Bommen uit;oór!ögsvfiegtuigen.
DE ROMAN VAN MAXIME
TWEEDE BUI
SCHIEDAMSCHE COURANT
Mijmeringen.
Beschutting der burgerbevolking. Luchtbescherming
behoort tot de taak der gemeenten.
Organisatie is noodig»
lOvcr luchtbescherming licci'sclioa nog
jnaar al te veel onjuiste begrippen. Do
Noodzakelijkheid zoowel als de mogeüjk-
ïieid er van worden vaak bestreden, hot
teen vooral daarin zijn oorzaak vindt, dat
gelukkig nog niemand kennis hoeft gemaakt
•mot luchtaanvallen, zooals de moderne
techniek deze mogelijk maakt. Ten einde
deskundige voorlichting te hevoidcren aan
gaande de mogelijkheden en middelen tot
bescherming van een gevaar, waartegen
•meeï zal kunnen worden uitgericht, naar
mate het publiek beier is voorbereid', heeft
de Regoeringspersdienst dezer dagen oen
Ïersconferenü-è georganiseerd, waar het
oofd van hetbureau voor luchtverdedi
ging van den generalen' staf, majoor A.
H, Schimmel, en de kapitein J. H. van
Riessen van dat bureau, over dit onder
werp een bespreking hebben gehouden.
Aanvallen uit de luehi.
Hoofdzakelijk best rat de luchtoorlog uit
het bombard'oeren v.ui verscheidene objec
ten, die voor militaire doeleinden van be
lang zijn. i Dus in de eerste plaats mobili
satie-centra, bruggen, waarover militair ver
keer geleid' wordt, stations, munitiefabrie
ken. Maar ook andere industrieën, die met
militaire voorzieningen in verband staan
en welke zijn t<I'a.t eigenlijk niet? Kleeding-
fabrieken, fabrieken van voedingsmiddelen,
machinefabrieken, electricitoits-, gas- en
waterleidingbedrijven, slechts heel weinig
fabrieken zullen door den vijand van geen
belang geacht worden.
Vliegtuigen' komen.
Een bombardement van uit de lucht be-
teekent, dat men op vrij groole hoogte bo
ven een bepaald punt vliegt en er bom
men op laat vallen. Dat kan niet rnet
volstrekte zuiverheid' geschieden, zoodat
ook de omgeving daaraan bloot staat. Proe
yen hebben uitgewezen, dat in een vier
kant van 200 X 200 meter ongeveer 80
pet. der bommen terecht komt. Daar staat
tegenover, dat de luchtverdediging met het
moderne afweergeschut ook groote tref
kansen heeft. Doch het luchtdoelgeschut,
dat wegens Üe snelheid, waarmee gescho
ten moet worden, slechts doeltreffend kan
zijn met een mechanische bediening, is
verbazend duur on niet snel verplaatsbaar.
Kon men over het geheele land deze ar
tillerie in groote hoeveelheid' opstellen, dan
zou 'n luchtaanval goed' beslreden kunnen
worden, maar financioele overwegingen ma
ken dit onmogelijk. Alleen tot een verde
diging van de moest vitale objecten moet
toen zich dus bepalen. Een belangrijk en
fevens zeer mobiel verdedigingsmiddel is
het jagervliegtuig, doch ook dat is niet
afdoende, omdat in den regel de jagers
eerst 20 minuten na d'e eerste melding
in d'e lucht kunnen zijn en wat kan een
vijandelijk vliegtuig, dat mol een snelheid
van meer dan 400 kilometer per uur zich
voortbeweegt, in dien tijd al niet vo-or
kwaad hebben gesticht?
Voor grootere landen is een snelle en
uitgebreide luchtmacht effectiever, omdat
"d'e vijand; daar niet in zoo korten tijd tot
in het hart zal zijn doorgedrongen. Wat
Duitschland' zijn grensgebied noemt, waar
achter dus pas oen goede luchtverdedi
ging mogelijk is, heeft d'e breedte van
'Nederland. Met de eigen vliegtuigen kan
men wel don vijand vervolgen, doch dat
is meer een bestraffing, nad'at het kwaad-
al is geschied'. Voor kleine landen is dus
èen luchtbescherming nog meer noodig dan
voor groote, zooals Duitschland, waar deze
organisatie overigens toch tot in d'e puntjes
in orde is. Dat hebben de jongste oefe
ningen bewezen, waarvan majoor Schim
mel, <}je ze had bijgewoond, enkele staal
tjes vertelde. Heel Nederland behoort op
luchtbescherming te zija ingesteld', want
bok plaatsen, die nu geen objecten voor
een bombardement meenen te zijn, kun
nen dat door aanleg van werken in den
oorlog plotseling worden. Alleen het platte
land is uitgeschakeld; daar is de aan-
valskans zoowel als de trefkans zeer ge
ring, terwijl ook moeilijk voorzieningen zijn
te maken. Men volstaat er met na zons
ondergang oen algcheelo duisternis to be
velen.
Bommen vallen,
In den modernen luchtoorlog zullein drie
soorten van bommen worden gebruikt:
brisant-, brand- cn gasbommen. Vermoede
lijk zullen allo driesoorten tegelijk wor
den neergeworpen om den aanval des te
effectiever te maken.
De brisantbommen hebben eon spring
lading, die uiteenloopt van 30 tot 1000
kilogram, al naar mate men veel Heine
treffers of een enkelen grooten treffer
wil maken. Een treffer is voldoende om
een groote ravage to stichten, doch directe
trefkans is niet 'groot. Men moet echter
rekening houden met de in de omgeving
van het doel vallende bommen, die juist
de burgerbevolking veel schade kunnen
toebrengen, en met de in het rond sprin
gende scherven, die ook een verwoestende
werking hebben.
Brandbommen hebben een gewicht van
drie tot vijf kilogram en* zijn gevuld met
stoffen, die zelf branden zondter stuurstof
noodig te hebben en een hitte ontwikke
len' van 2000 graden Celsius. D'e brand-
tij'd is maar kort, doch door de groote
hitte kan, wanneer do bom op oen daar
toe gunstige plek is neergekomen, ©en
brand ontstaan, die dan op de gewone
wijze moet "bestreden worden. Ongeveer
10 pCt. der brandbommen valt bij een
luchtaanval op brandbare plaatsen en
daarvan hebben nog nicf alle een brand
tengevolge.
Dan zijn er tenslotte de gasbommen,
gevuld met concentraties van voor de ge
zondheid schadelijke gassen. Wanneer
zoo'n bom ergens uit elkaar springt, ver
spreidt zich snel het verderfdijke gas, dat
zwaarder is dan de lucht en dus moei
lijk verdwijnt, in de omgeving, dringt door
reten on scheuren in de huizen en be
dreigt op alle mogelijke manieren de bur
gerbevolking.
Naar majoor Schimmel ons meedeelde,
bestaat in militaire kringen de overtui
ging, dat de burgerij', vooral in het begin
van den oorlog, niet aan groote gasaan
vallen zal blootstaan. Do bedoeling van
een luchtaanval is uitsluitend vernieling
van militaire troepen en hulpmiddelen.
Daarvoo-r kunnen alleen brisant- on brand
bommen dienen, - terwijl gas er hoogstens
bij gebruikt word fc tem liet blusschën van
eventueel ontstane branden te bemoeilij
ken. Werkelijke gasaanvallen zail do bur
gerbevolking alleen te duchten hebben
bijl den z.g. c-nbeperkten luchtoorlog, die
zeker niet dadelijk zal worden toegepast,
omdat het aanvallende land' er de alge-
meene antipathie in de wereld moe zou
opwekken en bloot zou staan aa,h repre
sailles, die voor het land zelf even ern
stig zijn.
Luchtbescherming.
Tegen deze aanvallen uit de lucht, van
welken aard zij ook mogen.zijn, moet de
bevolking beschermd worden. Zooals wij
al hebben uiteengezet: door de snelheid
van het vijandelijk optreden zal een mili
taire tegenaanval of verdediging niet steed's
het gewenschte resultaat hebben." Men moet
dus zijn voorbereid op dergelijke gebeur
tenissen en .daarvoor is organisatie in
vredestijd noodig. De militaire overheid
kan er zich in oorlogstijd niet mee be
moeien, maar wil nu gaarne de noodige
voorlichting geven bij de organisatie er
van.
De luchtbescherming is gemeentezaak,
het is een zuiver passieve, burgerlijke
dienst. De deelnemers eraan kunnen door
door OCTAVE FEUILLET.
Uit het Fransch door H. A. C. Snethlage
41)
Ocjk ging ik bijna iederan dag in liet
huisje van de oude dame, een ander soort
verstrooiing zoeken. Er is geen werk, dat
niet dtótar de gewoonte eeinige bekoring
krijgt. Om freule de P,orh;cȑt niet te laten
joptde! Eken, dat zij haar proces definitief
verloren had', ging ik' regelmatig door met
het onderzoeken van ihpaï familiearchief.
.-Bij dit snuffelen ontdekte ik,; van-tijd tot
.-rijd-,overleveringen,; Iogt'jute.% zodon,* wel-
te mijn nieuwsgierigheid Opwekten en ceii
bögcïihlik myn verbeelding' naar voorbij
gegaine tijden yoerdeh, ver van de <d,-er-
steljrende werkelijkheid- weg.
Freule de Borhoët, die, door mijn viol,
harding, .blaar illusies bewaarde, liet mij
haar dankbaarheid zóó merken, als ik niet
Verdiende, want ik had tenslotte in deze
studie zóó'n belangstelling, ook al was
zij zlonder positief nut, dat zij mij mijn
inspanning beloonde, en aan mijn ver-
drie! een heilzame afleiding gaf.
Editor, naarmate de fatale datum na
derde verlciar juffrouw Margui rite de
koortsachtige levendigheid, waardoor zij De-
Meld' scheen, vanaf den dag, dat liet hu-
w°ii)k definitief was vastgesteld. Zij yid
terug, ten gunste bij oogehhlildfcen, in haar
vroeger zoo gewione manier vim passieve
onverschilligheid' en sombere droamerij. -Ik
- betrapte -haarzelfs, ;óén-"of twee-keer, hjotö.
'ni haat Mik op -mij gericht had','.met*'een!
-1 der -
ZATERDAG, 11MEI- 1035. No. 20944.
de tegenpartij niet; ais franclireurs wor
den beschouwd, omdat er geen aan\ais-
gedachte in zit. Er is geen sprake van,
dat men het gevoel behoeft te hebben
aan de oorlogshandelingen deel te nemen.
Op vele plaatsen begint men nu tot
een juister inzicht te komen ten aanzien
van de noodzakelijkheid' cener organisatie
van de luchtbescherming.
De afdeeling luchtverdediging van den
generalen staf geeft daarbij voorlichting,
die,, den laatsten tijd ook in geschriften,
wordt verstrekt. Een nuttig boekje is door
het departement van defensie uitgegeven:
Leidraad luchtbeschermingsdienst, -dat voor
ieder verkrijgbaar is. 1
De organisatie behoeft niet veel ie
kosten, doch in verscheidene gemeenten
kan het dagelijksch bestuur van den raad
voor deze dingen geen medewerking krij
gen. Dat zal straks anders worden, van
neer een wet, die thans in voorbereiding
is, zal zijn aangenomen, waarin de noo
dige voorzieningen te "treffen.
Organisatie.
In vredestijd moet de bevolking leeren
hoe zij zich in- oorlogstijd moet gedragen.
Daarom kunnen aanrile organisatie eeaer
luchtbescherming geen militairen deel
nemen, omdat die in oorlogstijd' niet be
schikbaar zijn. Er is wat personeel noodig,
doch men kan in liet 'klein beginnen. Ook
de verschillende gemèented'iens'ten moeten
worden voorbereid."Politie, brandweer,
personeel der verschillende overheidsbe
drijven, moeten alle worden geïnstrueerd
wat liun te doen staat.
Door de brandbommen zullen veel z.g
secundaire branden ontstaan, die gewooin
gebluschl moeten worden, en in do water-,
gas- en electriciteitsvoorzieningcn zullen
de brisantbommen storingen veroorzaken,
die snel moeten worden verholpen.
Een van de beginselen is de waarschu-
wings- en alarmceringsdionst. Vei schillen
de posten zullen moeten worden uitgezet,
die een centraal punt vaarschonen, als
een vijandelijk eskader op komst is. Van
daar uit wordt de bevolking langs radio
telefonischen weg gewaarschuwd. Sirenes
loeien en ieder moet,weten vat he-ni to
-» - -
doen staat.
Bij het begin van den ooilog wordt al
dadelijk: een beperkte verduistering inge
steld, vaarhij' alleen lyerkeerspunten ver
licht worden.
-- - 1 - De burgerij.'
In hel algemeen zal" de-1, bescherming
tegen luchtaanvallen grootemleels op dc
burgerij -zelf neerkomen. De menschep
moeten weten, wat hun te doen staat,
en ze tooeten do voorschriften der zelf
bescherming kennen. De studieveroemiging
voor luchtbescherming heeft hierover nut
tige handleidingen samengesteld.
Rustig zijn is een eerste vereisclile, doch
dat kan alleen geschieden, wanneer men
vooraf weet, wat er gedaan moet v or
den. De gemeente richt gemeenschappe-
lijke schuilplaatsen in, doch in ieder lmis
of huizenblok moet voor de bewoners een
schuilverLrek (liefst de lodder) gemaakt
worden, waar gas zoo weinig mogelijk kan
doordringen. De zolder moet door een
laagje zand of linoleum tegen brandbom
men worden beveiligd. Ramen moeten met
gordijnen kunnen worden afgesloten, die
geen licht naar buiten doorlaten. Gasmas
kers moeten aanwezig en in orde zijn,
evenals beschermende pakken. -
Tenslotte moet er veel geoefend vor
den, opdat men in oorlogstijd paraat is.
Daar is veel voorbereiding voor noodig,
die de gemeentebesturen op zich mcwsoen
nemen. De oefeningen in zelfbescherming
zijn sde moeilijkste, doch*Berlijn heeft -6r
onlangs een uitstekend voorbeeld van ge
geven. Luchtbescherming geeft geen 100
pCt. zekerheid, doch het vermind'eit de
schade en lenigt den'nood. Een ideale
luchtbescherming zal de verliezen tot 10
pCt. reduccèron.
Men moet niet zotgeloos zijn, zcide ma
joor Schimmel, doch de zaak ook niet
overdreven vooistcllen. Gassen bijvoor
beeld, waaitegcn geen afvoer mogelijk is,
bestaan niet, evenmin als z.g. dooGend-e
stulen. Wanneer de burgerij op het ge
bied der luchtbescherming goed' is ge
traind, dan behoeft er geen paniekstem
ming to_ ontstaan en de gevolgen van een
eventueelen oorlog kunnen voor do bur
gerbevolking zeer worden verminderd.
Ankara.
Gemengd Nieuws
sqoirt van- buitengewone verlegenheid. Me
vrouw Lanoque, van jraar kant, keek mij
dikwijls met -een -onrustig en on beste nu!
gezicht aan, alsof zij verlangde en tezelf
dertijd er voor vreesde» met mij liet een of
andero pijnlijke onderwerp te bespreken.
Eergisteren wilde het toeval, dat ik al-
Jeen mot haar in hot salon was, juffrouw
Hélouin was ineems weggegaan, ,om het
een ,otf ander te regelen. De onbelangrijke
conversatie, waarmee wij bezig waren, hield
.dadelijk als door een geheime overeen-
stemming, op. Na oen kart oagenblik van
stilte zei mevrouw Laroquo, op een ont
roerden t,aon, togen mij:
„Mijnheer, ,u geeft ,uw vertrouwen wel
aan verkeerde monsdiein!"_ p
„Mijn vertrouwen;, mevrouw! Ik begrijp
u niet. Behalve freule de Porbpët, heeft
niemand hier van mij otofè maaT den soliljn
van vertrouwen gekregen 1"
„Helaas 1" antwoordde zij ,ik wil u ge-
Iqovenik geloof hetmaar dat is
niet genoeg!
Op hetzelfde oogcnhlik kwam juffrouw
Hélouin weer binnen en alles was gezegd.
Den volgenden morgen dat was gis
teren was ik vroeg te paard vertrok
ken, orn toezicht te houden op het hak
ken van hout in de buurt. Tegen vier
uur 's middags kwam ik terug, in de rich
ting van het kasteel, toon, bij een onver
wachte bocht van den weg, ik mij plotse
ling tegenover juffrouw Marguérito bevond,
Zij was alleen. Ik was van pil'an voorbij
te gaan, met een groot, maar zij liet haar
paard stil staan en, zei:
,„Een mooie -herfstdag, mijnheer."
„Ja, juffrouw. Gaat'u wat rijden?"
De procureur-generaal
aangeklaagd.
Jo-inei-de-blauwe-oogen vraagt
schadeloosstelling.
Het is een miot-alledaagsch gevalletje. De
lieer Georges Hague, bijgenaamd „Jo-rnet-
de-blauve-oogen" heelt gratis juridisd'veai
bijsland gevraagd in een proces, dat hij wil
aandoen aanmr. Fernand Roux, procu
reur-generaal. Het Dijnaatnpjo waaronder de
heer Georges Magne algemeen bekend is,
wijst er reeds op, dat hij zeer biaomdere
milieus frequenteert. Ilij eisclit van den
procureur-generaal een bedrag van 480 fr.
welke we haasten ons hot te zeggen
de magistraat niet in zijn zak heeft gesto
ken. Maar ziehier de feiten: „Jo-met-de
blauwe-oogen" was beschuldigd te hebben
ingebroken bij een dame, die in Ge Ruo
Saint flonoré woiont. Samen met zijn ka.
meraad Ilcnri Jacquarl, bijgenaamd „Riton.
patte", waren ze opgebracht en tensloüe
voor die rechtbank versd renen, diio hen
veroordeelde tot respectieve'ijk vier tin acht
maanden. Maar appel werd aangeteekend
en do 10e Kamer sprak hen tenslotte vrij
wegens gebrek aan absoluut overtuigend
bewijs. Wel had men (helaas bewijzen, dat
beide hoeren den dag na de inbraak hon
derden francs halden uitgegeven om ziefi
van lop tot teen in nieuwe kleeron te ste
ken, vol had men bij „Jo" een compleet
inbrekers-materieel gevonden, maar wette
lijk nas liun schuldigheid niet bewezen cn
dies volgde lmn vrijspraak
Dat alles neemt niet neg, dat ik on
schuldig hen bevonden, verklaarde „Jo"
Maar nu schrijf! Ildj aan den procureur-
generaal een brief waarin h'ij teruggave
eischte van zijn klceren cn van de 480
franc welke, vo'gens zijn zeggen, dotoir de
recherche wcrlen ingcpkl tij lens do huis-
zoeking Iléél beleefd antwoordde de pro.
curcur-geneiaal doo-r bemiddeling van don
commissaris van pul.tie van de wijk waw
„.To" Woont,, dat gezien' de verdachte Ihcr-
komsf, van de rn beslag genomen klooi ing.
stukken" reclamant gem recht op ecinigo
reclamalie heeft Maar ,,.To" laat het daarbij
niet zitten. Na een advocaat fo hebben ge-
raad'pleegd, schreef Qdj nu aan mr. Ca-
yarroc, procureur van 'de republiek: Waar
ik niet de kosten van een proces kan dra
gen, vraag ik gratis juridisclren bijdand
om een proces te vamen tegen M. don pro-
cuieuT.gencranl Ik verdien als drager in
de Hallen slechts twintig franc pT dag,
voegde hij er aan loc, on ik veroorloof
me li hierbij do bewijsstukken toe ie zen
den, dal ik wegens te geringe verdiensten
niet belastingplichtig hen Ik verzoek tl,
mijhheer do procureur van de republiek
zoo eindigt liet schrijven héél hoffelijk
hier de verzekering te vindon van mijn
zeer bizondcre hoogachting. Geleek end
Geoii.rs Jlagne, genaamd- „Jo-les yeux-
bleus". j
Dr. Eckener ongesteld.
Pas thans wordt beleend, dat dr. Eckener
sedert drie oveken ongesteld is.
Hij bevindt zich te Esslingen, bij Stutt
gart. Dc patiënt is aan de beterendo hand.
Men denkt wel, dat dr. Eckener de vol
gende week zijn werkzaamheden te Frie-
drichshaven zal kunnen hervatten.
„Zooals u ziet. Ik gebruik mijn laatste
oogenblikken van. onafhankelijkheid, en
maak er zelfs misbruik van, want ik voel
mij een beetje beklemd doo-r mijn eenzaam
heid... Maar Alain was daar ginds noodig
...Mijn arme Merwijn is kreupel... Wilt u
soms niet zijn plaats innemen?"
„Graag. Waar gaat u heen?"
„...Ik dacht er over naar den toren
van Elven te rijden." Met de punt van haar
'zweep ivees zij mij ©en met nevel bedekten
top, die rechts van den weg zich verhief.
„Ik geloof," voegde zij er bij"1, „dat u nog
nooit die bedevaart gedaan hebt."
„Dat is zoo. Zij heeft mij dikwijls al ge
lokt, maar ik heb 't altijd uitgesteld, ik
weet niet, waarom." - - 1 - - -
„Nu, dat treft prachtig, maar hel is al
laat, -wij moeten ons een beetje haasten/
als u 't goed vindt."
Ik liet mijn paard omkeeron en wij ver
trokken in galop.
Terwijl wij reden zocht ik inij reken
schap te geven van deze onverwacht© lief
hebberij, die min of meer vooraf bedacht
scheen. Ik veronderstelde, dat de tijd cn
het nadenken misschien in den geest van
juffrouw Marguérito den eersten indruk
van de lasterpraatjes, waarmee men haar
in do war had gebracht, hadden verzwakt.
Blijkbaar was zij tenslotte eenigszins gaan
twijfelen aan de betrouwbaarheid van juf
frouw itélouin, en zij had gemeene zaak
gemaakt'met het toeval, om mij, in ver
momden .vorm, een soort van horstel-aan
te bieden*,Waar ik focht op had.
Onlangs zagen we een ecliie TurksdT-d
ourant „Ankara" heet Biet blad. Laten w©
maar eerlijk zeggen, dat hot do special©
Fransche editie was, anders Biaiden w-a
van den inhoud tittel arotfa jota begrepen.
Het overkomt iemand niet iodcren dag,
dat hij een Tiuksd'r blad in handen krijgt.
En dus was de aandacht, waarmede w© van
den inhoud kennis namen, ©ven levendig
als oprecht.
Nu: wc moeien zeggen, dat d© ©ogen
ons opengegaan zijn voor Imt feit, dat daar
heel in de verte m Ihet nieuw© Turkije een
nieuwe wereld is gegroeid, di© heet veel!
uit het Westen ilieeft overgenomen. Men
heeft er ©en „spaardag"', waarop de aan
dacht der bevolking op do spaarzaamheid)
wordt gericht öp de besneeuwde hoog
vlakten beoefent men do ski-sport do
nieuwe methoden voor don aanvoer van
versche zeevisd'a worden toegepast, mem
interesseert zich voor do Iwiitenlandsd'io
politiek, natuurlijk niet minder voor do
binnenlands he Twer din fr p c r on
ons zeer: op de plaatjes-pagina oen late
van den Turkschen zaakgelastigde aan d©
Philiijisfabiieken te Eindhoveneind er <1©
advertenties een medeJeeling om'r int een
nieuwe zeer moderne dames-kaipsalon.
Men ziet: een ander© wereld groeide ©pi
den bolem van het oude Turkije We zijn
or zoo aan gewend geweest om Tuïkij© tö
zien als een achterlijk land, waar de vrouw
zeer achleigesteld was bij d© mannen; wear
fanatisme de geestelijk© leidslieden deS
volks beheerschte; waar tegenover anders,
denkenden -cn andere volken alles geoor
loofd was; men denke aan do ver va'gin
gen der Armeniërs. Kortom, ©en haogen
dunk van Turkije hadden we niet.
Eu zie dat oude land is tot een'
ander leven gekomen. En daarvoor heeft
hel geen twintig jaren noodig geriaid. i
Het is dit feit, dat ons evön vasthoudt. D©
c.ourant heeft lliet ons gezegd.
Wat zijn twintig jaren in het groot©
tijdruimtelijke gebeuren.
Wie de wercld gesehiedens kent spreekt
van eeuwen; van rijken, van beschavings
perioden, die ontstonden, bloeiden, afslier-
ven. "Wat is bij al dit gebeuren twintig ja
ren? Een druppel aan den emmer; een
slofje in de weegschaal. En todh zija z©
genoeg om een volk om te bouwen.
Waarom? Omdat een volk dit wilde?
Of, omdat we in onzen tijd zoo heel snel
leven -
Laten we hel feit vasthouden. 1
Wc leven in ©en wereld, waarvan men
niet weet, waarheen ze gaat. Men spreekt
van vreedzame revoluties; van economi
sche ordeningen, welke veranderd moeten
worden; men vraagt om andere toestan
den, andere vormen, die uitleiden z.uTon
uit crisis en malaise. Velen zijn in oen
wanhooij/spositio teruggedrongen, 'hun is al.
les goed, wanneer hel ihun maar verbete
ring brengt...... 1
Het is alsof we staan aan hot begin van
ccn heel langen weg; waarvan biet eind©
niet te zien is cn dien wc toch ten eind©
dienen te bewandelen.
Is er kans op uitkomst...... 1
We loven, snel in onze dagen. De af
stand van den langsten weg is ingekrompen
want wie overbrugden afstanden. En
wc bt-heersdhon het stof meer dan ooit. En
ooik de lijd kregen ave moer in onz© maolit.
Dc vooruitgang gtecp oins op meer dan
één gebied aam.
En er is in den grond moer oensgezind-
hoid gekomen in do lagen, waaruit do
maatschappij wordt opgebouwd. Omdat al
len lijden onder den druk'.
Daarom willen wc niet moed does
worden.
Want we willen letten op wat 'Ankara
leerde: Als een volk als geheel' naar Biet
nieuwe wil dan schrompelt do lijd ineen.
En als do volkeren der wereld, die hoi
éénc meer dan het andere gebukt gaan.
onder den druk, door dien druk ©n in
dien druk elkander zullen vindon en af
standen overbruggen en tegenstellingen ver-
zachfen dan sdhrompcR de tijd ook in
en eerder misschien dan iemand het zou
verwachten komt de nieuw© dag. -
De dag waarop men wandelt in het
licht! i
J. Nagel.
Te midden van do gedachten, welk© mij
op dit ©ogenblik bezig hielden, had ik
slechts een zwakke belangstelling voor het
bepaalde doel, dat wij ons voorstolden, bij
dezen vreemden rit, Eeliter had ik dik
wijls, om mij heen, hooren praten over
dien toren van Elven, als een va,n d©
interessante ruïnes van de strook, en nooit
had ik over een dor tweo wegen, die, van
Rennes en van Jooelyn, naar zoo loopon,
geretfen, zonder met ©on begoerig oog naar
die vage massa ie kijken, welk© men mid
den in de wijde heivlakte als een gewel
digen hoogen steenklomp ziet uitsteken,
maar de tijd en de gelegenheid hadden
mij ontbroken.
Het- dorpje" Elven, waar wij, een bootje
langzamer, doorheen reden, geeft ©en wer
kelijk aangrijpende voorstelling van wat
een dorp uit de middeleeuwen kou zijin. Hot
uiterlijk der lage en somber© huizen is niet
veranderd, sinds vijf en zes eeuwen. Men
gelooft te droómen, wanneer men, door do
gewelfde openingen in den muur, di© geen
lijst hebben, en di© de plaats innemen van
vensters, die vrouwen ziet, met schuw©
oogen, in schilderachtige kleeding, di© aan
het spinnen zijn, in het halt-donker, en,
met zachte slem, met elkaar praten, in oen
onbekende taal. Hot schijnt, alsof al die
grauwe spooksels zooeven hun graven ver
laten hebben, om onder'elkaar het een of
andere toonoel uit een vorige eeuw op te
voeren, waarvan wij zelfs d© eenige levende
getuigen zijn. Dit veroorzaakt «en^ soort
van druk, ïfet weinige loven, dat tem'je
heen is, in dc eenige straat van hot dorp,
draagt hetzelfde' karakter van. oudenvetscli-
hoid en vreemdheid, waarvan' het lijkt of
zij getrouw bewaard bleven, uit een we
reld, welke verdwenen is. t
Een weinig buiten Elven, namen wij ©en
dwarsweg, die ons op den top van oen,'
kalen heuvel bracht. Vandaar bemerkten
wij duidelijk, ofschoon nog op vrij groolen
afstand, don feadalen kolos, die, vóór ons,
boven een beboschte hoogte, uitstak. Do
heivlakte, waarop wij ons bevonden, helde,
vrij steil, naar drassigo weiden, die om
ringd waren door dik kreupelhout. Wij
daalden den rug er van af en waren wel
dra in de bosschen, Wij volgden toon eonl
smallen weg, waarvpn de losse en hob
belige steenen hebben moeten klinkan on
der de met ijzer beslagen pooiep van.
de paarden. Ik had al .lang den toren vaar
Elven niet meer gezien, ik kon zeifs dé
plaats er van niet' meer gissen, loen hij
plotseling tusschen het gebladerte zicht
baar werd en op oen paar pas afstand'
van ons, ris con plotselinge verschijning
omhoog kwam steken. Dèz© toren is niet
ingevallen; hij heeft nog zijn geboete oor
spronkelijke hoogte behouden, di© meer
dan honderd voet is, en de regelmatig©
lagen graniet, die hom tot oen prachtig
achthoekig geheel maken, geven hem het
uiterlijk van eert. geweldig blok, dat pas
gisteren door den zuiverstenbeitel ge
vormd werd. i
11
(Wordtre, fjd)\
