1
Dinsdag 3; Séptëinbër 1935»
Ontroerende plechtigheid in de Bi Igi
hoofdstad. Laatste gang van de jonge
vorstin naar de crypt te Laken.
Belgische volk rouwt.
88ste jaargang.
No. 21040
TqL No. 68103, 68617 en 68923.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HA EN). a EL. 68103, 68617 en 68923.
Postrekening No. 53II.
EERSTE BLAD
(Van een liizonderon verslaggever).
Vandaag heeft het Belgische! volk zijn
geliefde jonge Koningin naar hoar laalsie
rustplaats geleid en is mei ontroerende
plechtigheid het stoffelijk overschot van
Koningin Aslrid bijgezet in dein koninklijken
grafkelder van de kerk van Laken, dicht
hij de kist met het stoffelijk hulsel van
wijlen Koning Albert. Beiden werden d'oor
een noodlottig ongeval plotseling wegge
rukt uit het midden van hen, die hun lief
waren en die hen lief hadden. Evdnals
O]) 22 Februari van het vorige jaar hooft
die liefde zich geuit in een treffende hulde
van gansch een volk. Misschien mag de
uitvaart in Februari 1931 van den Ko
ning-soldaat, den held van don User, groot-
schcr en heroïscher genoemd worden, zij
was Zeker niet indrukwekkender dan deze
'uitvaart van de jonge, stralende Koningin,
de liefhebbende vrouw on Moeder, do
teedere echtgenoote van don jongdn Ko-
ning, die vandaag als oen gebrokdn man
den zwaren weg naar Laken is gcfgiialn.
Langs den weg eu voor het
Koninklijk Paleis.
floods Zondag en gisteren zijn veten,
die geinige van de plechtige uitvaart wil
den zijn en do gestorven Koningin een
laaNo hulde wilden brengen aan do baar
in het Koninklijk Palcis, waarlangs vier
dagen lang een schier eindeloos» stroom
van menschea met stillen galng beeft go
schreden, te Brussel aangekomen uit allo
trleelen van bet land, on ook uit het
buitenland. Docli vanmorgen vroeg kwam
pas de grootste stroom.
Deeds vanmorgen zeer vroeg hebben de
Brusselaars of z.ij, die al in Brussel ver
toefden, reeds een haag langs dozen weg
gevormd. Op enkele plaatsen, zootls na
bij het Paleis en tegenover de St. Goe-
dele, hebben reeds gisteren monscbcla, die
zeker wilden zijn van oen goede plaats,
zich neergezet o-m er den nacht door te
brengen. Geleidelijk worden do hagen dich
ter cn dikker en het vergemakkelijkt de
taak van de afzetting aanzienlijk, dat op
sommige punten en bijna la'ngs den ge
beden weg van het Paleis naar de Ka
thedraal, Zondag en gisteren houten hek
ken zijn geplaatst, die do menigte tegen
houden.
De afzetting van den le volgen weg
draagt ditmaal een bizondcr ktraldcr.
Slechts rechts van den te volgen weg
staan militairen geschaard vaa verschil
lende wapens en regimenten. In hoofdzaak!
slaan cr echter si ram en ernstig do oud-
slrijdeisgiocpcn geschaard met hun om
floerste vaandels. En daarvoor in ln'nga
rijen do groepen schoolkinderen, school
hij school, zoo ils zij zich vanmorgen vro^g
hebben opgesteld en 'uit alle deelon van
de slad en ook van builen Brussel hier
heen zijn getiokkon.
Voor het Palcis branden, evenals langs
de gehcelo route, de met rouw crêpe om
floerste lantaarns.
Ondanks de drukte en omda'nks do groots
monschcnmenigle met de vele geluiden, die
deze onvermijdelijk veroorzaakt, hccrscht
cr overal een drukkende beklemming, ©e'n
atmosfeer van ernst en droefheid, die de'n
Belg in hot algemeen cn den Brusselaar
in hot bizonder gewoonlijk vreemd is.
It ft vertrek uit het Konink
lijk I'aleis.
Reeds te ruim 9 uur is het achter do
afzettingen op het Paloisplein zwart van
menschon en ka'n er 'nauwelijks iemand
hij.
Voortdurend rijden nu auto's an'n, die
hei .hek van het Paleis binnenzwenk'cn.
Hel zijn vertegenwoordigers der buitenlamp
sehe staatshoofden en do leden va'n het
diplomatieke corps, die met do officteclo
veitegemvoordiging van hun la'nd zijn be
last.
Terzijde van liet Paleisplein stellen zich
inmiddels de militaire troepen op, die den
stoet' zullen voorafgaan, terwijl aan den
anderen kant zich! de delegaties opstellen
van de organisaties, wicn deze eer is toe
gestaan.
liet is inmiddels 10 uur geworden en
oen gespannen stille is over do menigte
gekomen. De beklemming uit zich hier
cn daar in onderdrukt, zc'nuwachtig ge-
fluisler, ginder in een snik of nauwelijks
bedwongen tranen.
Dan klinkt plotseling hoorngeschal eii
een schok gaat door de menigte. Want dit
is net toeken, dat achter dei gesloten ra
men van het Paleis de kist met liet broozc
lichaam der vorstin door haar Irouwe
dienaren op de schouders is genomen, otn
haar te dragen naar de slaliekoeU, die
haar naar de Kathedraal van St. Goedele
zal brengen. Men ziet voor het Paleis de
kist in de koels plaatsen en men ziet hoe
do dienaren, het personeel zich neigrtn.
Gezichten kan men, door den groolcn af
tand niet onderscheiden, doch iedereen
raadt de smart, die zich daarop moet weer
spiegelen.
Langzaam rijdt de koels naar den uitgang
en uit het Paleis ziet men nu de familie
leden cn vorstelijke personen, de diploma
len en ministers komen, die don stoet zul
len volgen, alsmede de geestelijkheid, die
de rouwkoets zal voorafgaan.
De militaire troepen, die den stoet es
corteeren, rijden voor en zetten zich in
beweging en heel zwak hoort men in de
verte den doffen dreun van de kanonnen
der Cinquantenaire, die met een salvo van
31 schoten den volke kond doen, dat de
laatste gang van Koningin Aslrid is be
gonnen.
Dc rouwstoet naar dc Sb
Goedele.
Er vaart een lichte beweging door de
menigte, die haar ontroering nauwelijk
meesier is. Niet alleen op het Paleisplcin,
doelt langs den geheelan weg naar de St.
Goedele, in do Rad Royale, cte Koloniën-
straat en de Kanselarijstraat weet men
nu, dat de droeve tocht begonnen is.
Eet is een lange stoet, schoon niet zoo
lang als verleden jaar, toen de dootle
Koning denzolfden weg volgde, wnint thans
ontbreken do buitcnlondsche militaire de
tachementen, do ootlogs-organisaties en
verschillende regimenten, dio (oen hun
hoogslen bevelhebber voor do laatste maal
begeleidden.
De stoet wordt geopend door een pelo
ton hereden gendarmerie. Dan volgt de
muziekkapel van het regiment gidsen. De
muziek speelt echter niet.
Wij zien hier achter lanciers, bereden
artillerie, detachementen linielroepen dn
andere mfaUterie-afdeelingein, Ben weder
om niet spelende muziekkapel besluit dit
gedeelte van het militaire escorte.
Het wordt gevolgd d'oor de vaandel-dele
gaties van de verschillende oud'strijders-
groepen, oorlogsverminkten en oorlogs
weduwen, rcsmte-officieren en voormalige
oorlogs-verpleegsters.
En daarachter volgen weer ia dichte
menigte nieuwe vaandels in rouw. liet
zijn de vaandels van de verschillende regi
menten van het Belgische leger.
Op ccnigcn afstand, een lichte en kleu
rige groep na het khaki der troepen, volgt
de geestelijkheid en tenslotte schrijdt in
den stoet de Kardinaal-Aartsbisschop mgr.
Van Roey, met den witten aartsbisschop-
pelijken mijter op het hoofd.
Als de groep geestelijken nadert, wordt
het zoo mogelijk nog stiller langs den weg,
want men weet, dat thans het oogenblik
gekomen is, dat de rouwstoet zal volgen
met zijn teedere, helaas levenlooze lasl.
Men hoort slechts.de korle in liet Fransch
en in hel Vfaamscli gegeven bevelen der
officieren, die bet bevel voeren over de
troepen, die voor de trottoirs het afzet
tingscordon vormen: „Geeft acht", even
later gevolgd door het „Présentez armes".
I)e lijkkoets in den stoet.
Want thans nadert de lijkkoets, waarmee
de laatste maal, in 1909, het stoffelijk
overschot van Koning Leopold II naar
Laken is gebracht. Toen een oude, grijze
Koning, thans een jeugdige, bloeiende Ko
ningin.
De lijkkoets wordt gelrokken door acht
zwarte, met rouwkleoden bedekte paarden,
die door in doffe livrei gekleede palfre
niers aan den teugel worden geleid.
De koets zelf rust laag op vier er on
der schuilgaande wielen. Midden op hot
platform slaat oen met zwarte draperieën
omhangen verhooging, waarop do kist met
het stoffelijk overschot rust. Ter weers
zijden van den wagen rijzon vier zwarte,
slanke zuilen omhoog, waarop een breed
baldakijn rust, dat omgeven is door een
dof-gouden kroonraad'.
De kist is bedekt met een zilver-om
zoomd rouwkleed, met lange koorden met
kwasten.
I>e nabestaanden.
Velen is bet te machtig geworden on
der liet 1 alrijke publiek, dat lusscben Pa
lcis en Kerk slaat opgesteld. Atoouwen
zijn liun ontroering tniel meer meester en
mannen laten luijn Irancin den vrijen loop.
AA ant waL op deze lijkkoets volgt is zoo
onzegbaar treurig, dat de menigte niet an
ders weet te doen dan zwijgend, met groo-
(e ontzette oogen te kijken, naar den
jongen Koning, die bleek da wankelend,
een gebroken man, do baar volgt van de
vrouw, die niet alleen zijm Koningin, maar
zijn eclilgenoole, zijn geliefde, zijn kame
raad is geweest, liet moet liem pijn doen,
deze weg van nog geen kilometer te gaan,
temidden van de menigte. Gisteren nog
verluidde in hofkringen, dat de Koning
den wenscli te kennen had gegesx®, alleen
in een ij tuig naar de St. Goedele te rij
den, maar het protocol eischl zijn aan
wezigheid hier, en nooit lean zooveel mede
gevoel en sympathie van een volk naar
zijn Koning zijn uitgegaan, aW op dit oogen
blik. Sommigen buigen zwijgend, andoren
beffen snikkend de hand op t-m groei, als
wilden zij die van hun Koning drukken.
Deerniswekkend is ook de aanblik van
Prins Karei van Zweden, de vader van
wijlen Koningin Aslrid. De in het zwait
gekleede lange gestalte, dio zoo merkwaar
dig aan Koning Gustaaf van Zwedon her
innert, is gebogen door smart. Dc oude
lieer handhaaft zichtbaar slechts met uiler-
sle krachtinspanning zijn zelfbeheer.-chmg.
Diep onder den indruk is ook zijn zoon
de jeugdige Prins Karei, broer van de
overledene.
Dan volgen de zwag-xs van
Koningin
gil
-
pi;
Het interieur van dc St, Goedele te Brussel in rouw voor dc plechtige uitvaart van
H.M. Koningin Astrid.
Aslrid: Prins Karei van A'iaanJer n, luoer
van Koning Leopold IR, tie ilaliaanscho
Kroonprins Umbeito, Piins van Piemoal,
gemaal van Leopold's zuster Mare,Tos
en Pms Axel van D.nenvuken, gemaal
van Aslrld's zuster Prinsen Magarrtha Zij
vonten omgeven en gevolgd door de le
den van het militaire- en civiele huis des
Konings, van Koningin E is'ibcth ea van
den Graaf van Ahaamiemi, eri door de
-overige vorstelijke bezoekers. Kromp ins
Olaf van Noorwegen, Kroonprins Gu-daal
Adolf van Zwe len cn Pr ns üertil van
Zweden, den Hertog van Vork, tweedon
zoon en vertegenwoordiger van Koning
Geoigo van Eng land, Pms Gvriel van Bul
gaiije als verb gen woord iger van Koning
Bons en Prins Felix van Luxemburg, echt
genoot van Groothertogin G'yirlotte.
Dan volgen de hu tengewouc missies,
die Ge sprcale opdia hl hebben hun
staatshoofd of th.ua regc„r ng te vertegen
woordigen.
Wij vien tevtns de buitengewone verte
genwoordigers van II. KI Koningin AA'il-
hclmina, llanr Opperhofmaarschalk Jbr. A"
Bareel van Ol 1- nailer, en Haar Kamerheer
Jhr. Mr. 0. Dcdel.
De landen, die geen speciale missies ge
stuurd heb1 en, zijn v.rtegenwoor ügd door
hun gezanten te Brussel of tc Parijs. AA'ij
zien daarbij ook don Ncdeilandscben ge
zant, Jhr. Mr. A. AF. L. Tjarda van Slar-
kenbergh SlaoVruuer, diw vergezeld word!
door den geznnlscli.Tpsrua 1 Jhr. AA'. F. van
Lennep on den landbouwconsulent Ir. L.
Peters.
Dau vo-lgen de Bilgiscbe ministers, even
als de me sic leden van Kamer en Senaat.
Ononderbroken volgen thans de gro pen
elkaar op: de 1 Gen van de buitenlandsclie
legalics te Brussel, de commissarissen-ge
neraal der bu't nlamlsche inzendingen op
dc wenl.ltcntoznstelling, de loten van cte
rechterlijke macl'it in rootte, zwarte of pnar-
sche toga, de 'hcogluernrcn der Universitei
ten enz.
Dan nadert bel -ein le van den stoel, mot
nog weer ontelbare romv-oimfteerste vaan
dels, en tenslotte weer militairen, een de
tachement gels n, een dcticArment bereden
artillerie cm een pelelon bereden gendar
merie, waarmee de stoet wordt goslo-teii.
t In lie St. Cimlelc.
Reeds vóór 9 uur bobben de autoriteiten
die go» doel zon Ion uitmaken van den
rouwstoet tusschen Paleis en Kathedraal,
bun plaatsen ingenomen in de SI. Goolele,
en ook vele andere genodigden -vullen
geleidelijk de ruimte.
liet prachtige, Gothische- bouwwerk is
veranderd in oen rousnehtigon rouwkapel.
Ho-og in het muitten van do kruisbouk
lia.ngL wederom een zwarte rcuwkrooi.i,
waai van vier zwarte gordijn m gedrapeerd
tiaar omlaag vallen en in de vier boeken
van de krai&Iïenk worden opgehouden. Daar
onder slaat stil en hoog tie katafalk, waar
op aanstonds do kist zul worden geplaatst.
Op het plein is Ret nu slil geworden.
De lijkkoets mulnrt do oprit ter/tijlc van
de kerk cm rijdt tot voor don ingang.
De troepen builen piesontcoren bel geweer,
de ©erewacht binnen van kadertcn der mi
litaire school, slaat stram in do houding.
De klokken b g'nncn tc lui ten.
'Als Koning Leopell de kerk binnentreedt,
drukt Kardinaal Van Roey hom aan dein
ingang nogmaals de hand. De and rc prin
sen en bu'tangcuane afgevaardigden tre
den eveneens D'nneii.
Dam klinkt opnieuw, voor het eerst jia
bet'vertrek uit iliet Paleis, hoorngeschal.
Acht omder-offeieren heb' en do k'st van
flea wagon grtihl en dragen haar op de
schouders maar b'nnon.
Zoowel in do kcnk als op het plein
hccrsdUt tloodscSiPi stilte. Ook de Koningin*
AVoduwe had reeds haar plaats ingenomen.
Thains venlieffeiii zich alten van Hum zelel.
Tiet is ocin groofsch moment van diepe ont
roering als hoog boven do hoofden de kist
langzaam wordt binnengedrag», terwijl
langzaam do zware toucin van het orgel
a am zwellen.
Atelon bedwingen z'ioli niet langer als dan
plotseling van Doven liet toicn.' biqage, fijne
stemmen, van hot beroemde St. Rombouts-
koor onder leiding van den kanunnik Van
Nuffel, liet „Sub Vemile", „Treedt Binnen'"
inzetten. Inderdaad maakt dit voor velen de
maat van ingehouden onlroedng vod. In
déz'o 'atmosfeer wordt de smart verzacht
dooï een troostend gevoel van weemoed,
waarmee mefn start naar do donkere kist op
do zwarte katafalk, zacht beschenen door
liet licht der kaarson, terwijl de ka tv sen
achter hei altaar tegen den zwar'en achter
grond een gcuicin gloed ver preiden.
De II. Mis werd opgedragen door Kar
dinaal van Roey.
Na de heilige handeling daalt Kardinaal
\7an Roey, gevolgd door zijn helpers, af
naar de katafalk, om bij de kist met 't stof
felijk overschot de laatste gebeden te lezen.
Het koor zingt „Libera", en bijna jube
lend klinken de liooge stemmen bij bet
In Paradisnm".
De plechtigheid loopt ten einde, lïet
'orgel zet opnieuw in, vierstemmig zingt
hel koor „'0 Jésu Christe". Opnieuw klinkt
buiten hoornges hal, wederom staan de
kadetien stram en de acht onder-officieren
naderen de katafalk, om de met zilver
beslagen kist van zwart gepolijst accacia-
hout, waarboven op een zilveren kruis is
aangebracht, naar buiten te dragen. Op
dat oogenblik zet de kapel van de grena
diers zacht do „Brabanijonne" in. Droef
klinken de tonen van het in mineur ge
speelde volkslied, en opnieuw hoort men
het onderdrukte snikken der veten, die
zich plotseling weer realiseeren, dat daar
een jonge, stralende, beminde vrouw wordt
uitgedragen.
Buiten slaat de menigte nog onbeweeg
lijk. Opnieuw trilt er ontroering over baar
heen als de kist naar buiten wordt ge
dragen en in de lijkkoets geplaatst. De
Koning, de Prinsen, de Koningin en de
Prinsessen, alsmede de leden der spe
ciale missies, stappen in de langzaam
voorrijdende auto's, die langs de Trcuren-
herg, waar het militaire escorte zich reeds
weer in beweging heeft gesteld, do lijk
koets volgen naar de Rue Royale.
Db tocht naar Laken.
En zoo is de droeve gang naar Laken
begonnen. Voor het laatst rijdt een vorstin
door haar residentie. Het is als verleden
jaar, bij de uitvaart van Koning Albert.
In 'dichte hagen staat de zwijgende me
nigte langs den weg, die aan 'ién kant
is omzoomd door soldaten, aan den an
deren kant is afgezet met oud-strijders,
waarvoor zich de schoolkinderen hebben
opsesteld'.
Groot is telkens .veer de ontroering, als
de lijkkoets nadert. De stilte wordt druk
kend, de soldaten ter eeno zijde van den
weg presenteeren het geweer, de oud-strij
ders aan den anderen kant lalen de om
floerste vaandels zakken en staan kaars
recht, met ernstige g-zichten, waarop men.
hier en daar een traan ziet blinken.
Atooral de schoolkinderen, die in afwach
ting van den stoet nog wel eens onrushg
worden, en daarvoor zijn het kinderen
het droeve doel van dit alles vergeten,
worden stil als de slatiekoets nadert en
kijken met groole verwonderde oogen naar
de zwaite kist onder hef hooge baldakijn.
Zoo gaat het voort langs de Rue Royale,
en nadert men de Ruc des Palais. De
klokken van de St. Mariakerk aan het
begin van d'eze straal beginnen te luiden.
Bij de Kerk ie Laken,
liet is reeds ver over éènen als do
rouwstoet cte kerk nadert. De grenadiers
cn linielroepen, die hier de orde bewa
ren, komen opnieuw in de houding. Dan
arrivceren de auto's met de geestelijkheid,
wederom onder leiding vaa Kardinaal \ran
Roey, die hier de absouto zal geven.
Onder doodsche stilte houdt de lijk
koets voor do kerk stil. In het voorpor
taal ziet men de witte en purperen gewa
den der geestelijken, die reeds gereed staan
om liet stoffelijk overschat te ontvangen.
Terwijl de oerewacht het geweer presen
teert, tillen wederom acht onderofficieren
de kist van do koets cn dragon haar maar
binnen, tot dicht voor hot altaar, waar
stil dc kaarsen branden tusschen de over-
al neerhangende rouwdrnperiecn. De Ko
ning, Prins Karei, de overige familieleden
en Prinsen treden binnen, het gevolg komt
aan en langzaam vult zich.' de kerk, waar
reeds de eerste tonen van liet orgel weer
klinken cn waar Kardinaal Van Roey de
absoute verricht.
Nu is het oogenblik gekomen, dat de
Koningin voor goed aan den dood wordt
toevertrouwd. Weg uit het midden van hen,
die haar dierbaar waren, van een ma'n,
dio haar verafgoodde, van kindertjes, die
haar noodig hadden, moet zij thans af
scheid nemen van de woreld'. Voor allen,
die dit onvergetelijke oogenblik bijwonen,
is dit wel héél treurig, maar de keel nijpt
bijna dicht als men denkt aan de smart
van den jongen Koning, van den gebogen
vader en van do snikkende moeder, va'n
de zusters en overige naaste verwanten',
die nu een uit hun midden, die lnvn allen
hel liefst was, aan het donkere grafgewelf
m o e en -1 oever Lr ou wen
AAtant nu is het oogenblik gekomen, dot
do kist opnieuw op de schouders wordt
genomen en, voorafgegaan door de hooge
geestelijken, achter het altaar verdwijnt. Het
plechtige gezang is verstomd1, en lood
zwaar ziet mot den Koning, de ouders, do
enkele naaste bloedverwanten, opstaan om
mede af le dalen in hot grafgewelf, waar
heen thans Koningin Aslrid gedragen wordt.
Allo anderen blijven achter en hooren;
hoe negentien doffe schoten van do bat
terij in bet Park van Laken verkonden,
dat Koningin Aslrid voor altijd' ter rustei
is gegaan. i
Dicht staat liaar kist naast dio van wij-'
len Koning Albert, dein geliefdon Koning,-
waar gansch' bet volk om heeft getreurd',
dio dooï zijn zoön met groole droefheid
werd beweend. Maar reeds den dag na Ko-
Do,» cu..M verschijnt d^lijks. met uit-
,0j^8 p2er kwaru"aICf2.-; 'franco perj.oat
Pfija nor weck: 15 eta. Afren-'
S, nummers 4 ets. - Abonnementen
K "bepaalde plaats Tan ailrorfeutiea
^rdt niet gewaarborgd.
Prijs der AdvertantiÊn: Ten l5 regrts f 1*'A
iedere regel meer 1030; In hel ZatcrdaKnummef
15 regels f i-80, iedere regel meer 1035. -—
Keelnroes £005 per regel. IncassokostenBcts^
postkwitantlestó cl», larioven van advertenties
bij abonnement lijn aan hot Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleins
Advertentién opgenomen (OJ5Q t/m. 15 woor-
den, f 0.15 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 80 woorden.
•b Woenadage: Kleine AdvertentlBn tot 25 woor
den f 0.25, nuts vóór Dinsdagavond 6 uur san het
Bureau betorgd.
'e Zaterdags: Kleine AdvertentlBn f 1.00, Indies
niet vóór Vrgdagavond 8 uur bexorgd.
