20.000 MIJLEN OYER
wmmmi
m
mmm
De wereldreis van de K XVIIi in Lumièrë,
TWEEDE
SCHIEOAMSCHE COURANT
De brand te Wormerveer,
Scheepsbotsing in het
Noordzeekanaal.
Koudegolf in Amerika.
raws?**
'II
DONDERDAG,,(i EEBIt.' 193G. No. 21171.
Mel spanning heeft heel .NcJaiaiul jlcn
tocht van III'. Ms. onderzeeboot h X\ ill,
8 maanden lang over de wereldzeeën ge
volgd. Op 14 November 1931 vertrok do
onderzeeboot vati Den Helder voor con
toclil, die geen,enkele andere,marine ter
wereld voor oen onderzeeër ^ou aandur
ven. Acht maanden lang is de K AV1U
onder weg geweest; 11 dn li 1935 arri
veerde het schip te Socrabaja. Het hootci-
d'oel was de ondei'zceër" toe te voegen
aan dc Indische vloot; maai'daarvoor be
hoefde niet dc route via Zuid-Amerika,
Zuid-Afrika cn Australië genomen te wor
den! De tocht werd dienstbaar gemaakt
aan wetenschappelijke onderzoekingen. Prof.
F. A. Vcningh Meinesz werd n.l. in de
gelegenheid gesteld de reis meete ma
ken cii slingerproeven te nemen, met welk
doel de K XVIII 238 maal onder water
ging! Bovendien was de onderzeeër „een
zee" voor hot K.L.M.-vliegtuig
de Kerstvlncht naar West
baken in
Dc Snip, op
Indië.
En dan heeft de tocht niet weinig hij
gedragen om het prestige van Nederland
in den vreemde le verhoogen.
Over dc K XVIII is gesproken; van
■morgen af kan men in Lumière aan den
Coolsingel te Botterdam den rocmruchten
tocht nog eens beleven en clan nog veel
intenser dan doslijd3 door middel van kran-
tonberich'en liet geval was.
Luitenant ter zee 2e klasse M. S, Wij
tema, zoon van den ond'-secrelaris van
Schiedam en oud-burgemeester van Rotter
dam,- mr. Wijtotna, die de reis als oud'
ste officier en dus als plaa's vervanger van
den commandant, luitenant ter zee le k'asse
D. C. M. Het'crschy, meemaakte, heeft van
de reis filmopnamen gemaakt, die in de
ateliers van Polygoon te Haarlem tol een
interessante film zijn gemonteerd De heer
Wij torna was reeds een amateur-cineast;
bij deii ondei'zcedienst had' hij voor de
groole tocht van de K XVIII begon, ver
dienstelijke smalfilm-opnamen gemaakt.
Vóór de wereldreis van de K XVIII be
gon, heeft do heer Wijtema nog G weken
in d'e Polygoonfabriek rondgekeken, zoo
dat hij niet geheel vreemd tegenover hot
geval stond', toen hij aan boord van de
K XVIII en aan den wal met zijn film
apparaat moest werken. Maar welke voor-
tretfelijke opleiding ook zou den zee-olfi-
cier-cineast niet dien kijk op wat filmisch
belangwekkend1 is, hebben kunnen geven,
als hij dezen niet van na'ure had be
zeten. De film levert het bewijs, dat de
lieer Wijtema een,geboren cineast is, die
bovendien een groote dosis energie bezit,
want Ipet zal niet altijd gemakkelijk ge
weest zijn onder vaak zeer zware om
standigheden toch bet filmapparaat te lian-
teeren.
Het begin vah de film, het vertrek uit
Den Ilelder, is "niet afflans niet. vol
ledig door luitenant Wijtema gefilmd,
maar zoodra de K XVIII buitengaats is,
is het alles zijn werk, IJet begint niet
den traditioneclen wensch van dm opper-
scliipper, die deze namens de bemanning
aan den commandant overbrengt, dat men
zal hebben een goede en voorspoedige
reis.
We zijn dan- spoedig in de haven van
Funehal op Madeira, waar de bemanning
do gast_ was van een Nederlandsche fa
milie bij een tocht in de borgen.
De spanning wordt meegemaakt, zoowel
aan boord van d'e K XVIII als van de
Snip, als beide vaartuigen elkaar naderen
en passeeren 2,. zonder elkaar'te hebben
gezien. Fcn d'er matrozen meent een licht
puntje to zien. „Wel nee," zegt een kame
raad', „dat is Venus!" Dakar wordt be
zocht, op het meest westelijke puntje van
Afrika, en do inboorlingen voeren ter
eero van de Nederlandsche bezoekers wilde
dansen uit.
De Atlantische Oceaan wordt overgesto
ken en aan een hcele reeks Zuid'-Amori-
kaansche steden aan de Oostkust wordt
een bezoek gebracht. De groote sprong
wordt ondernomen van Mar del Pia'a (Ar
gentinië; na ar "Kaapstad', met een' kort op
onthoud bij Tristan da Cunlia, een der
meest eenzame plekjes op de wereld, waar
blanken wonen. Op. dit eiland, ongeveer
half weg Zuid-Amerika en Zuid Afrika,
wonen 1.7G mcnschen
Nog een lang traject volgt: Van Dur
ban (Zuid Afrika; naar Freomanfle (Austra
lië), waar zware stormen',dagen lang de
kleine K XVIII,; met in' een ruimte van
3 bij 12 M., 35,mcnschen bijoen, bereikten.
Maar de huizen lióogo golven mochten
dan al bet schip bedelven, zij deden het
niet vergaan!
Van Freemantlo naar Socrabaja, moet, in
vergelijking met het vorig (raject, een
pleizierrcisje zijn geweest. De aankomst
te Socrabaja was glorieus.
Luitenant Wijtema heelt vele interessante
dingen verfilmd; bet leven aan boord; de
Kerstfeestviering; d'e komst van Neptunus
met zijn „gemalin" bij het passeeren van
den evenaar; de uitstapjes aan land; de
stormen op den Oceanen; het onderwater
gaan en het nemen van slingerproeven op
30 M. diepte; het geleide van orcats of
zwaardvisschen, die zich in de verteerbaar
heid van de K XVIII vergisten; het voorbij
zeilen van giftige kwalen, enz., enz.
Ook wordt even aangeroerd het psychi
sche element, dat bij zoo'n tocht een rol
speelt: het verlangen naar huis. De „aller
liefste Betsic" verschijnt zelfs in bet kom
pas en doet allo windstreken daarop ver
dwijnen met als gevolg: „Suffert, je stuurt
40 graden uit den koers 1"
De film is opgenomen als „zwijgende
film"; in de ateliers van Polygoon is zij
tot een sprekende film gemaakt. Bijpas
sende liedjes geven aan een onderdeel
soms een frappant effect,
Aan het slot verschijnt H. M. de Ko
ningin op bet doek en wordt het Wil
helmus gespeeld'.
In een gala-voorstelling wordt morgen
avond: 20.000 mijlen over zee, voor het
eerst in Lumière vertoond'. Naast een lan
delijk eere-comité heeft zich te Rotter
dam een plaatselijk comité van aanbeve
ling gevormd', waarvan dc burgemeester,
mr. P. Droogleever Fortuyn, voorzitter is.
In dit comité hebben o.a, zitting genomen
de lieeren D. G. van B'inningen, ds. J. R.
Callenbach, opperralnjn A. Davids, kolonel
C. J. 0. Dorren, W. A. Fngelbreclit, deken
J. van Heeswijk en prof. mr. F. de Fries.
De tamboers en pijpers van d'e Mariniers
maken morgenmiddag een rondwandeling
door de stad en zullen voor da filmvoor
stelling begint op het tooneel van Lu
mière een taptoe spelen.
Van Zaterdag af wordt 20.00D mijlen
over zee als hoofdfilm in het gewone
program vertoond1.
Gemengd Nieuws
Groote schade.
•Omtrent den brand in de odiefab iek
„De Toekomst" to Wormerveer, waarom
trent wij gisteren reeds me.dlon, vernemen
Wij nog, dat het er om half drie ernstig
uitzag. De brand had een gevaarlijk karak
ter, doordat het meel en de wegstroom: nde
olie een uiterst glibberige brij vormden,
welke bobden biusschingsmanschappenniet
gemakkelijk maakle. De brand we ten van
Wormerveer en Wormer slo.cn do vuurzee
echter in en bestreden de vlammen door de
ramen, van de daken der helende ide per-
ceelen en van de zijde van do Zaan. In
een goed kwartier was de strijd geslro-
den. Óm drie uur had men den brand on
der do knie en kon men een aanvang ma
ken met het nablusschen, waarmede men
om half wijf gereed was."
Bij hef biusschingswerk, dat onder lei
ding stond van don commandant van de
vrijwillige brandweer, den heer P. Klinken
berg, werd met 18 stralen water gegeven;
zes spuiten waren daarbij in aotio.
De wringerafdeeling en de pielt,erij zijn
totaal verwoest. De aangerichte schade
wordt op f35.000 geschat. Voorraden zijn
niet verbrand. De fabriek is op beu.rspo.is
verzekerd.
Persoonlijke ongelukken vielen niet voor.
De burgemeester van Wormerveer was op
hel terrein van den brand aanwezig.
Tusschcn. de „Algenib" cn dc
„Maneer,au". De „Algeiiib" maakt
1 water.
Het Nederlandsche stoomschip „Algenib"
van Van Nievelt en Goudriaan's Stoom
vaart Mij., dat van Santa Fé met een la
ding graan op weg was naar Amsterdam,
is in het Noordzeekanaal, ter hoogte van
Buitenhuizen in aanvaring gekomen met
het uitgaande motorschip „Manoeran" van
de Stoomvaart Mij. „Nederland",
De botsing geschiajide, toon de „Algenib"
door een tot dusverre niet - bekende oor
zaak, uit het roer liep, en daardoor dwars
voor de „Manooran" kwam. De „Manoe-
ran" trol de „Algenib'' aan stuurboord', ter
hoogte van ruim 1, dat gevuld' was met
graan; in den scheepswand' ontstond een
gat ter grootte van pl.m. 5 meter, waar
door liet schip water maakte. De „Algenib"
is daarop aan d'en Noordkant van het ka
naal vastgemaakt en met twee roodo lich
ten afgebakend'.
De „Manoeran", die in ballast op weg
was naar Makassar, is naai' Amsterdam
teruggekeerd en heeft weergemeerd' aan
do Sumatrakade. De „Algenib" zal naar
Amsterdam opstooanen.
De „Manoeran" heeft belangrijke scha
de aan den steven opgoloopen boven de
waterlijn.
Groole schade aanbeide schepen.
Omirent de aanvaring, welke gisteravond
te ongeveer half twaalf in hel Noordzee
kanaal heeft plaats gehad, vernemen wij
nader, dat de Manoeran vanmorgen naai
de Nederlandsche Dok Maatschappij is ge
sleept, waar dc reparatie zal' plaats vin
den.
Ofschoon de omvang van de schade eerst
hedenmiddag, wanneer het schip droog zai
slaan, zal kunnen worden vas'gesteld, ver
wacht men, dat de reparatie een week in
beslag zal nemen.
De Algenib is in den vroegen morgen
van den Noordkant varr het kanaal, waar
bet schip voorloopig had vastgemaakt, door
sleepbooten met de nocdlge voorzichtig
heid naar de hoofdstad gebracht, waar-
het schip is gemeerd aan stuurboordzijde
van de Oude Houthaven.
In den loop van den morgen zijn ex
perts aan boord gegaan, ter vaststelling
van de schade, die zeer aanzienlijk is.
„Voorts heeft de sclreopvaar inspectie liet
onderzoek onmiddellijk ter - lrand. genomen.
Wielrijder aangereden.
Plotseling den weg overge
stoken.
Gistermiddag te omstreeks kwart voor-
vijf heeft op liet gevaarlijke kruispunt
Rijksstraatweg—Eikenlaan te Wassenaar,
een ernstig ongeluk plaa's gehad.
De 38-jarige wielrijder Z., uit Den Haag,
kwam uit liet smaüe laantje cn wi'do den
weg oversteken, toen hij werd aangereden
door een uit de richting Leiden honende
auto, welke werd bestuurd door den lieer
K. uit Sliedrecht. De wielrijder werd ern
stig gewond opgenomen en naar liet zie
kenhuis aan het Wesloinde in Den Haag
overgebracht. De politie lieeft de zaak
in onderzoek.
De thcaterbrand in Parijs.
De brand in het Thearte Michel, te Parijs,
is sneller gebluscht, dan men eerst ver
moedde. De sterke rookontwikkeling deden
den brand ernstiger aanzien, dan in wer
kelijkheid liet geval was.
De brandweer is er in geslaagd liet
tooneel en d'e zaal te redden, alleen de
bal is vernield. Tengevolge..van d'e hitte
zijn de meeste vensters gesprongen. Ook
kon belet worden, dat d'e brand oversloeg
naar de belendende perceolem
Vermoedelijk is de brand ontstaan door
kortsluiting.
W/A*
H. M. de Koningin en H. K. H. Prinses Juliana tijdens een
echtendwandeling in haar vacantieverblijf IgU
Vrachtboot in nood.
Aan boord dreigt lekort aan
voedsel.
Uit Galveston (Texas) wordt gemeld, dat
het stoomschip Texas Banker reeds ge
durende zes dagen bij dc kust var Texas
aan don grond zit. liet schip wordt door
zware zeeën gebeukt. Hot is onmogelijk
liet schip te naderen. Hoewel twee boo
ten van de kustwacht dicht bij do Texas
Banker zijn, kunnen zij de 26 opvarenden
toch geen hulp bieden. Tot nu toe zijn
alle pogingen het schip weer vlot lo bren
gen vergeefsch gebleven. De kapitein van
do Texas Banker heeft gisteren laten we
ten, dat de voedselvoorraad bijna uitge
put is.
Londen—Kaapstad.
Luitenant-vlieger Rose is in den af»
geloopcn nacht om. vijf minuten voor half
een van het vliegveld Lympne bij Londen,
vertrokken.
Ilij zal een poging doen liet record vaim
Amy Johnson op de lijn naar Kaapstad!
(4 dagen G uur 23 minuten) te verbeteren.
Rose stelt zich voor de eerste tusschcn»
landing te doen op Malta.
Tientallen slachtoffers.
Een nieuwe koudegolf teistert de Ver-
eenigdc Staten. In liet Noord Westen is
de temperatuur gedaald lot 47 graJen be
neden het vriespunt.
In veertien stalen zijn, tot nu toe, 42
personen ten gevolge van de koude be
zweken.
Zware aardschok in Kyoto.
Kyoto, dat reeds zoo veel te lijden lieeft
tengevolge van de door den sneeuwstorm
ontstane verkeersmoeilijkheden, is gister
middag om 16 uut 10 getroffen door ecte
zwaren aardschok. Volgens de tot dusverre
tc Tokio ontvangen berichten is niet veel.
schade aangericht en zijn geen persoonlijke!
ongevallen voorgekomen. 1
De uitbarsting van de Stromboli.
De onlangs p'aats gehad hebbende uit
barsting vaa de Stromboli, heeft aanzien
lijke schade aangericht; er vie'en echter
geen menschenlcvens te .betreuren.
Het doip Gin os!ia is op' wonderbaarlijke
wijze aan vernietiging ontsnapt. De lava
stroomde recht op hot dorp af en do be
woners beschouwden het reeds als ver
lo-ren. Toen zij echter in de plaa'selijke
kerk aan hot bidden waren, om redding
af tc smceken, nan de lavo plotseling zijn
weg over een uitgedroogde rivierbedding,
waardoor het dori werd gered.
De Stromboli bombardeerde het ei'and
en de zee rondom met roodgloeiende stee-
nen en schepen hebben gcrapporle rl, dat
zij op kilometers afs'ard het bulderen van
de erupties hebben gehoord.
Hoewel de wijngaarden cn de bosscbca
op de hellingen werden vernield, viel
slechts één slachtoffer, n.l. een jongen,
die gedood werd door de vallende sleenon.
Faillissementen,
U itgesp rok en:
N.V. Internationale Huidenhandcl, Rot
terdam. R.c. mr. A. J Marx, Cur. mr.
G. L. Willinge Gratama, Rotterdam.
II. J. J, Kliite, Rotterdam, Agniesestraat
121. R.c. mr. J. Overwater. Cur. mr. IL
E. Waalkens, Rotterdam. i
Anthonie van Camp, Hillcgersberg, Graaf
Adolf van Nassauslraat 9. R.c. mr. A. J.
Marx. Cur. mr. J. V. Ilöpink, Hillogers*
berg.
INGEZONDEN
Strenge koude aan dc Noord-
Chinecscke kust.
Voortdurende kou'c he'emmerti'e schrcp
vaart aan de Noord-Glilneesche kust. liet
ijs is te Peking ongeveer d.ie tot vier vo t
dik. Zelfs het havenverkeer in Tangkoe,
Tsjifoo en Wejhaiwei kan nauwelijks in
sland gehouden worden.
Uit Tsin'anfoe komen berichten over
reeds dagen durende sneeuwstormen, Sinds
twee dagen is do stad bovendien door
stofstormen uit de Gobiwoestijn in liet
donker .gehuld.
Werkverruiming.
Mij is bekend, dat gedurende de laatstee
weken vele personen, die werkzaam zija
op de werf Willon-Fijenoord, weken maken,
van legen de 100 uren en soms nog wol
meer. Bij het Droogdok en de Scheepsbouw
Mij. Nieuwe Waterweg is het do gewoonte^,
dat de uren, langer dan 48, ingehaald wor
den. Dit gebéurt niet bij Wilton-Fijenoordk
Bestaat de 48-urige werkweek niet meorï,
Waar blijft de conti"',1e? Zijn de contra-
lcurs wegens bezuiniging ontslagen? Of ia
er geen volk meer disponibel om in lo
vallen? Vergeten do mcnschen, die zulke
lange weken maken, dat er nog vele peau
cr soncn zijn, dio jaren werkloos zijn, dituf
zij ook graag eens willen werken? Hopeiv
de, dat aan dezen toestand een einde ma$
komen en de red'aclie bedankt voor plaafr
sing.
Hoogachtend;
F. B. J a
Onderschrift van de redactie:
Het is ons bekend', d'at ook d'o metaal»
bewerkersbonden de" aandacht van do bat-
trokkea autoriteiten op deze aangelegen#-
beid hebben gevestigd'.
Johannes Marie Rakx, bakker, Meieav
daal 133, Rotterdam, zaakdoendo IJssol»
monde, Groendjjk 153. R.c. mr. A. J. Maris,
Cur. mr. J. J. Waltheer, Rotterdam.
Nu bijna vier maanden op hel Egmonlsehe strand le hebben gezeten is de „Kerkplein.'*
vlotgekomen— en gjstcrett den Nieuwen Waterweg binnengesleept.
Een militair, vliegtuig moest gisteren bij Abcoude een noodlanding maken, waarbij
v - het toestel ernstig,beschadigd werd. - 1
y%v
f4f"
'.Mil
'23 I
DER
fflgw 'h' ''AA'<?f£A
<v,t f1 s
WWPiPW'+rï*'''*
'1/W&
<v
sfi
ST -X f- ft-
v"
f V-V- V'
ViH'V
C
I
0/ae
tj+'
1 f.
