heeft ondergaan,
waardoor grootero capaciteit kan ontwik
keld worden, in dozen tijtll van ingrijpende
veranderingen het noodzakelijk is van den
windmolen te gaan gebruik maken, die nog
altijd zijn kracht gratis geeft. Andere lan
den als België, Frankrijk en Rusland zijn.
druk bezig mot het botuwen van windmo
lens naar Ho'landsche nieuwe constructie,
De vereeniging gelooft, dat voo-r den wind
molen nog een toekomst is weggelegd.
ZATERDAG, 30 JUNI 19,**.
Hilversum, 301 M.
V. A. R. A. uitzonding.
8 u, Gramofoan. 9 u. Klein Vara ensem
ble 10 li. Morgenwijding. V. P, R. ,0.
10.15 u. V'iaor art», in de continubedrijven
Klein Vara-cnsom'ble, do Flierefluiters en
reportage .11.30 u. CarilloneioncerL 12
u. De Notenkrakers en gramofoion. 2 u,
Zonderverzorging. 2.15 u. Giamofoon. 3
u. Dr. W. v. Ravesteijn: Hjalm-ar Rran-
ting. 3.20 u. Gramofo-on. 3.30 u. Orgel
spol. 4 u. Filmpraatje. 4.15 u. Piano
recital. 4.45 u. Voor do kinderen. 5 u.
Der Rettelstmteü!, giamofoon. 5.40 u.
Literaire lezing. 6 u. Gramolocm. 6.30 u.
Friesche uitzending. 7.15 u. Arb. Zang-
boor Kunst en strijd. 8 u. Herin SBri
ber icb ten. 8.03 u. Op bezoek bij professor
X, M. Inloire, spel van Roer. 8.57 ,u. De
Vara loopt, toespraak A. do Vries, d'e
Vara hoo-g. 9.10 u. Gramofaotn. 9.30 u.
Voor een dubbeltje wereldsensatie, pro
gramma van S. de Vries .Vara-tioioncel,
zang en orgel. 10 u. Garilloneancert.
10.15 u. Gramnfaau. 10.30 u. Vaz Dias
en Vara-varia. 10.40 u. Orgelspel. 11
u. Zang. 11.20 u. Gramofoon.
Huizen, 1875 31.
K. R. O. uitzending.
89.15 u. en 10 u. Gramofoon. 11.20
u. Godsd. halfuur, 12.15 n. Ensemble-
qoncert. 2 u. Voor de jeugd. 2.30 U.
Kinderuur. 4.15 u. Orkestclonctert, lezin
gen en gramofoon. 7.15 u. Voordracht
7.35 u. Gramofoon. 8 u. Scihlagennmiok.
9.30 u. Hoorspel. 10.15 u. Zangvoor-
draciht. 10.30 u. Vaz Dias. 10.35 u. Voor
dracht. 10 50 u. Scihlagermnsriek. 11.15
12 u. Gramofoon.
Davcntry, 1500 31.
12.20 u. Western Studio Orkest. 1.20 n.
Commodore Grand Orkest. 2.20 u. Dans
muziek. 2.50 u. Hot Relfastor Omroep
orkest. 3.50 u. Alfredo Campoli's pu
kes t, m.m.v. bariton. 4.45 u. Vervolg
concert. 5.05 u. Orgelspel. 7.50 u. Gra-
mofoion. S.20 u. Variété-programma. 10.05
u. EHC-kfoto-r en -odccst, rnun.v. bas. 11.05
—12.20 u. RB O-don Bedeest.
Parijs „Radio-Paris", 1G48 31.
7.20 u. en 8.20 u. Gramafoon. 10.35 ji.
Orkestoomcert. 12.20 u. Goidy-orliest. 8.20
u. ürkeslciomccit 10.50 u. Dansmuziek.
Kalundborg, 1261 31.
12.20—12.50 u. Concert. 3.20 u. Concert
5.20—5 50' u. Gramofoion. 8.20 u. Zang en
piano. 9.20—12.20 u. Concert en dans-
mu.,iek.
Keulen, 456 M.
G.25 n. en 7.20 u. Graniofo-on. 12.20 ,u.
Rlaascomcert. 1.20 u. Kwmtetccmöort. 2-20
ii. Gramafoon. 4.20 u. Omroepkleinar-
'ke~h 7.25 u. K:\viiitetcioncert. 8.35 u. Zio
Doutsehlandsender. 11.201.20 u. Hit
HamburgDansmuziek.
Rome, 421 31.
10.30 u. Dansmuziek.
Brussel, 322 en 484 31.
322 M.12.20 u. Gramoloion. 1.30—2.20
u.. Salonorkest 6.20 u. en 6.50 u. Dito.
8.20 u. Omroeporkest. 10.30 u. Populair
concert 11,5012.20 u, Gramofoon.
484 M.12.20 u. Sakmarkest. 1.30—2.20
u. Gramafoon. 5.20 u. Omroeporkest. 6.35
u. Kamermuziek strijkkwartet. 7.35 o.
Gramofoion. 8.20 u, Zangvro-ordracht. 8.35
u. 11,oorspel. 9.30 n. Gramofoion. 9.35 u.
Acciordeionmiuziek. 9.50 u. Po-pulair con
cert. 10.30 u. Dita. 11.50—12.20 u. Grar
miofoon.
DculsclilaJidscndcr, 1571 31.
8.35 n. Dansen van Europeescho volke
ren. Gevar. concert. 11.20—12.50 u. Dans
muziek.
:»>t§
H -rJ
31
i
EEN
GROOTE
PARTIJ
Van Maandag
I'm Vrijdag a.«.
xi,n onze
DAKTUIN EN
LUNCHROOM
TOT 8 UUR
Stroo en linnen, w.o. een
groot aantal moderne
WITTE ZOMERHOEDEN
DAMES- en «SEc
KINDERMUTSEN
'S AVONDS
GEOPEND!
DAG is LI JKS
fj Effen en gebloemde zijde, o.a. Flamisol, Marocain,
i Georgette, Toile enz. t./m. maat 50
Alle nog vooriactige
zijn thsns
TOT DE HELFT IN PRUIS
VERLAAGD I
Wol en Zijde, laatste modellen, met korte i
en 3/4 Mantels tot en met maat 50 1
800
Effen en bedrukte Stoffen, o a. Panama, Mousseline,
Voile, K'zijde enz. aile zomerkleuren, tot en met maat48
EEN GROOTE PARTIJ
Prima kwaliteiten, alle modekleuren,
tot In de grootste maten voorradig,
U 5
l'.v - - 1
,s
>t I
te
