ucj-cU&fift!
D
De laatste spellingronde.
nMf tm
TWEEDE BLAB
SCHIEDAMSCHE COURANT
Gemengd Nieuws
Gisteravond heeft minister Marehant
i or do radio oöa zeer uitvoerige rede
5 houden, getiteld: De laatste spelling-
ix. hi".. Daairaau is liet volgend© ontleend:
Waarom «oreek ik van de laatste spel
lingrondo? Niet -omdat ik strponsmo© zou
zijn of omidat, de nieuwe schrijfwijze nog
een laatste verdediging zou behoeven out
te genikou tot de overwinning.
Ik spreek, aldus de lieer Marchaint, van
de laatste rondo, omdat ik. noodig acht
aan to looncn, dat de indruk, hier en daar
gemaakt met uiame door den brief van
prof. Iluizinga, gevolg is van zijn positie,
tniet van zijn argumenten.
Do font is deze: Man houdt het correct
schrijven van De Vries en Te Winkel voor
Radiorede van minister Marehant. De minister
trekt te velde tegen prof. Huisinga.
als zou oen veranderde schrijfwijze alleen
dam door de regoéring worden aanvaard,
indien zij tegelijkertijd' voor allo takken
van ïegocringsdienst over de geheele lijn
wordt ingevoerd, is onhoudbaar. De in
voering van die schrijfwijze voor de wet
geving grijpt veel diepen* ia dam de in
voering bij het onderwijs. Het is volkomen
verklaarbaar, dat de rogoering dit niet
d'oet voordat elk risico in de algemeeno
aanvaarding is uilgosiotcin.
Do ministerraad heeft derhalve aan be
scherming door schrijvers, hoog en zeer
geleerd', ambtenaar ofniet, en door ge
meentelijke gezagdragers, tegen dein mi
nister vanonderwijs, niet de minste be
hoefte.
Hel tweede misverstand ligt in het
beantwoorden vnln de vraag, wat in do
regeling van de schrijfwijze de beteokonis
moot zijn van de deskundigen, 011 wie des
kundig zijn. Wie zijn do deskundigen, wier
advies do regccring noodig heeft? Voor
betwisting schijnt mij toch niet vatbaar,
dat dit taalkundigen moeien zijn.
Mij'n bestrijders hebben alleen hierin go-
lijk, dat dit .niet het eenige element is.
Er geldt vervolgons bij elke wijziging van
dn schrijftaal, oen element van opportu
nisme. Dit geldt, omdat elke wijzigingvoor
het gros1 van de taalgebruikers aanneme
lijk moet zijn.
Uniformiteit.
Een regeling van de schrijfwijze eischt
uniformiteit. Dc kunstenaars voegen zich
daarnaar nooit. Daarom is het zoo curious
d'at zij dö handhaving van De Vries tm
To Winkel propagoerem. Zij zijln doortraplo
zondaren tegen De Vries dn Te Winkel
Wanneer man aaln do hier gesteld©
eischon het beleid van. de rogoering toetst,
zal niemand in redelijklieid knnnan ont
kennen, dat zij daaraan hooft voldaan.
Do continuïteit gehandhaafd.
Do continuïteit is gehandhaafd door de
handhaving van De Vries en Te Winkel,
waarop alleen afwijkingen zijn ingevoeld,
die bestaan in het schrappen van over
bodige en wetenschappelijk niet tc ver-
dedigar letters.
De regeling wijkt in hoofdzaak niet af
van de regelingen, die sedert 1912 zijn
voorgesteld door de deskundigen.
Ik' heb goeden grond, aldus mr. Mar-
chamt, om aan te nemien, dat ook naar
het oordeel van prof. Hui/.inga, uit weten
schappelijk oogpunt op de wijziging geen
aanmerking is te maken.
Maar hij meent, dat do wetenschap hier
niet beslissend is. Dit is hot tweede mis
verstand.
De taalkundigen deden een oplossing
aan de hand. En nu k'omt een andere hoog
leeraar, miot deskundig, de deskundigen dis-
kwal ificee rem, wegspoüen als ,een raad'
van wijzen"! Zijn ambtgonoolen gaven oen
naar zijn meaning onbruikbaar advios; hij,
niet-deskumlig, neemt de vrijheid, hen met
de onderwijzers ais slachtoffers van „een
soort beroepsziekte ter zijde te schuiven.
Waaraan ontleent prof. Iluizinga daar
toe het recht? Hij ontleent dit aan do stol
ling, dat deze taalkundigen niet welen -wat
zij 40 jaar geleden niet wisten, doch thans
behoorden te welen
le, dat de schrijftaal als instrument ©ener
nalionalc culhinr even liooge rechten heeft
als de spreektaal;
2e. dat de verhouding van een schrijf
taal lot spreektaal in het Nederlandsch
buitengewoon ingewikkeld is. zoo volstrekt
eigenaardig, dat zij bijna als Iwoe ialen
kunnen worden beschouwd', waarvan do
Ontwikkelde Nederlander zich mot gelijk
gemak bedient;
•9e. dat mcin, zooals do foesland ten op
zichte va'n onze taal was, do spelling
nauwelijks kom wijzigen, zonder do taai
zelf aaln le taston; bewijs: nna.st de ambte
lijke kringen wonschem juist de voort-
brengendo letterkundigen (deze laatstee de
taalgebruikers in hoogste inslantio) de ge
bruikelijke schrijfwijze te handhaven.
Do drie stellingen zijn in strekking niet
]uist en in het geheel niet nieuw.
Minister Marehant voor het spreekgestoelte
in de studio der P.T.T. in Den llaag, tijdens
zijn gisteravond gehouden radiorede over de
nieuwe spelling.
een kenmerk van hooge geestelijke be
schaving. Men is bevreesd, dit kenmerk!
te verlieziem en dan zich zelf gcestelijlkl
gedeclasseerd te zien.
De vrees is ongegrond, aldus de minis
ter. Men moet, al schrijvende hooreii wait
men schrijft, precies als do componist.
Slot do vereenvoudiging zijn wij in twee
maamidon verder dan de nieuwe De Vries
en Tc Winkel is gekomen in tien jaren.
Zander wet niet alleen, maar zelfs,zon
der K. 13. 18 jaren haddenbuiten offi
cieel© slokken en wetten, die aajn Siegen-
bocn onderworpen bleven, in onderwijs
«m het maatschappelijk leven Siogenbeek
en Tc Winkel naast elkaar geleefd, eu mot
elkander in strijd.
De nieuw© spelling is er in gegaan. Wij
zijn aan dc laatste ronde.
Het advies van prof. Iluizinga.
Do aanleiding voor mijn spreken, zoide
do hoor Marchaint, is voornamelijk het ad
vies van prof. Iluizinga.
Prof. Muizinga treedt nu op als mau
van gozag met een beroep op don raad
van ministers, om den minister van on
derwijs van de dwalingen zijns weegs terug
te brengen. Hij schrijft: „Gaan m'n'.sler-
raad en groote dagbladen voor, dan zal
het pleit tan gunste van do ministoriecla
beschikking beslecht zijn."
Do geleerd© schrijver maakt hier oen,
tegenstelling lusschein den minister en den
ministerraad!, die niet bestaat.
D© minister van onderwij-s hoeft, met
instemming valn d'en ministerraad', bevor
derd, dat voor het onderwijs oen vereen
voudigd© schrijfwijze zou worden inge
voerd.
Do minister van onderwijs heeft gehan
deld ter uitvoering van edn besluit van
den ministerraad'. Er is tusschen beide
instanties geen verschil van meening, Veel
minder een conflict.
Veranderde, schrijfwijze en
regccring.
De bewering door anderen gehouden,
*$is
Ontbiedt ons, om 't even op welk uur van den dag of avond, ten einde U in enkele
minuten door dit kleine vernuftige instrument, den LICHT MEI ER, aan te toonen,
waar Uw oogen of die Uwer huisgenooten gevaar loopen ontijdig te bederven door
gebrek aan voldoende licht. Een gratis U tot niets verplichtende dienst, in samen
werking met N.V. Philips, Eindhoven,
- - - - v:i '4 4
V- jVTTdvK- TT 4$,$^ T TjHü
Met Praagsclie zangkour, dat in ons land vertoeft, heeft gisteren een
bezoek gebracht aan Naar don, waar bij hot graf van Oonicnius word be
zichtigd en bij hot Comcnius-inonumcnt een krans gelegd werd.
il wijzertje zal U
heel wat wijzer maken
Van elk plekje in Uu)
huis, winkel, kantoor of
werkplaats toont het U
feilloos of het licht vol
doende is Voor den te
verrichten arbeid. Hel is
gaarne en steeds tol Uw
beschikking bij de neven
staande installateurs.
De minister wees er nog op; d'at (1©
strijd' van do Vereenvoudigers nooit zou
zijn gewonnen als zij en de-wetenschap niet
gelijk hadden gehad.'
De poging, om, den aard van het inge
wikkelde vraagstuk wat dieper op te ha
len, is mislukt. Wat te voorschijn kwam,
ging buiten het vraagstuk otn.
De schrijfgewoonten van prof.
Iluizinga.
De schrijfgewoonten van prof. Iluizinga
zijn ongetwijfeld interessant. Interessanter
dan die van menig ander, omdat het, wan
neer hij schrijft binnen liet terrein van
zijn vak, goed is. Maar dat zijn schrijf
gewoonten beslissend zouden moeten zijn
voor de schrijftaal van Nederland, zal hij
zeil niet willen volhouden.
Door Duits naar Pruisisch zou hot ge
voel voor den bouw der taal, toch al
betreurenswaardig zwak ontwikkeld' en on
voldoende gekweekt, schade .lijden.
Ilij bepaalt zich tot dit ééne voorbeeld.
'Over de andere niet genoemde gevallen kan
ik, aldus do minister, niet spreken. Maai
de beteekenis van dit eeno voorbeeld is
dan toch ook wel buiten elke redelijk
heid overdreven. De schrijver vindt ies
afschuwelijk. Dus had het moeten blijven
Buitsch en dat, om deze reden„liet ge
voel voor de funciioneelc gelijkwaardig
heid der uitgangen -sch -en -iscli sterft
daarmee af".
Allerkostbaarste taalmiddelen worden roe
keloos prijsgegeven. Weer beperk ik mij.
Over andere „allerkostbaarste taalmidde
len", die roekeloos worden prijsgegeven,
kan ik dus niet spreken. Ik ken ze niet.
Maar hier schrijft pa-of. Iluizinga alleen
over het gebruik van don genitief der. Hij
schrijft er echter niet juist over. Juist is,
dat men bij het gebruik van de vorm
zich zat hebben te richten naar het be
schaafde taalgebruik. Niet juist is, dat het
beschaafde taalgebruik der alleen kent m
staande uitdrukkingen. Wil men der blij
ven gebruiken in het enkelvoud', d'an is
ook dit geoorloofd.
Ern eindelijk de meening, dat het Neder
landsch (dit is natuurlijk1 een bijkomstig
argumdnt) minder begrijpelijk' wordt voor
vreemden. Tot nu toe kon do vreemdeling
met eefnig© kennis van hot Duitsch uit
•ctnzo geschreven taal meer of min wij's
wordcin. Daarbij diende hom tot steun de
correspondentie van Nederlandsch
ee, o oo, met Duitsch
o au, evönzoo van geschreven
sch i!n visch, enz. met Duitsch sch.
Deze steu'n wordt lrom ontnomen, wij' iso-
loerein onze taal iets meer.
Mot voor de lia'nd liggende voorbeelden
is aaiti to toonen, dat bedoelde vreemde
ling er niets aaln hoeft. Hij k'an er wel
door in verwarring "komen. Conclusie:
DEB
DINSDAG, 80 OCt. 1934, No. 20784.
boofrlzaaik in de bezwaren is het ver
anderde woordbeeld.
Verouderde woordvormen.
Dit bezwaar, aldus de minister, beeft al
leen een schijn van beteekenis, wanneer
men een aantal verouderde woordvormen
bij elkaar liarkt.- Anders niet.
liet vraagstuk van de schrijfwijze is
geclnszins „wanhopig en schier onoplos
baar". Het wordt aldus genoemd, omdat
men de geboden oplossing niet wenscht.
Het vraagstuk is, wetenschappelijk, eenvou
diger dan het dikwijls wordt voorgesteld.
liet verschil tusschen de taalkundigen
on andere geleerden, die van behoudenden
geest zijn, is gemakkelijk te verklaren:
do taalgeleerden houden de levende we
tenschap hijzij leven mee. De andoren
leven buiten dit proces; zij slaan stil.
Psychologisch is het geval Iluizinga bui
tengewoon interessant. Ziehier een histo
ricus.
Conservatisme.
liet zou een wonder wezen, als niet in
elk land, bij elke wijziging liet zelfde ver
schijnsel zich had voorgedaan in de beste
wetenschappelijke fnnclies. Wij noemen
deze psychische gesteldheid conservatisme.
Als de daarvoor aangevoerde argumenten
ondeugdelijk blijken, en het blijft gelijk
het was, kan d'e strijd' worden gestaakt.
De minister zeide, zich niet do illusie
te maken, dat in d'ozo laatste ronde het
verzet zal zijn gebroken, onnaspeurlijk weg
gezonken.
Dit is de laatste spellingronde. De strijd
is gewonnen.
De Londen-Melbourne race.
Dc huldiging van dc Uivcr-
bcnianiiing to Amsterdam.
Het Initiatief Comité Amsterdam (I.C.A.)
deelt ons mede:
Nu binnenkort do Uiver-bomanning, na
haar koenen tocht van Londen naar Mel
bourne, waarmede zij de aandacht van de
geheele wereld op d'e beteekenis en waar-
do van d'e Nederlandsehc vliegkunst heeft
gevestigd, naar ons land terug keert, zal
bet I.C.A. de stadgenooton, bicrloe gemach
tigd door den heer Mesman, directeur der
K.L.M., na de ontvangst en de huldiging
op het gemeentelijk vliegterrein Schiphol,
in de gelcgonlieid stollen do Uiver-boman-
ning binnen de grenzen van Amsterdam,
ook persoonlijk te doen blijken in hoe
groolcn mate de Amsterdammers met al
bun geestdrift de bewonderenswaardige
pxeslaties 'der koene vliegers hebben ge
volgd.
Te dien einde verzoekt het Initiatief
Comité Amsterdam (I.C.A.alle verecm-
gingen, corporaties, muziekkorpsen, buurt-
vereenigingen en verdere instellingen, die
aan deze huldiging op welke wijze ook
wensclien doel te nemen, en van hun
belangstelling wensclien blijk te geven, zicli
te willen wenden tot het I.C.A.
Een glazen Douglas.
De K.L.M. heeft van het personeel van
de glasblazerij 'van -het scheikundig labo
ratorium dor Technische Hoogeschool to
Delft, een van glas geblazen Douglas ont
vangen, waarbij een gedicht was gevoegd^
waarin den raad gegeven werd mot dien
Douglas niet naar Melbourne te gaan, daar
die breekbaar was. Deze glazen Don-
glas zal in de speciale Uiver-etalage aan
den Hofweg in Den Haag worden geëx
poseerd'.
I)e ontvangst van de Uivcr-
bcmanning.
Reeds zeer velen hebben zich Lot d'e
kanforen der K.L.M. gewend1, teneinde in
lichtingen en ook toegangsbewijzen
te verkrijgen voor de ontvangst on huldi
ging van do bemanning van den Uiver,
welke op Zaterdag 17 November zal plaats
vinden.
Deze ontvangst is nog niet in alle onder
deden geregeld en toegangsbewijzen zijn
ook nog niet verkrijgbaar. Het publiek zal
echler door berichten in d© pers volko
men op de boogie gesteld worden en ge
houden, zoodat men goed. zal doen het
uitkomen van deze berichten af te wach
ten.
De positie gisteravond.
Met betrekking tot den stand' der deel
nemers aan de Lond'enMelbournorace gis
teravond, kan het volgende worden ge
meld: De Stodarts zijn om 8 uur 0.5 n.m.
A.T. uit Cliarleville vertrokken; Hansen
is om S uur 25 uit Cliarleville vertrok
ken, terwij] Melrose zich te Newcastle-
waters bevindt; Hewolt-Kay bevinden zich'
te Concluri-y, Wrigt-Polando te Calcutta,
Shaw te Boesjir, Davies en Hill op, Cy
prus en Brook te Atliene.
Jones en Waller bevinden zich op do
terugreis te Allahabad'.
De Stodarts te Melbourne.
De beide Slodarls zijn' hedenmorgen om
1.15 uur A.T. met hun Airspeed' Courier
to Melbourne gearriveerd, als zesd'en in
de luchtrace LondenMelbourne.
De Philipsfabrieken in Tsjceho-
Slowakije.
De technische leider der Nodorlandscho
Philipsfabrieken hoeft ma een bezoek aan
de Philipsfabrieken te Illonbetin (Tsjocho-
Slawakije) verklaard, dat deze laatste be
lmoren lot d'e best georganiseerde Phi
lipsfabrieken lor wereld. De vraag naar
de Tsjechische Pinlipsonlvangloestellen is
zoo groot, dat de fabriek nauwelijks daar
aan kan voldoen. De directie d'er Philips
N.V. to Praag 'heeft dan ook besloten do
fabrieksruimte aanzienlijk uit te breiden.
In deze fabrieken zijn alleen Tsjechen te
werk gesteld.
Kingsforil Smith op neg naar Amerika.
Kmgsford Smith is gisteravond' om on
geveer half acht A.T. op Ilonoloeloe aan
gekomen. Ilij verklaarde hel gevaarlijkste
traject van ongeveer 0000 Iv.M, te -hebben
afgelegd in 25 uur, hetgeen dc mogelijkheid!
inhoudt voor een geregclden Lichtdienst
tusschen Australië en de Vercenigd'e Sta<-
ten.
O li.
T Tv /C o v /s- v ''-ïwS d
W. IIEHliUK, Ylaai'ilmgerstiaat III.
Pa. BERGEIK KTTEX, llldawkoitelicstvaat 9b.
liaitlo Uob, Pa. SCHNEIDER, Singel 150.
B. GOEMAN, Hoogstraat 109.
L. VAN DIJK, Ucialiramltlaaii 04.
A. FONTIJXË, lioterstraat SB.
Ij. A. VAX (IEIjOVEX, ïieliuaii Oeiustraat 22.
W. öl.VEKE, Ij, Kerkstraat 4-la.
Pa. C. C. v. <1. IIU.IHEX, Groolo Markt 3ta.
J. Th, lIEIJXSltHOr.lv, l'.randerssteog G.
JOU. JltXGSrEX, Eotterilamschcilok 213.
Pa. Wed. jV. VAX 31EUHS, J. v. Avenncstraat IS.
C. MEt.IEK, Vlnardlngcrdilk 49a.
ME IJ lUt STEtlMA.NN, Wcstmolcustraat 39.
MOL JANSEN, Laiigo Haven 122.
v. d. MOST, Krttcrilamsclicdijk ISO.
P. X. SOU EP PEK, Aleidastraat 24.
M. SOETEKS, liotcrstraat 78.
