Vrijdag 21 September 1934.
EERSTE BLAD.
DE MINDERHEDEN-KWESTIE
STADSNIEUW S
No. 20751
HHH
Tei. No. 68103. 68617 en 68923.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL, 68103, 68617 en 68923.
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Behandeling in de politieke commissie van
den Volkenbond.
Do politieke com missie van. den Volken
band heeft gisteren oen aanvang gemaakt
met de bespreking van het Poolscbe voor
stel tot göneraliseering dor bepailingen be
treffende de bescherming der minderhe
den. Fotitsj verklaarde namens Zuid-Sla-
vië, dat hij. het dawenschelijk achtte, dat
aam enkele staten in dit verband spe
ciale verplichtingen zijn opgelegd.
De Nederland sell© gedelegeerde, mr. J.i
A. N. Patijln, verklaarde, dat hij er zich
van bewust was, dat het algemeen rege
lde van de minderh-e lenkwestie ongetwij
feld groote moeilijkheden met zich mede
brengt. Ook bestaat er een zeker gevaar',
dat bij goneraliseering de minderheden
van eenige staten verkleind worden. Des
niettemin stemt hij loo in generaliseering
in don zin van het Poolscho voorstel, in
dien die goneraliseering tot Europa be
perkt blijft. Tegelijkertijd sloot de Neder-
landsche gedelegeerde zich alan bij het
protest van Frankrijk, Engeland en Italia
tegen de verklaring van den Poolschrai,
minister van buitenlandsche zaken, waar
in Polen zich onder bepaalde voorwaar
den van modewerking aan het minder
heid en verdrag bevrijd heeft.
De Zwitserscbe bondsraad Motta ver
klaarde zich accoord met het principe
der generaliseering. Slechts den weg der
procedure, namelijk hot bijeenroepen van
een internationale conferentie, zooals Po
len dat voorgesteld heeft, acht hij niet
gelukkig. Een dergelijke conferentie zou
waarschijnlijk tot een mislukking leiden,
en gevaarlijk zijn voor den Volkenbond1.
Ook hij-legde er den nadruk op, dat het
aiet aangaat, bestaande verdragen op te
zeggen, wanneer de toepassing daarvan,
den een of anderen staat niet meer con
venieert.
De Zweedsché gedelegeerde "verklaarde
zich voorts een doelmatige minderlielen-
beschermi'ng, doch bet Poolsche voorstel
'achtte hij te verstrekkend.
Nadat de vertegenwoordigers van Ca
nada en Albanië nog gesproken hadden,
weid het debat verdaagd tot Vrijdagmor
gen.
ENGELAND.
Koninklijk bezoek.
Gisteravond is koningin Mario van Roe
menië te Landen aangekom-dn, waar zij
eenige dagen zal doorbrengen, voor zij
naar Balmoral Castlo za! vertrekken.
Het is zo,o goed als zeker, dat koning
Alexander van Zuid'-Slavië een officieel be
zoek aan Landen zal brengen, ter verbete
ring van de bedekkingen tussolien Groot-
Brittannië en Zuid-Slavië.
De moeilijkheden in de mij n-
industrie.
De minister voor het mijnwezen heeft
bemiddelingsvoorstellen voorgelegd aan de
vertegenwoordigers der mijneigenaars ©n
der mijnwerkers.
De beide partijen zullen deze voorstellen
Maandag te Cardiff bespreken.
Opschorting van het vloot-
bouwprogram.
Naar verluidt is het waarschijnlijk, dat
de Britsclie regiering liet indienen van
het vlootbouwprogram 1935'36 zal uit
stellen, als een gebaar van bemoediging
voor de a.Sj. vlootbesprokingon. Hot pro
gram zal dan eerst weer ter hand wor-
do'n genomen, wanneer de resullaten der
vlootbesprekingen bekend zullen zijin.
DUITSCHLAND.
De ontvluchte c ommunisten. -
Naar door do staatspolitie van Stetlin
wordt medegedeeld, is het de geheime
staatspolitie gelukt een op 18 September
uit do gevangenis Altdam gevlucht com
munistisch functional is Tomkewitz, tc ar-
restocen.
P' tegelijk met hein ontsnapte drie an
dere communisten bevinden zich waar
schijnlijk op het oogonblik nog in Sleltin
of omgeving.
Men acht het echter niet uitgesloten, dat
zij hun vlucht naar het buitenland zullen
trachten voort te zetten.
Von Papen on d'e kerkelijke
kwestie.
De vroegere vioe-kans'eli-er Van Papen
publiceert oen verklaring, 'waarin o. m.
staat, dat liet hem in verband met zijn
hizomdero missie te Weeinon niet meer mot-
gelijk is de werkgemeenschap van Katho
lieken te leiden,
Killer heeft Von Papen bij beschikking
van 9 September toegestaan als leider d'er
Katholieke Duitsehers af to treden.
Von Papan wijst or ap, dat de houding
van den nationaal sociaüslisclieiii staal
tegenover de Christelijke en de Katholieke
kerk bij monde van den. Füliror ondubbel
zinnig is uitoongozot.
Kort geleden nog hebben onderhandelin
gen plaats gevonden om de dubbelzinnig
heden ter zijde te stellen, Von Papen ver
klaart te weten, hoe zeer Hitler do paci
ficatie tusschcn kerk on staat ter harte
gaat.
FRANKRIJK.
Eein pact met Sovjet Rusland?
De Geneefsche correspondent van de
„Age'nce économiqme et financière" liecht
veel waaide aain de bespreking, die Bar-
thou en Massigli gisteren met Litwinof
en Rosenberg hebben gehad. Deze bijeen
komst aldus de correspondent is
dienstig geweest voor de toekomstige sa
menwerking tusschen Frankrijk on Rus
land tot het behoud van den vrede. Er
wordt gesproken over een Franscb-Rus-
sisch pact, dat weldra zal worden geslo
ten, en dat zich in het kader van het
Volkenbondspact zal bewegen.
OOSTENRIJK.
Drie doodvonnissen.
De jury te Salzburg heeft drie arbei
ders uit Sauris wegens het zonder vergun
ning bezitten van ontplofbare stoffen, tor
dood veroordeeld.
SOVJET-RUSLAND.
De handel s'betrekkingen met
S ov j et-Ru sland.
De Engelsch-Sovjet Russische handels
overeenkomst schijnt tot resultaat te heb
ben gehad, dat Sovjet Rusland' in Groot
Brittan'nië voor een aanzienlijk bedrag aan
orders heeft geplaatst. In de eerste acht
maanden van dit jaar beliepen de bestellin
gen n.l. 3.G52.COO pond sterling, tegenover
2.926.000 pond sterling in dezelfde periode
van het vorige jaar.
ITALIË.
Te w erk stel li rig in textiel
Industrie.
Tijdens een bijeenkomst van vooraan
staande belanghebbenden bij do textiel-in-
dustrie in de provincies BergaOTo, Turijn en
Como. is besloten, dat de indusirieelon
binnen afzienbaren tijd een aantal arbei
ders in dienst zal nerricn, dat niet min
der zal zijn dan 30 pot. van het totaal
aantal thans bij hun bedrijven te werk
gestelde arbeiders. Er is voorts een al-
gemeene overeenkomst gesloten in zake de
ioonen.
SPANJE.
De revolutie-plannen.
Niet betrekking tot de revolutieberich-
ten, verklaart men in welingelichte krin
gen, dat het voor d-e hand ligt, dat zoo
wel de rechtscbe als de linksche partijen
trachten elkaar te overbluffen, maar dat
toch de ernst van den toestand niet mag
worden onderscliat, aangezien elk der par
tijen hoopt, dat de ander de eerste slag
zal slaan. Dezelfde kringen leggen er den
nadruk op, dat het thans zooveel opzien
barende socialistische opstandige plan in
feite niets nieuws is, daar men reeds
maandenlang door de socialisten zelf, die
daar gee'nszins een geheim van maakten,
wist, dat in die kringen na de laatste
verkiezingen toon het samengaan van de
links republikeinen pn de socialisten werd
beëindigd, vooral onder de aanhangers
van Largo Caballero meer en meer de
overtuiging postvatte, dat den proleta
riërs geen andere dan de revolutionaire
weg overbleef. Voor het bereiken van" de
gesteldo doeleinden, gelijk- door de re-
georing dan _pok reeds is verklaard,is
men Sn regeeringskringen in het minst
niet verrast door de ontdekking van wa-
penvoorraden, enz. Intusscbon heeft het
sluiten van liet volkshuis te Madrid tot
groote moeilijkheden aanleiding gegeven,
aangezien hierdoor niet minder dan 125
arbeidersorganisaties worden gelroffen,
hetgeen mede tengevolge heeft, dat ook
stagnatie is ontstaan in de werkloozen-
ondersteuning. De openbare gebouwen
staan nog steeds onder scherpe bewaking.
Een arbeider van bet monarchistische
dagblad A.B C., is door een paar onbe
kende personen, toen hij van zijn weirk
kwam met vier kogels neergelegd. De da
ders ontkwamen met een speciaal ge-
reedgehouden auto.
Incidenten van grooteren omvang heb
ben zich echter nog steeds niet voorge
daan.
VEREENIGDE STATEN.
Het onderzoek naar de war
*p e n i n d us ri e.
Dr. Luther, de ,Duits|he ambassadeur,
heeft gisteren gernimen 'fjd met den Ame-
rikaknschen staatssecretaris Hül! geconfe
reerd. Dr. Luther noemdede geruchten
volgens welke Duitsahland 'militaire vlieg
tuigen en oorlogsmateriaal in de Vereonigde
Staten zou hebben gekocht „absurd".
De commissie van onderzoek naar de ge
bruiken in de wapenindustrie nam er gister
kennis van, dat de Japanners zich nauw
keurig op de hoogte stellen van de uitvin
dingen op militair gebied.
Kolonel Smooth, commandant der troe
pen in Ilawai, werd agent van de mitrail-
leusefabriek van Thompson, ".zoomede van
aan fabriek van „gassen". De revoluties
in Brazilië (iin 1930*32) hebben don fabri
kanten van oorlogsmateriaal, aanzienlijk©
winsten opgeleverd.
Jonas, de agent der Federal Laboratories
in Zuid-Amerika schreef: de revoluties in
Zuid-Amorika nopen mij dag en nacht te
werken. Het werk loopt me ,over het hoofd
met die Braziliaansche revolutie. Wanneer
alles goed loopt, za! ik m'ijn schulden kun
nen betalen. De fabrikanten: hebben aan
beide partijen geleverd.
Bemiddelingsvoorstel in
de textielstaking.
President "Roosevelt heeft het-hem door
de commissie van arbitrage voorgelegde rap
port, inhoudende de voorstellen tot bijleg
ging van de staking in de textielindustrie
goedgekeurd.
Het rapport zal thans den stakingsleiders
en werkgevers worden voorgelegd.
De candidatuur Upton
Sinclair.
Nu George Creel tot waarnemend presi
dent van de democratische commissie is be
noemd, verwacht men dat Upton Sinclair
tot gouverneur van Californië zal worden
gekozen.
VOLKENBOND.
Memorandum in zake
Saargebied.
Dr. Benesj heeft een vertegenwoordiger
van de executieve der wereldunie van
revisionistische zionisten ontvangen, die
hem een memorandum ter hand stelde, dat
betrekking heeft op de toekomst der Jo
den in het Saargebied,in geval dit ge
bied weer Duitsch mocht worden, waarbij
in het bizondex garanties' worden gevraagd
tegen do toepassing der ariers-paragraaf.
Koningin Emmabank-comité.
Enkele bizonderheden,
liet werkcomilé Koningin Einmabank-
collecie schrijft ons:
In afwijking met het oorspronkelijk idee,
om met één optocht morgen, Zaterdag,
van 2 uur 's middags tot 's avonds on
geveer 9 uur door de gelieelo stad te
trekken, met begeleiding van een aantal
collectanten en coitectrices, die gelden zul
len verzamelen voor de te stichten Ko
ningin Emmabank, zullen morgen vier mu
ziekkorpsen, t. w. het Stedelijk Muziek
korps, directeur de heer K. II.' van Vleu
ten; St. Ambrosius, directeur de heer J.
F. M. Smits, en Gusto's Muziekvereeniging,
en Harpe Davids, over welke korpsen de
heer J. IC. C. Karseboom den dirigeer
stok zwaait, elk een gedeelte van de stad
doortrekken, begeleid door een groot aan
tal collectanten en ooliectrices, die de gel
den zullen inzamelen, niet alleen bij de
wandelaars op straat, maar tevens huis
aan huis.
Voorts zal een optocht, bestaande uit
een aantal dragers van oranje, rood-wit-
blauw en oranje-blanje-ben-vlaggen, defluit-
club Harmonie, directeur de heer J. Veen-
man en een praalwagen, versierd met groen
en bloemen, waarop het Hakkcrt-strijkje
zal zijn gezeten, een tocht door de ge-
heelo stad maken, eveneens vergezeld van
collectanten en ooliectrices.
Reeds heeft zich een groot aantal col
lectanten en collëctrices, leden van Oranje-
vereeniging en Princovlag, aangemeld, maar
het aantal is nog niet groot genoeg, zoo
dat zij, die hun medewerking nog willen
verleenen, zich daartoe nog kunnen opgeven
hedenavond om 9 uur in gebouw Een
dracht, aan het Plein Eendragt.
Do collectanten zijn kenbaar aan een
oranjeband, waarop „Emmabank".
Door deze collecte wordt ied'er in de
gelegenheid gesteld iets voor de bank bij
te dragen.
De slijterijen op Zondag.
Patrimonium.
Causerie mr. P. B. Bouman.
In de gisteren in het Gebouw van Chr,
Soc. Belangen gehouden vergadering van
Patrimonium, welke onder vooizitterschap
van den heer W. A. J. Dalmayer stond,
heeft mr. P. R. Bouman, advocaat to Botter
dam een causerie gehouden over: „Natio
nalisme en Internationalisme".
Spreker begon met op te inerkcin, dat het
dooi- hem te behandelen onderwerp aller
lei vraagstukken raakt, dio tegenwoordig
in het brandpunt der belangstel ing staain:
Volkenbami, het oor'ogsprobtecm, fascisme
en nationaai-socialisme, het ontwaponings-
vraagstuk, de internationale handelspo'itiofc
enz. Zonder op al die vraagstukken afzon
derlijk in te gaan, wil hij de algemeene lei
dende beginselen aangeven, die zo bes
heerschcn.
Spr. vroeg zich achtereenvolgens af:
1. Welke de zin der woorden is om zoo
doende te komen tot de probleemstelling.
2. Iloe in den loop der tijden over het
probleem is gedacht.
3. Welke stelling men naar Christelijk!
beginsel tegenover dit probleem behoort in
te nemen. i
Bij punt 1 werd uitgegaan van d'o be
grippen natie, staat en overheid. Aan de
hand daarvan wordt vastgesteld dat de
staat, of liever de overheid in den staat,
tweeërlei raciping en taak heeft: een interne
en eon externe, een taak naar binnen on
een taak naar buiten. Wanneer de overheid
haar roeping goed verstaat, zal zij aan bei
de haar zorg" wijden, waaruit reeds volgt
dat nationalisme en internationalisme geen
tegenstelling behoeven te vormen, doch
zeer wed samen kunnen gaan. De tegen
stelling ontstaat eerst als eenzijdig de oone
roeping vervuld wordt met verwaarloozing
van de andere.
Bij het historisch overzicht, waartoe zijn
tweede punt hem aanleiding gaf, wees spr.
er op hoe aanvankelijk, ook onder de Chris
tenen, de idee van het eene wereldrijk ge
huldigd werd': heel de Christenheid be
hoorde niet alleen kerkelijk, doch oo'c staat
kundig als een eenheid in de wereld uit te
komen. Daarna is tengevolge van de los
liet Drankwcer-Comité verzoekt
geen toepassing van de wijziging
dcc Winkelsluitingswet.
TT j weeking der afzonderlivke staten van het
Het bcineuanasohe Drankweer-Comi.é ronimlrfr-7.iip <1© iftep. van het. eene wereld-
heeft het volgende adres gericht .aan den
gemeenteraad
O-nd erge toekende geeft "met verschuldig-
den eerbied te kennen: dat door de Staten-
Generaal is aangenomen een wetsontwerp
totverruiming van de winkelsluitingswet;
dat tengevolge dezer wet d'oor uw col
lege aan verschillende winkeliers den ver
koop hunner artikelen kan worden toege
staan op den Zondag gedurende een maxi
mum van zes uren;
dat onder dez© winkels ook bchooren
de slijterijen;
dat eventueele toepassing van deze be
voegdheid ge-bonden is aan de voorwaarde,
dat de gemeenteraad verklaart, dat de
crisisomstandigheden haar wenschelijk
maken;
dat afgezien van het verschillend oordeel,
dat men kan hebben van deze verruiming
in het algemeen, toch zeker de vermoerde-
ring van de gelegenheid- tot verkoop van
alcoholhoudende- dranken, en daardoor drei
gende toename van het gebruik dior dran
ken in de gezinnen, juist door do 'risorn-
standigheden onwenschefijk moe orden
geacht.
Reden waarom hij zich mot vertrouwen
tot uw college wendt, met het dringend' ver
zoek \an uw bevoegdheid- in dezen, voor
zoover het slijterijen betreft, in geen ge
val gebruik te maken.
Een hoekje van de L.U.T.O., do luchtvaarttentoomslelling, welke op het Malieveld in Den Haag geopend Is.
centrale, gezag de idee van het eeno wereld
rijk vervangen door die samenwerkende
stat en-gemeenschap. En-eindelijk is de sou-
verèiniteit der staten zoodanig op de spits
gedreven dat de gedachte aan een staten
gemeenschap; geheel op den achtergrond!
gedrongen werd, hetgeen met innerlijke
noodwendigheid leidde tot den wereld-oor
log van 1914. En wel is daarna door de
oprichting van den Volkenbond- do nood
zakelijkheid van samenwerking weer een
oogenblik tot uiting gekomen, doch in de
practijk is daarvan sindsdien nog weinig
gebleken.
Bij de bespreking van zijn derde punt
legde spr. den tweeërlei toetssteen aan:
„wat staat geschreven" en „wat is ge
schied", aan de hand waarvan hij tot de
conclusie komt, dat wij beide, zoowel de
staten-gemeenschap ,als de zelfstandigheid'
der afzonderlijk© staten te aanvaarden heb
ben. Ter toetsing van de door hem aange
geven beginselen aan de practijk staat hij
ten slotte nog min of meer uitvoerig stil
bij het vredesvraagstuk, daarbij uitgaande
van art. 57 der Grondwet, en bij het vraag
stuk der internationale handelspolitiek.
Na de rede werd door enkele aanwezi
gen het woord gevoerd over het onderwerp.
Gevraagd word- naar de motieven, die
Nederland gedreven hebben om tegen te
stemmen bij de toetreding van Sovjet-Rus
land lot den Volkenbond'.
över do interne en externe taak van de
verschillend© staten, de internationale recht
spraak en handelspolitiek, alsm-cde over de
boteekenis van de kerk in den staat, werden
voorts vragen gesteld.
Op uitvoerige wijze werd door spr. van
ropliek' gediend.
De „Hokodama".
Sluiten Urocrsveld, Brocrs-
vest, Roiterdamschc dijk en
Lange Kerkstraat zicli aan?
Do „Ilokodama", waarvan de voorberei
dingen reeds in vergevorderd stadium zijn
en welke winkelweek op do Hoogstraat
groote bolangsteUing blijkt gevonden te heb
ben, hoeft took elders de animo opgewekt
tot het organiseeron van oen winkelweek.
Vanavond te half nege-n wordt door een
initialief comilé eetn vergadering belegd in
de benedenzaal van café De Amstelbron,
ter bespreking van het plan om aan do win
kelweek van Hoogstraat, Korte Dain, Groo
te Markt een aanmerkelijke uitbreiding te
verschaffen. Deze uitbreiding omvat de vol
gende straten: Broersvold', Broers vest, Rot-
terdamsche dijk en Lange Kerkstraat.
Sluiting van de zweminrichtingen.
Wij gaan zoo langzamerhand de „nacht
schuit" weer in. Enkele herfstdagen met
druilerige regen en donkere luchten lig
gen alweer achter ons; mot het mooie
zomerweer, dat ons nog de vorige week
met zooveel gulheid werd' geschonken,
schijnt liet afgeloop-en. Een van de symp
tomen van hot afscheid van den zomer
is telkenjare het sluiten van de zwemin
richtingen aan den Wes IJ rankelan dscho
dijk. Dit jaar geschiedt zulks Dinsdag 25
September a.s. des middags ,om 12 uur.
Deie courant wichijnt ilagolpa, met uit» Q.-
jonilermg ?an Zon-en Feestdagen. o/St0 1331*23112.
Prjjs per kwartaal f2.— franco per post i
{2.50. Prija par week: 15 ets, Afzon»
derlflke nummers i ots. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Adrertentien voor hot eerstvolgend num
mer moeten vóór elf uur aan het Bureau
bezorgd zijn, 'a Zatordaga vóór uur.
Een bepaalde plaatu van advertontiSn
wordt niet gewaarborgd.
SCHEDAiSCHE COURANT
Prfla dw Adi jrtentvSn; fan 16 rtjgola f 1.53*
teder? regel meer f 0.30; In het Zaterdagnuminei
1—5 regels f 1.80, Iedere regel meer f 0.35.
Reclames f0.76 per regel. Incasso kosten 5 ctw
postkwitantiea 15 ets. Tarieven van advertontiöa
od abonnement zijn aan het Bureau verkrygbaar.
DagetijkB worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentiën opgenomen h f0.50 tjm. 15 woor*
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
6 cent tot een maiimum van SO woorden,
'b Woensdagst Kleine Advertentiëntot 25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan hot
Bureau bezorgd*
'e Zaterdags: Kleine Advertentiën f 1.00,indien
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.