Schets van het
uitbreidingsplan
Nieuwland I
Het uitbreidingsplan Nieuwland 1.
Gemengd Miewws
Rechtszaken
Waar ligt Batavia?
IMGEZbwöEN
Critiscfie beschouwingen. De oude school
gehandhaafd.
De cidtureele taak van
den architect.
B.B. Bizondere bebouwing
N.B. Niet voor bewoning
ingerichte bebouwing
Drievoudige lijnen duiden
winkels aan
V&/r speelplaatsen voor kinderen is ook
geen runnle gereserveerd, 011 liet gemis
daarvan wordt in de bestaande sLaid. sterk1
gevoeld.
Het verkcersvvaagstuk.
liet verkeersvraagstuk is in ,,hel plan
ook niet ideaal opgelost". De verlengde
Rembrandtlaan, 30 M. breed, aal b,v. den
drukken VJaardmgerdijk kruisen. Straks, a!s
de nieuwe Oranjebrng gereed is, zal de
Vlaardingeidijk vermoedelijk wel van veel
verkeer ontlast worden tot displeizier
van de bewoners van de Burgemeester
Knappertlaan, maar altijd zal toch liet
bezwaar blijven, dat een groot hoogtever
schil overwonnen aal moeten worden.
In een „organische woonwijk" zijn geen
breede verkeerswegen n.oxhgwel moeten
behoorlijko wegen die woonwijken onder
ling en met de stadskern verbinden. Wegen,
ingericht als b.v. de Rembrandtlaan, Vow-
deliaan en Ru. «-daellaan zijn verkeerstech
nisch niet noódig en economisch niet ver
antwoord In een woonwijk zelf bestaat
daaraan geen beboette. Een rijweg vaar b,v.
41/2 M .breedte is voldoende in een derge
lijke wijk; de rest van de ruimte tusscben
de tegenover elkaar liggende gevels zou
gebruikt kunnen worden voor beplanting.
Dat geett ten. eerste een veel vriendolijloer
aanzien aan bet geheel en ton tweede is
deze wijze van „straatvulling" voel goed-
kooper voor de gemeente, dan breede be
klink' rde ,of gcasphalleerde wegen.
De indeeling van d'e bouwblokken wijst
er op, dat de mogelijkheid woningen niet
tusschcnkainers te doen verrijzen in Nieuw
land I niet uitgesloten is.
Bij een slroo-kbebouwing is het mogelijk
breedero woningen to projecloeren, zoneter
dat do economie geweld wordt aangedaan.
Bij een slrookbebouwing is op een
zelfde oppervlak even veel mensclien oen
onderkomen te verstrekken als volgons
het oude systeem.
„Hel recept ligt Jdaar".
ïo waardeeren valt, dat men wil samen
werken met de architecten, maar te hopen
is liet, dat die zich niet alleen beperkt
tot het ontwerpen van de gevels, doch.
zich ook uitstrekt tot het verkrijgen van
goede woningen.
De cullureele invloed van don architect,
die zich wil geven, is bij het nieuwe plan
vrijwel uitgeschakeld, immers het recept
ligt klaar 1
Bij het ontwerpen van het uitbreidings
plan Nieuwland11 is nog de oude methode
gevolgd en als men die aanvaardt, heeft
het plan zelfs veel aantrekkelijks. Maar
nieuwe tijlden stellen nieuwen ©ischon, ook
wat do huisvesting vare de bevolking be
treft. Dat besef is reeds levendig in vele
teden itj. Linnen- en buitenland'. In, Schie-
in een opwelling beeft gehandeld', 'L zal
een afwijking zijn geweest".
Vcrd.Zoo is 't meneer d"a president; ik
laat me dan te veel gaan.
De Officier van Juslric, inr. Wasse.11-
bergh requircerde een gevangenisstraf van
zes maanden. Vonnis 20 November.-
Waardcloozo bollen verkocht.
P. L., vroeger logementhouder te Alk
maar, thans gedetineerd1, in de gevangenis
te Haarlem, wegens verduistering van een
auto, had' in NoordUlolland aan tal van
tuinders bloembollen verkocht, waarbij bijl
00 pet. bloemen garandeerde, terwijl later
bleek dat het waardylooze rommel was.
Gisteren had hij zich voor do rechtbank
to Haarlem te verantwoorden.
De officier ei schie togen den oplichter
tien maanden gevangenisstraf.
dam is dat nog niet het geval, maar Keu
len en Aken zijn ook niet op één dag
gebouwd! Misschien, dat bij' een volgend
uitbreidingsplan Schiedam zich ook bij hen
aansluit, die nu op dit gebied baanbrekend
werk doen.
Een rockcloozc sportvlieger heeft zich te
verantwoorden.
Op 10 Mei j.l. heeft een sportvlieger,
de 31-jarige Ten B. uit Almelo, op roe-
kelooze wijze met een sportvliegtuig op
het platform voor het stationsgebouw op
Schiphol getaxied'.
Bovendien voldeed hij niet aan het be
vel van den havenmeester den motor var
het vliegtuig stop te zetten. Het bleek,
dat hij onder invloed van sterken drank
verkeerde.
Op 16 October veroordeelde de kanton
rechter te Haarlem den vlieger tot 3 we
ken hechtenis en 6 maanden ontzegging
van de bevoegdheid een vliegtuig te be
sturen, benevens lot f750 boete, wegens
het niet stopzetten van den motor
Verdachte, die toen wegens verblijf in
Engeland, niet verschenen was, liet zijn
advocaat verstek aanteekenen. Gistermid
dag werd de zaak opnieuw behandeld.
Als gemachtigde van d'en. deze keer evenr
min verschenen vlieger trad op mr. Cra-
•nenburg, uit Almelo
De ambtenaar van het O.M. eischte 3
maanden hechtenis, 6 maanden ontzegging
van "de bevoegdheid een vliegtuig te be
sturen en f 50 boete.
De kantonrechter veroordeelde den vlie
ger tot één maand' hechtenis on verder
conform den eisoh.
Pensiongasten bestolen.
De Ililversumseho reiziger C- II. v, A.
stond gisteren voor d'e rechtbank to Am
sterdam terecht wegens diefstal, tweemaal
gepleegd.
De man woonde in een pension aiatn
den Amersfoortschenweg; in Augustus van
dit jaar was hij d'e kamersvan een mede
bewoner binnengeslopen, waar hij uit ©du
koffer <een busje met f225 wegnam. Uit
een kast in de kamer van oen onderwijze
res stal hij een beursje met een bankbil
jet ran f20.
De verdachte, die reed's herhaalde ma
len is veroordeeld', is in 19,32 ter. beschik
king van do rogcering gesteld', later 'is hij
voorloopig ontslagen.
Pres.: En waarom nam U dat geld! weg;
U had toch werk in die dagen'!
Verd. geeft dat toe, een eigenlijk» ver
klaring kan hij niet geven. Hot geld' hooft
hij mot vrouwen in café's opgemaakt.
- De bestolene breekt oen lans voor «verd.:
„ik geloof, .meneer de pre rótent, dat hij
Dat zal ergens bij Bali zijn.
Dat Amerika over het algemeen niet
veel bekend is van Nederlandsch-Indië,
Bali dian natuurlijk uitgezonderd, is geen
geheim.
Bij heüiahng worden feiten naar voren
gebracht, welke duiden op een absoluut
gemis aan geografische kennis wat ons
lndiè betreft.
De c enige troost is, verzucht 't „Nieuws",
dal Iridic! in deze niet alleen staat. Nog
niet zoo lang geleden plantslo ©en reis
bureau op Broadway do toch niet onbe
kende stad Singapore in... China!
Jet laatste staaltje van geografisch cu
riosum komt uit Washington.
Daar woont een mijnheer, dewelke meent,
dat de wereld to weinig op economisch
gebied wordt voorgelicht, weshalve hij ten
gelieve van zijn mcdemcnschen en' rog
meer ter spekking van zijn beurs, aar.
biedt orn knipsels, commentaren enz, toe
te zenden, waardoor dan de geest verrijkt
wordt met oen droom van weion-chap no
pens tie werkgelegenheid te. Lisitschan.sk,
de koffie-produetie van Liberia, bet rub-
horverbiuik in alle mogelijke en onmogelijke
industrieën, en alles wat die mijnheer to
Washington bijeen kan garen.
Die economische mijtifcer wenscht thans
zijn debiet uit te breiden. En daarom
stuurt hij geschriften rond', waarin hij roef
prijzende woorden zijn waar aanbiedt.
Wij wcnschen ons geen oordeel aan te
matigen over des mans deskundigheid in
zake die economische knipsels. Ilij zit ver
weg en wij kennen het getal en den aard
van zijn bladen niet waaruit hij zijn wijs
heid peurt.
Slechts constateeren wij, dut deze voor
lichter d'es publieks inzake geografie wei
nig bedreven is.
Want een bekend instituut in Batavia,
met belangrijke internationale vertakkingen,
word' schriftelijk door den Waslringlansehen
econoom benaderd met een epistel, waar
op het volgende wonderbaarlijke adres
prijkte
Mr Kali Besar.
Oost No..,
Batavia.
Straits Settlements.
Omdat het nummer achter „Oost" goed
was ingevuld', is de P.T.T. er in geslaagd
den brief zijn doel te doen bereiken.
Dat de chef van het instituut niet „toean
Kali Besar" heet, is den econoom' niet
zoo kwalijk te nemen.
Doch dat hij Batavia laat verhuizen naar
de Straits, zie, dat hadden wij van iemand1,
d'ie óók voorlicht over rubber en tin, niet
verwacht
Maar de wonderen zijn de, wereld. nog
niet uit.
Straks vernemen wij nog van hem, dat
het voornaamste export-product van Ncder-
landsch-Indiz een land; dat ergens Irïf
Bali te vinden is knolselderij van pri
ma kwaliteit is.
Nationale „Zonneslraal"-Ioterij.
De vereeniging „Zonnestraal", die voor
de practisclio toepassing van d'e arbeids-
therapie voor tuberculoselijders het sana
torium „Zonnestraal" te Hilversum sticht
te, bestaat thans tien jaar.
Tien jaar, waarin de overheid'sbijdraga
voor ..atoria welke vroeger 11 oont per
dag per patiënt bedroeg eerst werd ver
minderd' tot 7 cent en daarna geheel werd
ingetrokken, waarin alle vrij' bedden, door
verschillende vereenig ingen beschikbaar g»-
steld, kwamen te vervallen, terwijl d» laat
ste jaren ondanks do toewijding onzer
medewerkers de inkomsten uit collecten
en spaarbusjes regelmatig daalden. Jaar
lijks wordt een loterij - georganisebrd' om
deze vermindering in inkomsten alUufts
gedeeltelijk op te heffen. Ook die thans
loopend'o vierde loterij moet slagen wil
„Zonnestraal" niet genoodzaakt zijtiï' pa
tiënten wegens gebrek aan middelen te
ontslaan. 1
'Wij zoeken biervoor 1000 helpers(storsi)
in ons land, die bereid) zijntezamen de
nog onverkocht zijnde 10.000 loten te ver-
kempen, dat is dus elk 1 boekje van' 10
loten. Indien wij deze vindon 011 daarop
vertrouwen wij dan zuilen ook dit maal
weer alle 50.000 loten k fl.per stuk
bij de trekking verkocht zijn.
Betaling kan na verkoop geschieden.
De verpleging op „Zonnestraa, is voor
iedereen, ongeacht geloot of politiek» ricl
ting, Bij ons tien-jarig bestaan vragum wij
dan ook met vertrouwen als geschenk "de
hulp-van. allen, dio zich als „sterken" een)
kleine moeite willen getroosten voor dal
„zwakken".
Do trekking is eind December.
Het Bureau „Zonnestraal", Afd'. Loterijj
is gevestigd' Stadhouderskade. 153, Amstcr-0
dam (Z.)
Bureau Nationale
I „ZonncstraaP-loterij.
Naar aanleiding van het door ons ge
publiceerde uitbreidingsplan N'euwland I,
hebben we het oordeel gewaagd van den
heer H. Leppla, arch 'eet alhier, die een
bizondere studie heeft gemaakt van uit
breidingsplannen. We laten hier diens op
merkingen volgen.
De grondslag.
Een stadsuitbreiding moet men beschou
wen, aldus de hoer Leppla, als oen plas
tische neerslag van een cultuuruiting. Wie
zicli dus aan liet ontwerpen van zoo'n
plan zet en zij die er hun sanctie aan
geven, dienen zich hun veranlwoorde'jjk-
cid bewust to zijn 1 Dc eerste vooral moet
op de hoogte zijn van dc uitingen van
onzen tijd op het gebied van stedebouw
en rekening houden met alle factoren, die
bij een dergelijk groot werk een rol spe
len. Men moet zich bewust zijn, dat men
woongelegenheid schept voor den tegen
woordig on mensch, maar ook voor hen, die
over verscheidene 10-tallen jaren pas oen
gezin vormen.
Gezien van uit d'it gezichtspunt, rijzen
er tegen het ontworpen plan Nieuwland I
eenigo bedenkingen.
Broksgcv ijze uitbreiding.
Het eerste daarvan is, d'at hei uitbrei
dingsplan, zooals dat thans aan den raad
ter goedkeuring is voorgelegd', maar oen
stuk is van het geheel, Daartegen is op
zich zelf geen bezwaar, als er maar een
groot geraamte is, waar dat brokstuk in
past.
Een stad' moet beschouwd' worden als
een organisme; .door analiseering van den
bestaan den toestand' kim men de werke
lijke behoeften voor wat worden gaat,
vaststellen en daarop d'ient het plan voor
do toekomst gegrondvest.
1 De woningbehoefte.
Uit niets blijkt dit is het tweede,
bezwaar, hetwelk logisch volgt uit het eer-
sio dat de vaststelling van het aan
tal woningen in den NieuwlandSchen pol
der, op degelijke gronden berust. Waarom
moeten er 320 v la's, 370 middenstands-
woningen in- open bebouwing, 2800 in ge
sloten bebouwing en 3730 arbeiderswonin
gen komen?
Als men -nagaat, welke percentages van
de bevolking tot de verschillende klas
sen belmorenarbeiders, middenstander»
en beter gesitueerden en in weke rich
ting de stad zich ontwikkelt: woonstad,
industriestad, havenstad, enz., kan men
nonnen vaststellen en naar behoefte bou
wen, wat kapitaalvernietiging als gevolg
van onverkoopbare of onverhuurde wo
ningen, tegen gaat.
Het groen.
Het derde bezwaar betreft de bcbou-
wingswijze. Daarbij is ook weer de
oude methode gevolgd: villa's in het g<oen;
aan breede singels komen middentsand's-
wonmgen en daaxtusschen in, aan smalle
straatjes in een dichte blokbebouwing, ge
heel afgemetseld van het groen, komen
de arbeiderswoningen.
Hel groen in dit plan functioneert alleen
alsdecoT.ntief groen. In de open bebou
wing, waar dus Weinig meuschcn per
vierk, M. wonen, is veel groen en waai
de moeste menschen wonen, is weinig
groen.
De nieuwere opvattingen omtrent stole-
bouw huldigen de slrook-bebouwing, d.w.z.
rechthoekig op bet groen worden d'e bouw
blokken geplaatst, zoodat allo bewoners
althans in hun onmiddellijke nabijheid
groen hebben. Deze bobouwingswijze is
niet duurder dan die, welke nu nog alge
meen gevolgd wordt.
Do strookbebomving sluit natuurlijk niet
uit, dat in oen bepaald' gedeelte ook één
gezinswoningen verrijzen.
Men hccit nu 4 M. diepe voortuintjes gopro
jectcerd a.an „eenvoudige secundaire straat
jes", met 2 en 3 woonlagen. Wat er van.
dergelijk „decoratiefgreen terecht komt,
kan men zien in Thomas a Kenipisstraat en
Rijnstraat
Do recreatie-ruimte.
Van de recreatie-ruimte wordt in de toe
lichting tot hel plan maar terloops ge
sproken terwijl dte ruimle toch oen hoofd
factor is voor de volksgezondheid. Do
volkstuintjes worden niet permanent, maar
zullen te eenigertijd moeten verdwenen.
Schiedam was de eerste stad in den lan
de, die volkstuintjes inrichtte. Kort geleden
zijn hier nog Amsterdamsche autoiateiten
geweest oln te zien, hoe mooi die tuintjes
in lons Slerreboeeh liggen..Dat soort tuin-
Ij es jtehooren een integreerend deel, van
het'geheel te rijn.
